Catalog

16 NİSAN 1984 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün aynası ATO Mectis Beışkanı: Bankalara güven mutlaka sağlanmak ANKARA, (a.a.) Ankara Ticaret Odası Meclis Başkanı Güngör Yener, son zamlann tasarruflann azalması sonucunu doğuracağııu, Türkiye'nin temel sorununun kaynak bulma olduğunu belirterek, "Bankalara güven, mutlaka sağlanmalıdır" dedi. Ankara Ticaret Odası Meclis Başkanı Güngör Yener, hükümetin zamlarla, "baştan beri söylediklerini uygularaaya koyduğunu" ifade ederek, kamu iktisadi kumluşlannın maliyet sorununun ortadan kaldınlmasına kadar zamlann kaçınılmaz olduğunu söyledi. Zorunlu tüketimde zamlardan sonra değişme olmayacağına işaret eden Yener, "Bunun sonucunda tasarmflar azalacaktır. Nitekim, bankalardaki mevduat artış hızındaki yavaşlama, devlet tahvili sabşlanndaki durakiama bunun beürtileridir" dedi. Bankaların işlevlerini yerine getiremedikleri görüşünü savunan Ankara Ticaret Odası Meclis Başkanı, "Bankalann devlet güvencesi altında olduğunun vurgulanması gerektigini" söyledi. Tasarnıflann yatınma dönüşür nitelikte olrnası için alüna yönelik ilginin azaltılması yoluna gidilmesi gerektiğini kaydeden Yener, "Halkın elindeki 23 trilyonluk altının ekonomiye kazandırüması ve ibracına yonelinmesi zorunludur" dedi. IMF raporu: Sanayileşmiş ülhelerde büyüme hızı bu yıl yavaşlayacak Raporda, temel mal fıyatlarındaki yükselişin, Üçüncü Dünya'nın dışsatım gelirlerini arttıracağı belirtildl Ekonomi Servisi IMF, sanayileşmiş ülkelerde kısa dönemde hızlı bir canlanma beklemiyor. IMF tarafından hazırlanan bir rapora göre, sanayileşmiş ülkelerin ekonomik büyüme hızlannda bu yıl biraz yavaşlama olacak. Buna karşın, Üçüncü Dünya ülkeleri temel mal fıyatlarındaki yükselişten yararlanarak, cari işlemler dengesi sorunlannı biraz olsun ferahlatacaklar. lMF'nin "Dünya Ekonomisine Bakış" adlı raporunda, yılın dördüncü çeyreği temel alınarak yapılan hesaplamalar, geçen yıl yüzde 4.5 olarak gerçekleşen büyüme hızının bu yıl yüzde 3.25'te kalacağını gösteriyor. IMF, bu sonuca, ABD ekonomisinin beklenen kalkışı gerçekleştiremeyeceği varsayımıyla ulaşıyor. Çünkü, IMF'ye göre, "ABD ekonomisi bu yıl da öldiirücü faiz düzeyi ve s»kı para politikasıyla bir arada yaşayacak." Raporda, 1983 yıhnın rahatlatıcı gelişmeleri olarak, iki noktaya dikkat çekiliyor: Sanayileşmiş ülkelerde enflasyon hızının yüzde 5'le, son 15 yılın en düşük düzeyine inmiş olması ve ABD yönetiminin bütçe açığını indirme gerekliliğini kavramış bulunması. IMF raporunda, Üçüncü Dünya ekonomilerine ilişkin analiz de yapıhyor. Buna göre, sanayileşmiş ülkelerin dışalım taleplerinin artması ve temel mal fiyatlarındaki yükselme eğilimi, 1983 yılında Üçüncü Dünya ülkelerinin dışsatım gelirlerinin yüzde 12 oranında genişlemesini getirdi. Bu da, özellikle borçlu ülkelerin cari işlemler dengesi sonınlannı hafif de olsa ferahlattı ve bu ülkelerin alacaklılar nezdindeki kredi itıbarlarını biraz olsun antırdı. 