Catalog

CUMHURÎYET/6 Kooperatifler üyelerini nasıl aldatıyor 5 22 MA YIS 1986 "Sigortalı bir isciyim. SSK kredisi ile konut sahibi olmak için 1' 78 yılında gramı 430 liradan bilezik bozdurarak, 51 bin lira ödedim ve bir kooperatife iiye oldum. 197! yılından beri ber ay senet karşılıgı ödeme yapıyorı m. Mayıs 1985 tarihinden beri aylık senetler 50 bin, aynca üç ayda bir 75 bin ara senet ödemekteyim. Halen bu işi adresinde faaliyet gösteren A.Ş. organize etmektedir. Nasıl organize mi? 1982 yıh bilançosunda organizasyon gideri 16 milyon liradır. Toplantılar, Hilton, EUp (Taksim ve Tepebaşı) otel salonlannda olmakta, üyeierin çogu zaten çekinip gi1 rememektedir. Bahse konu kodperatif başlangıçta 750 üyelikti, üç kooperatif şeklinde organize edilmişti. ! Halen her gecen gün iiye çıkarüıyor, yerlerine yeni Nasıl konut sahibi olunur FÜSUN ÖZBİLGEN "Sigortalı işçiyim. 1978'de bilezik bozdurarak bir kooperatife iiye oldum. O günden beri para ödüyorum. Her geçen gün üye çıkartıhyor. Yerine yeni üyeler alınıp kazanç saglanıyor. Profesyonelce her şeyi kanuna uyduruyorlar. Ben de atılmamak için itina göstermek zorundayım." Bu sözler, her gün birkaç örneğine rastlanan isim yazmaya cesaretini yitirmiş bir okurun mektubundan. ve her ay paralarını odemekle yetiniyorlar. 1600 üyeye 264 konut yapılınca kavga çıktı Olay, 1984 yılmın sıcak bir ağustos günü yaşandL Günay Işçi Yapı Kooperatifı'nin 1600 üyesi, Osmaniye'de yapılan konutlar için genel kurul yapıyorlardu Üyeler, kooperatifin 1600 üyesi olduğunu bilmiyorlardu 264 konut tamamlanmıştı ve herkes evlerine yerteşeceğini umuyordu. Bir de ne görsünler! 264 konut için 1600 üye kaydedilmişti ve erken gelenler binalan yerieşmişlerdi. Her üye yaklaşık 1.5 milyon lira ödemişti ve ortada 2 milyar lirahk bir haksız kazanç vardı. Kooperatifin yönetim kurulu üyeleri, polis nezaretinde kongre salonundan dışan çıkabildiler. Evlere yerleşen üyelerle geç kalanlar arasmda yumruklaşmalar, kriz geçirenler, baytlanlar.» Üye kayıt defterleri ise bulunamıyordu. Kooperatifler Yasası, ayrılan üyenin parasının iki yıl sonra ödenmesine olanak sağlıyor. Bu ise, üyenin, kooperatiften atıldığı zaman ödediği paranın enflasyonla erimesinin yanı sıra, konut edinme umutlarımn tümüyle sönmesi demek. üyeler alınarak kazanç saglanıyor. Hiç kimse meramını anlatamıyor. Profesyonelce ber şeyi kanununa uydunıyoıiar. Ben de bu kooperatiften atılmamak için itina göstermek mecburiyetindeyim. Üç kooperatiften 1. kooperatif, başkanının cesareti ile ... A.Ş.'den aynlmayı başardı. Birbirini tanımayan üyeleri tespit ile gizlice yapükları bir toplanü ile ... JjA.Ş.'den aynldüar. Şimdi 240 daireyi bitirmek üzerekr. ... A.