Catalog

DÖRT CUMHURtYET 11 MATT13 1»79 ANIC^RA NOTLAR! MUSTAFA EKMEKCİ Demir Çelik Ağır Sanayii ve Kalkmma Elektrık ark ocağı ile çelik üretimımn tüm çelik üretımı içmdeki oranı artıyor Demlr celık sanayll. dünyada en çok enerıi kul'anon sanoyı dalıdır 1973 yılında dun yada tuketılen tum enerılnın %7'slnı demır celık sanayıı kullanılmıştır, Japonya'da ise bu oran %20 duzeyındedır Demır çelik uretımınde klas k yön'em dıye bılınen ve enteg re ışletmelerde uygulanan yöntem yuksek fırın + oks jen kon vertoru ya da sıemens martin ocaklorını ıçerır Yuksek fırın sıvı ham tiemır ve üığer lerı de sıvı çelik uretım.nı saglarlar Yuksek fırında cevherden ham demır uretımınde kok kullanılır Klâsık yontemın puf nol^tası kok gcrpksınımmın yuk sek olmasından kaynaklanmak tadır Yuksek fırınlarda kullanım ıçin yıida 3 mılyar tondan fazla koklasabılır komur tuketıl mektedır Dunya demır celık sa nayıınde kullanılan taşkömurun değerl 19 mılyar dolorı gecmekte d ğer bır deyışle tüm hammadde gırdı tutarının %38'ni olu$turmaktadır Ayrıca ve daha da önemlısl. koklasabılır kömur yataklarında kı rezervle'in $ınırlı o'ması tüm dunyado ku?'<ular yaratmaktadrr Bu acıtian bır cok ülke yuk sek fırında kok tuketımını ozclt tnak ıçın yenı tekno/O|ik yöntemler yaratma yarışına gırmıştır Bunlar kısaca, yuksek fırın da yağda da gaz yakıt kullanımı, oksııen üfleme sıcak gaz sıcaklığını ve fırın ust basıncını artırna gıbı gelışmelerle, cevher zengınleştırme ve kok ö zelltk'ennm gelıştınlmesındeT oluşturulmaktadır Uzun yıllar suren araştırma ve gelıştırme programları sonucu, 1960 1973 yılları arasında demır celık ureten bır çok ülkede ton başına celık üretımı ıçln gerekll kok kullanımı oranları düşmüştür (Tablo 9) Türkıye'de, ise bu oran 1979 yılında 750 kg'ın altına duşmüş de^ıkJır. Japonya bu oranı 300 350 kg'o düşörmek Içln bü yöfc caplı araştırmatar iclrtde dır Belçlka'da uzun yıllar yapılan calışmalar sonucu deney sel bır yuksek fırında 180 Kg değerıne Inılebılınmlştir, YAPAY KOK Bu gellşmsler lcınde en önem llsi koklaşma ozellığl olmayan komurlerden tform kok» adı verılen yapay kok üretım tek nofo|ısıdır Dunyadaki ve Turkl ye dekı koklaşmayan komür ya tak'arı cok fazla olduğundan ds mır celik endrustrısi ıçm bu yenl bır umut ışığı açmıştır Bugun dunyanın çeş't'l ülkelerınde 40' tan fazıa işletme yapay kok uretmektedır Kok kömürünün kısıtlılıfiı. zen gın tenörlö demır cevherlerınden doğrudan demır uretımını sağ'oyan sunger d3rmr teknoloıısımn gelişmesine yol ocmış tır Uzun arcştırmalar sonucu önce Meksrka'da gelıştırılen yöntem doğal gaz kullanmaktır Almanlorın öncülük ettığı katı yokıt kul'anan fndlrge me yonterpl şımdıiık ekonormk gorulmedığmden hemen hemen bırakılmış gıbıdlr Fakat, doğal gaz kulllcnımına davalı HyL ve MIDREX tıcarl adlarlyle bllınen yontemlerle bugün üretlm ya pan 15 kadar İşletme vardır. Sunger demır, elektrik ark ocaklarında celık üretlmlnln hammaddesıni