Catalog

O N İK İ CUMIIURİYET 22 MAYIS 1979 EKONOML. EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMİ... EKONOML. EKONOMİ... EKONOMI... EKONOML. EKONOMI... Kenan MORTAN uğday taban f'yatının 400 kuruş doiayında onümuzdekı 15 gün içinds ıian edi'mesi bek lenmektedir. Fıyat tesbıtı sırasında gecmış yıl larda uygulanan ve sadece değırmencıiere büyük kârlar sağlayon ındırımıi satış fivatları ırygulamasının koidırıiması tçın ca'ısmalar yapıldığı öğrenılmıştir Bakanlar Kurulu'nun konuyu be nimsemesi halinde yaklaşık 4 miiyar liralık bir haksız kazancın önlenebileceği beiırtilmektedır.. Bu yılkı hububat taban fıyalları Türkiye'yi 1983'lere taşıyan tarımsat dengesının oluşumu va büyük açık bulunan yağlı tohumiar arasındaki den gesizliğin örtülmesı acısından özel bir önem ta şımaktadır. Ön saptamoiara gore. bu yılki buğ day rekoltesinın 17 rnılyon tcn doiayında olması beklenmektedır. Ancak rekoltenin yüksek oluşu teknolojik bir ilerleme veya verım artışır.dan cok bu yıl ilkyaz yoğışlarının beklenenin ustünde ger cekleşmesinden kaynaklanmaktadır.. Yeni ürünun hasadj öncesi buğdayda bir dizl sorun şöyle sıralanmaktadır: • Buğdoydo toban fıya! uygulaması bütün carpıklığı ıle sürmektedir. Ofis toplam ürünün an cak dörtte birini satın oimakta, ancak daha sonra ekmek fiyatlarında artı$ın önienmesı icin bu fıva tın altında buğdayı değırmenlere satmoktadır Bu uygulamaya karşın ekmek fiyatlarında son beş yılda hic bir gerilems görüimemiştir Bu nedenle bu yılki taban fıyotlarında indırımli satıslann ka! dınlması icın calı$ma!ar yapnmaktadır Bu vola gidilmesi halinde ikinci adım olarak Beledıye tah sislerinin el altından değırmen.ere devredılmesi ya rine acık eksiltmeye dayanan ihaîelere başiana caktır. • 1975 yılından bu yana buğday bölgesel dü2eyde fıyatlandırılmaktadıt. Sozkonusu uygulama yurdumuzda verim artışı getırmek yerine. ekım olanlarının yapay bir bicımde artırılmasıno vol acmaktadır Boylece bir vandan Türkıve monokül tür ülkesi o'mak gibı bağımlılık bıcımlennın en gız lısl fakat en sakıncalısını yosarken. öte vandan verimin de 125159 kılogram arasında artış gös termeden değiştığı gozienmektedır.. Oysa avnı Begostiya tohumu ile komşu ulkeer 600 kılograma kadar buğdav almaktadırlar Bu durumun onlenmesı İcın bötgesei ölceklı taban frvotlorı uygu lamasınm gözden gecırıimesı ve desteklemenin parasal bıcımierden cok tohum dağ.'ı masına kay dınlması onerılmektedır Türkiye'ae buğdav ekım alaniarının ancak vuzde 46'sı gübreienmektedır • Buğday üretımınde 20 mıiyon tonluk sınıra varılmasına karşıiık, ekmek üretımınde hem bir kotuıeşme hem de fiyatlarda sürekli bır artışın gözlenmesı kamu girisımlerının eksikliğine bağ lanmaktadır Halen kamu adına üretım yapan bir çok yerel vönetım iie Fınncııcr Bırliği aıasıda gızli bir savaş sürmektedır Ekmeği standardize ederek onu besıeyıci hcle getırecek bir uygulama icin kamu desteğinın bu aiana kaydırılması gerekmektedır. Yapılacak oian. Yerel Vönetım Ba kanlığının basit fırın proie'erı geliştirmesı va bu arada üretimı yurt ıcinde cok lyı bir bıcimde vapılmakta olan ekmek makinalannın dış alımınin