Ş.'nin ne oldugunu bu kooperatifin yöneticilerinden öğrenebilirsiniz?" Bu, isim bile yazmaya cesaret edememiş bir okurun mektubu. Şirketin adını da biz saklı tutuyoruz. Ancak bir şirketin, kooperatiflere tanınan ayncalıklardan yararlanmak üzere nasıl organizasyonlara giriştiği ve kooperatif adı altında kâr amaçlı işler çevirdiği ortada. Bu tur şirketler veya 35 kişinin olusturduğu adı kooperatif olan, ancak konut yapma amacının dışında ber amaca hizmet eden organizasyonlann sayılan tahminlerin ötesinde. Bu kuruluşlann üyeleri birbirlerini tarumadıklan için sadece yöneticilerie muhatap oluyor ve onların verdiği bilgiler ve ka.idırmacalarla yetinmek zorunda kalıyorlar. Yöneticilerin sözlerine inanmasalar bile, kooperatiften atılma korkusu ile susmayı yeğliyorlar. Çünkü kooperatiften atıldıkları zaman konut sahibi olma umutları sönduğü gibi, o zamana kadar ödedikleri paralanm da, enflasyondan yandan fazlası erimiş olarak ve bir iki yıllık uğraşmalar sonucu geri alabiliyorlar. Kooperatifler Yasası, aynlan üyenin parasının iki yıl sonra ödenmesine olanak sağlıyor. Üyeierin olağanüstü genel kurul toplama, kooperatifin defterlerinı denetleme gibi Kooperatifler Yasası'ndan doğan haklan var, ama üyeler birbirlerini tanımadıklan ve bu yöntemleri de bilmedikleri için bu işleri nasıl yapacaklannı bilemiyor A kooperatifi örneği Şimdi " A kooperatifi" adını vereceğimiz bir kooperatifin yöneticilerinin neler yaptığını görelim: Kooperatif, 1976 yılında kuruluyor, ancak bir süre hiçbir çaJışma yapmıyor. Toplu Konut Yasası çıkınca canlanıyor; gazete ve TV ilanları ile üye toplamaya başlıyor. Çok cazip koşullarla, sudan ucuz ev yapacaklannı ilan ettikleri için birçok üye topluyorlar. Kooperatifin ilan ettiği cazip evleri yapmak için arsası yok, ama üye olanların da bu durumdan haberleri yok. Üyelere geniş bir araziyi kendi arazisi gibi gösterip, 1986 yılında konutlan teslim etmek üzere söz veriyor. 1983 rakamları ile 350 bin lira topladıktan sonra 1984 yılında 100 bin lira daha ekstra para topluyor. Aylık senetlerle 1984'te üye başına topladığı para 900 bin lira. Üye sayısı da 1500 civannda. Daha sonra arsa almak Uzere çalışmalar başlatılıyor ve üzerinde haciz, ipotek ve satış vaadi gibi sabıkalar olan bir arsa seçiliyor. Kooperatif yönetimi tapuda arsanın alım bedelini 111 milyon lira olarak gösteriyor. Aradan bir süre geçtikten sonra kooperatifin karar defterine (arsa sahibi kişiye altyapı bedeli olarak 170 milyon lira ödenmesine) diye bir karar yaalıyor ve arsa bedeli 281 milyon liraya yükselmiş oluyor. Kuşkusuz bu arsa bedeli, üyelerden tahsil edilen paralardan karşılanıyor. Aynca üyelerden ahnan paralar karşüığı makbuz veriliyor, ancak kooperatif defterlerine bu paralar işlenmiyor. Makbuzlar çeşitli üyelere dağıldığı ve kimse bu makbuzlan üst üste koymadığı için ne kadar para alındığını kimse bilemiyor. Defterleri inceleyenlerin de anlamasına olanak yok, çünkü deftere kaydedilmemiş. Akla hayale gelmeyen metotlarla üyelerini dolandıran kooperatif öykülerini çoğaltmak mümkün. Kimi 2 bin kişiden para toplayıp, 200 konut yapıyor; kimi arsa