oluşturmaktadır. Bugünkü durumdo bu teknolo|ı bırım celık üretımı başına en yuksek enerıi tuketlmıne yol acmaktadır Klasık yonieme bağlı olarak %20 daha fazla bır ener|ı tuketımı söz konusudur Ne var kı bu ener|i doğal gazdan kaynaklandığından ve doğal gaz kaynaklannın bol olduğu bölgelerde demır cel k sanayıı ıcin en kestırme yol ola rak gorulmehdır Yuksek fırının kok gereKsınmesı tum cabalara ve gelışmelere rağmen. korkutucu duzeydeiır Hele Türkiye gıbı cok yuksek kalkmma hıziannı öngören ulkelerde. bu yönde c dd ve genış kapEamlı önlemler alınmadan, cellk uretımının artmasını beklemek en azından yanıltıcı olacaktır. ARK OCAĞI Sunger demır uretımi teknoloıısıne değındıkten sonra, elek trık ark ocağı ıle celık üretlmlnededeğınmek gerek r Elekrık ark ocağı ıle celık üretım tek nolo|isi halen %100 hurda kullanımına dayanmaktadır özellıkle hidreolektrık enerjısl bol ve elektrığl ucuz olan ölkeler ıçln çekıcılığı cok fazladır Bu yontemın en buyuk ozellığı, bas't ve d'ğer yöntemlere oran la az enerıı tüketlmıyle celık üreteb Imes ndedır Bırlm celık üretımı ıcın gerekll enerıi elek trık ark ocaklarında 458 kg kö KAPASİTE BÛYÖKLÜĞÖ SORUNU Oretlm blrimlerlnln buyuklu ğünün artışı ıle blrim malıyetlerın düştüğu, genelde. büyük üretım tutumluluğu saglondığı ekonomının bugün Içın en gecerll olgulanndan blrıdır Bunun temelmde yatan ise, ış letmelenn üzerlne kurulduğu a razl kullanılan oroc gerec ve aygıtlar caiışan ışcı ve teknık personei kapasitesmln artma oranıyla eşıt ortıs gostermesı dır Bu nedenle, cok buyük ka pasıtelı üretim bmmlerinln bınm En îyisi, Hangisi?.. Ankara Beledıyesı Veteriner Muduru Cemal Lacın k* bır orkodaşı Köyıslen Bakonı Ali Topuz'a gıdeceklerdl. Camal Lacın: Gıtmeden bana bır ayakkabı aialım, dedı Bu ayakkabılarla dunyada bakcnın yanına gidemem. Bok, altı kalkmış oyakkabının... Boş ver yav, dedı arkadaşı Gidetlm, bokon •»nin ayakkabıya bakıp duracak değil yal Gıttıler. Veteriner Mudüru, altı kalkmış oyakkobıyı •aklamak ıçın caprazlama oturuyor. bakan ayakkabısıno bakacak diye ödu kopuyordu. Bır ara Al< Topuz. bocak bacak üstune atıp üstteki oyağını sallamayo başladı Veteriner Mudüru Cemal Lacın o zaman derın b r soluk aldı Bakanm sallay.p durduğu pabucunda da kocaman bır rjelık vardı.. Kendıme ayakkabı aradığım sırada arkadaşım Veteriner Mudürunun olayını anlattı Hatta. bır ora Ecevft'ın pabucunu da gormuşler, a/tında kocaman bır deUkle Bu çorenler başkaları... 1966 yıllarıydı sanıyorum Suleyman Bey'ın sağ ayağının okcesınde corapta kocaman Şoyle bır lıralık kadar bır delık gorrruış yazmışrık gozeteye Suleyman Bey ın çorabmdak delığın yazılmasına en çok Nazmıyanım uzulmuştü Suleyman Bey'de bır şey arardık ya corabı patlur, ya duğmesı duşerdı ŞımdiJerde oldugu gıbı, yeğenlerı kardeşlerı pek başına sorun olmuş değıiler mıydı' Bır masonluğu o da yenı yenı atılmaktaydı ortalığa Genel Başkanlığa gelır geimez, 1965 ın bohar aylarında. partıye sımge olarak Kır At ben,msenrnıştı Guneşıı kıtop atılmıştı O zstnan, kuru yavon demeçler verılıyordu Turkler atı sever de. Bu aslında Kır'at değll at da KeTiküm Bal gıbı eskl Demokratların oylarını toplamak, YTP ye gıdenlerı çekmok ıçın alınmıştı Kır'at ÖzeJlıkJe Doğu A^odolu'do söylenır Bazı kışılerın eğ lımlerını üstü kapa.