Catalog

CUMHURİYET/6 HABERLER 16 ŞUBAT 1984 Ozetle Yakalanan silahlar, Milli Savunma > Bakanlığı' na verileeek Milli Savunma Bakanhğı, yakalanan veya mahkemece müsadere edilen ateşli silahlarla patlayıcı maddelerin bakanlığa teslimi ile ilgili bir yönetmelik yaymladı. Yönetmeliğe göre, güvenlik kuvvetlerince yakalanan veya mahkemelerce müsaderesine karar vtrilen ateşli silahlar, bıçaklar ve patlayıcı maddeler Cumhuriyet Savcıhklarma bir tutanakla teslim edilecek. Savcıhklar, bu silahları Kara Kuvvetleri Komutanlığı Lojistik Başkanlığı 'na gönderecek ve silahlar Ordu Donatım 'a teslim edilerek depolanacak. Bu silahlann, Kara Kuvvetleri Komutanhğı 'nca her riirlü işleme tabi tutulması konusunda bir yönerge yayınlanacak. DAVALAR... SORUSTURMALAR... Gölcük TKP davası Askeri Yargıtay 2 idaıııı onayladı ANKARA (a.a.) Askeri Yargıtay, iki sanık hakkında Gölcük Donanma ve Sıkıyönetim Komutanhğı Askeri Mahkemesi'nce verilen ölum cezasını onadı. Askeri Yargıtay 1. dairesi, Bursa yasadışı DevYol orgütü sanıklarından Hayati Özkan ve Nazıl Sılacı hakkında TCK'nun 146/1. maddesi uyarınca ilgili mahkemece verilen idam cezalarını onadı. Askeri mahkemece yaşam boyu hapis cezasına mahkum edilen Alaattin Topçu, 24 yıl ağır hapis cezasına mahkum edilen Güven Can ve 15 yıl ağır hapis cezasına mahkum edilen Ayşe Koyuncu haklanndaki huküm de Askeri Yargıtay 1. Dairesi'nce onandı. Aynı dava sanıklarından Şenol Giil, Naci Şenfürk ve Sedat Gölcük TKP davasmdaki 135 mahkumiyet ile 15 beraat kararı onandı, 10 mahkumiyet kararı da bozuldu. Özçelik haklarında örgüt üyeliğinden verilen mahkumiyet karannı suçu sabit görmeyerek bozan Askeri Yargıtay 1. Dairesi, Kadir Selim Tarkal, Ayhan Özsoy, İlhan Özman ve Necdet Turhan hakkındaki mahkumiyet kararlarını da suçun vasfı yönunden bozdu, birinci daire bu sanıklann TCK'nın 168. maddesi uyarınca değil 146/3. maddesine göre yargılanmaları gerektiğini bildirdi. 160 SANIKL1 TKP DAVASI 160 sanıklı Balıkesir, Zonguldak, Bursa, Izmit ve Adapazarı yöresi yasadışı TKP davası hakkındaki askeri Yargıtay kararı da acıklandı. Gölcük Donanma ve Sıkıyönetim Komutanhğı askeri mahkemesi tarafmdan verilen 135 mahkumiyet kararı ile 15 beraat kararı onandı. 10 mahkumiyet kararı da bozuldu. 5 idam istemli THKPC Kurtuluş davası başladı Istanbul Haber Servisi THKPC Kurtuluş adh örgutü oluşturmak ve amaçlan doğrultusunda eylemlerde bulunmaktan sanık, 5'i için idam cezası istenen toplam 54 kişinin yargılanmasına Istanbul Sıkıyönetim Komutanhğı (2) Numarah Askeri Mahkemesi'nde başlandı. Metris Askeri Ceza ve Tutukevi duruşma salonunda yapılan dünka oturuma 7'si tutuksuz toplam 36 sanık ve 13 avukat katıldı. 23 tutuklu sanığın oturuma tek tip elbiseyi protesto etmek amacıyla don ve atletle çıktıkları görüldü. Sanıklann kimlik tesbıtinden sonra Metris, Sultanahmet, Sağmalcılar Cezaevinde bulunan üç sanık ayrı ayrı söz alarak cezaevi koşullannı anlattılar. Sanıklar tlhami Arar, İzzet Köylüoğlu ve Mustafa Kurukafa duruşmaya don ve atletle gelmelerinin mahkemeye hakaret amacı taşımadığını söylediler. Daha sonra iddianameyi okuyan askeri savcı, sanıklann THKPC Kurtuluş örgiitü üyesi olduklarını, Marksist Leninist göruş doğrultusunda