bedellerini, inşaat maliyetlerini şişiriyor; kimi ise inşaatın malzemesinden, kalitesinden çalıyor. Toplanan paralar, kooperatif işlerine harcanmıyor; yönetimdeki kişilerin ticari işlerine harcanıyor; bu paranın yerine 2 yıl sonrasının senedi konuluyor; iki yıl bu parayı kullanıyor ve süresi dolduğunda da iki yıl faizsiz olarak kullandığı paranın karşılığını koyuyor kooperatife. İnşaat başladıktan sonra inşaat malzemesi alımlanndaki yolsuzluklar başlıyor. A kooperatifi, B ismin deki kişiye inşaat malzemesi satışı ile ilgili bir paravan firma kurduruyor. Bu paravan B firması, inşaat malzemesini ana bayiden alıp istediği fıyattan kooperatife satıyor, aradaki fark yine kooperatif yönetimine ve onların paravan adamı B firmasına kalıyor. 'Aynca metraj çıkarırken, 25 metre kareük duvar 50 metre kare gösteriliyor ve bu aradaki yapılmayan işler yapılmışcasına masraflara geçiyor. Böylece ödenen paralar yükseldikçe yukseliyor ve binalar bir türlü bitmek bilmiyor. Diyelim ki, bu A kooperatifinde birbirini tanımayan üyeler gizlice buluşmaya başladılar ve aralannda anlaştılar, sonunda da genel kurulda bu kötü niyetli yöneticileri değiştirip, yeni bir yönetim oluşturdular. Sonra neler oluyor? Yeni yönetim, eski yönetimin yolsuzluklarını sergileyip dava açabilmek için yeniden bir genel kurul yapıp, yetki almak zorunda. Bu yetki alındıktan sonra, iki tür dava açılıyor. Ceza davası, eski yöneticiler hakkında cumhuriyet savcılığına suç duyurusu yapılarak başlıyor. Savcılık, bu ihbardan sonra konuyu re'sen araştırıyor, çünkü zimmet, emniyeti suiistimal gibi kamu davası konusu suçlar işlenmiş. Kamu davası açılması için savcıhk, kooperatifin defterlerini inceleyecek, suiistimalleri saptayacak. Ancak savcının bu işe ne ihtisası, ne vakti yeterli oluyor ve zaten bir yığın işe boğulmuş savcının elinde bu dosya uzun süre bekliyor. Ihbar üzerine şikâyet edilen kişi mahalle karakolu ile davet ediliyor ve ifadesi alınıyor. Ancak bu kişiler, adreslerinde bulunamıyorlar ve ifadeleri alınamıyor. Böylece savcılık tahlikatı, uzadıkça uzuyor. Kooperatif yönetiminin zarar ziyanının tazmini için açmak istediği tazminat ve alacak davalan. Bu dava açılıyor, mahkeme de yeni yöneticileri haklı buluyor ve kooperatifi, uğrattığı zararlar için eski yöneticileri tazminata ve kooperatife verdikleri zararlan ödemeye mahkum ediyor. Ancak eski yöneticilerin hiç Bir örnek: Kooperatif 1976'da kurulmuş. Toplu Konut Yasası çıkınca canlanmış ve cazip koşullarda konut vereceğini belirterek para toplamış. 1986'da konutlan vermeyi taahhüt etm'ış. 1983'te üye başına 350 bin lira almış. 