yasaklanmosıdır. bu arada Sağlık Bakonlığı bünyesi içinde ba$iatılan ve ekmek dayamklılığını art tıran, bir başka devişle ısrafı önieyen ekmeğe pa totes unu katılması uyguıamasının doha ciddi denetlenmesı gerekmektedir.. Dordüncü Pian Türkıye'nln 1983 yılırtda 3.3 milyon ton buğday dışsatımını ongormektedir An :ak bu hedef saptanırken, TMO'nun cok ılkel yön temlerle depolama yaptığı ve buğdayda ürün de enerasyonunun giderek büyüdüğü gözden kacı 'ilmaktadır. Nıtekım Sovyet Rusva'nın petrole kar ?ı takas olarak önerd'ği buğdav icin tek tıp Begostiya buğdayı aradığı ve bu kalıte buğdavı bu amadığı icin takastan vazgectığı öğrenıimiştir.. fürkıye'nin en iyımser koşullorda dışsatımını ger ;ekieştırse bile üretımde kapasıte fazlası gözet nektedır. Bu ise taban fıyatiarının saptanmasında vedi olarak veni cözümler gerektırmekted'r Cö:üm ıse buğday taban fıyatiarının buğday ekımi jncesı ılcn edılrnesı olacaktır. B BUĞDAYDA İNDİRİMLİ SATIŞ UYGULAMASININ KALDIRILMASI İÇİN ÇALIŞMA YAPILIYOR PETROL SORUNU ÜLKENÎN GELECEĞİNİ ETKÎLEYECEK BOYUTLARA ULAŞTÎ Füsun ÖZBİLGEN OPEC'in önürnüzdeki lerde yeni bir zam kararı olasılığı artarken, Türkiye' nin ham petrol ödemeîerini karşılayacak gücü kalmadı. Anîaşmah ülkeîer serbest piyasada petroi fiyatındaki a^ın yükseîiş karşısında resmi fiyattan petrol vertnemek için gücîük çıkarıyorlar. dan ıthai edilsb^rf'erı su ondn 305 çioîa'd^n !thal edılmektedır Ham petrol ıthalotı ıcm 'se en son olcrak varıiı 2S doiaroan oağlantı yapilmıştır. Cte yandan dunya fıyatfannın karaborsoda bu kador yukseimesı üzerıne art'aşmah ülkeierds Turkıye'ye varıii 17 üoıordan nanı petroi satmak venne bu pstroiu varıii 36 dolardan spot pıyasasında satmay. tercıh etmektedirler. Bu rseJsıle Turkıyeye nom petrol satımmı azaltmaK icn sürekli guclui< cıKardık.arı bel'rtılmektedır. Czeüıkle Türkiye'nn dövız odeineıenncle güclük cekmesı va kredılı oıarak ıtho.at yapmayo calışmosı anics.Tiaiı uikeıenn «güciuk ckarmak» lc;n yeterii «Sjncnet bulaüılmeierıne neden olrnaktadır ünycdakl pstroi geliçmelerf TOrkiye'r.in ge:eceğını efKileyere^ boyutiaro ulcşmış, OPEC'ın onumüzdeki günlerde ham petrol fiyatlarma venıden zam kcrarı aiması olasılığı artar'^en. Türkıye'nın tüm petrol ve akaryakıt odemeıerını karsıfayacck gucü kalmamiştır OPEC'ın nam petrol f'yatiGnrc vtni bir zam kararı alrrcsı halınoe 6 nv tC'Hde oetroı fıyatiarına uc kez zam yapiirnıs oioccktır Ancak OPEC'ın rfcsrri' fivotı ne oıi'fsa oısun >i>etım vetersız^ği dunya DPfoi otvo&osın; oıağanustu etkıiemış v* kciraborso f iva f lc' aiabıldığırce artmıştır ABD'nın buyük DlcOde fina'cto vonelmesı üzer ne «Spot pıvcsas.ı» oıarak adîanoıri'an borSada bir vam (ıam pe'roiun fıyctı gecen ay 25 dolc cıvarındo seyrederken bu av 3S ao'aro kcdor yüks^.:miş"f £>j hızlo spot pıyasasmdo harrı petrolnn vari'ının 50 tiolaro kador yükselebıleceği tahTiın er) Irrgl'erfır D TÜFGAZ SORUNU Son zamoniarda pe'< cok evın muîföğında aş pistriimesını aks^tan tupgaz sorunu da bir yandan üöviz darüğı bir yandan da bürckrasımn tercıhıermde /eterh once'ikıerı âaptayamanr.ası necenıyle cıddı boyu!i'"ra ulaşmıştır Turkıye'nin