1981 yılında cari işlemler açığı 100 milyar dolan geçen "petrol ihraç etmeyen gelişmekte olan ülkeler" geçen yıl bu açığı 53 milyar dolara indirdiler. Bu olumlu gidişin bu yıl da süreceği ve açığın 50 milyar dolann biraz altına düşeceği tahmin ediliyor. Bu olumlu görünüme karşın, IMF'nin hesaplamalarına göre, Üçüncü Dünya'nın borç ödeme sorunları ciddiyetini koruyacak ve bu sorun 1987 yılında had safhaya ulaşacak. Çünkü özellikle borç faizi ödeme yükümlülüğünün önümüzdeki yıllarda daha da artacak olması, faiz borcunun dışsatıma oranını şımdiki yüzde 30 düzeyinden 1987 yılında yüzde 34'e çıkaracak. Böylece, borç ödeme yükümlülüğü dışsatımdaki artışı silip süpürecek. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Özal'ın ağırlığı ve hafifliği Basbakan Özal hemen her gitttği yerde, her girdiği çevrede ağırhğını hissettiriyor. Kilosu ve babacan tavrı bu konuda belki kendisi için bir avantaj, ama bunlardan daha önemlisi girdiği, bulunduğu çevreyi değertendirmekte gösterdiği kıvraklık, yumuşak görünümlü, ama kararlı bir üslupla kendini kabul ettirmede gösterdiği ustalık. Toplumun çeşitli kesimlerinden gelen tepkilere ve "feectoacfc"lere, uyarı sinyallerine karşı belli etmeden çok duyarlı olması, ama şunun bunun etkisinde kalarak kendi çizdiği çizginin dışına çıkmaması, Özal'ın ağırhğını önemli ölçüde arttıran etkenlerden bir diğeri. Bunların ötesinde Özal'ın Basbakan Yardımcılığı döneminde çoğu kimse tarafından pek farkedilmeyen bir özelliği de büyük ve kapsamlı düşünme merakı. Yalnızca ekonomiyi değil, ekonominin yeniden düzenlenmesi noktasından hareket ederek toplumu yeniden düzenleme, biçimlendirme; yönlendirme projesi üzerinde bir hayli kafa yormuş olması, Özal'ın siyasal alanda kazandığı başarının herhalde en önemli nedenlerinden biri. Dikkatli bakınca Özal'ın ekonomide yapmak istediklerinin çoğunun ardında sosyal ve polilik bir amaç, yeni bir Türkiye, yeni bir toplum modeli anlayışı görüyorsunuz. Özal, "orta direğin guçhndirilmesi", gerice böJgelerin kalkındırılması, köykent farklılaşmasının azaltılması ve kentlere göçün önlenmesi, havadan para kazanma yollarının kapatılması gibi hedefleri savunurken yalnızca propaganda yapmıyor, inandığı bir Türkiye modelini anlatıyor. Bunu anlatırken de bu modeli mümkün mertebe basite indirgeyerek anlattığınt hemen herkesin anlamasını sağlıyor ve çoğu kimsenin gözündeki ağırhğını arttırıyor. Ne var ki, Özal'ın hafifliği de belki tam bu noktada başhyor. Ekonomiden yola çıkarak geliştırdıği toplum modeli hedefi ve bu hedefe varmak için getirdiği çözüm önerileri çoğu kez gerçekten de fazla basit. Çok temel bir konuda basit bir varsayım yapılarak bunun üzerine aynntılı bir yapı, bir proje bina ediliyor. Ama varsayım doğru mu değil mi, bu bilinmiyor, sadece tahmin ediliyor ve bu tahminin doğru çıkacağı umuduyla yola çıkılıyor. Örneğin, "halkta para var" varsayımıyla yola çıkılıp faizler yükseltiliyor, farklı türlerde devlet tahvilleri çıkartılıyor, köpru ve barajlann gelirlerini satmak için hazırlıklar yapılıyor, sermaye