Catalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 8 ARALIK 1982 EKONOMİDE GÜNÜN ÂYNASI Dünya Bankası'nm "yapısal uyum kredisi,, tehlikede ANKARA (ANKA) DUn ya Bankası'ndan sağlanacak. dördüncü yapısal uyum kre dîsl Uzerindekl Körüsmelerln olumsuz bir Rellşme gös terdiğl ve TUrklye'nin dördüncü kez bu kaynaktan kredl kullanımırun tehlüeye glrdiği belirtildl. Yapısal uyum kredilerinl Türkiye'ye belll projeler içln değil, orta vadede ekonomlk yapıda «ngördüğü polltikalar uoğrultusımda sağlayan DUnya Bankası ile dördüncü krediye llişkin görüsmelerde olumlu adımlar atılamadı. Bankamn bu kredi lçin makro hedeflert, yalnızca iz lenebilir hedefler şeklinde değil sektörel bUyüme, lhra catın etkllerinl de kapsayacak şekilde daha eenlş boyutlu bir şekilde saptamayı lstemesi nedeniyle de, görüşmelerde hızlı blr ilerleme sağlanamadxğı lfade edlliyor Anlaşmazlıklann giderllebilmesi amacıyla 20 aralık tarihinde Uluslareıası Para Fonu (ÎMF) ve daha sonra OECD İle yapılacak görUsmelerin ardından, Dün ya Bankası İle yeniden görü süleceği ve ÎMF OECD iklllsiyle yapılan temasların ı?ıgında Dünya Bankası lla daha saglıklı bir tartışma zemininin oluşturulabileceği belirtildl. Ekonomide hozulan altın fiyatlanna yansıyor 9 Ekonomide 12 Eylülden sonra titizlikle korunan dengeler 1982'nin ikinci yarısından itibaren bozulmaya başladı. © Sanayi ve finans kesiminde «yapı değişimi» gerçekleşmedi. % Kastelli olayı son ikî yılda sağSanan kısmî başarıiarın bedelini ödeme zamanının geldiğini gösteren çarpıcı bir ömekfi. Osman ULAGAY Meral TAMER enflasyonlst beklentileri kö rüklemişti. GUnlük kur ayar lamalarına karşın bu tür beklentilerin yaygınlaştığı bir ortamda işçi dövizlerinl ülkeye çekmek zorlaşmış. liranın resmi kuruyla karaborsa kuru arasmdaki fark son aylarda ciddi biçimde açılmaya başlamıştı. sonra, 1982 ortasında ortaya çıkması kuşkusuz ki ras lantı değlldi. 24 Ocak karar larıntn özellikle 12 eylülden sonra daha tutarlı biçimde uygulanması sayesinde «istikrar programı»nın bazı hedeflerine varmak mümkün olmuş. enflasyon dizginlenmiş, ihracatta dünyadaki durgunlufta karşın önemli bir atılım yapılmış, Türkiye dıs ödemelerini zamanında yapan bir ülke ha Hne gelmisti. Sınai üretimde ekonomi dışı etkenlerin de yardımıyla artışlar saglanmıştı. Ne var ki. gerek sanayide, gerekse finan?al kesimde amaçlanan «yapı defişimi» gerçekleşmemiş, uzun sürede baçarının önşartı olan «ucuz ve bol iiretim» sağlanamamıştı. So Bu göstergeler dikkate değer «Ekonomi nereye gidiyor» sorusuna yanıt ararken değinilmesi gereken bazı göstergelere değinme olanağını yeterince bulamadık. Bu önemli göstcrge ve gelişmelerin başhcaları şunlar: ^ KİT'ler: Ekonominin kamburu mu, kurtancısı mı? 4$ Tamam mı devam mı? Bu noktada 24 Ocak felsefesi için son derece onem li bfr karar kavşagına gelinmişti. Ya bu felsefede ödün vermeden ısrar edilecek, uytım sağlayamayan firmaların bunun bedelini ödemesinp göz yumulacak, ekonominjn dışa dönük bir yapıya kavuşması için ltha