duzeni değiştirmeyi amaçladıklannı ileri sıirdu. Sanıklann Proletarya Diktatörlüğünü kurmayı hedeflediklerini bildiren Askeri savcı, adam öldürme, gasp, afiş ve pankart asma, bildiri dağıtma gibi eylemleri gerçekleştirdiklerini öne sürdü. Askeri savcı sanıklardan Ahmet Kaya, Ahmet Hikmet Yüce, Ali Kemal tpek, Mustafa Koç ve Sedat Giırdogan'ın TCK'nın 146/1'inci maddesi uyarınca idamla, 49 sanığın da, silahlı çete oluşturma, silahlı çetenin iiyesi olma suçlanndan 15 yıla kadar ağır hapisle cezalandırılmasını istedi. tddianamenin okunmasının tamamlanmasından sonra mahkeme, yargılanmakta bulunan tutuklu sanıklann son günlerde bulundukları askeri cezaevlerindeki tutumlardan yakındıklarının avukatlann müvekkileriyle görüşmelerinin yasalara aykırı olarak yasaklanıp engellendiğinin ileri sürülduğünü bildirerek, bu konulann bir yazı ile istanbul Sıkıyönetim Komutanlığına bildirilmesine karar verdi. Duruşma, 2 marta ertelendi. Imar Affı \asası'nın kapsamı genişletildi ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) TBMM Bayındırlık İmar ve Ulaştırma ve Turizm Komisyonu'nda imar affının kapsamı genişletildi. İmar Affı Yasa Tasannın komisyonda görüşulmesine dün başlandı. Tasarının tumu üzerindeki gorüşmelerin tamamlanmasından sonra ilk iki maddesi ka Özdemir, "Imar Affı Yasa Tasarısı köklü çözümler yanında vatandaşa itimat esasını getirmektedir" dedi. bul edildi. İkinci maddeye eklenen geçici bir fıkra ile sanayi depolama tesisleri ile turistik ve tarımsal yapılar da af kapsamına alındı. Tasarı belediye ve mücavir alan sınırlan içindeki yapılarla, tmar Yasası gereğince çıkanlan yönetmelik kapsamına giren alanlardaki yapılan ve bu saha dışında kalan entegre sanayi te sislerini de kapsıyor. Komisyonun dün sabahki basına açık bölümünde bir konuşma yapan ANAP milletvekili İbrahim Özdemir, yasa tasarısının vatandaşın beklentilerine cevap vereceği umudunda olduğunu söyledi. Özdemir "İmar Affı Yasa Tasansı köklü çözümler yanında vatandaşa itimat esasını getirmektedir" dedi. Tasarının görüşulmesine komisyonun bugünkü toplantısında devam edilecek. Başbakan fatura almayana sitem etti ANKARA (a.a.) Başbakan Turgul Özal, televizyonda dün gece yayınlanan "tcraatın lçinden" programında yaptığı konuşmada "faturalı yaşam" konusuna değindi ve esnafı fatura kesmeye çağırarak, "Ücretlüer üstündeki vergi yükünii siz de pa>laşınız," dedi. İlki geçen ay yayınlanan "tcraatın İçinden" programının ikincisinde Başbakan Özal'ın yanı sıra Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan da yer aldı. Ankan, "faturalı yaşam" konusunda "teknik" bilgi verdi. Yeni TRT Yasası'nın hükümete her ay tanıdığı yarım saatlik "haber program"ın ikincisi 25 dakika sürdü. Programda, vatandaşlann konuya ilişkin sorulanna da yer verildi. Başbakan Turgut Özal, iki bolümden oluşan konuşmasında, milletin katkısı olmadan, hükümet uygulamasının başarıya uİEişamayacağını, vergi iadesinin yaklaşık 10 milyon kişiyi doğnıdan ilgilendirdiğini ve ilerde "faturalı yaşam"dan herkesin yararlandırılacağını söyledi. Özal, "faturalı yaşam" konusunda şoyle konuştu: • Bu kanun bir milyon 400 bin memur vatandaşımın, iki milyon 500 bin işci kardeşimin, 260 bin memur emeklisi, 