ı anlatmak ıstevınce şoyle derler doğulular Onlar, tsoğuk ayakkabı» giyerier. Soğuk ayakkabı da ne detıek"» Nal Atm ayakkobısı nal değıl m l ' Cok kez guvenıımez kışıler ıçtn «sağlam ayaKkabı değıl» derler. Nerde ş.mdı safilam ayckkabı? Artık, entegre demirçelik işletmeleri arasında 34 milyon ton yıllık kapasiteye küçük gözüyle bakılıyor Yatınmların rasyonelliğini sağlamak için tüm demır çelik yatırımlarının bir elden yonetilip, yönlendirilmesi gerekir TABLO 9 1960 ABD Almanya Fransa Ingıltere Japonya SSCB 770 834 972 825 619 ? 1973 602 495 660 675 435 62$ TABLO Ülke SSCB Japonya t > 10 Çap m 151 14.7 !c haclm m3 5500 5000 5070 5050 4600 İşletme Krıvoı Rog Oıka Kashıma Fukuyama TABLO SSCB. Iran ABD Cezayır Suudı Arabıstan Nijerya Kuveyt Lıbya Irak Ereğli DemlrÇailk Fabrikasında yuksek fınn Ayşe. 11 Rezervler 19816 10602 6715 2817 1726 1423 1080 800 Üretım / Yıl 260 22 586 5 32 0.5 53 28 13 (Kg olarak.ı 778 Holk. «gemlsınl kurtaran kaptan» demış ya, bunu «dumenıne bakan kapton» dıye yorumlamışiar. Germde yalnız kendllerl var sankı Gemı, yani bu ulke babalarından kaldı. Yıyıp, icıp çocuklarına. vakınlorına bırakıp gıdecPkler ışte Yığmların gozunün lyıden lyiye açıldığının farkında değit çok kimse Hele kuru laflaro ktmsenın kandığı fflan yok. Ecevlt hOkCmetl eleştırllmlyor mu? Hem de nasıl? Blr 1 Mayıs ın kutlanmasını geçen yıl sıkıvönetımsız soölod'Ğ' halde bu yıl sıkıyönetım alttnda, aaha sıkı güvenlık onlemleri alınabılecekken gerçekleştırememesl eleştır lıyor hemen her yerde Ankara da 1 Mayıs nedenıyle gözaltına alınanlardan 500 kışı salıverıldı istarbul'dakıler ıçerde daha.. Ama konumuza geielım bız B>r gun ıkı AP'lı konuşuyorlardı yanındo Bakanlık yapmış Suleyman Bey'ın yanında ayrılmı/an ordan Öburu hafıf muhalıf Suleyman Bey e Konu hukumet Suleyman Bey'e yakın olanı sordu, Ecevıt hükumetıne ne dersın? Bundan daha beterı olamaz! Oiur dıye karşılık verdl Suleyman Bey'ln yanmdan ayrılmıyan Bundan beter hükümet >ianqı hükümettır"? Sjevmon Bev ın kuracağı hükumet! Suleyman Bey ın «Kob nesı» çoktaan harırdı söylentı'ere gore Canl'ava dokı bürodo Suleyman Bey'ırt «Bey n tck'mı» nazırlıklor ıcmc'eydı Beyın takımında kım'er mı var' Atıllo Onuk Orer Orol Fkrem Ceyhun Halıl Baso! Golge kobınede Dışışlerı Bakanı do olsa olsa İhsan Sabrı Bey olur1 ••• öncekı akşam, Kücuk Tıyatro'da konuk tDostlar Tlyatrosuınun 2el ho Bersoy ıle Genco Erkal'ı Izledık. Bertolt Brecht ın şıır oykü ve şarkılarından duzenlenmıştı cKabera» heyecanlonmadan ızlemek olanaksız oyunu. «Işc anaiar ıcın n nnıler» şarkısını anımsatmak ıstıyorum oyundan «Doöduğun gun ağlıyordu