Catalog

21 EKİM 1982 Cumhuriyet (. Basbakanlık bütcesi 350 milyon lira indirildi ANKABA, (Cumhnriyet Bürosu) Danısma Meclisi BUtçe . Plan Komisyonu, 1983 Mall Yılı Bütçe Tasansını görüşmeye devam ediyor. Tasanda şu ana dek 150 milyon liralık net tasarruf sağlandı. Basbakanlık bütçesinde 350 milyon liralık ödenek kesilirken, Adalet Bakanhğı'na aynlan ödenek 200 milyon lira arttınldı. Öğrenildiğine göre. 17 milyar liralık ödeneftin aynldığı Basbakanlık ve baglı kuruluşlannın bütçesi komisyonda oldukça sert eleştirilerle karşılaştı. Üyelerin çoğunluğu, Başbakanlığın aşırı büyümesinden yakındılar. Devlet Planlama Teşldlatı'mn büyümesi ve ticari hale gelmesi de eleştirilirken en fazla oleştiriyi TRT Kurumu aldı. Üyeler özelliklo TKrnta Anayasa'nın son şeklini alma dan programlar yapmasından yakmdılar. Devlet Bakanı tlhan ftetrak, eleştirileri yanıtlarken, Anayasa ile ilgili tartışmalann serbest bırakıldığını, TKThin de devletin yayın organı olması nedenlyle Anayasa programı vapmasımn zorunlu göruldügttnü anlattı, Anaırcısa ne getiriyor? (Baştarafı 1. Sayfada) düşüıülmesı, ormanlann küçül mesi, diğer yer altı servetlerinin azalması sonucunu doğuramayacağı hükmüne yer veril di. KAMTJLAŞTIRMA % Kamulastırma maddesinde «yapılmadıği takdirde kamu ya rarının ağır şekilde zarar göreceği hallerde» ibaresi Konseyce metinden çıkanldı. 0 Kamu hizmeti niteliği taştyan özel teşebbüslerin kamu yararınm zorunlu kıldığı hallerde devletleştirilebileceği, dev letleştirmenin gerçek karşüığı üzerinden yapılacağı, gerçek karşılığın hesaplanma tarz ve U3Uİlerinin yasa ile düzenlene ceği hükmü Anayasaya konul du. • Devletin özel teşebbüslerin milli ekonominin gereklerine ve sosyal amaçlara uygun yürümesini, güvenlik ve karar lılık içinde çaiışmasını sağlayacak önlemleri alacağı hükmüne Anayasa'da yer verilirken, herkesin diledlği alanda çalısma ve sözleşme hürriyetle rinin kamu yaran amacıyla yasayla smırlanabileceği hükmü metinden çıkanldı. • Ücretli !iafta ve bayram tatili ile ücretu yıllık izin hak lan ve koşullarının yasayla dü zenleneceği hulnnü getirildi. SENDİKA KÜRULMASI • Sendikalar veya Ust ku ruluşlannı kurabllmek için ya sanın gösterdiğl bilgl ve belge lerin yetkili mercie verilmesinin yeterli olduğu, bu biigi ve belgelerin yasaya aykınlıgımn saptanması halinde yetkili mer cün faallyetin durdurulması V3 ya kuruluşun kapatılması için mahkemeye başvuracağı hükmü de Anayasaya konuldu. SENDİKA YÖNETÎCÎLİĞÎ • Herhangi bir işyerinde çalışabilmenin işçi sendikasına Uye olmak veya olmamak koşulıına bağlanamayacağı sendîkalarda yönetici olabilmek için en az on yıl bilfiil işçi olarak çalışmıs olmak kosulu aranacağı hükümleri geürildi. ÜYE AIDATI • Sendikalsr üzeıindekl dev letin idari ve mali denetimi ile gelir ve glderlerinin, Uye aidatının sendikava ödenme şeklinin yasayla düzenleneceği hükmü Anayasa konuldu. • Toplu ış sözleşmelerine ya sa hükümlerino aykın, bunl"ın değiştiren veya kaldıran hükUm ler konamayaeağı hükmü me tinden çıkanldı. YHK • Orev sırasında lşçilerln ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu is yerinde neden olduklan maddi zarardan sendıkanm sorumlu tutu lacağı, grev ve lokavtm yasakla nabUeceği, veya ertelenebileceği, işyprlerinin yasayla düzen leneceği, Yüksek Hakem Ku rulunun kuruluş ve görevlerinin de yasayla düzenleneceği hükümlerine Anayasada yer veril di. KÜÇÜK tŞYERLERt • Küçük fşyerlerinde toplu iş sözleşmesı, grev ve lokavt yasağı maddesi Anayasaya konulmadı ASGARt ÜCRET • Asgari ücretin saptanmasm da ülkenln ekonomik ve sosya". durumunun gözönünde bulun durulacağı hukmü Anayasaya konuldu. • Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilme si İçin yasayla genel sağlık si gortası kuruiabileceği hükmüne Anayasada yer verildi. • Devletin toplu konut teseb büslerini destekleyeceği hükmü getirildi. SİYA8İ PARTİLER • Vatandaşiarın halk oylama sına Katılma bakkma sahip ol duklaıı, 2i yaşını dolduran her Türk vatandaşjnın seçme hak kı yanmda halk oylamasına katılma hakkma sahip bulun duğu, parti üyesi olabilmek için 21 yaşını bitirmenin şart oidu ğu hükümleri Anayasaya konuldu. GENÇLtK KADIN KOLLARl • Siyası partilerin yurt dı şında teşkilatlanıp faalıyette bulunamayacaklan, kadın kolu, gençlik kolu ve benzerı şekilde ayncalık yaratan yan kuruluşlar meydana getiremeyecekleri vakıf kuramayacakları hükmü Anayasaya eklendi. Bu aradu hakimler ve savcılann, yüksek yargı organlan mensuplannın. Yüksek Öğretim Kurumların daki öğretim elemanlannm, Yüksek öğretim Kurulu üye lerinin, kamu kurum ve kuruluşlannm memur statüsündegi görevlileri ile işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlilerinin, öğrencilerın ve Silahlı Kuvvetler mensuplannm siyasi partilere giremeyecekleri hükmü konuldu. ESKt YENÎ PARTÎ • Temelli kapatılan siyasi partilerin kuruluşlan ile her ka demedeki yöneticiîerinin yeni bir siyasi partinin kurucusu yöneticisl ve denetcisi olamayacaklan gibi kapatılmış bir siyasi partinin mensuplannın Uye çoğunluğunu teşkil ede ceği yenı bir siyasi partinin de kurulamayacağı hükmüne Anayasada yer verildi. • Getirilen yeni bir hükme göre, siyasi partiler yabancı devletlerden, uluslararası ku ruluşlardan, yabancı ülkelerde KI aerneK ve gruplardan nmhangi bir suretle aynî ve nakdi yardım alamayacaklar, bunlardan ernir alamayacaklar ve bunlarm TUrkiye'nin bağımsız lığı ve ülke bütünlüğü aleyhın deki karar ve faallyetlerine katılamayacaklar. Bu hUkümlere aykın hareket eden siyasi partiler temelli kapatılacak. ASGARİ ÜCRET % Aylık ve ücret gelirlerinden asgari ücrete tekabül eden miktarm vergilendirilmeyeceği hükmü Anayasa metninden çıkarıldı. 400 MİLLETVEKÜ4 >9 Tasarıdaki 450 milletvekili Anayasada 400'e indirildi. • Taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla ha pjs ile ağır hapis cezasma hü küm giymiş olanlann mllletve kîli seçllemeyeceklerl hükmü getirilirken gasp suçu seçilmeme koşulundan çıkanldı, ideolo jik veya anarşik eylemlere katılma ve bu gıbi eylemlere tah rik ve teşvlk suçlarmdan biri ile hüküm giymiş olanlann da milletvekili seçilemeyecekleri hükmüne Anayasada yer veril di. ADAT OLAMAYACAKLAR • Hakimler ve Silahlı Kuvvetler mensuplannın yanı sırı nıesleklerinden çekilmedikçe aday olamayacaklar ve milletvekili seçilemeyecekler arasına şu görevliler de katıldı: Savcılar, Yüksek Yargı Organlan mensupları Yüksek ösrretim Ku rumlarmdaki öğretim elenıanları, Yüksek Öğretim Kurnlu üyelerl, kamu kurum ve kuru lıışlarımn memur statüsündeki görevlileri ile yaptıkları hiznıet bakınundan işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevli leri» SEÇİMLERÎN YENİLENÎVIESİ G Anayasada belirtilen koşullar altmda Cumhurbaşkanın ca verilecek karara göre TBMM seçimlerinin yenllenmesi hük mü Anayasaya konuldu. 6 Cumhurbaskanhğı seçlmine blı yıl kala Cumhurbaşkanı run seçimlerin ertelenmesiru istemeyeceğl hükmü metinden çıkanldı. • Meclis çalışmalanna özürsüz olarak bir yasama yılı içinde toplaın 45 gUn yerine bir ay içinde toplam S birleşim gü nü katılmayanlann Uyeliğinin düsmesine salt çoğunlukla karar verileceği hükmü getirildi. PARTtDEN ÎSTÎFA • Partisinden istifa eden mil letvekilinir. o seçim dönemi için de ancak bağımsız olarak Uyeiiğini sürdürebıleceği, bir başka partiye girmesi veya Bakaiı lar Kurulunda görev alması ha lınde üyeliğinm sona ereceği hükmü metinden çıkanldı. OLÜM CEZALARI ^ Mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalanmn ya rine getirilmesine karar verme yotkisi TBMM'ne tanindı. ^ Cumhurbaşkamnın TBMM' ce kabul edilen yasalan 10 gün yerine 15 gün içinde yayımlaya ca»ı hükmü getirildi. • Olaganilstü haller yanm da Sıkıyönetim hallerinde Bakanlar Kurulunun yasa gücünde kararnameler çıkarabi leceği hükmü getirildi. • Siyasi parti gruplarınm Meclis Başkanhğı için aday gösteremeyecekleri, bir yasama dönemmde üç yerine iki seçim yapılacağı hükümlerine de Ana yasada yer verildi. • Bakanlar Kurulu üyelerinin TBMM'nin katılmadakları oturumlannda kendileri yerina oy kullanmak üzere bir baka na yetki verebılecekleri, ancak bir bakanm kendi oyu ile birlıkte en çok iki oy kullanabileceği hükmü getirildi. CÜMHURBAŞKANI • TBMM seçoüerinin ertelenmes'ni istemek, tüzükleri imzalamak ve yayımlamak, ölüm cezalannih infazınft karar vermek veya «ölüm cezasını müebbet hapise