1984'te ise üye başına istediği para 900 bin liraya çıkmış. Bu arada, 118 milyon liraya bir arsa alınmış. Ama daha sonra kooperatif yönetim kurulu bir kararla arsa sahibine 170 milyon daha ödenmesini kararlaştırmış. Paralar deftere kaydedilmemiş. Şimdi ne olacağı ise ortada... birinin mal varlığı kendi üstlerine olmadığı için boşuna icra davası açılıyor. Para, kooperatife asla geri dönemiyor. Ekotaş Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kolat: "Biz profesyonel organizasyon kuruluşuyuz Soytaş'a bağlı bir kuruluş olan Ekotaş, 1978 ve 1979 yülannda çeşitli kişüerle imzaladığı sö'zleşmelerle konut yapmak üzere aylık taksitler halinde para toplamaya başlıyor. Mukavelelerde konut maliyetini tam olarak saptıyor ve toplanan bu paranın üstünde hiçbir talepte bulunmayacağmı taahhüt ediyor. 1981 ve 1982 yıllan arasmda da daireleri teslim edeceğini taahhüt ediyor. Daha sonra bu taahhütlerinizi yerine getirmiyor ve binalan bitiremiyorsunuz. Şimdi inşaatlannız yeni yukseliyor. Buarada, ortaklannızdan yeni yeni paralar istiyorsunuz ve ö'demeyenleri de ortaklıktan atıyorsunuz. Bunun nedenlerini izah eder misiniz? OSMAN KOLAT Toplu Konut Kanunu 1981 'den önce yoktu. Daha önce SSK kredisi vardı. SSK kredisi inşaat bedelini kapsayan bir kredi mekanizmasıydı. Yani bir daire 60 bin liraya çıkıyor ise = «ONGM<K KONUT ORGAMİASVON •Jt TCARE Saym olduğu Î K I E , ıjtira* ettıjiniz ve onun iştıgal A $ • 5E a :co ooo ı L 29.8.1980 TAAHHUTM EkoHulk I. projesi, Soya^ Hcldıng A.Ş. 'ce org&nlze edılaıış uruluç EKOTAŞ A.Ş. 'ce konusu konut olan bağlı yurvtulmkzedır. dahıl 1*31 ve 1982 yılljrında ıçın teslınu piân Kooperatifzedenin anıları Bir kooperatifzede yıllardır süregelen konut edinme maceralannı şöyle anlatıyor: "1979 yılında Mortaş Limited Şirketi, Okmeydanı'nda yapüacak binalar için bir kooperatif organize etti. 302 konutun yer alacagı 3 yıldız bloktan oluşacak binalarda bir daire edinmek için o zamanın parası ile 375 bin lirayı biz ödeyecektik, SSK kredisinin de 450 bin liradan 600 bin liraya çıkacağı söyleniyordu ve bu hesaba konut kredisi, artı bizim yatıracagımız 375 bin lira olmak üzere toplam 975 bin liraya konut sahibi olacagımız vaat ediliyordu. Daha sonra birtakım oyunlar döndü, tam olarak ne olduğunu anlayamadık, ama Mortaş şirketi dağıldı, bize de 16 milyon liraya almış olduğu bir arsa ile 14 milyon lira borç bıraktı. Biz 302 kişi 375 bin liradan toplam paralanmızı ödemiş, evlerimizi beklcrken, 1980 yılında arsamız ve borcumuzla baş başa kaldık. Bu kez kendi aramızda bir yönetim kurulu oluştunıp, yeni baştan ise başladık. Borcumuzu ödedik, yeni seneüer imzaladık ve inşaatın temelini atıp. subasma• EkoHulk I. pmjesıne 2a.an daırelerden, iBugün yüzde 95'i ödüyor parayı, ödemezse merciler var. Yüzde 5 ödemem diyor. Biz hiçbir faiz ödemiyoruz. Müşteri var uzlaşır. Uzlaşmz. Müşteri var uzlaşmaz, gider mahkemeye. 9 buyük kısmının yerınde injasl satin alman ffrenfcoy nın Beledıuece ıfı&zdan once ve sonra verılmij .nnar durumuna rajmen, daha sonra yeşıl le k srşılaşl sı/ıaja ayrlljnası nedentjie, lırıştı. projede kontrol dışı bir geclk Soştaş adlı inşaat kuruluşunun bağlı birimlerinden biri olan Ekotaş, 1978 ve 1979 yülannda topladığı paralarla 1981 ve 1982'de teslim edilmek üzere vatandaşa konut taahhüdünde bulunmuş. Yıl 1986. Kolat'ın ifadesine göre inşaatlar başlamış ve sürüyor. 