Catalog

CUMHT7RÎYET 22 Temmuz 1974 ASOULCANBAZ TURHAN SELÇUK Ülü KALtiiMt KMAd mmÇ\l İH£N 47'LÎLER FÜRUZAN 27 Bu ar&da yenilenen çaylan annesine kapıdan uzatan Kıraz, bu kadon Kalabalıgının ısıttıgı odayı gozleriyle hemen tarar bır an onc« d'şarıya çıkmaya bakardı Emıne de onu gormezlıkten gelıp o hırsla, ıstekle gınşılmış konusmanın sonunu duyabılmek tutkusuyla büzulurdu oturduğu sandalyede Annesının arada tatalan gozlerınde kızını go r düğuııü behrten bır ayrım olmazdı. Emıne rahatlayıvenrdı Saıde ögretmenl uyarmalı O gtrçeıcten clddi bır kadırdır Üstelık bır anlamda mutaassıp bıle sayılır. Bılmez mısınlz topuksuz papuçtan baskasmı gorduk mıi ounca vılcür Yaslıdır deyıp geçemevtz Buraya gelelı yedl sekias yü oldu anca. Kırk bes sulannda var mıydi geldiğınde Konuklar birden kendı yaslanyle Sald* ögretmemnkıni düşüncelermde karşılaştınp sasınvenrlerdi. Konunun o bolümü geçıstirillrdı. B!r sonrakl toplantıym kaaar Eaıde öğretmenle konusması içın görevlendırılen Lâmia öğretmen geldiginde söyleyeceklerıne gırışmeden mendılını çıkanp bırkaç kez akmayan burnunu sılmıştı. Benı evınde kabul ettı Saıde Ogretmen. Daha rahat ederız, sıze yaptıgım soguk boregi sunmak isterım, dedi Gorsenız nasıl sade bır oda. Adeta bır kesis odası boşıuğu Yalnız notalar yıgın halınde Bır de kurmah epey eskl bır gramafonla plâklar, üç de ktıçuk tunç büst \ardı Mozart la Betoven'i tanıdım da oteldnl çıkaramadm Evet konusal m Lamıa Hanıro dedi Saıde Ögretmen. Bu genç ınsaıu umarıra arkadaslarımız yalnız bırakmıyacaklardır Hem uzun uzun konuşalım Ke ıyı edıp geldmiz. Onun bana anlattıklarını sıze onemle anlatmak isterım Bu genç ögretmen arkadasımı* Turkiyemızın Uerdekı ınsanınj tasıyor sahsında. KonukJar çajlarma koymayı unuttuklan şeker ıçın şekerdanlıga uzanmışlar E^e. Lamia ögretmen sizl dinllyoru*. demı?lerdı Ona, ilkten bent dinlesenız Saıde ö g retmen. nca etsem sızden, dedım Buyrıın, anlatın dedi Bırlıkte konu»tuklarımızın hepsını eksıksıs anlattun Gerçeği sonunda anlarmstır degil mlT Şımdı SiZİere SaıdB ögretmtnın oana söyledıfclerını teker teker anlatacagım Dedi kı, «Sız bana ıçımıze almaTiızı, sevmemızı ıstedlğım bır ınsanın suçlulugunu ıspata geldıraı Dedıklerımz doğru bıie olsa Lanna Hanım aslında suçu >ok ortada Ası) suçlu olsa olsa adamla karısıdır dıvorum Onların bile bu yargıma hak kazandıklarma ınanamıyorum. Yıne de kadını alalım, kocasını seviyorsa nasıl boyle adıleşebiliyor. Erkekse malura, sevmeyı kolav iş sanmış Oysa değıl Katıyen degıl îclal kızıma gelınce düşunun kızun dıyorum ona Yurekten sevmıştır adamı A a vanı yurekten sevmek her sey1 bağışlatmaya yetecek bır sebep mı' Ben de ne dıyeceğıml çaşırdım Ba$tan aldım konusmayı Y.lmadan, çok güvemlır bır kışilıgı olmayabıleceğıni Saide ögretmene anlatmaya çalıştım Ne dedi' Blrazcık