tupgaz gereKsınlmı 800 bın ton cıvarındaaır Bun^n 500 öın tonluk bolümü raf'nerılerde uretilmek'e 300 bın tonunun da ıtrıaı ed''mesı gsrekrnektedır Tonu 150 dolar olan tupgaz ıtnalı icin 45 miiyon dolar cıvannda oır ödeme yapılması bir yıllık tupgaz gereks nımını karşılayabilecekti. Ancak dışalımlara ı'ışkın oncelıklerl saptayan burokratik kademeier bu konuda yeterii uyanıklığı gcstaremedığı icn yapılan ıthalat ıcinde tüpgazn gereken öncelık venlmemış ve «Mutfak» so rununun cıddı b;r duruma geimesme yoı acılrnıştır llgıüler «TOrkıye'nın 2 milyar dolara ulaşa~ petroı ödemelen .c.nde tupgaz icın 30 miiyon dolar cıvannda bir odeme yapıisaydı tupgoz ıcn bu sıkıntı cekılmezdı» görüşünü savunmcktadırlar. BUĞDAY TABAN FİYATININ 400 KURU$ DOLAYINDA OLMASI VE 15 GÜN İÇİNDE İLAN EDİLMESI BEKLENİYOR. TÜRKİYE'NLV DURUMÜ Turkıye narn p€troı alımlar'iı irak L'bya, Sovvet's' Bıriıg' se serbest pıvasadon yaDmoktad'r Anıasmalı uıkeier o'orak adJarırVılon Irok, Lıbya ve Sovvetısr Bırl'ğı r1en rpsmı fiyat ıle ham patroı olmakta ancak alırcn bu peîrol gerekslnıml kcrs farrioya yetmsdıöinden spot Dlyascsından .Jo hsrr netroi \.eya ckaryckıt alınmaktGdır 1979 yılı basındo fueloıl'ın fonu 80 dolar iken şu anda 120 doiordan mazot ıse 125 dolar I ürkiye'nın icinda bulunduğu bunahmın en voğun bir döneminde ıktMor partisı CHP'nın kurultayı yapılacaktır. Yarmdan sonra başlayacak kurultay salt pGrtı örgütünün sorunları ve bunlara cözüm onerılerının değil, belki bunların üstünde ulkenın sorunlarının parti yönetimi acısından. hükumet acısından tartışılacağı bir yer olması nedeniyle önem tosımoktadır İktıdardo ge cen blrbucuk yıla vakın bir zamanın verılen ödün len. uğranılan kayıpları, gercekleştirilemeyen amcc ları qenış bcvutlanvla kurultayda di:s gstirilecektır CHP'nin son otuz yıl ıcmde iktidarda iken gıttiğı ilk olağan kurultayın yanndan sonra başla yacak kurultav oiması astında kanunun önemmı aa ha da artırmakiadır Cünkü kurultaylar orgütlerin part; vonetımlerinden. hukıir.ietlerden en acık he sap sorma verı olmakladır Ve aanıyoruz. parti örgutu bovie bir vönetım ve ıktıdar seruveninden Kendlsıne cdemokrGtik sol» dlye niteleyen bir parti bırbucuv vı'a vakın b<r zamon icmde sürekii sağa kaymış ve kıt.elerdekı desteğıni hemen tumü/le yıtırme noktasına ge.mıstır İş cevrelenyle özetlık'e de saravı sermayesiyle «tam bir anlaşma ıcmde olauklan> bızza; Başbakan Bülent Ecevıt'ın sorlarıyle ccıklık kazanmı$tır Ancak. tam bu sıroda ıs csvrelerı ünlü ilanlarını ya yımlamışıar ve hukümetle kapışmıs!ard:r Doğrula nan ve kesınükle b:lınen bir aercek vardır 1978 yılı, baska b;r deymle CHo'nn bırincı ıktıdar vılı sermaye kesmınln son yıllarda en vüksek kâra uiaştığ1 bir vıldır Her zoman da stam bir onlaşma icnde o'duk!arına> gore, neden hukümete kar şı tavır almışlard'r?.. Burccia ıkılı 5ir durum vcrdır Bövle bir ılanın yayimı lcn h.azıriıklar ,ki ay onced^n başiamış. ancak öze.lıkle sanayi sermayesi bunun karşısına llonia ilgiü Ikincl durum, CHP Kurultayına ilişkmaır. Bırbucuk yıPık iktidarı boyunca sürekli sağa koyarok ov aldığı kıtlelerı nersevse unutan bir yönetım tcm