480 bin işci emeklisi, 500 bin emekli.dul ve yetimleri, 180 bin BağKur emeklisi ile dul ve yetimlerinin keselerini doğrudan dogruya ilgilendiriyor. • Bu kanun henüz tasan halindeyken biz dedik ki, 1 Ocak 1984'ten itibaren bu kanun geçerli olacaktır. Tabiatıyla, tasarı daha kanunlaşmadan tartışmaya, yorumlara açılmıştır. Bu itibarla korkanm, bu kanun, hem esas ruhu, manasıyla, hem de işleyiş tarzıyla az anlaşıldı. • Fatura karşılığı vergi iadesi kanunu ile esas amaç memleketimizde yeni bir hayat biçimini, herkesin işlere ekonomik zihniyetle bakacağı bir hayat tarzını başlatmaktır. • Hedef fatura verenin de alanın da memleket ekonomisine şuurlu biçimde katılmasıdır. Fatura vatandaşın önce kendi bütçesine, kendi gelirine, giderine, sonra devlet bütçesine sahip çıkmasıdır. Biz bu ise, ilk ağızda ücretli ve emekli vatandaşlarımızla başlıyoruz. • Bu iş hele biraz köklensin, daha ileriki aşamada, memlekette vergi veren kim varsa, hepinizi bu sistemin içine alacagız. • Vergi iadesine hak kazandı. ğınız halde, siz fatura istemezseniz devlet bu işe nasıl sahip çıksın? • Esnaf ve serbest meslek mensuplan iicretliler üstündeki vergi yükünü siz de paylaşınız. Böylece satıcısıyla, alıcısıyla artık meselelere iktisadi açıdan bakan bir toplum olmaya başlanz. Maliye ve Gümrük Bakanı Vural Arıkan ise, "faturalı yaşam"la ilgili yasa konusunda yaptığı açıklamada, "Devlet, ücretli ve emekli vatandaşlardan aldığı \erginin bir kısmından feragat edecektir," dedi. Avusturya Cumhurbaşkanı ödüllendirdi Türkiye A vusturya hukuk ilisktterine olumlu katküarmdan doiayı, îzmir Barosu avukatlanndan Doktor Kerim Taran ödüllendirildi. Dün saat 18.30'da Avusturya Büyükelçiliği'nde düzenlenen törende, Dr. Kerim Taran 'a A vusturya Cumhurbaşkanı 'nın altın liyakat madalyası verildi. DİSK davası Işıklar: 7. Genel KuruVda ihtilal hedeflenmedi ğini ve basına yansıdığını belirterek, bu konuşmanm sendikal içerikli bir konuşma olduğunu bildirdi. Iddianamade kendi konuşması olarak yer alan metnin ise Genel Kurul'a gönderilmiş kendisı tarafmdan sadece okunan kutlama telgraflanndan alınmış bölumler olduğunu ve konuşması ile ilişkisi olmadığını belirtti. Fehmi Iş^tlar 7. Genel Kurul'a iliş kin delillenn tamamının incelenmiş olmasına dayanarak yaptığı tahliye isteminde ise 7. Genel Kurul'un, DİSK'in en son \e yetkin toplantısı olduğuna işaret etti, okunan deliller ve dinlenen bantlann da bu Genel Kurul'da ihtilalin hedeflenmediğinı. sendikal bir konfederasyonunun yasal bir Genel Kurulu olduğunu orıaya koyduğunu bildirdi Duruşmaya yann devam edilecek. lçişleri Bakanı Ali Tannyar, lstanbul'da 5 günlük incelemeleri strasında polis vatandas ilişkilerini arzu edilen seviyede bulmadığını söyledi. Emniyet Müdurlüğü 'nün Cağaloğlu 'ndaki binasmda düzenlenen brifinge katılan Tannyar toplantıdan önce yaptığı açıklamada, polis karakollarmm umacı gibi görüldüğünü belirterek bu imajın silinmesi gerektiğini belirtti. Tanrıyarhn incelemeleri Samatya'daki SSK tstanbul Hastanesi'ne Yeşüköy Lions Kulübü tarafmdan bağışlanan 6 yapay böbrek cihazı dün düzenlenen törenle Vali Nevzat Ayaz tarafmdan hizmete sokuldu. Lions 6 yupay böbrek bağışladı tstanbul Haber Senisi DİSK davası