latın llberasyonu g1bi ek ön'omlerle eski program peklştirilecekti. îç ve dış dengelerin korunnıasına ön celik veren bu seçcnekte ic pazann hızls canlandırılma sına ve firmaların ya da bankalann yapay önlemlerle vaşntılmasına yer yoktu. ikinci seçenek lse sızlanmaları da kaale aiarak prog ramı revize etmek ve fazla can yakmadan bunalımı aş mayı, dengeleri korumayı amaçlıyordu. Türkiye'nln demokraRÎyi yeniden kurma arlfeslnde oldugu bir dönemde bu İkinci seçenegln ye*lenmeslne de fazla şaşmamak gereklyordu. Ama acaba böyle blr tavlzel uygulamayla ekonomide dengeleri korumak, darbogaz noktalarını asmak mümkün olaesk mıydı? Yoksa her şeyden önce flretiml artırrna sorununa eğilecek ve ekonomide yapı defttslmi olavını fnrkli bir anlayışla ele alacak, plan lama öşesine daha fazla ağjrhk verecek üçttncü bir yakiaşıma mı gerek vardı? 1983 yılı arifesinde ekonomiyle llgill herkes! düşündürmesl gereken başhca soru herhalde bu olmalıydL 81982 p h sonunda bu soruya yanıt ararken önce resmi verilere dayanarak ekonominin başlıca göstergelerini gözden geçlrdik. Sonra 24 ocak felsefeslne başından beri karşı ya d a taraftar olan bazı u z m a n larla özel kesimln önde gelen sözcülerinln ekonomide ki gidişi nasıl değerlendirdlklerlnl yansıtmaya ç a lıştık. Biz bunu yaparken Türkiye'de altma hücum olayı uzun süredlr görülme miş boyutlara ulaştı ve a l tın flyatlan d a h a blrkaç ay önce klmsenin Inanmayacağı rakamlara t ı r m a n d ı . Altmdakl bu anormal t ı r manış Türkiye ekonomlsinln gidişatı konusunda e n az dlğer göstergeler ve uzm a n l a r ya da l ş a d a m l a n n ca yapılan değerlendirmeler kadar önemliydl. Ne olmustu da 1981 yılı başmdan beri fazla hareket göstermeyen altın plyasasında bu boyutlara varan bir can l a n m a olmuş, dünyada altın fiyatlan Snemll ve bellrgin bir hareket göstermezken, Turkiye'de altm fiyatlan blr ay içlnde yüzde 30'a varan blr sıçrama yapmıştı? Bazı gübre fiyaflan artarken bazılan düsfü ANKARA (ANKA) 1982 yılının ilk 6 aylık döneral içln kesin, ikinci 6 aylık dönemi için geçicl nitelikte olacak yenl gübre fiyatlan belirtendl. En büyük artış Afcdeniz Gübre Sanayli'ndo üretilen diamonyu fosfat gübresine verildl, bu kuruluşun ürettiği gUbrenln tonu yüzde 34 oranmda artışla 47 bin 825 liraya yükseltildi. Bandırma Gübre Fabrlkalan (BAG FAŞVnın ürettiği aynı tür gübre yüzde 21,3 artışla 80 bin 380 liraya, Azot Sanayii'nin ürettiği gübre lse yüzd« 22.7 artışlar 49 bin 915 liraya yükseltildi. Aynca, amonyum nitrat gübresinin fabrika çıkış fiyatı yüzde 5 ile yüzde 18, üre'nin yüzde 13, normal süperfospat'm yüzde 22 ile yüzda 11, triple süperfosfat yüzde 1 İle yüzde 5, kompoze çübrenin lse fiyatı yüzde 15 üe yüzde 20 oranında arttınldı. A Üretim cephesinde Üretlm cephesindekl geliçmeler de çok parlak değildi. Tarımda elverişli iklim koşullannın da yardımıyla yaşanan «iyl yıl»ı nasıl bir yılın izleyeceğini kes tirmek zordu. Sınai üretimde lse, artış hızı düşüyor, finansal sorunların üstesin den gelemeyen firmalar bir Çikolata ve bisküvi fiyatlan da arftı ÎSTANBUL, (THA) Çlkolataya yüzde 10 tle 20 arasında zam gelirken, dökme bisküvlnln kilosuna da 3 lira zam yapıldı. Edinilen bilgiye göre yüzde 10 ile 20 arasında zam yapılan NESTLE çikolatalan zam lı fîyatlanyla satılmaya baş landı. 