çevirmek, Yük sek ögretlm Kurulu üyelertni seçnıek, TRT Genel Müdiirü İle Üç ySrtetlm kurulu üypslni atamak, Merkez Baakası Başkanı İle Diyanet İşleri Başkanını seçmek» gibi Cutnhurbaçkanına tanman yetkiler Anayasa metninden çıkanldı. • Cumhurbaşkanımn sorumluluğu ve sorumsuzluğu hüküm leri de detişf,irildi. Buna göre, Cumhurbaşkanınm Anayasa ve diğer yasalacda Başbakan vs ilgili bakanuı imzalanna gerek olmaksizm tek başına yapabüe ceği işlemleri dıçmdaki bütün kararları Basbakon ve ilgili bakanlarca imzaıanacak. Bu kararlardan Başbakan ve ilgili bakan sorumlu olaoak. Cumhurbaşkanının reisen ünaaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil yargı merciilerine başvuru lamayacak. Cumhurbaşkanı vatana ihanetten dolayı TBMM üye tam sayısuun en az üçte birinin teklifi üzerine Uye tam sayısının en az dörtte UçU nün verecegi kararla suçlandırı lacak. • Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinin kuruluşu, teşki lat ve çalışma esasları, perso nel atama işlemlerinin Cumhur başkanlığı karamamesi ile dü zenleneceğine ili.şkin bir madde Anayasaya konuldu. • Milli Güvenlik Kurulunda yer alan Adalet Bakanı Anaya sa metninden çıkanldı . OIAĞANÜSTÜ HAL • Bakanlar Kurulunun iste m? üzerine her defasmda iki ay yerine dört ayı geçmemek üzere olağanüstU hal süresinin uzatılabileceğl veya kaldırılabi leceği hükmü geürildi. • Sıkıyönetim süresinde Cum hurbaşkanı'mn Başkanlıgında toplanan Bakanlar Kurulu'nun Sikıyönetim halinin gerekli kıl dığı konularda yasa gücünde kararname çıkarabileceği hükmü Anayasaya konuldu. • Yüksek Askeri Şuranm ka rarlarmın vergi denetimi dışında tutulacağı hükmü Anayasaya eklendi. • Valinin ilde devletin ve Bakanlar Kurulu'nun temsilcisi, il idaresinin başı ve mer cü olduğu hükmü getirildi. • Yasa ile büyük yerleşim merkezleri için öael yönetim biçimleri getirilebileceğı hük mU metinden çıkanldı. • Seçimle gelen mahalli idare organlan ve üyelerinden haklannda soruşturma veya kovuşturma açılanların idari makamlar yerine İçişleri Bakanmca görevden uzaklaştırıla büecekleri hukmü Anayasayn kcnuldu. • Devletin KÎT'lerin ve diğer kamu tüzel kişUerinin genel idare esaslanna göre yurUtmekle yUkUmlU olduklan kamu hizmetlerinin gerektirdlği aslî ve sürekli görevlerin memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği, Ust kade me yönetioilerinin yetiştirilme usul ve esaslannın yasayla özel o'.arak düzenleneceği hükümlerine Anayasa'da yer verildi. • Memurlar ve diğer kamu görevlileri ile kamu kurumu niteliğindekl meslek kuruluşlan ve bunlarm üst kuruluşları mensuplarına savunmn hakiu tanınmadıkça disiplin ce zası verilemeysceği, disiplin ka rarlarmın yargı denetimi dışın da bırakılamajacağı hükümleri da Anayasa'da yer aldı. VAKIFL.HR YÜKSEK ÖGRETÎM KintUMU KURACAK • Yasada gösterilen usul ve esaslara göre kazanç amacına yönelik olmamak kosulu ile Vakıflar tarafından devletin gözetim ve denetimlne tabi YökseK' öğretim Kutumları kurulabileceği, Üniversitelerin Ülke sathma dengeli bir biçim de yayılacağı hükümleri Anayasaya konuldu. ÜNİVERSİTELERİN GÜVENLİGİ A Üniversitelerin gUvenllk hizmetlerinin devletçe sağlanacağı, Eekttrlerin Cumhurbaskanınca, Dekanlann ise YUksek ugretlm Kurulunca »eçl llp atanacaklan hükmü de getlrildl. • Üniverıite yönetim v« da netim organlan ile öğretim ele manlanmn, Yüksek Öğretim Ku rulu veya Üniversitelerin yetkili organlarımn dısında kalan makamlarca görevlerinden uzaklaştırılamayacakları bütçelerin YUk.iek öğretim Kurulunca onaylanmasından ıcmra yürürlü ğe konulacağı hUlcUmlerlne yer verildl. • Vakıflar tarafından kurulan Yüksek öğretim Kurum larının mali ve İdari konuları dtşındaki akademlk çalifmaları nin devlet eliyle kurulan YÜksek öğretim Kurumlan için Anayasada belirtilen hUkttmlere tabl olacaklan hUkmU geti riîdi. « Vukıek Öğretim Kuru. lu'nun kuruluşu da Anayaıaya konuldu • TUrk Sllahlı Kuvvetleri ve Kroniyet Teskllatına bagh YUk sek öğretim Kurumlarmın Oıel yasalannın hükümlerlne tabl olduguna lll$kln blr madde Anayusaya ycrleştlrildi. HABER AJANSLARt • Radyo ve Televkyon îderasi lle kamuyla illskill haber ajanslan maddesi de büyük ül çüde değiştirlldt. Haber ve prog ramlann loçllmesi islenmeti, su nulması ve mllll kültur v« egitlme yardımcıl:K gorcvinin yerine getiriltnesi, haberlerln doğrututunun sagl&nma saula rı, organlann seçimi, görev yetki ve sorumlulukİBn yasay la düzenlensMk. Yasa, her tttr İU radyo ve TV yayınlarında tarafsızlık ilkeslni gözeteceic. Bu hükUmler haber ajanglan hakkında da uygulanBcak. ATATÜRK KULTÜRÜ, DÎL VE TARİH KURUMü Atatürk AkademUl Ant* yasa'da, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih YUksek Kurumu olarak yer aldı. Türk Dll Kurumu ve Türk Tarih Kurumu bu kurumun bünyesinde bulu nacak. Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu için Atatürk'ün vasiy^tnamesinde belirtilen mali menfaatlpr BBklı olup kendilerine tahsis edilecek. Kamu tüzel kişiliğine sahip Atatürk KUltür, Dil ve Ta rlh YUkeek Kurumu Atatürk' ün manevi himayelerinde Cum hurbaşkAnımn gözetim ve des teğinde Başbakanlıga baglı ola cak vs yasayla düzenlenecek. • Kamu kurum ve kuruluş lan ile KÎTlerde asli ve sür2kli görevlerde çftlısaniann meilek kuruluslanna girme rnecburlyetl aranmayacağı hükmUne Anayasada yer verildl. Meslek kuruluşlan devletin idari va mali denetimlne tabi olacak, amaçtan dışmda faaliyet gösteren ve siyasetle uğraşan meslek kuruluşlannın sorumlu organlanrun görevine mahkeme karan üe son veriıo cek. • Diyanet İşleri Başkanlığı' nm, laiklik ilkesi doğrultusunda görevlerini yerine getireceği hükmü Anayasaya konuldu. • 1961 Anayasasmda yer alan kanunsuz emir başlıklı madde de Anayasa da yeni bir madde olarak yer aldı. YARGI % Hakimler ve Savcılann Ad li ve İdari Yargı, Hakim ve Sav cılar olarak görev yapacaklan, bu görevlerin meslekten Hakim ve Savcılar eliyle yürü tüleceğl hukmü getirildi. İdare ve vergi mahkemeleri ile çocuk mahkemelerinde meslekten olmayanlann görev almaları nı mümkün kılan hüküm metinden çıkanldı. 9 Adli ve idari yargılamanın devletin imkanian ölçüsünde iki dereceli olarak yapılaca ğı hükmU metinden çıkanldı. DGM • Devlet Güvenlik Mahkeme leri Başkanlanmn. Savcı Yardımcılarmın, hakim ve savcılar yanında askeri hakim ler arasından atanmalan hükmü getirildi. DGM'lerin yargı çevresine giren bölgelerde Sıkıyö netim ilân edılmesi halinde Sı kıyönetim Askerî Mahkeme sine dönüştürüleceği hükmüne da Anayasada yer verildi. • Asken yargının, Askeri mahkemeler yanmda Disiplin Mahkemeleri tarafından da yürütüleceği hükmü getirildi. Savaş halinde Askeri Mahkemelerde üyelerin çoğunluğunun hakimlik nlteliğine sahip olma sı kosulu aranmayacak. Ş Anayasa Mahkemesinin 11 asil ve dört yedek üyeden kuru lacağı üyelerinin Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek idare Mahkemesi ve Sayıştay Genel Kurullan'nca gösterilecek adaylar içinden Cumhurbaşkanınca seçüeceği hükmüne Anayasada yer verudi. 9 Getirilon bir başka hüküm ile Yüksek Öğretim Kurumları öğretim üyelerı iıe üst kademe yöneticileri ve avukatlar belirli koşullarda Anayasa mahkemesine üye seçilebüecek ler. IPTAL DAVASI • Anayasa Mahkemesindo doğrudan doğruya iptal davası açabilme hakkı Cumhurbaşkanı, Ana Muhalefet Partısı Baskanı ve TBMM üje tam sayısının en az beşte bi ri tutarındaki üyelerin yaru sıra iktidar ve Ana Muhalefe1; Partisi Meclis gruplarına da tanindı. Iktidarda birden fazla siyasi paninın bulunması halinde iktidar partilerinin dava açma hakkını, en fazla Uyeye sahip olan parti kullanacak. % Anayasa Mahkemesinin verdiğl red karannm Resmi Ga zetede yayımlanmasından son ra beş yıl yerine 10 yıl geçme dikçe aykmlık iddiası ile yeniden başvuruda bulunulamayacağı hükmü Anayasaya konuldu. 