yargılamasında 7. Genel Kurul'a ilişkın delıl olarak okunan ses bantlarını yannlarken Genel Sekreter Fehmi Işıklar. iddia makamına güvenmediklerini söyledi. Işıklar, daha once delil olarak okunan D1SK'in yazılı belgelerinden iddianameye yapılan alınularda. yanlışlar, ozetlemede anlam değişikliği, eksiklikler bulundüŞuna işaretle, zaıen yargının yasal degerı olmadığını kabul eltiği ses bantiannın delil olarak değerlendirilmemesini ıstedi. "Güvenmedigimiz iddia makamının delil olarak gostereceği banl ve çözümlemHerinin de delil olarak kabul edilrneınesini diliyoruz." dedi. Işıklar, 7. Genel Kuml'da yaptığı konuşmada ozetınin Genel Kurul tutanağında yer aldığını. zamamnda ilgılı makamlann Henptimınden eeçti HAFTADA İKİ GÜN Gezici hastanede bir uzman, bir pratisyen doktorta bir nemşire ve bir ebe görev yapacak, Haftada iki gün goreve çıkacak. (Fotoğraf: CUMHURİYET) Sağlık hizmeti ayaga gelecek ASİYE UYSAL Yanınızdan kucağında çocuğuyla koşarak geçen bir kadının "hastane gelmiş" dediğini duyarsanız hiç şasırıp kalmayın. Çünku gerçekten "hastane" gelmiştir. Hep vatandas hastane hastane koşuşturacak değil ya... İstanbul'da oturuyorsantz, siz de her an iki sokak ötenize bir hastanenin geldiğini duyabilirsiniz. Tabii cok sayıda polikliniğiyle, büyük laboratuvarlanyla dev bir hastane değil. Topu topu ikibuçukuğa dörtbuçuk metre boyutlarında tekerlekli miniminnaak bir hastane. Daha doğrusu Istanbul Tıp Fakültesi'ne bağışlanan "gezici saglık istasyonu". Gorenlerin ifadesiyle ise "karavan hastane". tçinde bir gebe muayene masası, bir çocuk muayene masası, dinleme, tansiyon, tartı aletlerinin yanı sıra ilk yardım için gerekli oksiien, oksüen maskesi. pansuman arabası gibi araç ve malzemeler de bulunuyor. Işte bu gezici hastanenin "kiiçük" bir sorunu var. Sorunun çozümu en azından biriki milyona pathyor. Çünkü, karavan hastaneyi çekecek bir araç yok. 22 şubat günü "çekicisiz" olarak törenle teslim ahnacak olan gezici sağlık istasyonuna bir araba bulabilmek için l.Ü. yöneticilerinin bakanhklar düzeyinde girişimleri olmuş. Gümrükte bekletilen arabalardan birinin kendilerine verilmesi için epeyce uğraşmışlar ama şimdilik bir sonuç alamamışlar. Gezici sağlık istasyonu hakkında bilgi aldığımız tstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü Müdürü Pro. Dr. Olcay Neyri, amaçlannın sağlık hizmetinin ulaşmadığı yerlere bu hizmeti götürmek olduğunu söylüyor. Anlattığına göre, bunun için enstitü ile SSYB arasında bir protokol imzalanacak. Gezici sağlık istasyonu, sağlık ocağının bulunmadığı bolgeler ile İstanbul içinde sağhk hizmetinin ulaşmadığı gecekondu mahallelerine gönderilecek. Karavan hastanede, İstanbul Tıp Fakültesi'nden uzman bir doktorun sorumluluğunda Sağlık Bakanhğı'nın görevlendireceği birer pratisyen doktor, hemşire ve ebe bulunacak. Birer gün olmak üzere her hafta periyodik olarak gidilen bölge ve mahallede isteyen hamile kadınlar kontroldan geçirilecek, hasta çocukların tedavisi yapılacak ve bakımı yapılan her anaçocuk için birer sağlık dosyası açılacak. Kadro yetersizliği nedeniyle istasyon başlangıçta sadece haftada iki gün bölgelere gidebilecek. Karavan hastane, çekici bekliyor Abuzer Uğurlu ve 114 arkadaşı yargılandı