36 gramllk NESTU3 napoliten 90 liradan 100 liraya, 80 sramlık NESTLE fuıdıklı 150 liradan 180 liraya, bitter 180 liradan 200 liraya va NESTLE fcndıklı 150 liradan 200 liraya yükselerek satümaya başlandı. Öte yandan ÜIJKER ve ETÎ Bisküvi fabrlkalan da yalnızca dökme btsküvilera zam yapüdığını açıklayarak, 145 llra toptan satıs flyaü olan bisküvi fiyatının 148 11raya yükseldiğinl bildirdller. Bu arada ÜLKER cubufc kraker de 15 llra verlne 20 liradan satümaya ba» landı. Özel sektör içinde 24 Ocak kararlanna önce alkış tutup, sonra uyum sağlayamayan kesim, şimdi «sızlanarak» bu kararların gözden geçirilmesini istiyor. blrl ardından «kurtarıünaya» muhtaç hale gellrken özellikle özel keslm sanaylinde dışa açılamayan firmalann kapasite kullanımını artırmaya, hele hele yatınm yaparak yeni kapasite yaratmaya nlyetleri var gibl görünmüyordu. Finansal kesimdekl sorunları çöz mek ve kaynak yetersizligini asmak İçln tasarlanan önlemlerin gecikmesi de ya kınmaları artırıyordu. nunda bazı sorunların daha fazla ertelenmesi olanağı kalmamış ve Kastelli ola yıyla iki yılda sağlanan kısml başarıların bedelini öde mek zamanının geldiği ortaya çıkmıştı. özel sektörden gelen yakmmaların temelinde yatan da galiba buydu, 24 Ocak kararlarmı alkışlarla karsılayan özel kesimin önem1 bir bölümü bu kararlarm 1 bekledigi doğrultuda atılım yapamamış, uyum sağlayamamıg, sıra bu uyumsuziuğun bedelini ödemeye gelince de sızlanmaya başlamıştı. özel scklorün her fırsatta kötülediği KÎT'lerin çözüm beklcyen pek çck sorunları olduğu bir gerçek. Ancak özellikle sanayi kesiminde özel sektörun çok «ağladığı 1932 yılında KİT'lerin genel gostergeleri pek de olumsuz görümnuyor. Yabancı kuruluşlara bunulmak üzere hazırlanm>ş olan bir resmi rapora göre KİT'lerin toplam satısj hasılatının bu yıl '»46 artarak 2 triiyon 556 milyar liraya varması bekleniyor. Bu GSMH'nın yaklaşık %30'una ya kın bir raknm. 1B82 yılında KİT'lerin gelirlerinin ^035 artarak 2 triiyon 652 müyara, harcamalarının ise %33 artışla 2 triiyon 604 mılyara varacağı, boy lece bu kuruluşların 48 milyar liranın üstünde kâr sağlayacagı tahmin ediliyor. 1981 yılı kânmn 71 milyar TL. olduğu anımsandığında bu rakanıın önemi daha iyi anlaşılıyor. Sanayi Bakanı Mohmet Turgut son yaptığı açıklanıada KtT'lerin üretiminin arttığmı stoklarınm azaldığını ve bu yıl 250 milyon dolarhk üişsatımı gerçekleştireceklerini belirtmış bulunuyor. DÎE'nin son milli gelır tahminlerı de çimento sanayii, TPAO, SEKA, Yem Sanayi, S.E.K. Şeker Fabrikaları, Sümerbank. Petkim, MKE. İsderoır Türk Traktör IPRAŞ ve Çaykur'da üretimin bu yılın ilk dokuz ayında arttığını. ancak Karabük. Tekel. Azot Sanayii ve EtBalık Kurumu'nda üretim gerıiemesi olduğunu