9 Cumhurbaşkanınm iptal kararlarını yeruden inceiettirmesi maddesi metinden çıkanldı. DANIŞTAY • Danıstay'ın vergi mahkelerince verilen kararlara bakablleceği hükmü metinden çıkarüdı. HAKÎMLER VK SAVCILAR KURULU • Hakimler ve Savcılar YUk« k Kurulu Üyelerinin seolm usulünde de degisikllk yapıldı. Adalet Bekanlıgı'nın merkez kunUuaunda geçicl veya sürekli olarak çalısürılacak hakim ve Savcılann muvstakatlannı alarak atama yetkisi Adalet Bakanına tanindı. • Vergi, benıerl malt yüküm lUlUkler ve ödevler hakkında Da nıstay İle Sayıstay kararlan ara sındakl uyusmazhkl&rda Danıstay kararlarının esas tlmacagı hükmU konuldu. BÜTÇE • Bakanlar Kurulu'nun bütçs tas&mım mali yıl basmdan en at Uç ay önce yerine 73 gün Önce TBMM'ye sunacağı, bütçe komisyonunun İki ay yerine 85 gün iolnde bütçeyl görüseoefi hükümleri geUrUdl. • Kesin hosap yasa tasarılarının en geç altı ay yerine yedi ay sonra TBMM'ye sunulacağı ve Sayıstay'ın genel uygunluk blldlrlmlni en geç üc ay yerine 75 gün içinde TBMM'ye suna. cagı hükumlert anayasaya konuldu. KALKINMA PLANLAA1 • Kalkınma planlarının kamu kesimi İçin emredlci, özel keslm için yol gösterlcl ve Oeen dlriol oldugu hUkmU de metinden çıkanldı. TABİİ SERVETLER • Tabii servetler ve kaynalc lann aranması ve l$letllmeai hakkını devletin beîli blr eüre için gerçek ve tüzel kisüere devredebileoeğl, hangl tabil ser vet kaynagının arama ve işletmesinlB devletin gerçek ve tüzei kişilerle ortak olarak veya doğrudan gerçek ve tüzel kişiler eliyle yapılmasının yasanm açık iznine bağlı bulundugu hükmü anavasaya koyuldu. ORMAN SUCLARI • Münhasırın orman suçlan için genel ve özel af çıkarılamayaoağı hükmü anayasaya konuldu. • Kooperatiflerin devletin her türlU Kontrol ve denetimine tabl olduklan hUkmü getirildi. • Denizeilik va Havacılığm geli$tirilmesiyle, Yüksek Hakem Kurulu maddeleri metinden çıkanldı. • Cumhurbaskanm anayasa degislklikleri TBMM've geri gBnderildlkten sonra Meclis'ln gerl gönderilen vasavı aynen kabul etmesl halinde Cumhurbaşkamn bu yasayı halk oyuna sunsbilecegl hukmü anayasaya konuldu. (Baştarafı 1. Sayfada) ^ Türkİş lcra Kurulu, Genel Başkan Şevket Yılmaz başkanlıgında toplanarak Anayasa tasarısı konusunda görüş belirledi. lcra Kurulu'nca belirlenen görüşleri Şevket Yılmaz açıkladı. Türklş Başkanı, «Ttirkiye Cumhurlyetl Anayasası, demokratik parlamenter dü Yılmaz: Demokrasî yolunu açıyor zene geçiş yolunda umutla bakılan bir gelişmedir,» dedi. Yılmaz, «Anayasa tasarısı ile TUrk işçilerinln maruz bırakılmak istendlğl açık haksızlıklann, Türktş'in gerçekçi lşaretleri ışığında MGK'ce önemli ölçüde önlenmiş bulunduğunu» öne sürdü. Yılmaz şunlan söyledl: «Anayasa'mn en önemli niteliği, dPTiokratik parla menter düzene yeniden geçlş yolunu açmakta olmasıdır. Yeni Anayasa'mn yüce TUrk milletine bayırb sonuçlar getirmesini temennl ediyoruz.» 41 Koçman: Artık konuşmak gereksiz KASTELUNIN (BaşUralı Vi. Sayfada) nün Hisarbank'a ait olduğunu bildirerek, «İstanbul Bankasına ait olanlar takasa gitmemiştir. Buniarın tahsilatı yolundakl basvurular tasllye karanndan sonra yapümıçtır. Cek lerin tarihleri birbirleruıi takip eden günlere aittlr» dedi. Ozek, İzmir 8. Sulh Ceza Mahkemesi'nce Cevher özden hakkında verilen tutuklama ka rarının gerekçeslnin. bu dava gerekçesiyle aynı olduğunu bildirdi ve, müvekkilinin tahliye talebini yineledi. Sözalan savcı Oeuz Keser, suç delülerinin oluşmadığını bildirerek, tahliye talebinin red dedilmesi yolunda mütalaa ver di. Duruşma yargıcı, tahliye ta. lebinin reddedildiğini açıklayarak duruşmanm 15 kasıma ertelendiğini bildirdi. Yargıç, bu arada, «Ben davayı bitirme çabası içindeylm» dedi. Mahkeme ayrıca, İzmlr Cum huriyet Savcılığı'nca öaden hakkında verilen gıyabl tutuklama kararıyla ilgili dosyanm İstanbul Cumhüriyet Savcıuğına gönderilmesine karar veroı. Kasteül hakkuıda şikâyette bulunan ve Kasteli'nin kasasındaki tahvilleri olduğunu bildiren Kadriye Tetik, Yusuf Gür, Abbas laleş, Mustofa Yıldız, Veli Hulı, Ihsan Okur, Rubi BUgir, Fevzi Yalçuı, Aziz Akbaba ve Ahmet Astaş'ın dilekcelerinin istanbul Cumhüriyet Savcılığına gönderilmesi de karara bağ landı. Mahkeme, Hisarbank Genel Müdunügü ile Istanbui Bankası Genel Müdürlüğüne birer ya zı gönderilerek dava konusu çeklerin kendi şubelerlnden verılip verilmediği konusu ile aşa ğıdaki hususlann sorulmasını kararlaştırdı: 9 Çekler verildiyse. bunu gerektiren ticari Ulşklnin ne ol• Çek karşıbğında ne gibi materyal verlldiği ve satıldığı. Bu materyalın nevi. miktarı ve bedeuıün ne olduğu, • Bedellnln ödenmesl konusunda traflar arasında ne gibi sartlar tesbit edlidiğl, • Mal bedeli karşısında çek alınmışsa çekin tahsiline, stiresince tevessül ediiip edlimcdiği, edllmlşse nedeni. tenünat oıarak aiııııp