açlıktan kardeşlerln. / evde yoktu bır tas çorba / Doğduğun gun kapkaran'ık blr dunya beklıyordu senı / Goz almaya yoktu para Sen kornımdayken akşamlan / Babanlo konuşurduk hep senı / Doktora paro bulamıyorduk amo, / Duşunmek zorundaydık ekmeğı Ssn karnırndayken babanla Iş bulamıyorduk ortık / Yoktu h cbır destek / Yclnız eosyalızmde görebılıyorduk / Bız ısçıler ıcın bır gelecek Oglum ne yaparsan yap ılerde / Şımdıden hazır sopa ar sen n ıcm / Cunku bu acımasız duzende / Hapıshanedır ancak senın yerın Sana verecek ne param, ne pulum var Sakın annenden dua da bekleme, / Oğlumsun senden bır tek dlleğım var / Haksızlığa hıcbır zaman boyun eğme Gece senın yanında yatarken / Tutardım hep mınlk ellerını / Nasıl anlatsam sana şımdıden / Sılahlar hazırlıyorlar sen n ıcm bırılerı Karsıma a ıp senı hıç kandırmadım ben / Sen Wr tanes n sen aslansın dıye / Ama ben oğlumu dogurup buyotr>ed rr j e / O kanlı kasap ara kurban olsun dıye Oğlum kend r gıbılerden ayrılma / Ancak boye venersın dusmanı / Sen ve ben va bütün bizım gibıler, / Bırl Ms SLdurmek zorundayız kavgoyı » Oyundon sonra Emre Kongar evıne çay ya da blr kadeh bır şsv cmek ıc>n coğırdı geceyarısı Genco Erkal Z^lıho Berksov Mohmut Talı Ongoren Söyleştık bır sue evde Errre Kongar taı lâf cok ış» kuralına uydu evde Covlor konyaklar geldı TV'de cok koruşuyor kımseye lâf brakmıyor dıye gunahını mı alıyorlar ne Emre r\n"> Türkiye demirçelikte atıhm yapmak zorunda mür eşdeğerlne ve oksı|en kon vertorlerinde 594 kg komur eş değerının üstunde olabılmekte dır Ne var kı bu yontemın ana hammaddesi olan hurda en bu yuk ayakbağı olmaktadır, Dun yada gıderek artan bır hurda sıkıntısı be1 rmektedır Hurda fıyatları son ıki yıl Içınde 2 m lıne cıkmıştır A B D den kay ncklanan hurda gıttlkce daha sı nırlı kalmaktadır. Demır çelik sanayıınde donen hurda belır lı oranda kaldığından yenl hurda kaynakları bulmak yeni ma den yatakları bulmak gıbl bır o lcsılık yaratmamaktodır Bu durumdan cıkış yolu ise sunger demır uretımıne geçmekte yatmaktadır Sunger dem r kullanarak elektrık ork ocaklannda celık üretımı bugun ıcın 834 kg komür eşdeğerı bır enerıı gerek sınımı yaratmaktadır Bu durum da bıle doğal gaz koynaklarm dan yararlanma sc ğlandığındo ekonomıklığı söz knnusudur Ne var kı zengın tenorlu vecher kul lanma zorunluğu da vordır Ayrıca sunger demır celık hammaddesi olduğu gıbi turlü bıçım lerde yuksek fırm hommaddesi olarak da kullanılabılmektedir. GELİŞİMİN YÖN0 Elektrık ark ocağı ile celık üretimımn tüm celık üretımı Jcındekı oranı artmaktadır: 2000 yılında bu oranın % 35'l bulacoğı sanılmoktodır Sünger demır kullanımının bu sanayı dalındakl kullanımının % 50'yl gececeğı hesap edılmekredır Tüm bu olguların ışığında bır ülkenın böyle, blr gidışe uyma kararı almadan önce hammad de ve elektrık enertlsl kaynak larının durumunu ve bunların sağlanmasıyle llgilı stratensıni cok iyı saptaması ve plânlarını bu doğrultuda yapmosı gerek