Catalog

CUMHÜRİYET 7 MâTIS 1977 YH H Seçim.. Seçim.. Seçim.. (C Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. Seçim.. GEÇMiŞTEN KALANLAR ERZTTRUM Başbakan Demlrel, seçün kampanyasım açmak için Erzurum'a Bulgaristan'a kaçırılar. uçağm pilotu Nazmi Kırsever'in yönetimindeki «SES» uçagıyla geldi. AP tarafından kiralanmış uçakta 35 kadar basın mensubu ve AP'li ileri geler. yöneticiier vardı. Muhabirler arasında TASS Ajansı muhabiri bay Nikolay da bulunujordu. (...) Erzurum Havaalanında kalabalık bır halk kitlesi tarafindan karşılanan Demirel'in gelişi dolayısıyla Et Balık Kurumu'ndan özel olarak kiralanmış kasapîar tarafından kurbanlar kesildi. Demlrel konuşurken kürsü çevresin Psikopat,, sözü ortalığı karıştırdı SEÇiM ANILARI Millet Meclisinin zilleri çalmaya başladı saat onbeşe doğru. üyeler saîona girerken ben de milletveklllerlne ait telefon kulüüesine girdim acele bir haber için. Telefonun yanında bir cüzdan duruyordu. ay sonuydu tüBi riar geürîiler için. Ciizdanımsı teleîon defterinin arasında yeâi. sekizyüz lira para vardı. bir de içinde 1500 '.ira yazılı b:r banlca defteri. Defrerde isinı: Kemal Güven. Haber gör.derip müjdey: verdim, cüzdan bende dıye. Bir yemek alacagım var Güven'den. yemek kolay cma, sonra bunun sözü biter diye o çafınr, ben bir dahaki sefere deı, uzatınm bu ahşvenşi. Kenıal Güven. 1954 yılından bu yana Parlamentoda. Nasıl girdi. ne oldu, ağzından dirüeyelim: «1954 yılmcla Kars''Ji Tuz'.uca ilçesınde savcı bulundupıım sırada e\Telâ CHP il yeîiıililerden, politikuya »irmeın. milF:vekili adayı olmam teküfini aldım. boyle bîrşeyı hiç dü?ünmed:j;im için önce şasırdım ve böyle bir «eye niyetim olmadıJmı bildirdim. Fa.kat ısr?.r:ı is'ekleri karş:smda kabul ettim, 16 nisanda istifa etmem gerekiyordu yıldırım t?!grafla Bakanlığa istifamı bildirdım, *abu! cevabı gelince kenchmi "ooşlukra h:sse:':m. Derhal Kar^ il merkezine hareket ettim, orada arkadaşlanm ki kendileri yeniden aday oluyorlardı. Knrs'ın genç. okumuş kişileri r.e yeni adaylardı. Yeni eski mi!letveki!>rl de Sırrı Atalay ve Fevzi Ak:aş hariç, iki ekip iıelinde karı karrıva gc'.mek durum'.ı nasıl oldu. yoklama'.ar: büyük çabalar vererek kazandık. eski ekibe karşı. O çünJrii koşulla içinde seçiır! çalışma.sı yapmak gerçekten güçtü. benim çal:şt:g:m Kağızman ve Tuzlura'ya motorlu rr.ç gidcmiyordu. katır ve at"a doiaştık 123 köyü, mevsim de mayıs ve nisandj. "Bizde ayrıca beyin de var,, Orhan DURÜ vazıvor deH Wr jrup. devamh olarak «Kahrolsun komünistler» diye bagırarak tempo tuttu. Başbakan da bir defasında, «Durun, oraya da geleceğim, merak etmeyin» demek zorunda kaldı (...1 Hükümetin bazı hareketler karşısmda sert tedbirler almasın: istiyenlere cevap veren Demirel. hükümetin ceza biçemeyeceğinı söyledi, sonra söyle devam etti: «Ne istediniz de yapmadık? Hiç bir hareket cezasız kalmamıstır. Adamlara