TMMOB Gemi Mühendisleri Odası Başkanlığı ''na Taşkın Çilli ANKARA (a.a.) Teşekkül halinde toplu kaçakçılık yapmak, ruşgetirildi. Görev dağılımı sonucu \et vermek ve ruşvet almak suçlannBaşkan Yardımcılığına Şamil dan haklarında dava açılan Abuzer Aynm, Sekreterliğe Gündüz Lğuriu ve 114 arkadaşınınduruşmaSaner, Saymanlığa Haluk Kasına devam edıldi. ya seçildiler. Köksal Tüney, SabAnkara Sıkıyönetim Komutanhğı ri Gökhan, Suat Erzi üye olarak 4 numaralı Askeri Mahkemesi'nde kaldılar. dun yapılan duruşmada esas hakkındaki mütalaasını okuyan askeri savcı aralannda Abuzer Uğurlu, Sabri Ugurlu, Mehmet Niyazi Uğurlu, SüGöztepe'de 60. Yıl Parkı dün leyman Necati Topuz, Mustafa U|urBelediye Başkanı Abdullah Tır lu. Hamit Tomba. Ünal Culha, Orfi tıl tarafmdan törenle hizmete Çetinkaya ve Hans Maiyer'in de buaçıldı. 56 milyon liraya mal olan lunduğu 32 sanık içın 522 yıl arasınpark 84 bin metrekare alanı kap da hapis cezası istedi. sıyor. Bu arada Kartal MalteAskeri savcı 18 sayfa tutan mutalâasında çeşitli tarihlerde 13 TlR'ın pe'deki Yalı Deresi üzerinde yaptırılan ikinci beton köprü dün hizmete sokuldu. Gemi Mühendisleri Odası 32 sanığın 522 yıl hapsi isteniyor gumruk eşyası ile dolu olarak Kapıkule gumruk kapısından vurda girış yaptığını, Gürbulak veya Habur gümrük kapılarmdan çıkmadıkları halde. çıkmış gibi gösterildiklerini ve bu TlR'lardaki eşyaların yurt içinde bırakıldığının delil ve tanık ifadeleri ile subuLi erdiğıni bildirdi. Askeri savcı, 4 ekim 1980 günü 336 mllyon liralık 400 ton bakırın, "Mustafa Esen1" gemisi ile kaçakçılık yapılarak yurt dışından Samsun'a getirildiğinin kesinleştiğini bildirerek, sanıklardan Mustafa Uğurlu, Hamil Tomba, Mustafa Eser, Kemal Bilecan, Ünal Çulhanın da 1918 sayılı yasanın 27^13. maddeleri uyarınca, cezalandırılmalarını istedi. 60. Yıl Parkı "Sevgililer Günü" kutlandı Hıristiyan dunyasının aşk işleriyle uğraşan azizi San Valentino'nun anısına düzenlenen "Valentine's day", tstanbul'da ilk kez "Sevgililer günü" olarak kutlandı. Sheraton Oteli'nde işadamlarınm sekreterleri için hazırladığı "Sekreterler Balosu" ile birleştirilerek kutlanan geceye 800 sekreter, eşleri ve sevgilileri ile katıldılar. Çağrılılara girişte verilen kalp şeklindeki rozetlerin altmdaki numaralar balonun sonunda yapılan bir piyango ile değerlendirildi. Böylece otele müşteri çeken sekreterler Helsinki'ye gidiş dönıiş uçak bileti, sezonluk havuz üyeliği, otelde hafta sonu tatili ve öğle yemeği gibi ödüller kazandılar. Yanda, geceye katılan sekreterlere ödül kazandıran Sheraton sekreterleri ve genel müdurü görülüyorlar. (Fotoğraf: FUAT KOZLL'KLU) TBP davası Kefeliköy ynzlığında yungın Sanyer Çayırbaşı'ndaki tarihi Kefeliköy Yazlığı'nda dün 11 sıralarmda yangın çıktı. Yangın sonucu 4 katlı ahşap binanın ikinci ve üçüncü katlannda hasar meydana geldi. Yaklaşık 80 yülık tarihi binanın varislerinden Tamer Bakay, yazhkta 1 yüdır kimsenin kalmadtğını söyledi. Tutukluluğa itiraz reddedildi Istanbul Haber Servisi Turkıye lşçi Partisı davasmın karar oturumunda 14 sanığın hükumle birlikte tutuklanmalanna karşı avukatlan tarafmdan yapılan itiraz Istanbul Sıkıyönetim Komutanhğı 1 Numaralı Askeri Mahkemece reddedildi. gerekçe 