gösteriyor. Bu göstergelerin ışığmda, özellikle sanayi kesiminde ortaya çıkan yüksek büyüme hızları ve ürotim artışlarının nedeninı belkl de KlT'lerde aramak gerekiycr. ^ YATIRÎMLAR: Hedeflcr tutturulamıyor, gemiler dolmuyor Tuğlaya yüzde 20 zam İZMİR (THA) ~ Bundan bir süre önce yüzde 25 orarnnda zam gören tuğla fiyatlanna yeniden yUzda 20 orarunda zam yapıldı. Tuğla fabrikalan ilgililerinden edinilen bügiye göre, maliyetlerin yükselmesi nedeniyle tuğla fiyatlarına zam yapıldı. Son yapılan yüzde 20 oranındakl zamdaa sonra 8,5'luk tuğlanın fabrika çıkış fiyatı 77,5 piyasada lse 9 lira 13,5'luk tuğlanın tabrika çıkışı 8 lira piyasada lse 10 liradan işlem görmeye başladı. Bıı arada kirsrniün JEabrir ka çıkışı 18 piyasada satış fiyatı ise 22 liraya yükseldi. Akaryakıt fiyatlanna yapılan zamlar nakliye fiyatlaruıı artınnca daha önce tanesi 130 kuruşa tasınan tuğla şimdl 160 kuruşa tajmıyor. # Altın fırlayınca... Zamlı kömür fiyatlan yürüriuğe girdi A\KARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Kömür îşletmeleri'nin ürettigi kömürlere yapılan zamlar belll oldu. Bakanlar Kurulu Ankara'da hava kirlüiğini önlemek için bellrli bölgelere verilecek kansık kok kömtirünün Ankara depo satış fiyatının iki ton linyit kömürü fiyatına eşdeğer olmasım da karara bağladı. Zamlı kömür satış fiyatları göyle; Taşkömürü Satıs Fiyatlan (ton/TL.) Cinsi Fiyatı Zonguldak ve Çatalağzı Lavvari (parça fındık toz) 14.900. Armutçuk Lavvari (parça . fındık) 13.200. Armutçuk Lavvari (toz) 10.000. Armutçu Lavvari (şlaml 2.600. Armutçuk Lavvari l parça fındık) 11.900. Amasra Lavvari (toz) 9.200. Amasra Lavvari (karışık) 2.000. Amasra Lavvari (tuvenan) 6.600. Zonguldak (şlam) 3.300. Zonguldak (karışık) 3.300. Kok ve Kok Tozları Satış Fiyatları (ton/TL.), Cinsi Fiyatı Demır Çelik Koklan 27.500. Gazhane Kokları 20.900. Kok Tozları H.000. Ceviz Koku 14.300. Dünyada olduğu gibl Tür klye'de de altın fiyatlarmdaki anl sıçramalann, ekonomide bir dengesizliğin ya da en azmdan dengesizlik bekieylçlnin habercisl olduğu açıktı. Gerçekten da Türkiye ekonomislnde özellikle 12 Eylülden sonra tltlzlikle korunan bazı dengelerln 1982 yılının iklncl yansmda bozulmaya ba?ladıgı görülüyordu. özelllkle Kastelli olayından sonra bu dengeleri tutmak zorlaşmıştı. Bankerllk efsanesl so na ererken, bu olay nedeniyle zor duruma düşen bazı bankalann yarattıgi tereddüt, bankalara mevduat akısım yavaşlatmış; sallanan bankalan ayakta tutmak için seferber edllen Merke» Bankası kaynaklannın dışsatımdan esirgenmesl zorunlu olmuçtu. Bmls yon hacmindekl anl genlçlemeler ve llranın deger kay bmdan yansıyan zamlar # Bedeller ödenîyor Bu tablonun 24 ocak kararlanndan lkibuçuk yıl Türkiye'de saglıklı verilerle izlenmcsi en guç konulardan biri de kuşkusuz ki yatınmlar. DPT verilerine göre 1902 yılında yatırımların can fiyatlarla kamu kesiminde %21 artarak 923 miiyara, özel kesimde ise %44 artarak 705 miiyara varması piânlanmışlı. Son veriler bu hedeflerin önemli ölçüde geri&inde