piyasasına işlertik kazandırmak için önlemler düşünülüyor. Böylece gerekli iç kaynağın sağlanacağı umuluyor. Ama bütün bunlar yapılırken Türkiye'de kişi başına milli gelirin altı yıldır yerinde saydığı, genelde iç tasarruf oranıntn sürekli gerilediği, tasarrufun faizden önce gelirin bir fonksiyonu olduğu nedense düşünülmüyor. Bunlardan söz edenlere de hemen "kötümser" ya da "muhaltf" gibi etiketler yapıştırılıyor. Benzer biçimde ekonomide yapı değişikliği olayı basite indirgenerek adeta kendiliğinden olacak bir şey gibi görülebiliyor. Bu tavrın uzantısı olan bir diğer hafiflik ise Özal'ın hoşuna gitmeyen gerçekleri göz göre göre inkâr etmekten kaçınmaması ve birilerine yıkmaya çalışması. Örneğin dolann karaborsa kuruyla resmi kuru arasındaki farkın 35 liraya çıktığı gün, "dolarda ikili fiyat ortadan kalktı" diyebilmesi, bu olayı yazan gazeteleri ise karaborsacılara hizmet etmekle suçlaması. Özal'ın, meşhur orta direği temelinden sarsan son zam yağmuru konusundaki beyan ve davranışları da başka bir hafiflik örneği. Basbakan bu zamlann bir kısmı için "KİTIer kendileri yapmış, haberim yok" derken çay ve şeker dışındaki zamlann orta direği etkilemeyeceğini söyleyebiliyor, "Her gittiğim yerde halk beni alkışlıyor" diyerek zamlann neredeyse alkışlanacak bir şey olduğunu ima ediyor. Özal'ın, kendi ölçülerine göre, Batının sosyalist ülkelerden daha başarılı olduğunu açıklarken ortaya attığı tezler de son derece sığ kalıyor ve çok karmaşık olaylan faztaca basite indirgemenin yanıltıcı hafifliğini sergileyen bir örnek oluşturuyor. Bu tür davranışların, ciddi konuları hafife almanın sancılarını geçmişte çekmiş ve çektirmiş olan özal, bu kez çok daha sorumlu bir konumda bulunduğu için herhalde daha dikkatli davranmak zorunda. Örneğin köprüde yok olan Banker Servet'in ilk işaretini verdiği bankerlik faciasının bir benzerini demokrasi içinde geçiştirmek olanağının sinırlı olduğunu ve geçen hafta köprüden atlayan borçlu tüccarın neden bu davranışa itildiğini Sayın Özal'ın ağıriıkla düşünmesi gerekiyor. ABD Maliye Bakam Donald Regan ABD MALİYE BAKANTNDAN YOKSUL ÜLKELERE TAVSİYE: Anğ: Vergi sisteminde 52 yıllık anlayış yineleniyor tSTANBUL, (THA) Mali Müşavirler Muhasebeciler Derneği Başkanı Turgut Anğ, muhasebe mesleğini düzenlemek amacıyla açıklanan son kararlann, 1932 yıhndan beri süregelen anlayıştan farkh olmadığını söyledi. Anğ, açıklanan son kararlarda muhasebe mesleğinin yalnızca vergicilik anlayışı ile görülmesini eleştirerek, şöyle konuştu: "Eger, bu bakış açısı doğru olsaydı, bunca yıldır yasalaşma olanagi bulurdu. Muhasebecilik vergi beyannemesini mühiirlemek, vergicilik degildir. Bu anlayışı yasa haline getirip Mecüs'e sunan bakanlık, sermaye piyasasmı ve muhasebecinin işletme ekonomisindeki gerçek yerini bümek demektir." Vergi beyannamelerinin etkin bir şekilde kontrol edilmemesinin vergi idaresinin bir iç sorunu olduğunu savunan Turgut Anğ, "Yarım yüzyıldır ülkemizde belirli bir hukuk düzeyinden yoksun olan tek meslek