olsun bız« hak verdl mi? Yok «Lâmla Hanım dedi Iclal k ı s m ban» bırçok geceler anlatmıştır Susıugund* ben konuşturmusumdur Adeta Denım de yaşadığım bır hayat hıkâyesi olmuştur bu £iz« de anlatayım da kadın olmak vecıbesıyle yenıden duşunun Yu'ejım yennde degıldı Saıde «ıbla demıştı Uçu\ordom Ogrendım, öğretılen hsr şeyı onunİ3 pajlaşmak ıstıyurdum Cemıyetiffuz'n bır genç kızda en değerıl saydıgmı ona \erdım Asıl deferın bu olrrradıSıra ınanması ıçın Başmı gogsume davavıp ağiadı Bır er'<eğn ağlamasına ılk tamklığımdı «Bız jan m adamlanz • «Sonra ışte baıdn rtbls karı^ı polıslerle çıkageldı Nasıl utandım Utancımı anl&tacak sfis yok Enyip yok oıacagımı sandım Üstelık bir de süslenmıstun kı. O odada polısler, benım suslerım gülünçtü, başka blr sey degıl. Kvü oldugunu bümıyordum Bııseydım yıne de kendınu bırakırdım ona Nasıl da uydunnaymış bizım yetıştirlldığımlz dunya. Yoksa bız mı jeterince hazırlanamadık devrlrnlerın getırdıgıne' Ben mutlu say.ıacak blr evde yetıştım Muhurdar'dakı ahsap evirrlzın orta katında bana ait bır odam vardı Panctırlannı her baslayan gune açmadan önce bırbırlenyle elele verıp Anadolulu insanlarımıza yardım edebılecegımız duygusunun duşuncejınln bayram arıfesındeydım Seçılece* meslek dalı konusunda blzım gruptakı gençlfr ıçın ftgretmenllk en gozdeydı Nutukta ne dlyordu Gazi. «Ey Turk gençlıgı, muhtaç olduğun kudret damarlarındakl asil kanda mevcuttur». öğretmerlıktl amıç. Her şey ovlesıne ak blr kağıt lekesızliğl taşıvortfu kı bılıyorsunuz Salde Abla alaturka muzikten nefret etmekla llericı sj\ılm»nın fş anlam taşıdığı dbnemden geçnorduk O'sa babam santur çalardı Bu çalgn» s?s olarak klavsen ın doğulusu dense yendir SeveTdım de dlnlemevi Bah'a, Betoven'e donerken Itri'yı unutmu$tuk Çocukluğumun camılennden birlnde sarayll nıneml» Kİttiğım bir tera\ıh namazında uyuyakalmıştım. Kulağıma gelen Selatin duasının anlatılmaz goıkeml\lı> usandım O\sa her muzığın kpnrfı oz cucunu burda, bu dağiarla çevrıli Erzurum'da yenıden anln orum Ankara da kon«erler, tıvatrolar. reslm sergılerı, Istarv bul da turneve K=len en «eçkfn Fransız tijatrocuları, be» yıl'ık aar.ayi planları, demırvollanmırın uzandığı her vurt köşe^inde yaıjılan goğus kabartıeı torenler, «Daj! başını dıiman almıj» marsını sovleyen onbınlerce genç, Ataturk'un guzel, onurlu sarışm başı Ah Salde Abla, vucudumun zorla zaptettığl hlr lnanç, guvenç ta«kınlığıydı Cumhunvet benım içın Çatlavan fi'kıran znrla\an çagla\anlar ıari}ordu dbrt sanımızı tnanıjorduk tnanmının yetmediğinı artık anladım önemli olan bilmek Ankara'da tanımıştım onu Sa?lam capcanlı bır erk'kti Fl vordamtvla tf«jtı , her şe\ı konıı«arak ^aklal>tık bırbırimlze. Bır gun bana. «^nadolu zaferlnın sonuçlannl <a\açılan \erlerde rie gormek eerekır, dedi. Bu \erlı malı kullanma