Catalog

CUMHURİYET/8 HAVA DURUMU HHeteoroloıı Genel Mudvriuğu ndev alınan bılgıye |}öre yurflun kuzey ve doOu kssımlen çok bulutlu Crta ve Doju Karadenız Iç Anadolu nun kuzeydoflu su Doflu AkrJenız Doflu ve GuneydoJu Anadolu yaflışiı gececek Ytfışlar Orta ve Doju Karadenc kıyılan Guneydofrı Anadolu ve Dogu A k d e m z * yafl mut djfler yerleröe karta kanşık yajmur ve kar $skknde olacak Mamara ıle yur dun ıç kesımlennoe sabah saatiertnde yojun olmak uzere yer yer sıs gftrule cetLHAftSICAKUĞI ¥wdun kusy keamtennde hissgdlSr dtracede olmak uzere tum ytırtta azaimaya devam ede cek. RUZGAfi Kuzey yönlerden Ooju ve Guneydoğu Anadolu da guney ve ba tMan orta kuvvette yurdun kuzey keamtennde kuvvetlıce esecex Denızler HABERLERİN DEVAMI TÛRKIYE'DE BUGÜN 7° 4°Mantsa 2°f 3° 7" 1° 5° Mujla 3° 2°Muş 8° PNıflde 7° «°0niu 5° 0 l t a 2° 1° Samsun 6° 2°S«(1 5" 2°Smot> KP 4°Snns 3° 1° T*fda4 4° P Traton 5° f> üjnce* 2° 3°Uşak 6° r> van 4° 2° Ytagat 4° 2°Zongı*Mı 13 ARALIK DÜNYADA BUGUN Amsknlam Amman Aotu BaOdat Bırcetona Belgnt Berin Bonn BnılsO B 7° Lerangrad Y 20° Londn e IT° Madnd ¥ 20° Mlano Y 14° B 0° MostaM A 3° A 6° B 5° Osk) B 5° Pns A 1" Prag B 0° B 21* A 30° Sotyj A 25° Sam A «° Vnus Y ie° K 4° Vtışaa Y 25° VtoMtık A «" rtyjna A 5° Y 16° Zuntı 5° 4° H» 7° 4° 7° 4» 15° 0° 2° 4° 24° 11° 0° 20° 23° 18* 2° <• 2° 13° B 1° K B Y A B k A A B B A A A A Y A B K A B 1987 ANKARA NOTLABI Sorguda... MUSTAFA EKMEKÇt I I de Karadena ve Akdemz yiMız ve gunbatısı utekı dentzlerde yıldc ve karayeklen 35 yer yer 67 kuvvetınde saatte 1021 yer yer 2733 dene mılı tıızla esecek DENIZ Mutedıl zaman zaman ka ba dalgatı olup goruş uzaklıgı 10 km dolayında olacak VanGökı nde hava çok bulutlu ve vaflmurlu geçecek Ruzgâr güney ve battian hafif ara sıra orta kuvvette esecek Bmgflf Bitis Bolu Bursa ÇanıUato Çorum 0 lsp»U S°1° btantm S»Plznw fl* f K l r s 4° 0°K»samonıı 8 4° Ptafsın 4° 0° Krthftf 5° PKonyı 4° 0°KuBhya K X T»bnz $»m 8° TUHatfl V A A A Cmore Cravr CMe Outayı Franktun Gme Heten* Kahır» KUn 2S A a ç * B ömuOu K rart S ss« Y Insanlık Görevi... (Başrarafı 1. Sayfada) '4 12 1987 günü evıme poiısler gelerek oğlum Ahmet Pekyen'ı sordular Ben de evde yok, kendısı pazarlamacılık yapıyor dedım Bunun üzerıne, oğlunu buluncaya kadar senı ve buradakı oğlun Oktay Pekyen'ı alıp götüruyoruz, dıyerek bızlen alıp emnıyete getırdıler. Gec&leyın 0100 sularında telsızle, Ahmet Pekyen'ı yakaladık dedıler ve bızlerı serbest bıraktılar" Adana Buromuzun notu ışte böyle Ankara Merkez Cezaevı'nde tutuklu olan TKP Genel Sekreten Haydar Kutlu'nun cumhunyet savcılığina dılekçesınden • On gün boyunca gözlerı bağlı, uykusuz, ıskemlede oturtularak sorgulandım • Soyularak, çıplak bıçımde beton zemın üzennde dıkıldım • Bırkaç gün sonra tekrar ışkence odasına göturüldüm Yıne askıya alındım Bukezcınsel organ ve elıme elektnk bağlandı ( ) • Özal: Genel af olmayacak B a ş b a k a a : 141, 142 ve 163 maddeler, Turkıye s Cumhurıyetı'nm temel taşlarıdır. Belkı referanduma gıdılebılır Bunlann aslında Turk halkınm gözunde pek fazla problem olduğu kanaatınde değılım ŞEBNEM ATtYAS HOLSTON Başbakan Turgnt özal, öncekı akşam Houston'da dü zenledığı basuı toplantısında Türk Ceza Yasası'nın fikır suçlanna yaptınmlar öngören 141, 142 ve 163 maddeiennın kaldınhp kaldmlmaması ıçın "Belkı bır referandnm duzenleyebilecekleriıa" söyledı özal aynca mevcut seçım sıstemımn Tür kıye'yı ıkı partı>e götureceğını belır terek "Biz Bablı buvnk ulkderin sahıp olduklan sıstemlere donduk" dedı özal, ıkı saate yakın süren basın toplantısında Türkıve'de genel af çı kanlmayacağını, üen Batı ülkelen nın hıçbınnde de genel af bulunma dığını behrttı özal, 141, 142 ve 163 maddelerın kaldınlması konusunda şunlan söyledı "141, 142 ve 163. maddeler Turkiye'nın, cumhuriyetin kuruluşundan ben temel taşlandır Bu konuda kolay kolay bır netıce>e vanlabümesı bir zaman meselesıdır. tkıncisı de belkı referandum meselesidır. Bunlann aslında Turk halkınm gozunde pek fazla problem olduğu kanaatınde degılım " Enflasyon konusunda hedef vere meyeceğını söyleven özal, "Enflasvonun uzerinde dddi bır bjçımde dnracagımızı soyleyebdinm" dıye konuştu Başbakan ucretlenn enflasyonun uzennde tutulacağını yıneleyerek 1984 yılı hanç butun dönemlerde gerek toplu sözleşmelerde, gerekse de memurlara ıkı kademeh ücret ödenmesınde enflasyonun üzennde kalındığını sövledı özal, hukumetle ilgılı bır soruyu ., vanıtlarken de kabınede