ne yapalım? Denize mı atalım? Bu cinayet olur... Adam çıkıyor dıyor ki, yürek lâzım diyor. Bızde yürek var, hem rie yüregin okkalısı var, bizde aynca beyin de var...» Demirel kimseyl incitmeyç gelmedifcini söyledi ama, CHP'ye çatmaktan da geri kalmadı. Şunlan söyledi: «Toprak kullananm diyorlar, adamm tapusu ne olaeak? Tapuyu ne yspacaksınız? Bugün işgal ederseniz yann ben de gelir adam gef.ririm. tayfa da toplarım. atarım s!zi oradan. (...) Memleketimizi hardagı devirmeden bu noktaya getırdi&imiz için Cenabı Hak'<a şükran borcluyuz.» (Cnmmırivrt. 2.10.1969) Sovyetlerin bizden Boğazlarda üs, doğuda da toprak istemeleri ülkeyi kenetlemiş, Meclis'te, yeni hükümetin getirdiği bütçe de oıagan sayümaya başlamıştı. Recep Peker htlkürnetmin bütçesini kürsücie DP adına Adnan Menderes eieştirıyordu. Menderes. CHP milletvekili oiarai uzıın yülar bütçe kemisyonunda bulunmuş, bütçe raportörlügü etmişti. Bu bakımdan büıçenın ne demek olduğunu da, eleştiriyi de biHrdi. Menderes kürsüye çıktı, sözcü oiarak elındeici kâgıtlardan partlsinin görüşlerini bıldirmeye başladı. Kümide Başkan olarak Kazım Kara'oekir bulunuyordu. Içtüzüğe göre yazıiı konuşmalar için ancak 15 dakikalık süre tanımyordu. 15 dakika geçmiş, 25 dakika olmuşni. Buşkan Menieres'e tüzük buyruğunu natırlattı. Oysa Menderes elindeki yazılı kâgıtlann daha üçte birıra tamamlamamıştı. Yakaran gözlerle CHP milletvekiUerine baktL CHP'li milletvekillerl: «Devam devam, ofcusun okusun!..» diye bağırdılar. Başkan bunu onaylamfl anlamma alarak okumasına izin verdi. Okumasını sürdürdü. Muhalefet, eleştirilerini tamamiadıktan sonra hükümet adına cevap vermek üzere kürsüye MaUye Bakanı yerine Başbakan Recep Peker geldi. Recep Peker, muhalefetin görüşlerini «ölçüsuz olarak niteledi. Muhaleletin ruh halini anlatırken de bunu «psikopau sözcügü ile tanımladı. Bu sözü kendileri için birp hakaret sayan DP milletvekilleri topluca Meclis i terkettüer. Bu davranışa parlamento dilinde «obstriiksiTon» der.iyordu. Bu davranıs Meclis çoğunlugu üzerinde derin bir şaşkınlık yarattı. Muhalefet urin süre Meclis toplantılanr.a katılmadı, eğer Başbakan özür dilemezse katılmayacaguu da her vesile ile belirttl. Başbakan dıreniyor, özür dilemiyor, muhalefet de Meclis'e sırmiyordu. İlk yunr.ışayan Cumhurbaşkanı tsmet Paşa oldu. Demeçlerinde muhalefeti kollayan, iktidarı (Recep Peker'i) ılımlı olmaya çağıran sczler söyledi. Muhalefet Meclis'e gjmezse iktidann •meşrulııgıınun zedeleneceğini îsmer Paşa biliyordu. Ele güne karşı parlamento?unda iktidarı da. muhalefeti de bulunan bir dönemin sızıltısız geçirilmesinden yanaydL Psikopat sözü uzun vıllar karikatiirlere konu oldu. Cemal Nadir'in bir karikatürü vard:: Adam kürsüye çıkıyor, agzmı açar açmaz: «Psi ..» diye başiıyordu. Hemen dinleyieiler protesto ediyorlardı. Adam: «Durun arkadaslar, durun ..» d;vordıı «Psikopat