aünmadiKi. Bu konuda Abidin Cevher Özden ile banka üst yetkililerinden kl min mutabckata vardığı, • Çekin kim veya kimler tarafından alındığı, çekin üzerinde verıidiği güniin mü, yoksa daha ilerl blr tarihin ml bulunduğu, PAMUKBANKTAN İSTENENLER Mahkeme, Pamukbank Türbe Şubesi'nden şu hususlann sorulmasını kararlaştırdı: • Pamukbank Türbe Şubesinde Banker KasteUl'ye ait 2104)00 nnmarab hesaptan başka Abidin Cevher özden'e ait bir hesap bulunup bulunmadığı, • Böyle btr hesap varsa, hesaplardan birbirine aktarma yapılıp yapılmadığı, vapılmışsa kimin imzasıyla çek getirlldiğl, 9 Banka şubesine gelen çekin karşılıfının olmaması veya eksîk olması halinde banka şubesince Banker Kastelli yetkilileri ile RÖrüşülüp, tamamlanmasının istenip isteıımedlği. • Buna göre iideme vapılıp yapılmadığı, banka subesl ile Kastelli arasında anlaşma bulunup bulunnıadıjp. 0 Anlaşma varsa. bunon söz lii olup olmadığı, 19 SÖzkonusıı 210.000 nnmaralı hesabın 1382 yılınm İlk altı aylık işlemlerinin gönderil mesi. TASFİYE KPRULUNDAN İSTENENLER Mahkeme, 1 Nolu Menkul Kıy metler Kurulu Baskanlığmdan. Hisarbank ve İstanbul Bankası merkez şubeleri lle ilfrtli olarak Banker Ksstelli'de bulundugu İlerl sürülen alacak veya borç başvurusu bulunup bulunmadıgının, basvuru yapıldv. İse verilen belgelerin tarih ve numara. lan, niteliği, Isnat ettlrilen vesikalann ne oldugunun sorulmasını da kararlastırdı. 15 Kasrnıa ertelenen durusmada, Hüseyln Taylan, Ahmet nemeJ, Çoskıın Tnncel, Slnan Yü^peç, Zeynep YıldB. Ahmet Gölf^p. Rllgln Ateş, Ahmet Tnfan Gür ve îstanbul Bankası yö neticilprfnden Güner Elverdl'nin tanık olarak dinlenmesi de karariaştmldı. UUfc'U, Ttirk Sanaylcl ve Işadamları Derneği Başkanı Ali Koçman, tasan hakkında yeni görüş belirtmeyeceğlni bildirdi, «Karan mlllet verecek. Artık üzerlnde tartışmak abesle iştigal olur,> dedi. Q Nizamoğlu: Tasan demokrasinin teminah Ercan Holdlng Genel Koordlnatörü All Nizamoğlu, «tasarryı demokrasinin temi natı olarak değerlendirdiğini> açıkladı, «Anayasa tasa rısı bizim ölçülerimiz içinde gayet iyi hazırlandı. Bu tasarı son 20 yılın deneylerl gözönüne aîınarak hazırlandı. Bünyemlze en uygun Anayasa'dır» diye konugtu. ANKARA (ANKA) Sağhk ve Sosyal Yardım Bakan lığı sağlığa zararlı olduğu tespit edilen ağrı keslci ve bazı ilaçlann formüUertai değiştirdi ve ham maddeleri nin ithalatmı durdurdu. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından yapılan açıklamada şöyle denildi: «Ülkemlzde genis blr tüketimi bulunan ağn keslci 1 laçların pek çogunun terklbinde kombine olarak Pyranudon, Phenacetlne ve Barbituratlar genel adıyla bilinen ilaç etken maddeleri yer almaktadır. Bakanlıgımıı bünyeslnde kurulan bilimsel komlsyon bu ilaçlann terklbine giren maddelerden Pyramidon'un kan tablosunda yaptnış oldu ğu olumsuı etklslnl, Phenacetln'in böbreklerdeM nefre toksik etkisini, Barbituratların kuUanılan kişide zamanla flzlksel ve psişik bağunlılık yapma özelliklerinl nazari itibare alarak, llgUI kanunun amlr hfikmU gereğince anılan etken maddelerl formülden çıkartmış ve ithaİHtfarını durdurmuştur. Bilimsel komisyonun nygun bulduğu formüllerle fire tlm yapılmasına çok kısa blr süre içlnde Izin verüecektlrj. Sağlığa zararlı bazî ilacların formülleri değistirildi • # DMüyeleri genelÛkle olumlu buldu Kastelli (Bastaratı 12. Sayfada) «Kendisiıu Türldye'ye getirilişinden beri hiç görmedlmj» «Büiyorum hanunefendi ama...» «Pekl duruşma salonuna girmeyeceğim. Ama ne olur koridordan da çıkarmayın beni, hiç değüse buradan geçerken görebllsem...» «Size söa vortyorum, bu aksamUstil oezaevinde görüsmenizt sağlayacajun.» «AKLANACAÖINA İNANIYORUM. YUübasımn Mukmdder Ozden'm yanmdan aynlmasından eonra, «slzl iyı gördüm» tümcaeiyle baslayan söylesimia söy le devam ettl: «Tabll lytylm, Cevber'ln en kiM zunanda shlınsmtın* <W!