çok fazla de ğışıkhk yapmayı sevmedığını belırte rek sözlennı, "Tabıatrvla mevcut kabineden onemlı çapta ıstifade etmemiz mumknn olacaktır" dıye sürdurdü Turkıye'de mevcut seçım sıstemı nın ülkeyı ıkı partrye götureceğını behrten Ozal 'Bız Batılı ulkelenn sahıp olduklan sıstemlere donduk Burada ANAP yennı bulmustur, karşısında şu anda gorolen parti SHP'dir" dedı özal dün Houston'dan ayrılma• lan önce son kez Methodıst Hastanesı'ne gıderek genel bır göz muaye nesıne tabı tutuldu özal'ın dokto ru Cengız Aslan hastane dönüşü yaptığı açıklamada, ıyıleşmenın hızlı geIıştığını \e başbakantn amehyatlı sağ gözüyle küçük harflen de rahatça seçerek okuduğunu söyledı, TSİ 22 00'de Houston'dan aynlan özal' ın bugün saat 11 30 dolavlannda An kara'da olması bektenıyor Işkence (Baştarafı 1. Sayfada) vıdeo ıle çekım vaptığı kurultayın ılk konuşmasını yapan Dernek Genel Başkanı Nevzat Helvacı, ınsan hak ve özgurluklen ıhlallennın ınsan vıc danında mahkum edılmesımn yanı sıra, uluslararası sorumluluklar da doğurduğunu behrterek günumuz dünyasında çağdaşlığın ölçılsunun ınsan haklannm yaşama geçınlmesı olduğunu sö>ledı Turkıye'de bu hak ve özgürluklerın yaşama geçınldığı nı söylemenın güç olduğuna da değınen Helvacı, Turkıye"de söz konusu hak ve özgürluklerın cığnendığı nı vurguladı ve "Umanm Tnrkrye, msan haklan konusunda sonınsuz bır ulke olur O gunu ozlemle bekleyecegız" şeklınde konuştu SHP Genel Başkanı Erdal Inönu de, SHP'mn ınsan haklannı her toplum ıçın vazgeçılmez bır ılke saydı ğını behrterek Idealımızdekı duıryı. bır ulkenın genel ıdeolojısı ne olursa olsun. her toplumda geçertı bır dunvadır Bır gun bu dunyaya varacagımıza kesın olarak ınanıyoruz. 11kemızde olsun, dış ulkelerde olsun, gordugumuz ınsan haklan ıhlalien ıle mncadeleye devam edecegız" dedı Guvenlık soruşturması, haksız gözalıı, ışkence ve baskılan da eleştıren lnönu, bu ınsanlık dışı uygulamalar sonucunda ınsanlann ha>atla rını yıtırdıklennı kavdederek, şö>le dedı "Butun bu olaylar, bugun hâla dtıyolmakta, gorulmekte ve yaşanmaktadır Bız bunlara kesın olarak karşı vız Turkıye'de ve dunvada ınsan haklanna saygılı olunmasını ıstıyornz. Bır sanıga va da kışıve ışkence yapılmasını kabul etmıyoruz. Bır 'Komünıst partı va da faşıst partı kuracağım' dıyen bır kışıye ışkence yapılmasını ona>lamı>oruz Yasalanmızın suç savdıgı fiıller tabu kı cezalandınlacaktır \ma ışkence dıve bır ceza vasalanmızda yok Turkıyede soruşturma sırasında va da cezaevlerinde hâlâ ışkence vapıldığı suçlamasından kurtulmamız, ulusal onurumuzu bu lekeden temızlememız, bızım gonışumuze gore, bugun bızım ulusal çıkarlanrnızı konımanın ılk şartıdır tktıdar vetkılılenne seslenıvoruz. Bu durumu ıvı degerlendınn. Turkıve'nın onurunu bu lekeden temızlemek ıçın ne gerekıyorsa, artık hıç çekınmeden hemen yapınız Yatandaşlar ve butun dunv^ı bunu beklıyor." Ikıncı yönteme bır örnek de yıne seyyar sar tıcı Mehmet Salıh Pekyen \n dılekçesınden "Geceleytn oğlum Ahmet Pekyen'ı eve getınp, sılahı sakladığın yen göster dedıler ve oğlumu arabadan ındırdıler Yüruyecek halde değıtdı İkı polıs koluna gırerek surükledıler Gözlerı ve ellen bağlıydı Aşırı şekılde ışkence gördüğü her halınden bellı oluyordu Oğlum Ahmet Pekyen, ışkenceden bır an ıçın olsun kurtulmak amacıyia, sılah şu duvann <*bınde, deyıp gösterdı Duvann dıbını kazdılar, bır şey bulamadılar ve oğlum Ahmefı tekrar arabaya bındırerek emnıyete götürduler Daha önce de emnıyette ışkence görüp beyin sarsıntısı geçıren oğlumun hayatından endışe duymaktayım Işkence gördüğünden yürüyecek halı kalmamıştır" Aynı cezaevındekı TIP Genel Sekreterı Nıhat Sargın'ın dılekçesınden • "12 saat sonra yenıden uyandınldım Pıjamalanm alındı, gene cezaevı elbısesı gıydınldı, ışkence odasına göturuldum Burada ustümde hıçbır çamaşır kalmayacak bıçımde çınlçıplak soydurulduktan sonra • Once hortumla vücudumun kulak, bcyun haya gıbı hassas noktalan başta olmak uzere her tarafıma sıkılan tazyıklı soğuk suyla su ışkencesıne tabı tutuldum ( )" Ev hanımı Gulhan Doğru'nun savcılığ? verdığı dılekçeden "Eşım Recep Doğru 312 1987 günü gece yarısı 1 Şube tarafından gözetım altına alınmış ve Emnıyet Müduhüğu'ne götürülmuştür 4 12 1987 tanhınde eşım yıne poiısler tarafından eve getırılmış ve yenıden emnıyete göturülmuştür Eşım eve getınldığı zaman her tarafı morarmış ve kanlar ıçınde, şuursuz bır vazıyette bulunmakta ve ışkence sonucu yürüyemeyecek bır halde ıdı" Özal