mektedır Özellıkle A B D 'dan kaynaklanan hurdanın g ttıkce kısıtlı bır duruma geldığı bılıncıyle Türkıye'nın yalrız hurda hammaddesme dayalı elektrık ark ocağı çelik öretım kapasıtesinl artırması okıllıca bır iş olmamak gerekir. üretlm mallyetleri kücük uretim bırımlerıne gore çok daha düşuk olmaktadır Ekonomıde «scal ng up» tırmanma d ye adlondırılan bu olay en etkin bıçımde demır celik sonayıınde de gorulmek'e ve özellıkle. Ja ponya ıle S S C B nın bu sanayı dolındakı plan'arında temel strateıılerınden bırını oluşturmaktadır Demır çelik sanayıınde bunun en belırgın orneklen yuksek fırın kapositelerınde gorul mektedır Dcha 8 yıl önce 12 m çaplı 3000 m3 ıc haclmlı yu< sek iırınlara buyuk dıye değını lırken bugun 15 m caplı 5000 m3 ıç hacımlı dev fırınlar Işletılmektedır B rkac ornek Tab lo 10'da göstenlmıştır Celık yopımı teknolo|isı de benzer bıcımde ve zorunlu ola rak etkılenmekted r Yuksek fı rından gelen ham demırı ışleyebılmek Içın celıkhaneler de kapcsıtelermi arttırmak durumundadır Bugun entegre demır celik İşletmeleri arasında 3 4 mılyon ton yıllık kaposıteye kü cök gözüyle bakılmaya başlanmıştır KARAMSARLIĞA YER VERMELİ Ml? Kalkınmo plant hedeflerlnl captamış, feknoloıık gereksın melerını belirlemış blr ülke ıcın gereklı atılımları yapmak zorun ludur Ne var kı bu atılımları ya parken, doğal kaynakların gercekçı bır değerlendırılmesı, yatı rımların ekonomiklığlnl etkıle yen teknoloiık etkenlerin iyı belırlenmesl, tekno ekonomık ıl şkılenn yenlden gözden geçınlmesı dışa acılmada kurulma sı planlanan işletmelerın uzur» donem hammcdde gereksınme lerının karşılanabılme olanaklarının araştırılması oluşturulocak strateıının temel taşları ol malıdır Bır kez, kalkınmokto o!on ülkeler ıle ozeüıkle demır çe lık agırlıklı planlı ekonomılere sohıp sosyalısf ülkelenn vuksek kapasıte ve üretım artış hızlarını gercekleşt rdığı olgusunu gözden ırok tutmamalıdı'' Bugün Hındıstan ve Brezılya çe lık dışsatımına qecmış bulunmakfadır Guney Kore 1978 1982 donsmınden celık üretıminl 3 milyon tondan 8 5 mılyon torta çıkormayı planlamıştır Çin büyük bır atılım icinderJır 6 milyon ton kopasıtell 10 to ne böyük demlr celik İşletme sl planlamıştır Balkan ülkelsrt nin son 25 yıl Içındeki atılımlo rı sonucu va'dıkları düzey Türkı ye'nın özendığı ve varmayo ca lıştı^ı bır duzevdır Blr Bulga rıstan 1950'den önce hfçbır çe Hk sanayi olmamasına karşın bugün dünya çelik uretımınde Hk 30 içine eirmlştir Bır Ja ponya ne cevherı ne taşkomuru olmasıno korşın çelik uretımınde ıkıncı sırayı alabıl mıştır. Butün bu örnekler ile vurgu lonmak istenen şey genelleme ler dışında ozele 'nıldıgınde her uikenın kendı kalkınma koşulları nı cesur atılıinlarla kendısının yonlendırebılecegıd r 1993 yılında üretımı ongorülen 32 mıl yon ton celık üretımı ılk bakış ta olasılıgı zayıf ve gerçek dışı gıbı gorunurse de. tumden ola nak dışı değıld r Buyuk bır sa nayı seferberlığıni ıçeren ço zumler ve