muhasebecilik, düzenlenmek islenirken. Maliye Bakanlığı'nın belirli bir üst kesimine emeklilik ya da istifa sonunda, yeni bir meslek ve yeni bir gelir kaynağı sağlamaya yonelmek, devletio zararına düzenin işlerligine aykındır" dedi. Kapdarınızı yabancı sermayeye açın Ekonomi Servisi ABD Maliye Bakam Donald T.Regan, yoksul ülkelere kapüannı yabancı sermayeye daha fazla açmalan çağrısında bulundu. Regan, bu ülkelere dışsatım sübvansiyonlarını azaltmalan tavsiyesinde de bulundu. IMF ve Dünya Bankası'mn Ortak Komite toplantısında konuşan Donald Regan, dolaysız yabancı yatırımlarını borç yükümlülüğünü arttırmadan sermaye akışı sağlayacağına dikkat çekerek "Aynca yabancı yatınmlar yoksul ülkelerde teknoloji ve yönetim ilişkilerini degiştirerek üretken kapasiteyi arttınr ve istihdamı genişletir" şekiinde konuştu. Regan, "Ülkeler, uzun dönemde en fazla yarar saglayacaklan yabancı sermaye yatınmlarına karşı tutumlarını değiştirmeli ve bu konudaki kısıtlamalan yeniden gözden gecirmelidirler" dedikten sonra yabancı sermayeye kapılannı açan Güney Doğu Asya ülkelerinin dünya ekonomik dnrgunluğundan en az etkilenen ülkeler olduklarını vurguladı. ABD Maliye Bakam aynca gelişmekte olan ülkelere şu öğütlerde bulundu: • Dışsatıma verilen sübvansiyonlann kaldırılmalı • Gerçekçi kur politikası uygulanmalı • Sanayinin gelişmesi için gerekli üriinlerin dışalımına konan kısıtlamalar azaltılmalı. Aral: Işçi şirketierine iyi idareci bulıın, ücretinîn % 7O'i bizden dedik Sanayi ve Ticaret Bakam, Cahit Aral, 302 işçi şirketinden 160170'inde incelemeleri tamarnladıklanm belirterek, bu konuda karar almaya hazırlandıklannı söyledi. ANKARA (THA) Sanayi ve Ticaret Bakam Cahit Aral, hükümetin işçi şirketleri konusuna titizlikle eğildiğini belirterek, "Işçi şirketlerinin birçok sorunu iyi idare ediletnemekten ka> naklanıyor" dedi. Cahit Aral yaptığı açıklamada, 1980 yıhndan sonra çeşitli nedenlerle birçok işçi şirketinin büyük sıkıntı içine düştüklerini kaydederek, bu sıkıntılann giderilmesi ve şirketlerin durumlarının düzeltilmesi için çahşmalar yaptıklannı söyledi. Günümüzde tüm kuruluşlar için en önemli unsurun iyi yönetim olduğunu kaydeden Sanayi ve Ticaret Bakanı Aral, açıkla90'ında idari lider noksanı vardır. Hükümet olarak, öncelikle bu şirketlerimizdeki idareci konusuna egildik. Tabii iyi idareciler de yüksek ücret talep edecekler. Bu bususu da gözönüne alarak, söz konusu kuruluşlan yeniden düzenleyecek idarecilere ait ucretlerin yuzde 70'ini karşılamayı üstümüze aldık. Başa iyi lider getirin, ücretinin yüzde 70'i bizden, geri kalanı sizden dedik." Sanayi ve Ticaret Bakanı Aral, işçi şirketlerine getirilecek yeni idarecilerin yanı sıra, diğer sorunların çözümü için araştırmalar yaptıklannı da belirterek, "Bu iş için mühendisler görevlendirdik. 27 mühendis 3 aydır çalışıyor. 