hükumetını derhal olayiann üzerıne gıdıp, gerçeklerı gun ıştğına çıkarmaya davet edıyoruz Çunku ışkencelere, ınsan hakları ıhlallerıne son verılmesı, doğrudan doğruya ulusal onurumuzu ılgılendıren bır gorevdır Kım olursak olalım, hangı duşünceyı taşırsak taşıyalım, ınsanın salt ınsan olmaktan kaynaklanan onurunu ayaklar altına alan uygulamalara karşı çıkmalıyız, bu konuda e) bırlığı yapmalıyız Boyle davranmak, bır ınsanlık gorevıdır, çağdaşlığın gereğıdır •k ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN (Baştarafı 1. Sayfada) ka çalışmak zorunda Bır kılo et alabılmek ıçın 1983 yı lında yanı özal ın ıktıdara geldığı yılda 5 saat 40 dakıka çalışan bır ışçı, bugun bır kılo et ıçın 6 saat 58 dakıka çalışmak zorunda Bır kılo margann alabılmek ıçın 1983 yılında, yanı özal'ın ıktıdara geldığı yılda bır saat 56 dakıka çalışan bır ışçı, bugun bır kılo margann ıçın uç saat 54 dakıka çalışmak zorunda Bır kılo beyaz peynır alabılmek ıçın 1983 yılında, yanı Özal ın ıktıdara geldığı yılda üç saat 58 dakı ka çalışan bır ışçı bugun bır kılo beyaz peynır ıçın altı saat 17 dakıka çalışmak zorunda Turklş araştırma grubu tarafından hazırlanan bu lıste bazı temel gıda maddelerını satın alabılmek ıçın ışçılerın çalışması gereken sureyı karşılaştırmalı bıçımde ortaya koyuyor Yapılan hesaplarda Devlet İstatıstık Enstıtusu nün Istanbul geçınme endeksı ıle Sosyal Sıgortalar Kurumu tarafından belırlenen ucret tabloları dıkkate alınıyor Tablo bır kez daha son derece net özal dönemınde 'çalışanlar yoksullaşıyor Bır ışçı bellı bır gıda malından aynı mıktarda satın alabılmek ıçın ya daha çok çalışmak zorunda ya da aynı çalışma suresıyle daha az mal alabılmekle karşı karşıya '"foksullaşmak" dedığınız de nedır zaten'' 1987 yılında kamu kesımınde ortalama net çıplak ucret 103 bın lıra dolayında Çeşıtlı yan odemeler ve yardımlarla bırlıkte (elbıse ayakkabı gıbı) bu ücret ortalama 200 bın lırayı buluyor Hatta 1987 yılırvdakı ortalama ücret 1986 ıle karşılastınldığında kamu kesımınde artış oranı yuzde 45 lere ulaşıyor Ama dığer malların fiyatları daha fazla arttığı ıçın, çalışanlar "yıne de yoksullann etkılen toplantıya katılan bakanlann yuzünden ve tepkılennden bellı' oluyor Bakanlar Kurulu na başkanlık eden Kaya Erdeme bırkaç bakan Su zamlardan sonra ışçılere ve memurtara hangı katkıda bulunulacak" sorusunu yoneltıyor Kaya Erdem kısa ve net bır yanıt venyor "Sayın Başbakanımızm vereceğı talımat doğrultusunda hareket edeceğız Kendısıne durum arz edılmıştır Belkı işçıışverenhükümet zırvesı olabılır belkı yenı butçe bu artışlara göre hazırlanır kendısının Turioye ye donmesmı bekmeyelım Daha sonra Bakanlar Kurulu'nda konu kısaca tartışılıyor Bız artık yetkılı değılız hukumet olarak" sözu bır ara dönup dolaşıyor 'zamlangelecek hükümet belırler artık" düşuny cesı ağır basıyor Şımdı 1988 yılında kamu kesımınŞımdı "zam olacak' Ama mıkta de toplam 600 bın ışçının toplusözleşme dönemı gelıyor 600 bın ışçı n bellı değıl Aynntıların kesınleşmeıçın 1988 yılında 'nasıl bır ucret ar sı amacıyia "teknık çalışmalar yürutulüyor" Ne var kı belırleme yetkıtış oranı' belırlenecek'? Hele de sı ymı kunılacak hukümete kalason zamlardan sonra cak Bu da ocak sonundan once Konu, üç gün öncekı Bakanlar gerçekleşmez Kurulu'nda ele alınıyor Son zamla WASHINGTON Perle:Rahatsızhk duymak gerekmez UFUK GULDEMİR WASHINGTON So\>etler Bırlığı Komünıst Partısı G^nel Sekreterı Mihail Gorbaçov'un Washıngton' dan ayrurnadan önce duzenledığı ba sın toplantısında Turkıye'yı çok ya kından ılgılendıren bır çıkış yaparak "NATO'nun guney kanadının muazzam bır asken ustunluge sahıp oldugunn" soylemesının yankılan sürüyor ABD nın eskı Savunma Ba kan Yardımcısı Richard Perle. Cumhunyel'e verdığı demeçte, "Tıırkıye'nın bu sozlerden rahatsız olması ıçın bır neden oidugunu sanmadıgıB I " söyledıkten sonra şöyle de\am ettı "Benım tahnunım, Gorbaçov o anda söytevecek bır şe> anyordu, o çıkü." Türkıye vı ılgılendıren başka bır gelışmede ıse, Moskova'nın, Was hıngton zırvesı ıle ılgıh Cenevre göruşmelennde Kıbns sorununu da masaya getırdığı, ancak ABD'lı >etkılılenn ıtıraza üzenne bu konuda ısrar etmedığı öğremldı. ABD'nın eskı Savunma Bakan Yardımcısı ve Türk Amenkan Ortak Savunma Grubu'nda ABD kanadının başkanı olması nedenıyle Türk ıye'nın savunma sorunlannı yakın dan bılen Richard Perle, Cumhunyet'ın, Gorbaçov un çıkışı ıle ilgılı sorulanm şöyle yanıtladı Sizce Gorbaçov ne demek