kalmayacağını, özellikle özel kesimde yatınm hevesinin pek güçlü olmadığını gösteriyor. Yatırımların gelişimi açısmdan önemli olan bir gösterge de verilen yatınm teşvikleri. Bu yılm ilk sekiz ayında verilen yatırım teşviklerinin goçen yılın aynı dönemine oranla %29 gerilediği. bu gerilemenin imalât sanayiinde %40'ı, son yılların gözde sektörü ulaştırmada bile %30'u bulduğu görülüyor. Üstalik ulaştırma sektöründe son yıllarda bol keseden verilen teşviklerle büyük sıçrama gösteren gemi ve TIR filolarımızın boş kalma tehlikesiyle karşı karsıya bulunduğu yolundaki iddialar da giderek yaygmlık kazanıyor. BİTTt O Toptancılar, 1983te üretilecek peyniri simdiden satın aldilar Trakya'da 1983 yıh stit iirününü küosu 35 liradan kapatan mandıracılar, süt üreticilerini 800 milyon lîra borçlandırdilar. KIRKLARELt (Cumhnrtjet) • Mandıracılann 198a yılı için »üt üreticiierine, inek sütunün kilosunu 28, koyun sütünün Jri losunu ise 38 liradan ödeme yaptıklan, 1983 yıh lcin İ M , S5 liradan peşin ödemede bulundukları bildirildl. 1983 yılı süt Urünunü daha »imdiden satm alan mandıracılann süt Ureticilerinl 800 mil yon lira dolaymda borçlandırdıklan beUrtildi. TetkiUler, mandtracüarla «Ut Ureticllarinln uzun yıllardan beri bu tür bir tioari iliîki içinde bulunmalan yüeünden, sütün kilosund» yıllık 4 5 lira araaında bir artıça ksrsıhk, peynirln son 10 yıl içlnde ftyatının 75 liradan 400 liraya çıktıgım söy lediler. 1983 yıhnda Trakya'da peynir ünalatının gecmU yülara oranla, % 15 fazlasıyla 875 bin teneke olarak gercekleştirild]. ü büdiriidi. Bu arada blr taneke peynlrin 65 kilo koyun, ya da 80 kilo İnek sütünden çıktıgı ve tüm masranarıyla 3 bin liraya mal olduğu, oysa Trakya'da toptancıda tam yağlı bir teneke peynirin 7300 liradan işlem gördüğü belirtildl. Konuya iliştdn Rörüşünü «çıklayan bir süt Uretioisi, hayvancıiıgı kurtarmak, süt tlreticisini korumak için devletln süte yüksek taban fiyatı vermesi, mandıracılara verilen uzun vadeii düşük faizll ışletme fcredilerinin süt sıgırcılığı yapanlara aktanlması gerektigini söyledi. İSTİHDAM: İşgücü fazlası % 20'ye yaklaşıyor »(•* m«ıw«> Sağlıkh işsizlik rakam ve kayıtlarımn • bulunmadığı ülkemizde işgücü arzı ve talebi tahmin edilerek bulunan işgücü fazlasınm hazırlanan bir resmi rapora göre 1982 yılında 3 milyon 289 binden 1983 yılında 3 milyon 566 bine yükselmesi, buna göre işgücü fazlası oranınm da %19,3'e çıkması bekleniyor. 9 ÜCRETLER: Fiyatlarla yarışmakta zorluk çekiyor SSK verilerine göre ortalama ücretler 1980 ocağından 1982 nisanına kadar %114 artmış. Resmi endekslere göre aynı dönemdeki fiyat artışlan ise %130'u aşıyor. YHK'nun 1980'den bu yana bellrıediği ücret artış oranlarmın da 1880 başından bu yana %160 dolayında artış gösteren fiyatların gerlsinde kaldığı görülüyor. Ancak «nflasyonun başım alıp gittiği 1979 ve 1980 yıllarında ücretli ve maaşlılann ugradıklan gerçek gelir kayıplarının son iki yılda blr filçüde azaldıgı da bir gerçek. MGK, 1983 bütce yasa tasarısmı yarın