* nıyorum> «Slzin gelmemal iıtememisti, belki da durusmadakl hallni görmenlzl lstetnedi?..» «Bunda ne var?» «DunkU durusmaya gelen blr hanım akrabanu sürekli agladı da...» «Amaan, cıncı|uun, cıncığı. Çok ucaktan btr aknbamu, ne vnrdı kl sanld gelecek. Sonra aflanscak ne var? Niye ağlayıp onun da mor&Unl bonıyor?..» «Belki siztn de moralinitin bozulmasını l»tememisUr.» «Benlm morallm yerlnde. On» güvenlyorum ve mutiaka temlae çıkMafına lnanıyorum. Ama bugUn geroekten gOrmek lstlyorum. çttnktt uıun «ttredir göremedlk blrblrlmlslj» VE GÖRÜŞTÜLER Ve Mukadder özdenin dileğl gerçekleşti. Esinin önceki gün yargılandıgı 2. Ağır Ceza Mahkemesi Salonu'nun arka kapısından Adliye Kartkoluna götUrUlen Mukadder Öcden, eşi ile burada karşılasma olanağı buldu. Kısa süren bu bulusmada Mukadder özden eslnln metin olmasını tstedi. Mukadder özdenin izleyeme d<gl durusmada, yargıcın tahliye isteminin reddlne iliBkm kararmı okumasından sonra sinirlendiği gözlcmlenen Cevher Özrten'ln ilk sorusu yamndaki jnndarma arıne oldu ve «avukatunla dörttsebillr mlyim?» dedi. Kendlslne tf«8>da ksx»koî. da bu gürüsme olan&ğının sağlanabileceği lfade edlldl. Dinleyiciler arasında daha önceki dııru$malara gelmeyen bazı akrabalarnîı görünce «merhaba çoculâar» demeyi ihmal etmeyen Cevher özden, Kastel înşa at Genel Koordınatörü Şevki Tokmakoğlu'nun üzüntülU ifadesini görünce, sinirli bir tavırla, «işinize bakm, işlerinizin başına dönün» diyerek salonu terkettl. YAPRAK OOLMA «Eğer tahliye olsaydı nereye giderdiT» sorusu da akla gelebılir. Onun da yanıtmı, tahliy9 olduğu takdirde o gece eşl ile birlikte konuk olacağı agabeyi Enver Özden'in evinde eşi Saime özden verdi. Teiefonumuzu alınca İlk sorusu «tahliye oldu mu?» olan Salme özden üzüntülü bir ifadeylft, «eğer tahliye olşajdı, bu sabah onun İçin hanrladıgımız en sevdlği yemek olan etlî yaprak dobnasrnı ikram edebUecektlk.» oldu.. ELAZlG (Cumhüriyet) Keban baraj gölünde yolou tasıyan bir sandalın önceki aksam saatlerınde rüzgardan alabora olup batması sonucu 6 kişi bogularak öldU. Elazığ'ın Ağın ilcesine bağU Yenipayan köyünden alcügı 7 yolcu ile gölün fcar şı tarafından Aşağıyaban köyüne götürmekte olan Kemal Uemir'e ait sandal, aniden çıkan fırtınaya tutularak battı. Ağın Kaymakamı Turan Eren, kayıkta bulunan 7 Klştden lkıslmn yuzerek kur* tultnayı Daşardıgını, Menmet Öksüzoğlu, Zeynep Ertufrul, Ibıahlm fcrtuttrul, Fatma Aktas ve Cllmn Ates'in kaybolduğunu söviedi. Eren, aramaiarın aralıksız surdUrülduğunü aöyledl. Keban Baraj Gölünde batan yolcu sandalında 5 kisi boğuldu • TV yapımı "Ev Hali,, programında takipsizlik ANKARA, (UBA) Ankara Cumhüriyet Savcıhğı. bir süre önce TV'de yayın lanan, Levent Kırca'nin baş rolünü oynadığı «Ev Hall» adlı program hakkında aç tığı soruşturma sonunda takipsizlik karan verdi. Şeker Bayramı'nda yaym lanan dizi programda yer alan avukat tipiyle naes leklerlnin küçük düşürül düğünü öne süren bazı a vukatlar Savcılığa başvu rarak soruşturma açılması nı istemişlerdi. AYNAROZ KADISI. SORUŞTURMASI İstanbul TV Müdürlüğü'nce hazırlanan, Şehlr Tlyat rosu sanatçılarınm rol aldığı ve Kurban Bayramı'nda 4 bölüm hallnde renk li olarak gösterllen «Ayflaroz Kadısl» adlı oyun hakkında açılan sorusturma sü rüyor. Ankara Cumhüriyet Savcıhğı yetkillleri TBT Ge nel Müdürlüğü'ne giderek o yunu bir kez daha lzlediler. Oyun hakkında blllrklşi ra poru beklenlyor. Musahip zade Celal'in oyunu hakkın da «350 sayıu TRT Yasaeı' nm 2. maddeainde yer alan yayın ilkelerine ve milli ge lenek ve ahlâki. aykın hareket edlldiğl» gerekçeslyle soruşturma açılmısti: İtalya'da 2'si Türk 6 kisi kız kacırmak isterken yakalandı BRESSANONE, (a.a.) Kuzey italya'nın Bressanone kaBSbasında ikisi Türk 01mak üzere yabanoı uyrukiu altı kişi, îtalyan yeraltı dtin vasının «baba»larından Dirlnln Kıeinı kaçırmak amaoıyla komplo kurtnak suCundan tutuklandıklan acıklandı. Pollge göre blr lokantaua hesabı ödamek istemedilü*. rl lqln loKanta mtidUrtl ta«fından polise şikâyet edilen ikl TUrk, (28 yaşındakl Kurt bey Gflndfiz ve 24 vaşındaM Recep Kutln), Ikl Yugoslav »o tld Avusturyalı'nın Iki sllatt ve bir tilp eter sa81amıs olduklarıTOfldye için çocuk fcaçırmayı planiadıMan anıaçıldı. Altı kisi, lzinsiz sllatı taşjtnak ve suç lşlemek amacıyla hazırüs yapmakla suçlamyor. şürdü. Yargıç Yücel bankerin tahliye edilmeyeceginl şu sözlerle açıkladı: «... Ve sa nık Cevher Abidin Özden' in tahliye isteğinin ademi kabulüne...» Bu sözler İlk anda salon da