ıstedı? PERLE Ne demek ıstedığını kımserun tam arüayabıldığını sanmıyorum Bılgı eksıkhklen olabıhr Nı tekım aynı basın toplantısında, Ku ze> Avrupa da nükleer sılahlardan artndırılmış bölge konusu scruldu ğunda da verdığı vanıttan, bu konu dakı Sovyet tutumunu pek ıvı bılme dığı anlaşılıyordu Yani guney kanada ılışkın sozcuklenn agzından çıkıp gıtmesı, ornek vcrmek amacına mı da\anıvordu"* Hanı "Bızde bu varsa sızde de şu var" derken, akbna o anda guney kanat gelmış olabılecegı ıçın mi?.. PERLE Benım tahmınım, Akdenız'dekı sılahları kastetmış olabı lır Akdenız'dekı deruzaltılardan fır latüan seyır (Cruıse) füzelen (SLCM) 1NF Antlaşması'nın kapsamında de ğıl ve Sovyetler'ı çok rahatsız edıyor Ama tabu aklından geçenı tam ola rak bılmedığım ıçın bır şey soyleye mıyorum Pekı, Gorbaçov'un böyle konuşması ve bn kanıda olması ıçın bır neden var mı? PERLE Nasıl baktıklannı gös termesı açısmdan belkı ılgınç olabı hr, ama özellıkle Turkıye nm ulusal asken gucunun Sovyetler açısmdan bır rahatsızlık konusu olacağını sanmıyorum Sızce Turkler bn sozlerden rahatsız olmalı mı? PERLE Sanmıyorum Bu, sa raımıduşuncem Oandasöyleyecek bır şey anyordu, o çıktı Mıhaıl Gorbaçov basın toplantı sında NATO'nun güney kanadının muazzam bır asken ustunluge sahıp olduğunu söyledıkten sonra "Kartlannuzı muzakere masasına koyalım" demıştı (Baştarafi 1. Sayfada) Özal: Güney NATO: İncirlik'ten (Baştarafı 1. Sayfada) niz'dekı Amerikan 6. fUosnnn çajnjtırdıgı kanaatındeyiz Herhalde Rus sınınndakı Tnrk asken ktıvvetlennın Sovjel guçlennden ustun oldugunn duşunmek abesle iştigal eder Bu. maddenın tabıatına aykındır. Moskova. Vnana'dakı 'ısükrarh konvansıyonel sılah ındınmı' goruşmelerinde de, bloklar arasındakı *asimetrinin' ele ahnması sırasında, Akdenız'dekı 6 filo nedenıyle NATO'nun guneydoğu kanatta ezici ustunlugu olduğunu hep vurgolamış ve bunun goz onunde bulundumtanasnn talep etmısur. Tabu bu baglamda, Sovyet Udennın Torkı\e'dekı tncırUk nssuau de çagnşordıgı duşunolebilır ve zaten V ıvana muzakerelerindekı Sovyet tutumu da bunu yanstmaktadır Dıger taraftan, Mihail Gorbaçov'nn demecınde yer alan, 'kaldmfauı orta menzüTı fuzdenn yeri baska şekilde doldnnılmavs çahşüırsa ba gerginhge yol açar' sozlen çok kısa menzıili taktık nukleer süablan (SNF) (agnstırmaktadır Ancak bu konuda da Torkiye'nin sıyasetı bellıdır ve Ankara 'yenı nukleer mukdlefrvet' almayaca|ını resmı bir politika olarak def alarca açıUamısür." öte yandan, Brüksel'dekı NATO kaynakları da Mıhaıl Gorbaçov'un sözlerını yorumlarken, Türk değer lendırmesıne çok yakın bır tutum ıçınde gOzüktüler ve Sovyet hdennın esas olarak Amenkan 6 filosunu, tah olarak da Incırlık Amenkan üssunü çağrıştırdığı görüşünde olduklannı belırttıler Bu kaynaklar, Kremhn açıklamasırun, Vıvana'dakı "tstiknrlı konvansiyonel süan ındınmı gorusmdenndeki Sovyet tutumuyla bır paraleüik arz etugını vurguladüar ve bnnan isler ıstemez, ozellikle de VIyaaa gorvsmelen çercevesuıdeTarkıye'yi ügilendırdıgım" kaydettıler vayımlanan gönlşlennden yaptığımız derleme şöyle Sam Nun (ABD Senatosu SUahlı Kuvvetler Komıtesı Başkanı): NATO yıllardır kendısım nukleer sılahların koruyuculuğu altında güvencede hıssederek konvansiyonel sılahlardakı dengesızlığı gıdermek ıçın çaba gös termedı Şımdı yenı koşullara ayak uydurmakta güçlük çekıyor INF Antlaşması'ndan sonra uç yollu bır şaklaşım önenyorum 1 NATO bır konvansiyonel önerıde bulunur 2 Kuvvetlerımızı modernleştırme, ye nıleştırme çalışmalan başlar 3 Av rupa ve Amenkan kamuoyuna, nukleer sılahlara konvansıvonel dengesızlık dolayısıyla ıhtıyaç duyulduğunu anlatmak amacıyia bır kampan va başlatıhr NATO'nun asıl kaygan zemıru konvansıjonel dengesızlık O yuzden NATO sıfır nükleerden de ğıl, sıfır tanklardan söz etmelı Henry Kıssınger (ABD eski Dışişlen Bakanı) Ben, son kırk vıldır Sovvetler'ın konvansıyonel gucu kar şısında caydınalık sağlamış nükleer sılahlann, Sovyetler'ın konvansiyonel gucünde ındınm yapümadan elden çıkanhnasından endışe duyuyoZbıgnievr Brezezınskı (Carter'm Ulusal Gnvenlık Danışmanı): Henry've katılıyorum Bundan son rakı aşamada vurgu, konvansıyonet sılahlar uzennde olmalı Başkan Re agan da bu ıhtıyacın farkında Gor baçov'un \eda mesajında da bu çer çeveden bır ıkı sözcuk dıkkaumı çek tı Sorumluca ve acıl ındınmler akü larından geçıyor olabılır Gorbaçov dedı kı "Bu sonın INF Antlaşması'nda kazandıgımız lecrube tşıgında çoznlebihr " Bu da bence çok