demlyeceğim, vallahl psikolojl diyeceğim.» SEÇİMDEN SEÇIME 3Iehmed KEMAL Celal Bayar, Ismet Paşa'nm cok partili görüntimlü ve Mecîisle çalışan düzen ve iktidar «7aar»ını yakalamışîı. Bundan yararianacak, dört >nl sonraki seçimlerde iktidara jelmenin yollarını arayacaktır. Bu dönemı kanştjrar. bır soz de emekli general Sadık Aldoğanın «Kski hamam. cski tas. Sadece tıllaklar değişti » demesiydi. Bu sözlere de CHP'liler çok kıznv.?lardı. Milletvekili seçilmiş olc.n emekiı gen»ra;in devlet adamlarma «teüak» deciıgi için dokıınulmaziığının kaldırılmasını istiyorlordı. DP kodanıanları da Aldogan Paşa'jn ölçiilü korjısmaya çaSınvorîür. snyu bulandırmamasını istiyorlardı. Afyon milletvekili ve iandarma paşalığından emekli Aldoğan Paşa zaman zaman sert ::omışmaları ile bu dönemin önde gelen kişile rınden oldu Demosratiar arasında lazla kalamadı. DP'den ayrılan milletvekillerinin oluşîurduğu Millet Partısı içınde görev aldı. DP grtikçe büyüyor. büyüdükçe parçalanıyorciu. Arasından yeni parr:ler çıkacak kaoar oüyümüştü. Niıekim daha sonraları DP'den Köylii Parıisi ve Hürriyct rartisi çıkmışü. Bizde heo boyle olmuştur, büyüyen partinin içinden her zaman yenileri çıkar. Nitekim. 1SS9 yılüida AP büiüdükçe içinden Bozbeyli'nin DP'si çıkmamsş ınij'dr.'. Boyle bir vo'.u açan ilk paıti CHP idi. Ondan vakfiyle Trrakkipcrver Fırka. Sprbest Fırka, er. son da Demokrat Parti çıknustı. Bakalım bu seçimlerde par'iler büyürse bunlarm içinden hangi partiler çıkacaktı? ECEVİT'İN GEZİLERİNÎN EN RENKLİ YÖNÜNDE BİR OTOBÜS VAR Tuıgut GÜNGÖR CHP'nln gezllerlnde t«kniğln tüm olanakJarmdan yararlanılır. Genel Sekreter Orhan Eyüboglu ^ldılecelc yeri beUrleyıp, Genel Başkanın «olur»u alınmca «hazırol» ernri ilk olarak «Seçim otobüsü»ne verillr. Seçim otobüsü yalruz bir otobus degil, aynı zamanda yürüyen kürsüdür, tekerleklı ses düzenidir, pratik yazı masasıdır, kader birliği edilen bir araçtır. Gidılecek yer beiırlenince genel sekreter yftrdımcılarından Alı Topuz'un başkanlığında Genel Vönetim Kurulu üyeleri Yüksel Çakmur, Nadir Ya\uzkan. Namık Tekin. Kasım Parlar, Erol Tuncer ve Gençlik Kollan Genel Baskaaı Zekı Alçın' dan oluşan ekip çesitli görevler alarak yola çıkar. Önce il yöneticileriyle gönifme yapılır. Sonra bir ekip köylere dafılır, bir başka ekip merkezdeki hanrlıkların başında kalır, bir d:ğer ekip gençlerin çalışma yöntemleriyle ilgilenir. Görevlilerin belirlenmesinden sonra ekipler afiş yapıştırmaya, yazı yazmaya, seslı yayın cıhazlany'a «Ecevit geliyorsun duyurusunu yapmaya çıkarlar. Konuşma alanmın seçimi bu çalışmalar sırasında önemli rol oynar. Genellikle kentin en büyük meydanı seçilir. Sonra buranın hazırlanması ile ccuydu kürsü»nün konulacagı yer planlanır. Seçim otobüsü buluşundan sonra «uydu kürsü» ve ?imdi de «uydu midibüs» yaptırılması CHP'n:n seçim çalışmalarına verdiği önemin birer