kurultay sırasındo ış cevrelerine eleştıriye gecmıştır Kurultav «halka dönük> bir verdir Kurultov voluylo oart' örgütüne ve halko uioşmak. meclıs kursülen ve basın toplantıları voluvlo uiasmaktan datıa koiaydır Iscı sınıfının öroüt;enmesın' engel eyen. partilerins seci me gırmeK hakkım onıeyen bir ıktıdar anıden iş cevrelerirıs karsı olmustur Bu acıktır ki. bir ku rultay hescbıdır Ve bcskentte bir vığın önemii so run. bir vığın cozüme uisşması gereken konu, sırf kurultay hes^oınrı uğuna va CSKIVO alınmı$ ya da olduğur.oan bcşka gosterilmıştır, gösterılmektedr İK'.ıdar dönenıinde koskoca bir parti hic bir ye nı dusunce üretemedığı gibı. varolan ve daha ön TPAO'NUN DURUMU Dığer yandan pet'oi alımları ve uretinnindo en etkın kuruluş olan TPAO'nun yönetım'ndekl bazı yetkilılerın «ideoloıı» ile «Ticaretı» bırbırine karıştırdıklan ve Sovyetler Birliğı'nden petro1 alımı veya petrol aramalan icm yapıîan calışmalara karşı bir tutum Izledıkler' beiirtilmekteaır TPAO Gene1 Mudurü Isrnail Ertan'ın petrol kcnusunao Sovyetler B'rlıği M Işbırliğı yae pıimasına karşı cıktığı öne surülmektedır. YAŞAM SORUNU Petrol icm şımdiye dek Turkıye'de cekilen darlıklar ve zamnn zaman gözıenen kuyruklor, dünya fiyatlarının bu denli vükselmesi ve tüm dünyada bir «petrol vıkımı» başlaması karşısında süreklılık kazanma asamosma girmektedir. Sanaviieşrris ülkeîer OPEC'ten ıthai ettıkleri petroiun fıyatının artmosı karşıhğında. bu ülkelere yonelık ıhracatlarının fiyatlarını arttırarak petrol icin vaptıkiorı odemeleri bir ölcüde geri alabılmektedırler Türkıyenın ıse böyle bir olanoğı da bulunmadığı icm petrol ödemelerıni yapamoz duruma g»lmesı halınde tanmsol üretim, uloşım, sanayi, enerjl g.bi ekonominın candamarları durma tehükesı ile karşı karşıva gelebilecektir. Bu nedenle pe'rol fıyallarındaki gelişmelerin önümuzdek' aylarda Turkiye'nın yaşam sorununu gündeme get'rebileceqi ve çeleceğini etküeyebüecek nıtel'kte «Cıddı ve krıtık» boyutlara ulaştığı belirtılmektedır. •YORUM Kurultay ve Ekonomi Yalçın DOĞAN 6onra. hesap sormay: sonuna dek haketmı$ durumdadır. Parti yönetımının becerıksizükleri. örgüttekt değışık düsunceıer. partımn kendı icme dönük ha scplaşmalorı bir yana, ust vönetımın ve hüküma tın eleştıriıeceğı amo venı öner'lerın de getirıleceğı konuiann basmdo kuşkusuz izlenen ekonom;k poiıtıka gelecektır Bir kez hıc kımse «onbır bağımsız bakanın» zırhıno sarıiarak hukumetce ızlenmış olon ekono mık polıtıkoyı tmazur» gosterme yoluno gıdemez Eloe cok sonuc vardır Bırbucuk yıl önce sıne göre ozgüriüklerde nerelere gelinmiştir?. Sı yasal örgütlenmede nasıi gerilerda kalınmıştır?.. En cok sözu edılen dövız darboğazından en az zararı kımier cekmış, en cok yük kimler üzerına bınmıstir?. Fıyatlardakı artış hangi noktalara var mış ve neden durdurulamamıştır''.. Bu ve buna benzer sorular uzatıiabılir Amo, temel soru sıya sal ıktidcrın ış cevrelen ve Işci sınıfı ıle olan iliş kilenndeki gelışmelerdir. cıkmıştır llan vermeyl daha cok tıcaret kestml ıstemış. 