15 katlı binalar ise 2 veya 2.5 senede bitmiş olacak. SSK kredisi de 60 bin lira idi. Daha sonra Türkiye'nin ekonomik şartları değişti. 1980 yılında SSK kredileri durduruldu ve Toplu Konut Kanunu 'na göre başvuru yapılması istendi. Bizim daha evvelki taahhütlerimiz SSK kredisi esasma göredir. O tarihe kadar işleyen bir mekanizmanm bir iki yıl sonra ortadan kalkacağını bilemezdik. SSK kredilerinin 1980 yılında durdurulduğunu söylediniz. Siz 1978 yılında taahhütte bulunup, para toplamaya başlamıştınız. 1978 yılında arsalannuı sattn alıp, tapu işlemlerini tamamlamış mtydmız? KOLAT Tabii, yapmıştık. Şu anda hiçbir problemimiz yok arsalar için. O zaman arsaiarla ilgiliprobleminU var mıydı? KOLAT O zaman da yoktu. Peki, o halde 1978 yılında arsalarınız tamam olııp, SSK kredileri de henüz işlerliğini sürdürduğü halde, niçin sizin inşaatlannız başlamadı? KOLA T Efendim, şimdi siz basın olarak benden sorduğunuz, şimdi bu sorduğunuz soruşturmaya giriyor. Siz soruşturma mercii değilsiniz. Siz kooperatiflerle ilgili bir araştırma yapıyorsunuz onu sorun bana... Kooperatiflerin genel işleyişi ile ilgili bir bilgi istiyorsanız onu sorun. Şirketimiz neyapmış, ne yapmamış onu soruyorsanız, orada ben size muhatap olmam... Siz kamuoyunun ö'nüne çıkmış, ilanlar vermiş, kooperatifler kurmuş ve halktan para toplamışsınız. Bu kişilerin haklan ne oldu, bu konuya ilişkin soru sormak, soruşturma değil halkı aydınlatmak için gerekli olmuyor mu? KOLA T Halk diye bir şey yok. Halktan para toplamak diye bir şey yok. Adedi binlere varan bir şey değil, 400 küsur kişidir. 1980 yılında SSK kredileri durdurulmuş, 1985 yılında toplu konut kredileri başlamış!ır. Demek ki arada 5 yıllık bir dönem var. Krediler başlamıştır. Hepsinin kredisi almmıştır, biz kendilerine maliyet fıyatlan ile konutlan teslim edeceğimizi bildirmişizdir. Ama maliyet 4 milyon olacaksa, hangi maliyet, devletin Bayırdırlık Bakanlığı 'nın birim fıyatlara göre maliyeti, devlet de 2 milyonluk krediyi arttırmazsa aradaki farkı muşterilerimizden isteyeceğiz. Sizin kooperatiflerinizin arsalannuı baslangıçta yeşil alan olduğu ve bu nedenle, işlemlerin uzadığı iddiaları var. Bu konuda ne diyorsunuz? . KOLAT Efendim, bizim kooperatiflerimizinkonut inşaatlan sürüyor ve Toplu Konut Fonu 'ndan kre di alıyoruz. Yeşil alana ruhsat verilmez, yeşil alana kredi verilmez. Bunlar muhal konuşmalar, gerekiyorsa, ben size hangi kooperatiflere ne kadar kredi aldığımızı suyleyeyim. . Siz Isotaş'tan hiç üye aldınız mı? KOLAT Haytr. Öyle bir rapor var elimde, lsotaş üyelerini aldığınız konusunda. KOLA T Olabilir raporlar, varsa bir tane bildiğiniz, kimse söyleyin. Teftiş kurulunun raporunda yer alıyor bu konu. KOLAT Teftişyapan