parçalandır. Seçim otobüsü yalnızca bir otobüs değil demiştık. Şoför Yalçın otobüsün oakımından, Nuret tin de otobüstekilerin çeşitlı isîeklerinden sorumludur. Yalnızca gfziye katılan gazetecilerin almdığı seçtm otobüsünde bir yazı masası, bir teksır makinası. bir daktilo ile ses düzenin: saflayan elektronik âîetler bulunur. Seçim otobüsü genel merkezin önünden yoia çıkarken Veli dayı arkasından bir kova su döker. İlk iş günlük gBzete>re bakrr.ak olur. Rahşan Han:mın evden çıkmadan hazırladıfı çay bir termostan üzerinde altıok buiunan bardaklara kor.ulur. PejTiırli sandviç ile gazoz ikram edilir. Bu bir çeşıt sabah kahvaltısıdır. Ecevit, otobüsün ikinci sırasındaki masada bır yandan çayını vudumlarken. bir ;andan da konuşmasını son kez gözden eeçirir. Günlük ıjelişme'.ere ilişkin görü?lerinı açıkİRvacaksa rtaktilosunu çıkanr ve özel kâğıtlara notlarım vazar. Yol boyunca zaman zaman gazetec^lerle konuşur. zaman zaman da araştırma bürosundan Bilsay Kııruç ile göriış ahşveris:nde bulunur. Otobüs yol aidıkça tarla çapalavanlara el saüsr, kadınlara ve çocuklara özel bîr özen gösterir. Onl<ıraan geipn çiçeklerı alır, mektuplan alır, (rtivercinleri alır. O çiçekler o?obüsü;i camlarını susler o mektıi'slpra riönüşte cevap yazılır. o güvercinlere önce su içinlir, sonra da «Banş, öz '30 kişiiik zafer,, Fikret OTTAM Liderler Geziye Nasıl Hazırlanıyor? Ecevit'in gezilerinde seçim otobüsü ve aydu kürsü en önemli yeri tııtar... gürlük» dolu günler gelmes! umtıdııyla kürsüden salıvenlır Otobüste 20 hoparlörü bulunan 150 watt gücünde 4 amplıfikatörden oluşan ve 500 ir.n kişiiik kalabalıga duyurma olanağı olan ses düzeni bulunur. Bu ses düzeninden üç gorevlı sorumludur. 3 kanal çalıştırılarak 16 hoparlorden yayın yapılır, bır kanal ile 4 hopariör yedekte bekletilir. Ses düzeninin hazırlanması miting alanma glrilmeden önce otobüs bir yerde durduruiarak japıhr. Otobüsün bir de tuvaleti vardır. Tuvalette ayna, sabun, havlu, kâg:t mendil, kolonya ve su bulunur. Ecevit. konuşraaya başlaınadan önce tuvalete gırer, yüzünü yıkar, saçlannı tarar. Sonra 7 basamaklı otobüsün içindeki merdivenden çıkarak. otobüsün üstilndeki kürsüye gelir. Kürsüde iki mikrofon, iki bardak çay. iki not deften bulunur. Rahşan hanımla birlikte halkı selâmladıktan sonra konuşmasına başlar Uydu kürsü. 1375 senato seçimlerinden önce CHP dışmdaki bazı soî görüşe monsup grupların olaylar çıkarmasını önlemek amacıyla bulunmuştur. U>du kürsüden, genel başkan alana gelene degın halkı coşturucu sloganlar soylenir, konuşmalar yapılır. çeşıtli bilgiler verilır. Uydu kürsüye bir de telefon konulur. Bu telefon ile emniyet, vali ve Ankara'daki CHP Ger.el Merkezı arasında konuşmalar yapüır. Mitıngin seyn hakkmda emniyet müdürüyle görüşülür. olay çıkınca Genel Merkez« haber verilir. Uydu kürsü kiminde gerçekten bir kürsüdür, kiminde bir kamyonun