6anavicıler engei.sm'Ştır Ne var kı, lam bu sırada Odalar Bırlığı secımı gündems gelmıstır Önemlı sana\ıcı!er Odciar B.'rliğı secımne girmek ve onertVi verterı tutmak ıstemsktsdır'er Bu nun icin d3. ıstemeseler b'le, kendılerım tıcaret ke sirnıyle işbırlığı yapmak zorunda hıssetmıçlerdır. Bu amacla, ycyımlanan ilono ımza atmak zorunda kalmışlordır Bir başka rievimie. ış cevrelerı ken di aralarında hukümetle illşkileri acısından «geci ci bir ittıfak» oıusturmuslardır Yoksa kendilerine en yüksek kârı sağlayai bir hukümete cep he almalarına hıcbir neden yoktur Üsteiık o hü kümet şu anda değişık nedenierle Batı Dünyasinın gündemınde bulunmaktcdır Batının şu anda U2' leri. vereceğı fcorclan. Kıbrıs'ı. dolayısıyla tüm dış ekonomlk va poiıtık sorunları tartışacağı bir başka hukurret yoktLT Turkıye'de Bir başka hükümst seceneği bu acıdan yoktur iş cevreleri ken dı gözlemieriyıe bu gerceği cok iyi bilmektedirler.. ceden üretüen duşOncelere de schlp cıkamamıştır Onun ıçın «demokratık soln cızgmın gerektırdığ' Cır ekonorti'k oohîıka gernerde kaimıştır Ay nı cızgının zoruniu kndığı en genış anlamda örçüt'enme güdıik kaimıştır Memurlara şu kadar üc ret artıS' sağladık. emekiılere şu haklan gstırdik. dışsriımı böy.e artırd:k demek bir anlam taşımaz. Hanı, nerede vergı ycsaları''. Nerede en cz gecım indirımı? Nereöe toprak reformu''.. Nerede kredi lerın vöfilendmimesi?. Petroîa ılışkın onismler nerede?.. Aracıiarın. tefecıierın ortadan kaidırıla cağı oüzen nerede?.. Nerede emperyallzme kafo tutacak dış pohtıka?.. Parti ıci tartışmalarda kışisel ve grupsal cekişmelerden cok. sanırız ağırlığı bu soruiar ve bunlara verılecek yonıtlar taşımaiıdır. Herşev bir yona CHP'nın bu kuruitayı en az:ndan yeniden kendi parti ılkelerını uygulamaya sokacak, o il kelere dönecek bir yönetımi işbaşına getirebilirsa, boşarılı sayılacaktır. SIİJERYA'YA «KONUT ÜRETİMİ EKNOLOJİSI» FRANSFER EDİLECEK İmar ve Iskan Bakanı Ahmet Karaaslan. b!r Mrika ülkesi olan Nııeryanın ısteğı üzerıne, Türııye'nin bu ülkeye akonut üretım teknoloılsi» ransfer edeceğmı acıklamıştır. İmar ve Iskon Bakanı Karaaslan, ANKA Ajan:ı'na verdiği özel demecte Nııerya'nın onemli niktarda konut acığı olduğunu kaydederek, Nisryo Tıcaret Heyetı'nin ülkemızde bulunduğu süe ıcmde «Ucuz, kullanışlı ve bol» sayıda konut Jmak icin istekte bulunduğunu acıklamıştır Kaaaslan, beton prefabrıka olarak, normal koşularda günde 7 konut üretim kapasıtesı olan imar r e Iskcn Bakanlığı'nın Niıerya nın bu konudaKİ steklerını karşılayabileceğıni ve ozellikle «beton )refcbrkes üretım tesıs'erinın bir ıteknolojı trans eri halinde, tüm bir sıstem olarak Nijerya'da kuulabıleceğını bıldırmıştır. ABD'nin dünyadaki yatırımları 10 yılda 52 miiyardan 150 miiyar dolara yükseldi Amerikan yönetimifiin dunyada doğrudan ger cekleştırdıği yatırımlar son on yıl icınde uc kot ar tarak 52 milyar dolarcan 150 milyar doiara yuksel mıstır. Bu mıkîara cokulusıu şırketlerle Amerikan özel fırmaiannın yatırımları dahıl değildir. Amerikan yönetımi ile cok uluslu firmalar ve bunların dısındaki özel fırmalor arasında son yıl larda onemli rekcbet doğduâu bı'dirılirken doğrudan Amerikan yonetımı tarafından gercekleşti rilen yurt dışı yatırımların vönetım ile