görüsecek ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) MiUi Güvenlllt Konseyi 1983 Malt Yılı Butçe Yasa Tasansıru yarın «öruçecek. Mllll Güvenlik Konseyi Bütçe Plan Komisyonu Başkanı Emekil Tuğamiral Hüsnü Küçükalımet, bugün bir basın toplantısı düzenleyerek bütçeya lliçkLn açıklamalarda bulunacak. Komisyon Başkanı Emek11 Tuğamiral Hüsnü Küçükahmet'in bugün saat 10.00'da TBMM'de duzenleyeceğl basın toplantisında Bütçc Yasa Tasansında, Komlayonda yapılan degişlklikler hakkıoda bilgi vereceji bildlrildL MiUi Guvenlik KonMyi Bütçe • Plan Komisyonu'nda memur maaş katsayısı 34 olarak benimsendi. KatsayıD U Milli Güv«>"lik Konseyl'nde de aynen kabul edilmesi bekleniyor. Damsma Meclisl'nda memur maas katsayısı 35'e çıkantmıştı. Katsayınm 34'e indirılmosl yanmda, yakacak yardtmının 3500 liradan 8 bin l'raya çıkanlması keslnlik kazandı. Yakacak yardımı geç tlgimiz gunlerde Resmi Gazete'de yayınlanau yasa uya rıncs memur emeklileriae de aynen yansıtılarak. 1983 Mali Yıh Butçe Yasa Tasansı. 1 ocak 193J'den itibaren yürürlüge giracek. • Aakeri klmliSiml rltinUm. Oeçersiıdlr. Şener ŞENTÜREK • Mediko Sosyal karümı kaybettina. &îcersizdir. îtakan ŞENTÜRK Sınai Kalkınma Bankası'nın gizli raporunu açıkhyoruz 'Kalkınma refinansman kurumu,, önerildi Rapor'da «Kalkınma Refinansman Kurumu» kalkınma için nitelikli kaynak üretilme«ine katkıda bulunduğu ölçüde kamu ve Merkez Bankası üstündeki kaynak yaratma baskısnu azaltacaktır» deniyor. Kenan MORTAN fcuuna İçln gerekil miktarda ve yeterll nitelikte uzun vadeii yatımn ve ijletme kr e disl sağlıyamamaktadır. 1970 • 1982 yıJ lan içinde bu açık Merkez Ban kası tarafından bir ülçüde gide rilmeye çalışıimışsa da para politikaa ve diğer kıaıtlar nedeniyle bu çözümUn yeterli olmadıgt (föriilmflçtCr. Malt sistemde oluşan km vadeii ve yülnıek (nomina!) faIz maliyetli likiditeleri orta ve uzun vadeii yatınlabliir foal». ra dSnüştürmek, bn fonlarm ınaliyctini nlusal Onoeliklere gö M ayarlamak va mall «istemln oria ve uzun vadeii finansmatuna «gtand . By» destek sağlamak amacıyla yenl bir kuruıa sal düzenlemenin gerekil ve yararlı olacağı düşüncesiyle ek: 2'de kapsamlı biçimde ama cı, gerekçesi, kaynakian ve gö revlerl belirtilen kalkınma reflnansman kurumu'nun kurulma sı yapısal temel bir soruna köklü bir çözüm önerisi oiarak sunulnıaktadır. Böyle bir kurum, kaiknıma için gerekli nitelikU kaynak üretilmesine katkıda bulunduğu ölçüde kamu ve Merkez Banka sı üstündeki kaynak yaratma baskısını azallacak, selektif krcdiler Ihtlsaslaşmı? blr kurum tarafından bankacdıh v» sermaye piyasası kurallan İçin de yönlendlrilecektir. Kısa vadeii çözümler içinde Snerdiğimiz bankalar konsorsl ynmu ve fon ı8> konusu kurum'un kurulması benimsendi ği takdirde, onuo nüvesini teşkil edebillr ve kurum faallyete geçtiğintle fonksiyonlarını onn devredebilir.