arkasındaki kasadan yararlanılır. Ecevit kürsüye çıktığmda ne tanıtma anonsu yapılır, ne de methiyeler düzülür. Kürsüye çıkış çok sadedir. Konuşma başlayınca Rahşan Ecevit otobüsten iner ve eşini dinlemekte olan CHP'li kadınlar arasına karışır. Kiminde o kadmlarla konuşur, sorunlarım dinler, üzüntüleri varsa paylaşır, sevinçlerine ortak olur. Miting alanında CHP'nin bir de «Tanıtma oto büsu» buluııur. Taıutma otobüsünde Rahşan Eçevifin kardeşi Asude Hanım vardır, Ecevit'in resimlsri. anahtariıklar, sıgaralar, tajcvimler, rozerler. yaka resimleri, defterler CHP'nin ör.emli bır gelir kaynağını oluşturur. Rahşan Hanım tanıtma otobüsünden sağlanan geürle çok ılgilenir. Eşinin yanmdan ayrılmca doğrudan tanıtma otobüsündekı kardeşinin yanır.a giâerek satışa ilişkin bilgi alır. Tanıtma Ecevit'in Gazîar.tep, Bursa. Kayseri gezilerinde 500 bm liralıi: satış yapmıştır. Eşi konuşurken eger kalabalık çok fazlaysa Rahşar. Ecevit seçim otobüsünde kalır. O zaman da otobüsün pencerelennden kadınlara el sallar. Kiminde Ecevitlere verilen armağanlan ahr. Bu armağanlar genellikle el sanatlarını üzerinde toplayan ağaç ve bakır işleridir. Bazıian da Ecevitlere güvercin armağan ederler CHP'nin gezüerl zaman zaman oiaylı geçer. Eazı yerlerde sağcılar, bazılarmda da solcu gruplar çeşitli sloganlar söyleyerek hem kalabal.ğı nem Ecevit'i etkilemeye çalışırlar. Ecevife karşı İsparta'da taş atılmıştır, Gerede'de kurşun sıkılmıstır, Eynesil'de meydan kavgası çıkarılımştır. Bu olaylarda soğukkanhiığını yitirmeyen Ecevit's birde koruma polislerinin akılh hareketleri yardımcı olmuştur. Kiminde Ecev"' olay çıkaran grubun üstüne jTirümüştür, kiminde mikrofona saruarak «Onları d" içinde buiundukları batakran biz kurtaracagız» dem>tir. Ne Ecevit ne de eşl kurban kesilmesine ta. hammül edemezler. Ikisi de kurban kesüdiğini görünce bir tuhal olurlar. Bu nedenle Ecevit'in konuşma yaptığı meydanlarda kurban kesildlği pek; görülmez. Ama yollarda kesilen kurbanlar için de Ecevit «Allah kurbanınızı kabul etsin» demeyi ihmal etmez. Ecevitlerin korunmasım, sivil ve resml görevli ekipler yapar. Sivil koruma ekibi Ecevit'in sürekli korunmasıyla görevlidir. Bir de resmı yerel güvenlik ekipleri vardır. Bunlar genellikle otobüsün çevresinde yer alırlar. Sivil ekiptekiler çifte tabanca kullamr, bir sivil poliste de tomson bulunur. Yerei polisler ise muhtemel saldırılara karşı dizilirler. Bu r arada Ecevitlerin korunması kadar, halkm da ,\ ankesicilerden korunması çok önem taşır. Otobüsün çevresi yankesicüer için iyi bir iş yeridlr. Kiminde sivil uoruma, kimmde yerel polis, kiminde de gazeteciler otobüsün çevresinde sevgi gösterisinde bulunanlann ceplerine dadanan yankesıcilerl yakalarlar. CHP Genel Başkanınm konuşması bittiğinde yine otobüsle yola devam edilecekse tuvalete girerek, gömlek değiştirir. Gezi bır günlükse ve uçakla