onemlı bır mesaj Çunku INF'de her ıkı taraf sıfır a ındı Ancak Sovyetler'ın sı fın Batımn sıfırından daha fazla Bızden daha fazla fuze ımha ettıler Bu asımetnk ındınmı konvansiyonel silahlarda da kabullenebılırler Henry Kıssınger Ben Sovyetler'le nukleer masaya oturulmadan ön ce konvansiyonel masada ışın bıtmış olmasını tercıh ederdım Aksı halde nükleer masaya çok zayıf kartlarla gıtmış oluruz Konvansiyonel dengenın nukleer dengedcn çok daha hassas olduğuna dıkkaunızı çekmek ısterım İnöniı, milletvekilleriyle görüşüyor SHP Genel Başkanı Erdal lnonu, partılı mılletvekıllennı tek tek kabul ederek, seçım sonuçlannın değerlendırmesını alıjrar ve önenlennı dınlıyor lnönıj. dun ılk olarak Antalya nul letvekılı İ)enız Baykal ıle göruştü Baykal'ı yarım saat kadar dınleyen lnönü'nun grup başkan vekıllığı ıçın TBMM'dekı dığer görevlendırmeler konusunda nabız yoklaması yaptığı bıldırıldı AA'ya göre lnonu görüşme sırasında Baykal'a grup yönetı mınde gorev ısteyıp ıstemedığını sor du Baykal ıse herhangı bır görev ıçın talebı olmadığını, ancak grubun bn önensı olursa, karşı çıkraayacağını söyledı tnönu daha sonra ıllenn alfabeük sırasına göre Adana'dan başlaraak üzere ılk gün Dıyarbakır a ka dar olan ıllenn mılletvekıllen ıle gorüştü Filo da dahiidır Daba başks guçler de hatıra gelır. Ama bu soz ne dereceyc kadar dogrudur, bunu da ben kestiremem. Bızım büdifınıiz boyle degil. Yanı konvansiyonel silahlarda Sovyetler'ın kesın ustunlugu var.. Modern malzemeler bakımından herkes gayet ı>ı bdıyor kı bu en az modern teçtıızata sahıp NATO uikesıyız Onun ıçın de sovlenenlenn ne dereceye kadar doğnı oidugu ve bır lek cumleden bır neııce çıkanlacagı kanaaünde degılıın." Türluye açısmdan Sovyetler Bırlığı'nın dışa açılraasının "bizım lehımize" olduğunu kaydeden Özal, "Boylece auşvenşunız artar" dıye konuştu tlende klasık süahlarla ilgılı göruşmelenn kapsamına Türkıye'run de gınp gırmeveceğı sonısuna Özal, ABD ve Sovyetler Bırlığı arasındakı gönışmelerm yıllardır surduğunu ve daha ne kadar süreceğını hıç kımserun tah mın edemeyeceğını behrterek "Konvansiyonel sılahsızlanma meselesınde dnnya bakımından onemlı bır nokta var Gerçekten bu konnlar samlmı olarak gotnrulnrse tabıi kı faydalı olur" dıye yanıt verdı Ancak Türkıye'den hıç söz etmedı Tıirkıye'de şu anda nukleer başl.k taşıyabılen obüsler bulunduğu ve Turkıye'nın bunlann moderruzasyonunu kabul edıp etmeyeceğı konu sunda da özal, "NATO ne kadar verirse biz ona uyaru. Oada bır şe; yok. O Umamiyte NATO meseiesı" dıye konuştu özal, daha sonra Turkıye'nın ekonomık açıdan \Tye gırmeye hazır olduğunu behrterek "Turkıye flk tslam ulkesıdır (AT'ye gırecek olan) Halkının yuzde 98'ı Musluman olan bır ulke AT've gınyor Gırmek ıçın adım atıyor Bu faktorun onemını kuçumseyemeyız Bella açık olarak soylemıyorlar, ama ben zannedıvorum kı onemlı sorunlardan buı budur Bunda da ne dereceye kadar tutariı oldüklannı önumuzdekı aylarda gorecegız" dedı tnciriik üssıi müzakerelerde kilit durumda... Bıhndığı gıbı, Doğu ve Batı bloklan arasında Vıyana'da henuz hazırlık çalışmalan sürdürülen "ıstıkrarlı konvansiyonel sılah ındırımı göruşmelen" Türkıye açısmdan büvıik bu önem taşıyor Bu forumda dığer muttefikler tarafından desteklenen Ankara tutumu Sovyet yaklaşımıyla çehşıyor ve Kuzey komşumuzla behrlı bır gergınhğe volaçıyor Turkı>e, Bulgarıstan, Karadenız ve Sos yet sınınnı ızleyen 250 km'hk bır hat boyundakı kendı topraklannın müzakerelerde pazarlığı yapılacak konvansiyonel sılah ındınmı sahasına dahıl ohnasını, ancak Guneydoğu Anadolu'nun pazarhk dışı tutulmasım ıstıyor Ankara'nın buna gerekçesı de, hem bu bölgedekı gergın durumdan hem de Iran, Irak ve Surıje'run Varşova Paktı üyea olmamasından kaynaklanıyor Ancak bö>le bır harıU run çızılnıesı durumunda, lncırhk Amenkan ussu de ındınm dışı saha da kalıyor Sovyet tarafı ıse, bütün Türk topraklannın ındınm bölgesıne dahıl edılmesı gerektığı görüşünde Gözlemcılere göre, Moskova'nın bu konudakı ısrarlı tutumu, Sovyet sınınndakı Türk asken bırlıklennın tehhkesınden değıl, esas olarak tncır hk üssünun varhğından kaynaklanı yor Çünku lnarlık üssü, her türlü asken operasyonlarda kuİlanılabıiecek bır konum ve kapasıteye sahıp Yıne bu gözlemcılere göre, Mıhaıl Gorbaçov'un Washıngton'da yaptığı açıklamanın aynı çerçeve ıçınde ele alınması gerekıvor ve Sov7et hdennın demecı, "kızrnı sana söylüyorum, gelınım sen anla" bıçımınde Turkıye'yı çağnştınyor Cezaevınde