ı Sınai Kalkınma Bankası raporunda 6özü edilen «Kalkın. ma Refinansman Kurumu», için bütçe ve hazineden va çeşıtli mali kurumlardan kaynak sağlanması düşünülmekte ve sözkonusu kurum için beş temel işlev öngörülmektedir: • Bankalar aracılığı İle ken disine intikal ettirü«cek proje lerde gerekliliği gösterilen orta ve uzun vadeii yatırım ve lşletme kredilerinl reeskont vacair yollarla relinanse etmek, • Faiz farkı iadesi vesair yollarla, kalkmmada öncelikll alanların kredilerin maliyetlerini v« sair koşullan ekonomik ve sosyal açüardan gerekli diV zeylere indırmek, • Kalkııunada öncelikli » lanlara orta ve uzun vadeii kra di veren mali kurulujlara garanti ve icabında kullanılır destek <StandBy) olanaklan saglaraak. • Selektii kredl polıtıkasım ve programlarını kalkınma pla nı ve yıllık program ilkelerı v şığında iigıli kamu mercılert Din de görüş ve onaymı aiarak belirlemek, 9> Tahvıl ve hısse senedi gi. bi menkul kıymetierın gerekli hallerde malı aracılar vasıtasıy la alun ve satımına girerek v«ya destek olmak suretiyle sermaye piyasasınıa gelıştiriîmene yardımoı oirnals, TSKB raporunda, «1980'U yıl larda sanayilcştne çabaiarıntn önündekî kökiü bir engel, dış kaynaklı yatırım kredilerindekl döviz . kur ilişkiieri sorunudur,» denılerek, olay şoyle aktarılmaktadır: «Türk lirasının yabancı pa ralar cinslnden değerinln her gün ayarlamr hale gebneslnden bu yana, gerçpkte sorun bir rlslt nltcliğini kaybetmiş, her gün maliyeti artış gösteren dış kredîler sorunu lıallne gclmiştir. Yatırımların canlandıııima sı, üretlm vc (stlhdamın artırıl nıası kunularının daha güncel hale geldiği ortamda yatmmcılar, büyük ölçüde içinde yaşadıkları kur (arkiarı soıununun da etkisiyle Relecckte kcndilerinl bugünden hesaplayamadıklan taahhUtlerin altına sokacak bu tip kredileri kullantnaktan imtina etnıektctlirler. Bu konuda derhal uy^ulanabllecek önerl, döviz kredileri falzin Türk lirası yatırım kredisi fai« düzeyinp vükseltilmesf ancak döviz riskinitı miiteşeblıis yerine kamu tarafından yüklenilmesidir.ıı Alîın, bu kez dünyada yükseldi, Türkiye'de diistü Ekonomi Servisi Altın fiyatları bu kez dünya borsa lannda yüksahşe g;çt;.Lond ra borsasında bııceki gun 443 doinrdan kapanan altının onsu dün 458 dolsra kadar yükseldi. Türkiye'de ise geçen hnfta yaşanan altın çılgınlıgından sonra altın fiyaı ları dün fazla hareket gö» termedi. Cumhuriyet altını 22.000 22.100 liradan işlem görürken 24 ayar kulçenin gramı 3160 3200 Uradan all nıp satıldı. 2TUrkiye Sınai Kalkınma Ean kMi*nın raporunda, yapısal so rur.lar ele aUnmakta ve bu ko nuda «köklü bazı çözüm önerileri» getirilmektedlr. Baporun bu bölUmü aynen çöyledir: «Saosylntaı vm • 1983 yıllan içlnde karşüaştığı eorunlann t«meUnd« 2 köklfl sorun yatmakiadır. MaU sistem tsati kal mm O ÜALTVU MÜŞ Me, ı,ez B fiyatı (24 ayar, 1 gr.) Alış. 2.685 Alıs Cumhuriyet 22.000 Rcşat 19500 24 Ayar 3.160 22 Ayar bilezilc 2.875 Gümüş 70.00 Satıs 2.745 Satış 22.100 22.000 3.200 2.985 72.00 Yabancı bankalann sayısı 9 a cıktı MiddleEast Bank, suhe acına izni aldı ANKABA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'de faallyet gösteren yabancı ban kaların sayısı 9'a