dönülecekse bu kez meydana gelinir ve uçağa bınildikten sonra Ecevit terli sömleğini <•;. kanp, yeni bir ütülü gömlek giyer. Gidîlen yerde kalınacaksa bu kez otele gelindiğinde Ecevit ö:r duş yapar. çogu yer karla kaplıydı, karlan yanp köyiere gidebiliyorduk zorlukla, sonuçta o günkü koşullar içinde dahi Demokrat Partlyi büyük bîr farkla yenilgiye uğrattık. Saac onyediden sonra sonuçlar gelicce. Kars'm sonuçları, fevkalâdeydi ama memleket çapında gelen haberler iç açıcı değiidi. Geç vakit CHP'nin otuz milletveklli, geri kalanını DP'nin kazandığını öğrenince sevincimiz kedere dönüştü. Partimizin boyle püyük tıir yenilgiye ugraması moralimizi altüst etmişti. Arkadaşlarla birlikte Ankara"ya geldik, rahmetîi İnönü bızı Ziya Gökalp caddesindeki genel merkezde kabul etti, kendisini ilk defa görüyordum, heyecanlandık hepimız, kendisi çok neşeliydi, sanki CHP bir yenilgiyi ugramamıştı. neşeyle karşıladı, bizleri teker teker öptü, biz de elini öptük, bizi moral bakımından takvıye etti. (Sayımız az ama, büyük oy aldık, ciddi mil cadele verecegiz ve kısa zamanda partinin canlanmasını, eski canlılıga karasmasını saglayacagız) dedi. Meclis açıldı. biz küçücük bir gruptuk, DP'liler, başta rahmetli Menderes alayla bakıyordu, alay ediyorlardı, kazanç sarhoşluğu içindeydiler. Sonra, yani kısa bir zaman sonra Grup Başkanvekili Somuncuogiu Demokrat Partiye geçiverdi, bütün buniar bizim üstümüzde kötü etkiler yapıyordu. Bırna rağmen. güjı geçtikçe görevimizı sereği gibi yapıyorduk. Partiyi, memleket çapında yeniden örgütlemek için yollara diiştük, bunu kendi olanaklarımızla yapıyorduk, maaşımız o zaman 150O liraydı. ıkışer kişiiik ekıpler bazı illere birkaç kez gittik. bu 1957 yılma kadar sürdü. ş'jnu bılhassa belirtmek isterim. Z957'de'/.i başarıyı küçümsenecek bir başarı olarak kabul etmiyorum. 19C7 yılmın başarısında ctuz kişiiik ekibın büyük payı vardır. 180 kişiiik bir erupla gelince daha olumlu bır hava içinde çalışmaya başladık, sonuç malum, yapılan sert müeadele. DP'nin rutumu 27 Mayıs'a götürdü. anıa aöjleiikle güzel bir Anayasaya da kaviişmuş o'.duk.» KONYALI GARSONLAR DA ERBAKAN'IN SÖZLERiNi ELEŞTiRDiLER KOX1'A (Cumhuriyet) MSP C;?r.e! Başkaıtı Necmettin Erbakan'ın bir mitingde yaptıgı konuşma ile ilgili olarak Konyalı garsonîar açıklamn yapmışlar ve «Bizlerin haysiyeti ile oynaysn Sıbakan oy beklemesin» demiflerdır. •A I Necmettin Erbakan'ın «milletimir artık ortada bahşiş toplayan garson degil. yemeği pişiren, terleyen ahçıyı görmek istiyor. O ahçı da .MSP' dir.» şeklinde yap:ığı konuşma üzerîne Krrnyal: garsonîar yaptıklan açıklamada. ^Bir parti liderinin bu tür kor>uşması ibret vericidir. Ga.sonlardak: bahş:ş müessesesinîn. ortada gezen alelâcie adamlsrın ceplerine indirdiği haksız ıtazanç dsgü, emefin karşılığı olan bir para olduğunu kendilerine hatırlatırız. Bunu bahane ederek bizieri ku