8 aylık bebek dumandan boğuldu Zeytinburnu Türbucu Mahallesi Sinema sokaktaki bir gecekonduda dün saat 19.10 sıralannda çıkan yangmda, Mehmet Özkan adh 8 aylık bir bebek dumandan boğularak öldü. Bebeğin evde yalnız olduğu, annesinin olay sırasında komşuya gittiği bildirildi. Verilen karann sinde şoyle denildi: "Sanıklar hakkındaki yargılama İslanbul Sıkıyönetim Komulanlığı 2 Numaralı Askeri Mahkemesi'nce \apılmış. Yargılama sonunda sanıklann suçlan mahkemece sabit gorulerek mahkumi>et hukmü lesis edilmis tir. Hükmıi lesis eden mahkemece sanıklann sııçluluklan hakkında ku>\etli belirti bulunduğu kanaatinden öte suçlan sabit goriılerek mahkumluk karan lesis edilmiş, suçlann ağır cezalık oluşu. mahkeme>i sanıklann daima kaçacak sayabileceği kanaatine vardırmış. bu kabul ve kanaatle mahkumiyet hükmu ile birlikte sanıklann tutuklanmalanna karar verilmiştir. Sıkıyönetim 2 Nolu Askeri Mahkemesi'nce bu kabul ve kanaatle mahkumiyet hukmü ile birlikte sanıklann tutuklanmalanna karar vermesinde kanuna ay kın bir husus gorulmemiştir." Evren'e Karaduman vekalet edecek ANKARA (ANKA) Kral Fahd'ın davetlisi olarak 2125 şubat tarihleri arasında Suudi Arabistan'ı ziyaret edecek olan Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e bu sure içinde TBMM Başkanı Necmettin Karaduman vekalet edecek. Cumhurbaşkanı Evren'in konuya ilişkin tezkeresi TBMM Genel Kurulunun dünkü birleşiminde okunarak üyelerin bilgisine sunuldu. EATURALI \AŞAM KILAVUZU Bülent SOYLAN Son günlerde yasamımıza bir de vergi iadesi olayı girdi. Olur mu, olmaz mı tartışmaları arasında karşımıza 2978 sayılı yasa olarak çıkıveren ücretiilere vergi iadesi konusu artık dillerde. Kimler, nasıl, ne zaman ve ne ile alacak soruları ve bu sorulara bulunan karşılıklar bugünlerde pek çok konuşmanın konusu. Geçim sıkıntısı içindeki ücretlinin cankurtaran simidi örneği sarıldığı, "akmasa da damlar" dediği bu sınırlı kaynağın kime ne getireceği tartışmasını yapmak her zaman mümkün. Belki umulanı veremeyecek. Ama yine de yasamımıza girdiği için işin aslını, yöntemini öğrenmekte yarar var. Vergi iadesinden yararlanabilmenin ilk koşulu, iade konusuna giren mal ve hizmet alımlannın belgelendirümesi. Yasa bu belgelendirmenin nasıl yapılacağını birinci maddesinde saymış. Bunları şöyle sıralayabiliriz: 1. Fatura, 2. Fatura yerine geçen işletme vergrsine ait perakende satış fi3. Serbest meslek makbuzu, 4. Kamu kuruluşları larafından verilen belgeler. S. Birden fazla bağımsız bolümü kapsayan binalarda, yalnızca ortak yakacak giderlerinden bağımsız birim başına düşen gideri gösteren belge. Ücretli, mal ve hizmet alımını bunlarla belgelendirirken, bu belgelerin yasalardaki tammına uygun olup olmadığını önce kendisi araştıracak. Yoksa, tam sandığı belgeler, ya bunları ilk götürdüğü yerden yani işyerinin muhasebesinden ya da vergi dairesinden geri dönebilir. Hem böyle bir durumla karşılaşmamak hem de eksik yanlan süreler geçmeden tamamlatabilmek için, her biri ilgili yasalarda yer alan aşağıdaki noktalan gözönunde bulundurmak gerekiyor. FATURAYI TANIYALIM Vergi iadesi ile ilgili olarak toplanacak belgelerin başında fatura geliyor. Bir işi yapan veya malı satan kişi, bu iş karşılığında müşterisinin borçlandığı tutan fatura adını verdiğimiz kâğıt ile belgelendirir. Fatura düzenlenmesinde yasa şu noktalara dikkat edilmesini istiyor: 1. Faluralar sıra numaralı olacak. 