302 tane işçi şirketi var, 302 tane de mühendis olması lazım. Ancak olanaklar çerçevesinde 27 mühendis ile bu araştırmayı yapıyoruz. Nitekim 160170 şirketteki incelemeler bitii. Beni bekliyor. Bu hgfta onlan gözden geçirtcegim. Buna göre de diğer önlemleri belirleyecegiz. Bu arada önümüzdeki haftadan itibaren bu şirketlerle ilgili bir dizi karar alacagız." Şubat ayında 92 proje teşvîk kapsamuıa ahndı ANKARA (ANKA) Teşvik Başkanhğı'nca şubat ayında teşvik belgesi verilen projeler, Resmi Gazete'de yayınlandı. Teşvik Uygulama Başkanlığı, şubat ayında yatırım tutan 55,8 milyar lira olan 92 projeyi teşvik kapsamına aldı. Söz konusu yatınmlar için döviz ihtiyacı 74,8 milyon dolar, 5 yıllık ihracat taahhütleri ise 283,1 milyon dolar olarak belirlendi. Yatınmların gerçekleşmesi halinde 3 bin 856 kişiye iş sahası açılacak. Şubat ayı teşviklerinin 39'u hizınetler, 39'u imalat, 8'i tanm, l'i madencilik, 5'i ise ihracat a dönük yatınmlarla ilgili bulunuyor. Böylece, yılın ilk iki aylık döneminde teşvik belgesi verilen projelerin sayısı 150'ye, bunlann toplam yatırım tutan 95.6 milyar liraya ulaşmış bulunuyor. Sanayi ve Ticaret Bakam Aral masını şöyle sürdurdu: "İşçi şirketleri kurulup, faaliyete geçerken, ne yazık ki idare konusuna gereken önem verilmemis. Bugün bu şirketlerin içine düştügü birçok sıkıntının kaynağı, iyi idare edüememeleridir. Şirketlerirniz için teknik ve miiteşebbis lider gerekmektedir. Müteşebbis lider vardır, ancak bu kuruluşlarımıziD yüzde DIŞBANR 16NİSAN19M DOVtZ KURLARI Amenkan Dolan B Alman Mar« ALI$ 326,94 124,85 SATIS 330,21 126,10 SEMİNER SERGİ KONFERANS Bu belge, 9.2.1984 tarih Seri V, No: 4 sayılı tebliğ uyannca, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından ECZACIBAŞI MENKUL DEGERLER ANONtM ŞİRKETİ'ne verilmiştir. "4. Gvda Kangresİ" yaruı Türkiyt Odalar ve Borsalar Birliği'nin düunlediği "4. Gıda Kongresi" yann saat 930'da Hirlık merkevnde başlayacak. Açq konuşmastru, Odalar ve Borsalar Birliği Yönetim Kurulu Başkant Mehmet Yazor'm yapacağı kongre üç giin sürecek. Kongre programmda ayn<.a gida sonayH ierg'ji ve sektöre1 sonoüonn tartifüacağı bir de panel dilzenlenecek. Doğu Ekici Tütün Piyasasuu Maliye Bakanı Arıkan bugün açıyor Doğu tütün piyasasında bu >ıl 54 bin ekici ailesi, 26 bin hektar alanda, 33 bin ton tütün üretti. Maliye ve Gümrük Bakanı Ankan, tütün piyasasını açtıktan sonra Muş, Ağn ve Erzurum'da incelemelerde bulunacak. ANKARA (a.a.) Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Ankan, tktisadi Araştırma Vakfı ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından "Sermaye Pi Doğu tütün piyasasını açmak yasası ve Kuruluşlan" konulu seminer 2021 nisan tarihlerinde Büyük Tarabya Otea"nde yapüacak. Basbakan Yardımcıa Kaya Erdem'in açts konuşmasuv ya üzere dün Van'a gitti. Tütün piyasası bugün Arıpacağı seminere Hazjne ve Dıs Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirti ile bilim kan'ın yapacağı konuşma ile Bitadamlan ve uzmanlar konusmaa olarak katılacak. Seminer 2021 nisan giinleri 9.30'da başlayacak. Konusmalann tamamlanmasından sonra "Turkıye'de lis'te açılacak. 