firmaların ilişkıierinı etküemeve başladığı belirtilmektedir,. Ceşıtlı kaynakiardan yürütülen bir araştırmanın sonuc.'arına gore, Amenkcn vönetıml firmalarla g:rdiği rekabetı belli yasalar yoluyla da sürdürmektedir. Amer.kan sermayesının. Amerikan Yö netımi ile dış rekabette «engel» olorok gördüğü boşlıca yasa değişiklikleri şunlardır: • Rüsveti Önıerre vasası Lockrıeed Skandalından sonra rüşvet yoluyla yerlı ve yabancı kışl ve kuruluşlan etkıiemeye calışan firmaların bir milyon dolara kadar, kışılerın ise 10 bin dolara ka dar poro cezası ve 5 vıia kador hapısle cezalandırılmasını öngörmektedır Rüşvetın «bir yaşam bicimis olduğuna ilişkm görüşleri değiştireceğine katkıda bulunması amacıyla bu yasanın cıkarıldı ğı bıldınlıyor. 0 Ant'boykot yasası: Arap boykotundan korkarok İsrai! ıle tıcaret yapmaktan kacman ABD firmalarının 25 bın dolaro karıor cezalondınlmasını öngören bu yasa. Araplaıla ticaret yapılmasını pek on1 ıwn,i'j •!• up<ık AROrtekı Mnsevı Lobisi nin gücünu gostermesi acısından ilginçtir. • Vergi Yasası Değişskliği: Dığer ülkelerde hemen pek görülmeyen bu uvgulama doğrultusundo ulke dışında kozonılan gelirın bir boîümu vergi dı şı tutulmaktcîdır Eskiden 25 bın dolar vergi dışı tutulurken yapı'an değışıklikle bu 15 bin dola'a indıriimistir Verqı yasaS'ndakı bu değısiklık Ame rikalı persone.'ın ülke dışında calısnnasını gücleş tırmektedir. 0 Ticaretı Sınırlayan Yasalar 8ir yandan Amerlka'ya Musevı gocunu kolaylaştırmak. bir yandan da Amerikan fırmaiannın yabancı ulkelerdeki pro jelennde «beiM standartıara» uymasını gerektıren yasa değ<şıklıkien tıcoretı büvük ölcude sınırian dırmaktadır Buna ek olarak voboncı ulkelerdeki Amenkan Yönetımınin temsılclıkıerı eskiden ol duğu gibı özeı f.'maıar aoına gırişımde bulunma makta ve yönetımden bu yonde taiımat aimaktadırlar. Ozetlenen yasolann Amerikon Yönetimi ile flrmaionn jrus'nı actığı, vönetımın fırmalar tarafından daha cok «a=keri amoclı» davranmakla suclandığı b.ldinlmektedır. Yatırımlarda kısıntı yapılması öngörülüyor Uluç GÜRKAN Kaynaklar Harcamalar Dengesi 1978 Program Ulusa! Gelir Dış Kaynak Toplam Kaynaklar Yatırımlar 1.195.0 32,5 M aliye Bakanlığı yetkililerl Ile Uluslarcrası Para Fonu Lızmanları arasında Ankara'da yapılan gorüşmelerde, ekonominın «genel lengesunın yeniden değeriendırildığı ve yatırımarda kısıntı yopılmasmın öngöruldüğö blldirünektedlr. Yılın ılk dört ayındaki gelişmeierin Jıkkate alınarak yapıldığı savunulan bu değerendırmeler. 1979 yılı program hedeflerınden sa>ılma olasılığını ortava kovmaktadır İliştekl tcblodan da Izlenebileceğl gibl, 1979 'ilı programmda yüzde 19.4 oranında arttırılması ımac'anan vatınmlar, yeni değerlendırmede yüzle 105 duzeyıne düşürülmuştür Maiiye Bakanığı'ndo kurulduğu kayaedılen yeni dengeds, »rogramın yüzde 27,6'iık kamu vatırımiorındakl ırtış hedefi vüzde 16'ya, yüzde 10 4'iuk özel yaırım hedefi de yüzde 4 2'ye ındirılmışür Böyle:e. programdo kamu yatırımiarının toplam yatıımlar icındeki payının yüzde 56 olması ongörulnüşken. bu oran vüzde 54'e düşürülmuştür. (1978 Fiyatlanyla Milyar TL.) 1979 Gercekleşme 1.228,6 35,5 1.264,1 245.0 125,0 120,0 1.012.1 162,0 850,1 Program 1575,1 37,5 1.312,6 296.5 165,0 131.5 1 016,1 168,5 847.6 Revize (1) 1.278,0 53.5 1.331,5 270.0 145,0 125.0 1.061,5 176.0 885.5 selmesl öngörülmüştür. Devlet Istotistik Enstltusü'nün mart 1979'dakı son ulusaı gelır tahmıni. 