2. Mürekkeple, makine ya da kopya kalemi ile yazılacak. 3. Bir asıl ve en az bir örnek olarak düzenlenecek. 4. Baş tarafında iş sahibinin ya da onun yerine imza koymaya yetkili kişinin imzası bulunacak. 5. Fatura, malın tesliminden başlayarak en çok on gün içinde düzenlenecek. Oldukça açık bir anlatımla sayılmış bulunan bu beş noktaya bizim ekleyeceklerimiz; alınan faturalann kurşun kalemle yazılmaması, işle ilgisi bulunmayanların imzasını taşımaması ve fatura kesilip kesilmediği tartışmalarında bu on günlük sürenin gözonünde bulundurulmasıdır. FATURADA YER ALACAK ZORUNLU BİLGİLER Bir faturanın eksiksiz sayılabilmesi için, üzerinde en az şu bilgilerin yer alması gereklidir: 1. Düzenlenme tarihi ve sıra numarası. 2. Faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret ünvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası. 3. Müşterinin adı, ticaret ünvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası. (Müşteri ücretli olduğuna göre sadece adı ve adresi yeterlidir.) 4. Satılan malın veya yapılan işin türü, miktarı, fiyat ve tutarı. 5. Satılan mallar önceden teslim edilmiş ise malın teslim tarihi ve irsaliye numarası. (İrsaliye, malın gönderme belgesidir.) Faturanın düzenlmenmesi sırasında gözonünde bulundurulacak noktalar arasında saydığımız on gunluk sure, faturayı verecek olana da alacak olana da bazı kolaylıklar getiriyor. Genellikle tek başına çalışan ve yukarıda saydığımız koşullara uygun faturayı duzenlemekte gücluk çekebilecek esnaf, müşterisine alışveriş sırasında küçuk fişler verecek, sonra bunları toplayarak tek bir faturada gosterecek. Fatura ile ilgili yasal düzenlemenin ver aldığı Vergi Usul Yasası'nın 231. maddesi buna olanak tanıyor. Ancak bu biçimde getirilen kolaylık, bir başka yönden aksaklığa neden oluyor. Kasa fişlerini verenler buyük bir olasılıkla sonunda bunları toplayıp tutannı tek kalemde •"muhlelif yiyecek maddesi" gibi bir başlıkla fatura edeceklcrdir. Bu, o faturanın geçerliliğini yitirmesine yol açabilecek onemlf bir noksanlık taşıyacak. Çunku, Vergi Usul Yasası'nın konu\u düzenleyen 230. maddesine göre. faturada bedeli yer alan her malın ayrı ayrı cinsi, miktarı ve fiyatı belirtilmek zorunda. Boyle düzenlenecek faturalarda hangi malın ne kadar ve kaçtan alınıp satıldığınm belinilmemesi onun geçerliliğini engelleyecek. FATURALARIN PULU Faturalar konusunda açıklama yaparken, bunlara yapıştırılacak pullara da değinmekte yarar var. 10 bin liraya kadar olan faturalara pul yapıştmlmıyor. 10 bin 100 bin lira arasındaki faturalara 30 lira, 100 bin 1 500 bin lira arasındakilere 50 lira damga pulu yapıştınlıyor. Eğer satıcı faturayı duzenlerken pulunu yapıştırmamışsa bunu alıcının tamamlayıp işverene öyle vermesi gerekiyor. Çünkü fatura üzerindeki pulun noksanlığından onu ilgiliye ibraz edenler sorumlu tutuluyor. İŞLETME VERGİM FİŞt Vergi iadesi ile il. M 2978 sai yılı yasa, faturanın \ .tnı sıra işletme vergisine ait pcıakende satış vesikasını da harcamaları belgelendirmede yeterli gorüyor. İşletme vergisine