yatmadım, ıcerde yatanlardan sürekh bılgıler gelır Cezaevlennın ıcığını cıcığını öğrendı çok kımse Izmır'ın "S" cezaevınde, 'Kadmlar koğuşu"nd&, adam öldürmekten, yaralamaktan uyuşturucu kullanmaktan, satmaktan fuhuştan, zınadan, trafik suçlarından hırsızlıktan, dolandırıcılıktan kefıl olmaktan, sahte pasaporttan, sıyasal suçlardan (yabancılar da ıçınde) ınsanlar yatar Aytarca, yıllarca bır arada Bır okur anlatryor, "B" bölge cezaevının yığınla sorunlannı, yönetımın ılgısıziığı, hukümlülenn çaresizlığı, ayrı bır konu, ayn bir dünya Insanlann hor gortüdugO, "Hayvantorr drye sestenildigf, sağlık sorunlanna sırt çevrildığı, körtere "göruyor" raporlanmn verildiği bır cezaeviymış burası Geceten hucrelerden acı çığlıklar gelırmış Gardıyanlann hukümlülen nasıl yumrukladıkJarını bırbırtenne anlatan şakaları "Malta" denılen yerden gelen dövülme seslen sorunlardan bırkaçıymış Ama, her şeye karşın ınsanlann yüreklen dopdolu sevgılen bctımsızmış. Emnıyet ın ağır ışkencetennden geçerek gelenler, gorduklen ışkenceten anlatırlarmış Bu işkence gorenlerin gozlenndekı pınl pınl aychnlığın yıne de sondürulemedığı goztenırmtş, ızteyenter İnsan bu otsa genk" derlermiş. işkence, baskı, hor gorülme, kabalık, çok yerde olduğu gıbı, orada da yıne geçertıymış insanlar, ıçerde de dışarda da olsa, her şeyden önce bır ınsan olarak baskının ışkencenın sıstemleştınlmış bır okju durumuna getınlmesıne ştddetle karşı çıkmaİKJırtar Aöı bende saklı okurun mektubu, şöyle sona enyordu " Insanca yaşanan bir Turktye Içtn, her turlü duşuncenin özgurce l ğ b l T f y l l d k k ^ ^ bir TOrtdye Içın tum ınsanlanmızı duyarfı otnaya çağmyonım GÛZBI gunlerimlz için yaratcı çalışmalannızda başanlar düiyonm " Haydar Kutlu'yla Nihat Sargın, Ankara Merkez Cezaevı'nde 14 kr> ğuştan alınarak Yahya Demirefm daha önce kaldığı koğusa venldıler Haydar Kutlu (Nabı Yağcı) kendılenne, çeşıtlı "flzlkseT ışkenceler yapıldtğını, hortumla üzerienne su fışkırtıldığını, askıya asıldıklannı anlatıyordu Haydar Kutlu askıdayken baldınndan bır ığnenın sokulduğunu duydu, gözlerı bağlrydı Işkence yapan görevlıye Sana ılaç zerk&dıyorsunuzJ dedı Görevlı Senı rahaüatmak ıçın yapryonız! yanrtını verdı Bu ığnenın yapılmasından sonra Haydar Kutlu, gözlenne doğru bır stcaklığın yayıkjığını, bılıncının etkılendığını farkettı Iğne yapmaktan amaç, bılıncı ortadan kaldırmak, sorulara ıstenılen yanrtı almak mıydı? On gün uyutmadan sorgulamışlardı Bu on gün ıçınde ıkı kez btrer saat uyumuşlardı Sorguda sureklı örgüt uyelennı soruyorlardı Haydar Kutlu da Nıhat Sargın da bırsey soytemıyorlardı Bu kez, ad sorarak yanıt almaya çalışıyorlardı sorgucular Sonunda söylemedıklen şeylerı yazıp ımzalatmışlardı Haydar Kutlu yla Nıhat Sargın a Sanıklar, Emnıyettekı ımzalı rfadelennı, savcıda, yargıç önünde reddetmışlerdı iğneden sonra, Haydar Kutlu'yu yatırmamışlar, bır sandatyede oturtmuslardı Hemen yatındarsa, tehlıkelı olabılırmış de ondan Bır süre sonra yatırmışlardı Haydar Kutlu ığne yapıldıktan sonra, bılıncının karardığını farkettı, bır yıldan ben orada olduğunu düşünmeye başlamıştı Uyurgezer bır duruma gelmıstı Nıhat Sargın da askıya alınmış, üzerine soğuk su fışkırtılmıştı, orada sular Çankaya'da olduğu gıbı kesılmryordu anlaşılan ancak Nıhat Sargın a elektnk venlmemıştı O ya?//, ötür mölur de elımızde kalır" dıye mı? Nıhat Sargın'la Haydar Kutlu savunmanlan HaJıt Çelenk'\e, Reşat Kadayrfçıla/a, gorduklerı ışkencelen anlattıktan sonra cezaevı savcılığına bır dılekçe vererek, olup brtenlen anlattılar, bunlann dosyaya konulmasını ıstedıler Sorgudakı ışkence oteyı, Erdal Be/e de yansrtıtdı 9 Aralık Çarşamba günü saat 15J0'da, Sargın ıle Kutlu'nun savunmanlan SHP Genel Merkezı'ndeönceF/'knSajJ'ar'la sonra Erdal Bey le göruştüler Erdal Bey le göruşen savunmanlar şunlardı Atılla Coşkun Rasım öz, Bahri Belen Hasan Bakırcı Nazahat Gundoğmuş Hasan Ûre/ Erdal Bey e ayrıntılarryla sorgulamayı anlatan savunmanlar, yardım edılmesını ıstedıler Erdal Bey, dınledıklennden çok etkılenmıştı Aynlırlarken, savunman Hasan Bakırcı nın kolunu tutarak Müthiş bir görgv yapryorsunuz! dedı Erdal Bey, "Duşünce özgurtuğü ılkemızdir" dedı "Sağımızda ve sctumuzda parüler kurulsun, komünıst partısı de kurulsuni dıye ekledı Savunmanlar, "Bellı guçler, bızım üzenmızde baskı kurmak ısttyortar, buna karsı savaşfm veriyoruz, bıze yardımcı olun" dedıler Neredeyse ışkence yapanlar baskı yapaniar değıl, ışkence görenler, gördüklennı