1 şubatta açılan Sermaye piyasasmın Geiıştirilmesı İçin Alınacak önlemler" konusunda bir da Doğu tütün piyasasmın, bugün panel düzenUnecek. tamamen acılacağı bildirildi. "Sermaye Piyasası ve Kuruluşlan^ semineri Sermaye Piyasası ve Muhasebe Sorunları Semineri lstanbul Üniversitesi lsletme Fakultesi Muhasebe Enstitüsü tarafından "Para ve Sermaye Piyasasındaki Son Gelismeler ve Muhasebe Sorunları Semineri" düzenlendi. Basbakan Yardımcısı Kaya Erdem 'in açıs konuşması yapacağı seminer 21 nisan cumartesi günu 10.30'da Maçka'daki Destek Reasürans A.Ş. 'nin salonlannda yapılacak. Ülkemizin döviz gelirine ilişkin çözümü kolay bir denklem: BORSA BANKERLIGÎ BELGESİ Menbut Deöerlcr AŞ2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu'nun 31 ve 32 nci maddeleri çerçevesinde, a ıbu vsu, tarihinden itibaren aracıhk faaliyetinde bulunmasına izin verilmiştir. Bu belge sahibi aracı korumun, aracılık yüklenimleri (Underwriting) dolayısıyla üstlenebileceği mali sorumluluğun azami smın, ödenmiş sermayesiyle yedek akçeleri toplamından, varsa zararlann indirilmesinden sonra kalan miktarın 10 katıdır. Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti'nin düzenlediği "Turkıye'de Sanayiin Korunması" konulu panel 19 nisan persembe günü 14.00'de Harbiye'deki demek merkezinde yapılacak. "Türkiye'de Sanayiin korunması" paneli SERMAYE PtVASASI KURLTt BAŞKAM "Müteahhitlik Hizmetleri Sergi ve Sempozyumu'' 20 nisan cuma günü Devlet Bakanı İsmail Ozdağlar tarafından OTİM'de açılacak. Sempozyumda Türk müteahhitlerinin dısta ve içte karşılastıklan sorunlar ele alınacak ve çözum yolları aranacak. Müteahhitlik Hizmetleri Sergisi 22 Nisan pazar akşamma kadar açık kalacak. Müteahhitlik Hizmetleri Sempozyum u 1 lbanka 558 milyon dolar döviz sağlarsa, 45 banka ne kadar döviz sağlar? Şirketlerden haberler ÇUKUROVA ELEKTRİK'İN KÂRI 1.2 MİLYAR LİRA Çukurova Elektrik A.Ş. geçen yıl 1 milyar 228 milyon lira kâr elde etti. Şirket eski ortaklanna yüzde 108 oranında temettü dağıhrken, sermaye arttırtmından sonra ortak olanlara yüzde 18 temettü verecek. Yapılan Genel Kurul'dan sonra Baskanlığa Aykut Tulumen, Başkan Yardımcılığına, eski başkan tbrahim Günay getirüdi. ENK.VN1N İLK ÜÇ AYLIK D1ŞSATIMI Enka Holding bu yılın ilk iiç ayında büyük bir kısmı Ortadoğu 'ya olmak üzere 313 milyon dolaruk dıs satım yaplı. (UBA) Izmir: Şehit Nevres Bulvarı Eczacıbaşı Apt. 7/8 Alsancak, lzmtr Tel: 21 10 18 19 o ECZACIBAŞI Nomınal Sçrma>e: VX) mıhon 11 Odenmıs Serma\e 200 mı\>en 1 L ANONİMSİRKETI Sirkeı Merkezi: Büyukdere Cad. 15/A Hür Han, Kaı. 2 Şişli, tstanbul Tel: 148 21 35 147 73 87140 21 50 (santral) Ankara: Setanik Caddesi, 19/5 Kuılay, Ankara Tel: 18 70 73 18 41 36 (29.6.1982 tarih. 17739 mukerrer sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Borsa Bankerliğı Belgesi Verilmesine İlişkin Yönetmelik uyarınc» s tMEKS, 3 AYDA 1983 D1ŞSAT1MINI AŞTI Doğus Grubu'nun dışsatım şirketi olan tMEKS ilk 3 ayda 50 milyon dolann üzerinde dışsatım yaptı. Geçen yıl 45 milyon dolar dışsatım yapan tMEKS bu yıl 100 milyon dolan asmayı hedefliyor.