da bir insan. Bendenfarklı, sizdenfarklı bir insan değil. Teftiş yapan bir kimsenin de doğruyu bulacağı mutlaka... mıştır veyahut da oradaki müşterisini Büyükşehir'e devretmiştir. O bizim dışımızda bir şirket. Bizim onunla en ufak bir hıssedarlığımızyok. tsotaş'lasermaye bağımız yok. Siz niçin bir şirket olarak kooperatiflerin üst kuruluşu gibi organizasyon yapıyorsunuz? Kooperatif ortaklan sizinle muhatap oluyor, sizinle anlaşma imzalıyor? KOLA T Biliyorsunuz SSK kredileri, Toplu Konut Kanunu 'nun ilk şekline göre, krediler sadece kooperatiflere verilıyordu. Biliyorsunuz kooperatifler birbirini tanımayan kişilerin bir çatı altında toplanmasıdır. Bu organizasyonu kim yapar? Ya amatör bir vatandaş yapar, ya da profesyonel bir kuruluş yapar. lşte biz o profesyonel kuruluşuz. Organizatörüz yani. Yeri alırız, birbirini tanımayan müşterileri organize ederiz. da kredi verilmedi.' Bu durumda siz hiçbir inşaat yapmadığmız halde 5 yıl boyunca müşterilerinizden para toplamayı sürdürdünüz mü, yoksa inşaat yapmadığınız için para toplamayı da durdurdunuz mu? KOLA T Ben para almayı neden durdurayım ki, inşaat bedeli almıyorum ki, arsa ve genel giderler karşılığı topluyorum. Niye durdurayım? Yaptığınız mukavele ve daha önce ilan ettiğiniz taksitleri ödeme planına göre, tüm inşaat için sizden şu kadar taksit, artı SSK krediUrinizi kullanacağım demişsiniz. Yani müşterinin SSK kredisi an arsa bu artan krediyi alacağınızı, vatandaştan ise ödediği taksitler dışında hiçbir para talep etmeden inşaatlannı tamamlayacağını taahhüt etmişsiniz. KOLATBu işin özü SSK kredilerinegöre inşaat yapmaya dayanır. SSK kredisi inşaatı bitirmek için bir kuruş fazla paraya ihtiyaç yok. Dolayısıyla inşaat için müşteriden bir kuruş almadan inşaatım bitirmek mumkündü. Bu ahnan para inşaat değil, arsa ve gider payı diye onun için söylüyorum. Şimdi arsası var mı var, inşaatı yapılıyor mu yapılıyor. Bugün konut yapılan yerde 15 milyondan aşağı daire yok. Bu vatandaş bugün bunu cebinden çıkacak 2 milyon lira ile ve devletten alınacak iki milyon kredi ile mal ederken, beklediğinin semeresini almış oluyor mu, oluyor. Arsa olmaz, karşısında muhatap olmaz, kredileri çıkmamış yanmış olur, "Vay yandım Allah' der adam, o zaman anlanm. Ama hem bekle meyvesini ye, faturasını bana çıkar. Olmaz böyle şey. Peki, beklemekttn yorulup çıkanlar veya ek para ödemek istemediği için, bu ek para ödemeleri aramzdaki mukaveleye aykın olduğu için itiraz edip de ortaklıktan çıkanlanlann ödediği paralar ne oluyor? Yedi yıl önce onların ödediği paranın önemli bir de İkinci örnek: Mortaş 1979 yılında 375 bin lira ödeyerek bir ev sahibi olacağımızı ummuştuk. Ancak ne oldu pek anlayamadık ve organizatör Mortaş, bizi 16 milyona alınmış bir arsa ve 14 milyon borçla baş başa bıraktı gitti. Biz ise yeni baştan örgütlendik ve mücadeleye başladık. Şimdilik konutların 8 milyona çıkacağı hesaplanıyor. İnşaat ise en iyi tahminle 1987 sonunda bitecekmiş. na gelmeye çalıştık. Tabii, ek ödemelerimiz sürekli yükselerek devam ediyordu. 