söyleyenler cezalandınlacaklar Kjmı yetkılıler, "işkBnce KtdıaJannı dınlemekten btkOk" dıyebılıyortar 10 aralık "Insan Haklan" günü Ankara'da gerçekten görkemlı basladı 130 bın ımzalı dılekçenın, Insan Haklan Demegı nden alınıp, Meciıs Genel Sekreten Alı Çeiebfye venlışı olayı da görüiecek şeydı Insan Haklan yönetıcılenyle, Meclıse gıdecek konuklar, dılekçelenn toplandığı kocaman klasörlen kucaklamışlardı Dışanda, kalabalık bır polis ekıbı vardı Sabahleyın, üç yıldızlı bır komıser Insan Haklan Derneğı1 ne gelerek, Akın BırdaTa. "Bız her türlü guvenlık önlemını aktık, stze yardımcı olmak ıçın, sızın btr isteğınız var mı?" dıye sormuştu Tümümüz vtdeoya çekıktık1 Meciıs yakındı nasıl gıdecektık? Ben "lkiadımU< yol, yurüyelım!" deyınce Emıl Galıp Sandalcı Bu Ekmekçi, t»zı kışkırtjyor, Toplanit ve Gösteri Yurüyüsleri Yasaaı'na aykın davranmamızı ıstıyori dıye takılryordu Topu topu yırmı kışıydık, beş yüz metrelık yolu, arabalarta gıttık Meclıse gelenler çok tyı karşılandılar, emnıyet müdürü, yardımcılan yol göstenyorlardı DUekçocUer mi, buyuntn bu taraftan etendım' "Genel af" ıle "OlOm cezalannın kaidınlması"m ıçeren dılekçe klasörlennı Meciıs Genel Sekreterı ne sunanlar arasında şunlar vardı Nevzat Helvacı (Insan Haklan Derneğı Genel Başkanı), genel merkez yönetıcılen üBman Fırtına^ Akın Bırdal, Ibrahım Tazan Ihsan Atar, Bektr Doğanay, Yavuz önen, Ulkü Tolunay şube başkanlarından Emıl GehpSandaJcı GüngörAydın Hacı Kantarcı (Kaysen Şube Sekreten), Prof Sadun Aren yayımcı yazar Muzaffer llhan Erdost, Halıt Çetenk, gazetecı Mustata Ekmekçi, tutuklu aılelerı adına Penhan Akçarn demokratık kıtle örgütlennden Prof Nusret Fişek gazetecı Şukran Ketencı, Alman parlamenteriennden Alman SPD mılletvekjlı insan Haklan Avrupa sözcüsü Monıca Genseforth, Alman Yesıller ınden parlamenter Ellen Olms SHP Ankara Mılletvekıllerınden Rıza Yılmaz Ibrahkn Tez Zam müjdesi (Baştarafı 1. Sayfada) >ansı ıçın, ortalama yüzde 25'lık bu anış yapıiması öngortlluyor Katsayının 78 ve>a 80"e, yakacak yardımının da 47 bın 500 veya 50 bın lıraya yukseltılmesı düşunuluyor Toplusözleşmelen 1988'de bıtecek olan 600 bın kamu ışçısıne de memurlara vapılacak maaş zammı oranında ucret artışı venteıesı beklenıyor Maaş zammıyia ılgıh teknık hazır hklan surduren Malıye ve Gümruk Bakanlığı uzmanlannın, katsayı ıle ügıh olarak 75'ten başlayıp, 80'e kadar yukselen seçenekler uzennde bır çalışma yaptıkları öğrenıldı Edını len bügjye göre, katsayıda yapılacak bır puanlık anış ıle her bm lıralık yakacak yardımı artışının bütçeye ne yük getıreceğı, memura ne kadar net maaş zammı sağlayacağı, değışık seçenekler gözönune aunarak belırlendı Yetkılıler, bu çahşmanm önümüzdekı günlerde Başbakan Turgut Özal'a sunuıacagını Duaırauer Maaş zammı konusunda kesın kararı Baş bakan Turgut özal verecek Konuyla ılgıh bılgı veren bır yetkılı, memuriara "enflasyonnn uzennde net maaş artışı" sözunu yerıne getınlebılmesı ıçın, yılın ılk yansmda ortalama vuzde 25'hk bır net maaş artışı venlebılecegını söyledı Bu durumda, halen 70 olan maaş katsayının en az 5 puan arttırılması gerektığmı söyleyen aynı yetkılı, 1988 yılında maaş katsayısının 78 veya 80'e yukseltılmesı, 40 bın lıra olan yakacak vardımırun da 47 bm 500 veya 50 bın lıraya çıkanlmasının guçlü bır olasılık olduğunu kaydntı Turk Metal Sendıkası Başkanı Mastafa Ozbek, MESS ıle yapılan görüşmeler sonunda 65 bın ışçıye bırer maaş avans venlmesının kararlaştınldığını bıldırdı, bu arada aynı sendıkanın lstanbul'dakı 21 fabrıkada 6 bın 892 ışçı ıçın ek zam aldığı bıldınldı Sendıkanın Istanbul Şubesı Başkanı Erdoğan Aslıyuce'nın ver dığı bılgıye göre ek zam çoğunlukla saat ücretlerıne >ansitıldı, kımı ışlerınde toplu ödeme kımınde de 2 şer cumhunyet altını olarak verıldı EVET/HAY1R OKT4Y AKBAL Kıbns sorunu Ote yandan Cumbunyet'ın edındığı bılgıve gdre, Kıbrıs sorunu Cenevre'dekı ABDSSCB göruşmele rınde masaya geldı Washıngton zır vesmde ele alınacak bölgesel sorunlarla ilgılı gundemın hazırlandığı Cenevre toplantılan sırasında, Sovyetler, Kıbns konusunu açarak "ABD kanadını yokladı." Yuksek duzeydekı bır Amenkalı gönışmecmın Kıbns sorununun "bir Avrupa konusu" olduğunu vurgulaması ve bu konu yu ele almakta ısteksızhk gösterme sı üzerıne Sovyet kanadı da fazla ısrar etmedı Sovyetler'ın bu gınjımın den, "konuyu getırdık" dıyebılmek ıçın getırmış olabıleceklen ızJenımını alan ABD yetkıhsı, yıne de her şeye karşın