olagan dışı gırışım ve atılımlar gerektıren blr du aım sozkonusudur. Acaba neler yapılcbılır' Bugün Turkfye hem demır çelik sanayıınde büyük atılımlar yapmak ve hem de d şsat mmı ortırmak zorunlu uğunu taşımaktadır Tum ekonommın ağırlık odaklarından bıri olan demır çelik sartayıl dışa donuk uretme özendırılmelıdır Yatırımlarında kapaslteler sop tanırken yalnız yurtıçi gereksınmelerl değıl dışsatım olanak ları da araştırılıp hesaba katılmalıdır. Türkiye artık küçük ka pasıteli yatırımlardan kesınlıkle vazgeçmek zorundadır. Entegre demir çeiık Işletmelerinde Sıvas'ta planlanon 2 m( ton kapasıtelı yatırımın yenıden gözden geçırılmesi ve 5 demır celık Işletmesl rasyonelli ğını proıesı ıle bırleştırılmesinde yararlar olacaktır Yatınmların rosyonellığını sağ lamak ıcın tum demır çelik yatırımların bır elden yönetılıp, yönlendirilmesi gerekir Planda önerılen Demır Celık Sektör Kurumu kurulup bu ışı bıran once ust'enmelıdır Bu kurum Turkıyâ ıçın demır çelık ıle ılgılı araştırma gelıştirme prograrrlarını, gen'ş çaplı hammad de kaynak aramalarını, yapılabılırlık calışmaları, proıelendırme ve mühendıslik hi2metlerı ıle yatırımlar içln gerekll tum Imalat programlannı yönlendırebılmelıdır Ayrıca, hammodde acıklarını kapatmak ıcm dış ulkelerle bu konuyla ılgıll ılişkılerın stratepsıni oluşturmalıdır. NEREDE? .Bugun Türkiye nin, kalkınmış ülkelerı ve özellıkle de Batı ulkelennı dem r celık sanayı da I nda pazar olarak gormesı gercekcı olamaz Uçüncü dün /a ülkelerı ve bunların olanak Islâm ülkelerı en büyuk olanak ları taşımaktadır Orîcdoğu Islam ülkelerı demır cevherı ve kok kömurü yatakları bakımından ne denli yoksul ise, petrol ve özellıkle de doğal gaz ba kımından o denlı varsıldır. Bızl çepeçevre saran bu varsıllıktan yararlanma yoları aranmalıdır. Dunyadaki en belırgın doğal gaz rezervlerı mılyon m3 olarak Tablo 11de göstenlmıştır Ooğal gaz hem yakıt ve hem de ındırgeyıcı olarak kullanılabıldığ nden yalnız demır çelık sanayıı Içın değıl, çımento sanoyiınde de olduğu gıbı tum sanayıde ku'lanılabılır Komşu ulkeler ıle bır doğal gaz boru hattı bağlantısı SSCB ile Iran arasında olduğu gıbi, Turkıye nın ılerıkı atılımlarında dö nüm noktalanndan birınl oluş turabılir T P A O doğaJ gaz kaynaklarımızın arama ve sanayıde kullanım alanları ıcın hızla gırışımlerde bujunmalıdır, demır çelık sanayıı de doğal gaz kullanımı ıçln hazırlıklar ıçıne glrmelıdır Türkiye kendı çıkarları açısından bır yandan da uzun tiönemlı cozumlerı şlmdıden düşünmek ve ona göre adımlar atmak zorundadır ikılı anlaşmalar ile gelecektekl hammadde ve yakıt gereksınımlerınl karşılama yolları aranabıllr. Brezılya ıle Polonya'nın, Iran ıle Hındıstan'ın yaptığı uzun surelı anlaşmalar, demlr çelık sasonayn ıle ılgılı olarak Türk ye ıçın ornek olab I r Turkıye dışarıya yalnızca tarım urunlerı satarak umduğu gelışmeyi sağlayamayacaktır. Türkiye kendi mühendıslik ve fabrıka yapım kapasitesinı bıle tam olarak