1980 yılında SSK kredileri durdunıldugu için kredi olanağımız da kalmamıstı. Bu nedenle inşaatın temel ve subasman isleri ile uğraşarak yülar geçti. 1983'te İmar tskfin BakanhgVndan kredi almaya ugraştık, ama aiamadık. 1984'te toplu konut kredüeri işlerlik kazandı. Subasman seviyesini tamamlayınca, Toplu Konut Fonu'ndan kredi aldık. Bu kredi ve artı bizim odemelerimizle şimdilik inşaatlar sürüyor. Ancak bizim seçtigimiz yönetim kurulu ile inşaatı yapan müteahhit arasında çelişkiler başladı. Para akışını begenmeyen müteahhit inşaatı durdurdu. 18 katlı ve her katta 6 daireli olarak planlanan üç bloktan her biri 8. kat seviyesinde benüz. Biz ancak 1986 yüının sonunda kaba inşaatı bitirebilecekmişiz. Şimdiki hesaba göre daireler 8 milyon liraya mal olacakmış. Biz^imdiye kadar 2 milyon liraya yakın para ödedik. Ustelik bu paralar, enflasyonun daha düşük olduğu ve paranın kıymetli oldugu donemlerde boğazımızdan keserek ya'tırdıgınuz taksitlerdi. 1979 yılında başlayan konut edinme maceramız en iyi tahminlerle 1987 yılı sonunda bitecekmiş. 8 yıllık bir macera ile konuüanmua kavuşursak mutiu olacagız. 375 bin lira ödeyerek konut sahibi olacagız derken, daha sonra geri ödeyecegimiz 2 milyon krediyi saymazsak, 6 milyon lira ödemiş olacagız. Bu fiyatlann da daha artabilecegi söyleniyor." Bu A kooperatifine çok benzeyen B, C, D, E, F gibi pek çok kooperatif var. Bunlara benzeyen veya benzemeyen, akla hayale gelmeyen pek çok metotla üyelerini dolandıran, çaktırmadan kazıklayan veya açıktan açığa kazık atan kooperatif yöneticisi kılıklı dolandırıcılar kol geziyor. Bazılan 2 bin uyeden para toplayıp, 200 tane ev yapıyor ve önce gelen, yapılan evlere oturuyor, sonraya kalanlar dona kalıyor. Bazılan arsa alırken bedelini yuksek gösterip vuruyor, kimisi inşaat malzemesinden calıyor, kimişi metrajdan. Üyeierin bunları saptaması, karşı çıkması ve hesap sorması ise hemen hemen imkânsız. Hesap soracak kuruluşlar da yeterli donanıma sahip değil. *Halk diye bir şey yok. Halktan para toplamak diye bir şey yok. Adedi binlere varan bir şey değil, 400 küsur kişidir. Krediler başlamıştır. Ama maliyet 4 milyon olacaksa, devlet de 2 milyonluk krediyi arttırmazsa, aradaki farkı muşterilerimizden isteyeceğiz. 9 ğeri vardı, şimdi karşüığı ne oluyor? Faizi ile mi ödüyorsunuz geriye? KOLA T Bugün yüzde 95 'i ödüyor ek parayı, yüzde 5 'i de ben ödemem diyor. Hay hay, ödemezse mercileri var. Çıkarıhr, gider merciine başvurur. Biz hiçbir faiz ödemiyoruz. Biz mukaveleyi feshettiğimiz zaman hukuki yolu açıktır. Müşteri var uzlaşır, gelir ben bu yeni taksitleri ödeyemeyeceğim der, verin paramı der. Toplu parası neyse veririz. Uzlaşmz, müşteri var uzlaşmaz. Gider mahkemeye, 'Efendim beni kandırdılar' der. Şeriatın kestiğiparmak