1978 yıhnda ulusal gelırin 1 trilyon 228,6 milyar liraya yükseldığıni beiiriemiştir. Bu durumdo. yüzde 6,7'lık program hedefi korunduğunda 1979 yılında uiusal gelirın 1978 fiyatlanyla 1 trilyon 311 milyar liraya cıkması gerekmektedir. Ulusal gelırin. program hedefine uygun yeni de&erinın, dış kaynaklardaki artış ve yatırımlardakı kısmtıyia bırarado değer'endırı!mesi. tüketim rakamiarırda oiağanustu yuksekiıkte bir artış olasılığını doğurrraktadır 1979 yıiı programmda, yüzde 3 8 doloyında crtması öngörülen toplam tuket m, yeni değerierie yüzde 8.1 düzeyinde gercek bir artışa yönelinmesi anlamına gelrnektedir. Ancak. Başbokan Bülent Ecevit tarofından acıklanan »ekonomivi güclendırma programı», tüketımdekı artış hızının yovoşlatıimasını öngörmektedır Bu durumda, vüzds 8'ın üzerıne cıkma durumundaki tüketim artışmın düşürülmesl gerekmektedir. Bunun ıse. ekonominın genel dengesınde, başlıco Iki yoiu bulunmaktadır. Bırincı yol olan, yatırımların hızlandırılması yonünde bir secım benirpsenmemiştır Bu durumda. büyüme hızının düşürüimesı voluna gıdileceği ızlenımı güclenmektedır İMşıkteki tcblodan Izlenebüeceğı gibı. büyümeı nızının vüzde 6 7'den yüzde 4'o indirılmes' olasıdır Oış kaynak artışına ka^şın, yatırımlcn dıışürerek büyüme hızını yavaşlatmck vönündeki bir secım Türkiye'nın dış kaynakiara oıan Bcğımlılığın. «Ahnvazısı» bıcıminde olgılamak on!amina geımektedır Gercekte ıse 1979 yılınaa Türkiye'nın dordüncü beş yıllık kalkınma planı ve 1979 vılı progcm'ndo helırtildığı gıbi, dış kaynaklorc olan bağlılığıın en aza 1.227,5 248,4 129.3 119,1 979,1 162,0 81 "M • Kamu • Özel Tüketim 9 Kamu • Özel (1) Dış kaynak ve yatınm değerleri. Uluslararası Para Fonu VzmanlanyU ı Ankara'da yaotlan gorüşmelerde belirlenmiştir. Oieki değerler ise tarafımızdan hesaplanmıştır. Bu hesaplamalar, orogram hedeflerinden sapılma tehlikesini ortaya koymaktadir îüyüme hedefi Ekonominın yeni dengelerl kurulurken, yoırımlarda öngörülen kısmtının büyüme hızını »lumsuz yönde etkılemesı kacınıimazdır. Yatıımlardaki kısmtının vonmda. dış kaynaklarda »klenen artış da büyume hızının düşürülmesıne jerekce yapıimak ıs'enmektedir. 1979 yılı programmda ekonominın dış kaymk gereksinimini belırieyen can işlemler dengeii acıâı 1.5 mılvor dolar olarok hesaolanmıstır. Böylece dış koynakların 37,5 milyar liro olması öngöruirrıüştür. Maliye Bakanlığı tarafından, petrol fryatlarındaki ortış dıkkate alınarak 1979 yılı ödemeler dengesi tahmının yen'den düzenlenmesir'ds •se, dış kaynok gereksinimının 2 milyar 140 milyon doları bulacağı belirlenmiştir. Bu, 1976 yılı döVİZ (İpfiPflVİft ^ ^ müunr \irty r\\mnbtnAır Uo program hedefine göre 16 milyar liralık b.ı ortış meydana gelmiştir. ülusal gclir öte yandan, 1979 yılı programındo 1 frilyon 195 mılyar liraya ulaşmış varsayılan toplam ulusal gelırin yüzde 6,7 oranındo coğalarck 1978