yükseldi. Son olarak bakanlar kurulu kararıyla sermayesi Bir leşik Arap Emirlikleri kökenli olan Middle East Bank'a merkezi Istanbul'da olmak üzere 5 şuba açma izni verildi. Bakanlar Kurulunun dün kü Resmi Gazeteda yayınla narak yürürlüğe girerj ka :arına göre merkezi îstanbul'da olmak üzere Adana, Mersin ve Izmir'de şube açabilecek. Middle East Bank önce üç sube İle faallyette bulunacak daha sonra, gerek görülmesi üzerija» iki şube daha açabilecek. Midd le East Bank'ın faaliyetleri tüm bankacılık hizmetle rini kapsıyor. Banka mevdu at kabul edebilecek. dışandan döviz mevduatı alabi lecek ve döviz tutabilecek. Bakanlar Kurulunun karanna göre, Middle East Bank merkez şubesi için 6 milyon açacağı her şube için de 3 milyon dolar karşılığı dövizi sermaye olarak Türkiye ye getirmek zorunda. Ayrı ca banka merkez ve dığer şubelerinin sermayesini Ma liye Bakanhğı ve yabancı sermaye başkanlığına bilgi vermek koçuluyla 50 milyon dolara kadar da çıkarta biliyor. Middle East Bank'm faali yet« geçmesiyle Türkiye'de şube açan yabancı banka Innn ^ayısı 9'a çıktı. Banka Di.JRöma, Banka Comarciale İtalyana, Hollandtse' BunkUni yıllar önce şube açmışlardı. Istikrar programının yürürlüğe girmesiyle de başka yabancı bankalar Türkiye'de şube açma girişimin de bulunmuşlardı. Başvuru ların olumlu karşılanmasm dan sonra ArapTürk bankas[, City Bank, Bank Of Commerce and Credit Int, Lirnt. Bankmellat, Amerikan Express bankalannın şube açmalarına izin verildi. öte yandan Türklye'do çalışmak için yabancı ban kalar başvuıulannı eördürüyorlar. Pakistan köken1 Habib Bank v e merkezi 1 Mısır'da bulunan DaarAl Maal Aı îslami bankalannın başvurulan incelenlyor. Türkiye'de bankacılık hizmetleri yürütmek için izin almış bankalann sermaye leri ise. değişik kaynaklardan sağlanmış durumda,. Arap Türk Bankası ve Bank Mellat Türkiye'dekl faaliyetlerini kendi sermayeleri ile yürütürken, Amerikan Express, Bank Of Commer ce and Credit Int. Limt, va City Bank'ın sermayelerini garantili ticari borçlar karşılıgı ggtirdigi belirlendi.. Bu bankalar yabano ülkelero döviz borcu olan Türk firmaların bir kısım borçlan nı üstlenerek sermaye oluş» turdular.' CtNSÎ Alı? DÖVİZİN Döviz 1 ABD D o l a n 183.20 1 Avustralya D o l a n 177 01 1 Avustralya Şilini 10.83 Batı Alman Markı 76.20 1 Belçika Frangı 3.88 1 Danımarka Kronu 21.64 1 Fransız Frangı 26.90 1 Hollanda Florini 69.08 1 Isveç Kronu 25.08 I Isviçre Frangı 89 58 iOO Italyan Lireti 13.18 İOO Japon Yeni 76.80 1 Kanada D o l a n 147.75 1 Kuveyt Dinarı 631.82 1 Norveç Kronu 28.54 1 Sterlin 297.52 1 S. Arabistan RiyaU 53.27 Sati9 Döviz 186.88 180.55 11.05 77.72 3.98 22 07 27.44 70.46 25.58 9137 13.42 77.20 150.71 644.46 27.07 303.47 54.34 Alış Efektif 583.20 168.16 10.83 76.20 3.69 21.64 26.90 69.08 25.08 89.S8 12.50 71.91 140.36 600.23 25.21 297.52 50.01 Satış Efektif 188.70 182.32 11.15 78.49 4.00 22.29 27.71 71.15 25.83 92.27 13.55 77.98 152.18 650.77 27.34 306.48 54.87 YARIN : Kısa ve Orta Dönemli Çözüm Önerileri