haftaları, bu tutum haftalan. bu karamela sloganları bır ilkokul mu<jmert« gıbı ge'ıvor bana» dedi Çılgınca ofKelenmıytım o zaman Sonra Erzurum'a gellrken tren yolları bovunca gorduğum ııpuzak ! f " i ı in«an, marşlarımızın ulasmatiıSı daglar, keçı volları, enez otlar sevgimın n n e \07İastıSı gıttıkçe kafama dank ettı Bızim temelımi7 vok Saıde ^bla Burda Erzurum da gorduklerımın \asadıklarımın esıntı«ı bır santur sesındekı kuytu tferınlıkler gıbı sardı ıçiml Yurdum ıçın bır şev bıImediSımi ailadım Bılsevdıra kendımı daha kunt vapma hazırlığım olurdu Dejıçen ^etinı vıkan o bu\uk gu r levıj nereve dafılmiştı. Blzı ojiretmen \apar larken ne>ı eksık >a da fazla anlsttılar Bl/ kendlmizı nht bu kadar onçmlı sa\dım » Bakın Lamıa Hanım. îclal ÖSretmpnın bır dın» tu'kuvla adanmı? ın.«anın tapınak \aptı6ı her hangi bır ağacı ağaç olarak \ennde gorunce «Bu muvdu o» deme«ıne benzer bana anlaftıklan. Sız de bunu anlavabıllrsınız sanınm «Kadm olmanın artık mutluluk sayılabflec«»lnl ogretmislerdı» derken ağlnordu Iclal kızım «Yenl kadmlardık biz Saıde Abla Oysa karakolda kan<ı ı^aret parmajı\la benı goi'erdı. Kadm odur, o suçlu, dedi Spvdığ'nın kansı koleîıçını ankca on? suru%ordu Cannn adarn, çılgına donmuştu çıkıp giderlerken Orfur suçlu diyordu karı«ı hep durmadan kadındır madem lCa^ıI bır ezılmı=lık bu Saide Abla Na<ıl bir venilmlçlık. nasıl bir kurrvarlık' Kole, e'ilmıslıSnle «zenı baj'nordu kendınc Yarl a>dınlat!mı? bır jerde saatlerre beklpdım (ARKASI VAR) Yuzbaşı SelaHattin in Romanı Sonu bilinmeyen serüven JEnlstem Tevfik bey bıtl Rıh amd'an uğurluyordu Ellne çok kuçuk geldığim nı»tem, benı bir evlat glbl vijordu O zaman lstanbul limanından nareket eden vapuriarı ttilâi Devletlerı ortak polisl (Ingilız • Fransız ttalyan) Kızkulesl açık larında denetlerdı. Gerekirse vapuru geri donduriır ya da lstedlgı yolcuları alıkojardı. Bız a>nı denetımden geo» tık, lcımse ses çıkarmadı lstanbul lımanlnda \abancı de\let bandıralı naklıye ve harp eemıleri demır ıtmışlardı, ya cfa dolasıyorlardı Hazın bır manzarajdı bu Ben tekrar tonu bılinmejen blr maceraya atıhjordum Batmıs vatanın kurtulus çarelerını arama\a gıaıyordum. Yirmı bes yasında ve Yuzbaşı ldım 1912 deo berl yedl yü lurekll tavaslar içınde çırpınmış, acı, tatlı gunJer yaşam ştım. Ama harp hayatı artık benım ıçın dogal bır ya;a>ış nnellgı kazanmıştı Bu bakımdan atılaca gım yenı kavgada kendımı gerejl kadar dırençlı goruyoıdum Kardeslerıml, karde$lerımın çocuklarını, belki bır daha goremıyeceğım Istanbul'u se>rederken rfusunuyordum Bekır Saml bev kırk yaşınday dı ve albaydı Beş vıllık tumen kumandanı, şımdı a\m za manda kolordu kumarvdan vekilıydi Marmara\a açıldıktan sonra birıncı me\ kı jolcularından bir genç vanıma yaklaştı ve kendıni tanıttı ödemısll A\ukat Hamıt Şe\ ket' \anıma oturdu konu^mava başladık Bekır Samınln ne ıçın ve nereve gıttığını «o lemışler Yanınria bır y ı ğ n oıldın\le ödemış e gıdljormuş Orarfa «ılâhlı bır ku\vet orgutle me\e ve Yunanlılar ödemış e vone!