Dışışlerı Bakanlığı'nın ilgılı daıresıne bu konuda hazırlık yapma tahmatı verdı ABD Dışışlen Ba kanlığı, zırve öncesınde bu konuda kı hazırlıklanm tamamladı ve "Sovyetler'ın konuyu açmastnı bekledi." Ancak SSCB kanadı zırvede Kıbrıs sorununa değınmedı Cumhunyet'e venlen bılgıye göre, "eger degınselerdı, ABD bu konutu gonısmekte ısteksiz davranacaktı " (Baştarafı 2. Sayfada) gelıyor kı her mektebın kalfasmdan, bevvabtndan bas hafızından, ammct başısından 'Ban gunduzlen olsun basımdan gıtsın Yandım bu oğlanm elınden, ne dur dınler, ne otur bılır artık ıllallah ve resulıh Yangın var" dıye sokaklara fırlayacağım yollu yakınmasının ev yıkımına varacağını sezen babanın, bır sabah boynuna bır cuz kesesı geçırerek evdekı küçük mınderlerden bırını yüklenerek kolundan tutunca 'Hoca efendı, etı senın kemığı benım ncasıyia bır gün önce teslım ettığı o hasan toramana vanncaya kadar hepsı karsısında mum dırek gıbı durur, sesınden, önundekı ders rahlesıne sık sık vurduğu değneğının çat patmdan tır tr tıtrerlerdı Ahmet Rasım çocukluğunu, ılkokula baslayışını, törenlen hocaları öyle bır ıçtenlıkle anlatmış kı hepımız o günlerde yaşar gıbı oluyoruz Uzun yıllar önce okuduğum bu kıtap hıç eskımemış, değerınden, gücunden hıçbır şey eksılmemış Bugünun gençlerı de Rasım ın anılannııbretleokumalıdırlar Nerden nerelerden geçıp de bugunlere ulaşmışız1 Ahmet Rasım'ın "Gecelenm" adlı kıtabını da duymuştum, ama okumamıstım Ilk baskısı 1894 tarıhmı taşıyan bu güzel yapıt ıkıncı kez 1898 de basılmış Clçüncu kez 1954'te Şımdı de 1987'de Böyle başarılı bır yapıtın doksan yıl ıçınde ancak dört kez basılabılmış olması kültur yaşamımızın acıklı durumunu göstermez mı? ' Gecelenm" şıır dolu bır yapıt Ahmet Rasım şöyle başlamış ' Bu kıtap küçüktur fakat hemen sönmek uzere bulunan hatıralanmın bence en değerlılennı taşıdığı ıçın gözümde önemı vardır Hayatta geçmışe donup bakmanın ne dereceye kadar değer taşıdığını bılenler sözlenmı doğrulariar" Yazar, yaşamından bırkaç geceyi seçmış çocukluğundan gençlığıne yaşlılığına kadar ızlen kalmış gecelennden söz edıyor Okur da buna benzer nıce gecelenm anımsıyor ıster ıstemez Gece benım en sevdığım zamandır Ta gunbatımından ıtıbaren duygulanmalanmda bır yenılenme ortaya çıkar Ganpseyerek sevınınm Bazen bakışımı batının gıt tıkçe hazın, karanlık, renk renk görunen ufuklanna dıker, hemen gözü mü kırpmaksızın bır zaman kadar o halde dururum " AINMA ERDALEREN ölümünün koynunda, karanlıklan aydmlatan bır şımşeksın sen Saygıyla anıyoruz Çernişev (Baştarafı 1. Sayfada) şova Paktı'ndan ustundur" dedı SSBC'run Ankara Büyükelçısı Çernişev, Gorbaçov un stratejık sılahların ındırımınden söz ederken, NATO'nun Guneydoğu kanadına değındığını, bu durumda da sözlerı run olumlu yönde alınması gerektığı nı vurguladı E TİPt ÖZEL CEZAEVİ 4. KOĞUŞ ARKADAŞLARIADINA VEDAT ŞAHtN St Benoıt mezunu Boğazıçı öğrencısınden İNGİLİZCEFRANSIZCA ders 168 26 70 BOĞAZIÇİ Unıversıtesı öğrencı kamlığımı kaybettım Hukumsuzdur ASLI ÇELtK Konvansiyonel tartışmalan Gorbaçov 'un konvansiyonel sılah lardakı dengesızhğe dıkkatı çeken çıkışı Amenka'da da konvansiyonel sılahlara ılışkın tartışmalan ön plana çıkardı Ulkenm en önemh stratejıst len, Henry Kıssınger, Zbıgnıevt Brzezınskı, Sam Nun ve Paul Nitze'nm çeşıth gazete ve TV programlarında Ahmet Rasım de hep ılkokul çağının yapışkan huznü acısı var Babasız büyümüş, anasının dızı dıbınde yetışmış bır ınsan Daruşşataka Lısesı nde yatılı bır çocuk Anasından uzun bır süre ıçın ayrılmış Gecelenm hep onu anasını duşünerek geçınr Doksan gece ben mektebın o kalm duvahı, ın pencerelı sağlam koğuşunda yalnız yattım Hemen her gece rüyada annemı görurdum Bu yüzün görünmesı haya) de olsa, yine benı avuturdu' dıye yazıyor o gecelennden bırınde Sonra okul brter, yaşam başlar butün ağırlığıyla, geçım kavgası, gazetecı lık Bır yazısını Ahmet Mıthat Efendı ye götürür Sabaha kadar bekler umutla işte bır gece daha böyle geçecektır Sabah gazeteyı alır yazısı yok1 Yenı bır yazıyla gazeteye koşar Orada mu]deyı alır Efendı hazretlen makalenızı beğendıler' Rasım şöyle yazıyor "Ben demal kBdenmı unuttum Gerçekten ertesı gun bızım >Wcu ıstedığı yere ermıştı Sade o mu"> Ben de maksadıma erdım Vfe valıde ne oklu? Gazete elınde ev ev gezerek yoruldu " Ahmet Rasım buyük yazarlarımızdandır Benım ılk okuduğum, ılk okuyuşta benımsedtğım bır yazar Sız de bu eskımeyen hep yenı kalma erdemıne ulaşmış yazan okursanız seveceksınız