acımaz, 'bana yer yapacaklardı, yapmadılar' der. Mahkeme de dinler kararını verir. Sizin şirketinizle ilgili bir diğer sorun daha var bence. Siz kooperatiflerin bir organizatör kuntluşu olarak iş gördüğünüzü söylüyorsunuz. Ortaklardan ek olarak, siz Ekotaş olarak para istiyorsunuz. Halbuki sizin müşterileriniz aslında kurdurduğunuz kooperatiflerin ortaklan. Kooperatifler Yasası 'na göre bir kooperatifin yönetim kurulu, genel kurulda ortakların onaytnı almadan, ortaklannı yeni parasal yükler altına sokamaz. Siz bu maddeyi uygulamadan nasıl oluyor da kooperatif ortağını yeniyuk altına sokuyor ve ödemeyince mukavelesini feshediyorsunuz anlayamıyomm ? KOLA T Onların genel kurulu inşaatlan yaptırmak için karar almış zaten. Genel kurul, kooperatifin inşaatınm Ekotaş 'a yaptınlmasını kabul etm'ış. Bu yüzden bir sakmcası yok. Ne zaman teslim edeceksiniz inşaatlan bitirip? KOLA T Yuksek katlı, 15 katlı binalar bunlar. 2 veya 2.5 senede biter. Üç seneyi aşmaz. Müfettiş, teftişini yaparken sizin defterlerinizi, kayıtlanmzı inceleyip herhalde ona göre yazıyor raporunu değil mi? KOLA T Yazarlar yazmasına da, her zaman müfettişler doğru fotoğraf çekmez. Yani sizin lsotaş 'tan naklen aldığmız hiçbir üyeniz yok... KOLAT Yok efendim, yok... tsotaş'la bizim hiçbir alakamız yok. Siz Soytaş 'ın bir alt kuruluşu olmuyor musunuz? lsotaş da bir ara Soytaş ile ortaktı zannedersem? KOLA T Şirketler ayrı ayrı çatılardır. O, onun hissedan, o, onun hissedarı olabilir. O ayrtdır. Dolayısıyla bu şirketin tsotaş'la herhangi bir ortaklığı filan soz konusu değildir. İsotaş'la bizim ne alakamız var? Ben Büyükşehir'den başladım araştırmaya, lsotaş 'tan sizin şirkete kadar geldim. lsotaş, müşterilerinin bazısını Büyükşehir'e devrediyor. KOLA T lsotaş yer satmıştır, yapmamıştır, yap Siz 1978 yılında para toplamaya başladınız, ancak 67 yıl sonra inşaata başladınız. Bu arada vatandaş size para yatırmaya devam etti. Bu parayı ne yaptınız, bu süre içinde yatırium parayı? KOLAT Bizim topladığımız para, inşaat için değil, arsa ve altyapıdır. Genel giderler ıçindir. Herkesin de şu anda arsası vardır. Vatandaş diyor ki: 'Ben 5 sene bekledim. Beş sene beklemek için de altın bozdurdum.' Beş sene beklemeyeydin, altın da bozdurmayaydın, ama elindeki para ile mümkun olsaydı da arsa alsaydm. Ne olacaktı, arsa 10 kat artacaktı. Şimdi arsa 20 kat arttı. Zararda mısın? Orada 4 milyona mal edilen dairenin bedeli 15 milyon bugün. Beklemenin semeresini gördün mü? Benim şirket olaiuK ne kazancım var? Bir kazancım yok. Yani siz şimdi boşuna mı çalışmış oluyorsunuz, zararına mı çalışıyorsunuz? KOLA T Muşterinın verdiği parayı çahştırmamız veya kullanmamız mümkıin değil. Toprağa yatırdığımızparayı. O işle ilgili bizim bir kârımızyok. Diyorsunuz ki: '1978'de arsalanmızı almıştık. 1980'de SSK kredisi durduruldu. 1985 vüına kadar YARLV: Kredi konutün ancak % 27'sini karsıbvor