ırler«e ^ılâhlı dırenme ıçın gereken hazırlıklan \apmak amacındaymıs Bu ateş'ı gencın \aşı, aşa2ı . yukarı benımkı kadardl Bıraz sonra kendısıni Bekır Samı>e tanıttım Kumandan, ödemış \e Ödcmışhlee değgın epe\ bılgı aldı \e «onra V'atan atıcak kan dokerek kurtulur Bunu hemserilerıne 1 >ıce anlat Bız de bu da\a ıçın yola çıktık Elnet ba^araragız İKİNCİ BÖLÜM Anadolu Ihtilaline Doğru ilhan SELÇUK Bekir Sami: Vatan ancak kan ! dökerek kurtarılır. Bunu başaracag;ız taklan gorduk Vapurdan çüttık. O cıvardakl han bıçimınde bir otele lndık Bekır Sami, gerçi Bandırma'ya bağlı Manyas bucağının Dümbe koyünde doğmustu ama, Bursa tdadısınden Harbiye ye geçtıkten sonra bır daha buralara gelmemıştı Çevreyı tammıyordu Ben ise bu bolgeve tlk kez gelıyor dum O günü eşyalarımızı yerleştirmek, kasabavı gormek ve çevreyi incelemekle geçırdık Hamıt Şevket de bızım ındığımız otele inmıştı. Üç kışı olmuştuk Şehrı gezdığımızde derın bır acıya g o mulduk. Her yanda Venızelos'un resımleri, Yunan bayraklı taklar ve sokaklarda Rumların sesleri. Zıto Venızelos' tkıde birde uzaklarda gorünen bir vapur dumanı üzerıne, Yu nan donanması gelıyor sanısıyla, Rumlar kıvıya sevınç çıglıklarıyla koşuyorlardı Artık Bandırma'da ne Turk, ne de Türk hükümeti kalmıştı Knıdakı buyuk bır asken bına da 61 ıncl Tümen Karargâhıyla bır sürii subav ve er vardı Fakat ordu bu hay'ü huy'a ses çıkaracak durumda değildı Hepsi nın bovnu egıktı Asken yapı nın iıstunde sallanan Türk bay ragı, kımsesız kalmış gıbıydı Bu bayrak Bandırmanın TürkIüğunü yansıtan tek isaretti. da bulundugumu takdır edecetclerıni zannedıyorum telası ve sdzleri beyhudedır Bu mucadele bıraz daha sür. dü, ama sonunda TUmen Kuman danı benımle otele geldi. Kendısml Bekir Saml beyın odasma soktum. sınlikle ona da amıı veıdi: Öğle namazından sonra camide halkla konuşacagım slz memurlarınızı alarak ve bütun esrafı toplayarak camıe geiinl Bu sırada bir adam Kumandanı gormeye geldı Bekır Samı'nın koylusü ve okul arkadasıymış. Okulu bırakmıs Babası da adı Hasan olan bu kışıyı tüccar yapmış Şımdı Bandırma'nın en zengın adamıymış. Bızım esyalar dogruca Hasan Bevuı evme goturuldu, bız bu evde mükellef bır bğle yemeğı yedık. Öğle yemeğini yerken Bekir Sami Hasan Beye Reşıt'ı sordu Reşıt, Çerkez Ethem'ln ağabeyi ve Bekır Saml Beyın smıf arkadaşıydı 1908 Devrımınden sonra ordudan aynlmış, Ittıhat ve Terakkı'nın komitacılık işlerine karışmıştı Hasan Bey Köyde olacak, dedi. BeKir Sami Bey köy» bır adamla haber salınmasını ve Resıt ın getlrtılmesını ıstedı Yemekten sonra camıe gittık Kumandan namazdan sonra çok