bilmemekte dır, yo da en ozından bu potansıyelınl genlş capta kullan ma ve yenl olanoklar yaratma cabasından uzaktır Turkıye' nın bugun belırlı buyüklükte yuk sek fırın tasarım ve yapımına geçeb lecek gucte olduğu goz önüne getırılmemektedır Ereğ lı nın ıkıncı yuksek fırınını Ka rabük celık konstruksıyon e kıbının gerçekleştırdığı. aynı ekıbın Karabük 3 no lu yüksek fınnının tasarımında deği şıklıkler yapıp gövdesınl tümden değıştırme ışlemlne g ns tığının kımse farkında değildır Karabük Imalat otölyeferfnin bugunku 25C00 ton / yıl kapasıtelerl 100 000 ton / yıl o'arak orttırılmolı ve yalnız Türkiye içı değıl. dışarıya ış yapar du ruma getırmelıdir Türkıyenın bır cok ağır sanayı kurulusuno damgasını basmış bu ışletmenın yanında Şeker Fab An^ora Makına Fab nkası D D Y Esklşehır ve S > vas işletmeleri Golcük Terso nesı Makına fabrıka'arı vb ku ruluşlar guclendırilıp dışa açılım içln örgutlendlrılmelidır. 40 000 ton / kapasltell Karabuk dokumhanesi 3, 4 katına cıkarıhp buyuk yatınmların dâ kum ışlerını tümden üstlenebilır. Türkiye 3 dunya ülkelerlne vo özellıkle de komşu Islam ülke'erıne fabnkalar kurma önerıleri gotürmelıdır Cımento, gubre, şeker demır çelık ve demir dışı metal dökumhaneleri, celıkhaneler, hatta kuçuk çaplı da olsa entegre demir celık işletmeleri tasorım ya pım ve işletme potansıyelımızl hem gelıştırıp guçlendırme* ve hem de dışa satmak ıcln gec bile kalınmıştır Hndlstan çelık sanayii 25 30 yıl lık olmasına karşın, bugun çe lık fabrikaları yapımı ıcın Tür kıye'ye teklif vermektedir. Tüm bunlarda Olkenln teknlk güclerlnl eşgüdumlu olarak örgütleyıp yonlendırmek gere kır. Bunda geç kalındıkca da Turkive trenl kacırdığınm cok değıl, blrkac yıl sonra far kına varacoktır. ÖNERİLER Gerek teknoloıik atılımları ya parken gerekse yotırımlann ve nmli olmasını sağlamak loln, Türkiye şımdlye dek ıhmal ettığı bır konuya da eğılme/ldtrTeknoloıı üretmefc ve uygub mak amacıyle ARAŞTIRMA GEUŞTIRME'ye yöne'melıdır Demır celık sanay ı ıle llgjlı şu konulara derhal e! atılmalıdır. 1 Demir cevherl ve kokloşabılir komur madenı yatakiarı aramaları, 2 Yuksek fırında kok tüketlmıni azaltıcı verımlılıği artırıcı araştırmalar ıçn kucuk çaplı bır yuksek fırındo pıfot co/ış maları. 3 Duşük kalorılı kömürlerden yapay kok üretımı ve kyllanımı, 4 Düşuk tenörlu demır cev herlennın en ekonomık zengın lestırme süreçleti, 5 Doğal gaz kullonımı Me sün ger demır üretım vontemlerı; 6 Düşuk tenorlü cevherlerden sunger demır üretım yontemleri, 7 Çe/ık üretım yöntemlerlnde öretlml artırıcı kalıteyı düzel tıci yonde kısa ve uzun süreli ara$lırma ve gelıştirme programlarına hızla gırılmelidır Sorunian guvenie ve cesa retle goguslemedıkce adımIÜM gercekcı ve doğru yonde atmadıkca ılerde ouyuk duş kı rıkiıklorı ıle karşılamok bızlerl şaşırtmamalıdi'BITTf İMZA GÜNÜ Vedat Türkali NİSANTASI'ndakı Akademl Kıtabevı'nde bugün saat 1419 arasında kıtaplarmı imzalayacaktır. (Cumhurıyet. 3857)