bir mınltınin dolaşması na yol açtı. Herkes birbirine ne olduğunu soruyordu. Cevher özden bile ne oldu ğunu anlayamamış «Kabulü ne..» sözünü duyunca yüzü önce umutla aydınlanmıstı. Fakat avukatı Çetln özek'e baktıktan sonra hafifçe şa şırdı. Çetin Özek'in başı önüne eâilmiş, üzuntülü bir ifade takınmıştı. Ozden bir ara göz göze geldikleri avu katma «ne oluyor?» anlamına bir işaret yaptı. Çetln Özek de ylne bir işaretle «da ha sonra anlatınm» demeye getirdl. NEŞELENDÎ Fakat Özden'in düş kırıklı ğı fazla uzun sürmedi. Hat ta yargıcm durumu açıklığa kavuşturmasından sonra ne şell blr havaya girdi. Salondan çıkanlırken yakınlan önünden geçirilen Banker, nesell bir ifadeyle «rnerhaba çocuklar» bile dedi, 1.5 SAAT AYAKTA Cevher özden dün de çok az konuştu. Duruşma da en buyük zaman yargı cın «gereği düşünüldü» de meeinden sonra zabıt katibine bazı bilgileri not et tirmesiyle geçti. Karar oku nurken sanık ve avukatın ayağa kalkmalan gereği so nucu Özden Üe avukatı Çe tin özek 1.5 saate yakm bir süreyi ayakta geçirdiler. Banker Kastelli bu bekleyiş sırasında fazla bir yorgunluk belirtisi göstermedi. Fakat epey kilolu o lan savunına avukatı Prof. Çetin özek asın yoruldu ğunu hareketleriyle belll et tl ve işln sonunu neredeyse masaya abanarak getirebildi^ (Baştarafı 12. Sayfada) Önce Anayasa tasansı konusun da görüş bildiren Danışma Meclisi üyelerinin çoğunluğu, tasarıyı olumlu buldu. DM üyelerinin görüşleri söyle: PEOF. FETYAZ GÖLCÜK LÜ: «Eskl llderlere, eskl mületvekillerine parti kurma ve siyasette konan bazı kısıtlamalar ve yasaklamalar, Milli Güvenlik Konseyi'nin slyasal tercihldir. Yeni Anayasa'dakî ilaveler ve çıkarmalar, teknik değil siyasi değişlkliklerdir. Siyasi kararlardır. Blldiğim kadarıyla bizim kurduğumuz slstemde değlşlkllk olmamış. Slstemin değlşmesi za; ten çok zordu. Siyasal partiler ile ilgili kararlar bizl ilgilendirmez.» AYHAN FIEAT: «MGK1; ce değiştirilen maddeleri olumlu buldum. Topraksız köylü, dln ve vicdan hürriyeti ile ilgill bölümlerdeki değişikllkler yerindedir. Siyasi partiler ve eskl siyasîlerle ilgili olarak alman kararlar blr siyasî terelh ka rarıdır. Bunun İçin söyleyecek bir şeylm yok.> MUHStN ZEKAÎ BAYEE: «Anayasa değişikliklerinl olumlu buluyorum. Genel Kurul'dakl müzakerelerde demokratik slsteme uygun olarak oylama sonucunda bazı önerileriroiz dlkkate âlınmamıştı. Konsey'den çıkan Anayasa'mn son çekll bilhassa bu önerilerin de dlkkate alınarak gerçekçi ve ülkenln lhtiyaçlanna cevap verlr biçimdedir. GÖnülden katüıyorum. Siyasi partilerle İlgili karar tamamen siyasî bir karar mer' ciinln görüşüdür.> EAZIM ÖZTÜRK: «Genel Kurullar'da önerdiglm. ancak kabule mazhar olmayan önergelerimln yüzde yü ze yakmı yeni metlnde yerini almıştır. Bunun verdiğl memnuniyet bir fânînln ha yatında duyabileceğl en bü yUk kıvançtır. Eskl slyasîlere gelince, bir takdlr meselesidir. Takdlrde Ölçü yoktur. Saygıyla karşılıyoruz.» HAYATİ GÜRTEN: «Ben tasarıya çekimser oy vermigtlm. Bu oyum blrçok çev rede yadırganmıştı. Şimdl, çok yerinde bir davranışta bulunduguma lnanıyorum. Yeni düzenlemeler, benim gibi düşünen arkadaşlarımın hakhlıgım açık seçik ortaya çıkardı. Değişlklikle ri olumlu karşılıyorum. Şim di, evet diyebileceğim bir metin oluştu. Eski slyasîler le İlgili kararlar bir siyasi tercihdir. DÜzenlemeyi yapanların takdlrine kalmış bir olaydır. Saygıyla karşılarım.» Yabancı basının referandumu izlemesi İçin hazırlık yapılıyor ANKARA (Cumhüriyet Bürosu) Yabancı basının 7 kasım tarihinde yapılacak referandumu yekından izlemesi için geniş hazırlıklar yapılıyor. Edinilen bilgiye göre, bu ko nudaki hazırlıklar Basın Yayın Genel Mü^ürlüğü ile £>ısişleri Bakanlıgı .arafından yUrütülüyor. Bu hazırlıklar çerçeveslnde biz yabancı basın merkezinin kurulacağı ve referandumu lzlemek üzere Türkiye'ye gelecek sazetecüere kolay haber geçme olanağı saglanacagı belirtildi. öte yandan, yeni referandumu izlemek üzere çoğunlugu Batılı Ulkelerden olmak üzers 20 dolayında gazetecd ve TV'ci de Turklye"ye davet edildl. Da vet edllenler dısmda aynca çok sayıda "abancı gazetecinin de kendi imkinlan ile TUr. kiye'ye gelmbsi bokleniyor.