tabi işyerlerinin düzenlediği bu fiş biliı.diği gibi öteden beri fatura yenne de kullanılıyordu. Ancak fişin işletme vergisi açısından yeterli düzen lenmesine rağmen fatura ıçin gerekli bilgileri taşımaması da olası. Bunun için faturada aranan her özelliğin bunda da bulunması gerekiyor. Bir de işle'ne vergisi ile ilgisi olmayan, normal kasa veya perakende satış fişleri var. Bunlar genellikle ortası zımbalı, üzerleri sıra numaralı ve ticarethanenin kaşesi ile kaşeli. Bu tür fişlerin tek başına belge değeri yok. Ancak sonradan kesilecek fatura için düzenleyene geri verilebilecek bu kâğıtlar işletme vergisi fişi ile kanştırılmamalı. Bunlann geçerliliği için dışandan ithali tartışılan yazar kasalardan çıkmış olmaları gerekiyor. Serbest meslek makbuzu; doktor, avukat gibi serbest mesleklerde çalışanların bu işleri ile ilgili olarak aldıkları paraları gösteren belgedir. Yasa, bir serbest meslek makbuzunda şu unsurlann bulunmasını şart koşuyor: 1. Makbuzu verenin soyadı, adı veya ünvanı, adresi, vergi dairesi, hesap numarası. 2. Müşterinin soyadı. adı veya ünvanı ve adresi. 3. Alınan paranın miktarı. 4. Paranın alındığı tarih. Serbest meslek makbuzları da iki nüsha olarak düzenlenip, veren tarafmdan imzalanmak ve üzerinde sıra numarası taşımak zorunda. KAML KURULUŞLARI Belediye, komür işletmeleri. elektrik idaresi, sular idaresi, hastanelerin döner sermaye saymanlıkları gibi kamu idare ve kuruluşlarının verdikleri para makbuzları da fatura gibi işlem göruyor. YÖNETİCtLERİN MAKBUZLARI Yasanın saydığı belgeler arasında bir de apartımanyoneticilerinin düzenledikleri makbuzlar var. Metindeki anlatıma göre; "Birden fazla bağımsız bölümü muhtevi binalarda münhasıran ortak yakacak giderlerinden müstakil birim başına isabet eden..." bu gider, özctle dairede oturanın sadece yakıt parası için odediği tutarı kapsıyor. Buna "kapıcı" ve "fon bedeli" gibi eklemeler yapmak, yasadak "münhasıran" yani "yalmzca' şeklindeki kayıt dolayısıyla olanaksız. Ancak fon bedellerinin yakıt parasıyla karışması, kapıcı ya da kaloriferci çalıştırılmazsa yakıtın yanamayacağı, dolayısıyla ısımlamayacağı gerçekleri karşısında bakanlık, kendisine tanınan geniş esneklik sayesinde bunlann hepsini kapsama alabilir, bazı pratik çözümler getirebilir. Bunun için de bugünlerde yayınlanması beklenen "Ücretlilere Vergi tadesi Hakkında Kanun: 1 Nolu Tebliğ'M görmek gerekiyor. Bakanlıklarda atamalar BağKur Genel Müdürlüğü Sigortalılar Dairesi Başkanı Bahadır Taş, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müşavir Müfettişliği'ne atandı. Resmi Gazete'nin dünkü sayısmda yayınlanan kararlara göre, Mehmet Emin Temel, Kültür ve Turizm, Murat Atalay da Tarım Orman ve Köyişleri Bakanhğı müfettişliklerine getirildiler. Özdağlar: Çevre kirlenmesini önlemeye karar hyız Devlet Bakanı tsmail Özdağlar, Kocaeli'de "Çevre Sağlığt ve İzmit Körfezınde Deniz Kîrlıliği" konulu bir toplantıda yaptığı konuşmada, "Çevre kirliliğinin onlenmesi için her türlü tedbiri almaya kararlıyız" dedi. Bakan, tzmit'e körfezin kirlenmesine neden olan faktörleri görmek amacıyla geldiğini belirtti ve "hükümet ve bakanlık olarak deniz kirliliğinin önlenmesine büyük önem verdiklerini" söyledi.