heyecanlı bır nutuk soyledl, en sonunda. Müslümanlar! Eger öu camide çan gormek ıstemıyorsani2, eger allelerınızı Yunan palıkaryalarının kucağında gormek lstemıyorsanız, havdj sılâh başına! Bugun ne hukümet, ne de\let kaimıştıı Oevlet de Mı hükumet de sızsınizl Ya dü» manları oldureceğız bu vatan bıze kaıacaK. ya bız ölecegız bı vatam alanlar burada tek bu Turk bulamayacak Her vabanc bajr^k duşmandır yirtın ve yakın1 dıye bağırdı Kumandanın bu heyecanlı hltabesınden sonra sarıklı bır gen< hoca ezan oku\arak selat ver me\e ve halk bır afızdan tenbıı almaya başladı Sankı ctmıd« kukremiı bır aslan sürusu var dı Namazdan sonra Beklr Sami'nın kaldığı eve hucum başladı Bandırma bır anda Türk ve Musluman olmuş, palıkaryaıarm ne sesı kalmıştı ne de bavragı Kumandan'a geienler arasında îzmı r den kaçanlar da vardı Bunlar Izmrdekı lşgal (acıalarını anlatıvorlardı Ben de not tutuyordum Bu notları derleverek Bandırma'dan 22 Mayıs 1919 da Harbıve Nezaretıne özetle şu raporu vazdık 1) 21 mayıs 1919 öğleden soo ra Bandırma'ya geldlm (x) Yunanlılar Bandırma'va girdıklerı gün Hasan Beyi astılar. Burası Türkiye'dir Bekır baml yerınden kalkmadan ve Tumen Kumandanına otur deyıp bırşey sormaya gerek gormeden derhal su e m n verdı: Burası Turkıye'dlr, burada tek bayrak Turk bayrağıdır Bunun dışında bır başka bayrağın sallanmasına, asılmasına, saygı gormesıne boyun egmek ve bu. nu hoşgormek alçaklıktır. bımdi sehırdeki butün Yunan bavraklarını kaldırtacaksınız Zafer tanklannı yıktıracaksınız, karsı koyan olursa oidUreceksınız Bu ı» üç saat içınde bıtmezse b»n sızı oldurecegım havdj gorev basınal Tumen Kumandanı Başustune efendım diverbk çıktı gıttı Yarım saat aonra sehtrde bır aıabora başladı Uıpçik, tUfeK tokat ve Yunan bayraklannın md;r:lısine Türk haikının da ka. tılmaaı gorulecek seyoı Bu ı$ olurken Bekir Saml bey beni kaymakama yolladı. O daha çabuk ıtaat ettı ve benımle Bekır Samı'nın yanına geldi Kumandan avnı $ıddet ve ke Yarın: Yunan bayraklan alaşağı ediliyor 22 Mayıs 1919 22 Mayıs 1919 sabahı uyanınca, Bekır Sami bey benı once Ban dırma 61'ıncı Tümen Kumandan Vekıli Kurmay Yarbay Refet be ye gonderdi, ve alıp getırmemı soyledı. Tümene glttım Tumen Kuman danının vanına gırdım Aramızda ki konuşma şöyle geçtı Ben 17 ıncı Koıordu Kumandanı Mıralay Bekır Sami bey oteldedırler sızı sormek ıstıjorlar Tumen Kumandanı Benı gormek ıstejen adam makamıma gelır ve benı görür Ben Kolordu Kumandanı Mıralay Bekır Sami bey Tumen Kumandamnın oturdugu >ere ge lıp kendısmı gormesmı emrettiklerinı teblıfce benı memur ettı Kumandan Ben bovle bır adam tanımıjorum ve burada bır 17'incı Kolordu voktur Gıdın Miralay be\e bovle sovlevın Ben Kolordu Kumandanı Mıralay Bekır î»amı bey sizı alıp yanma goturmemı emrettıler Benım bu emrı Jaya mecbur oldugumu ve ıfa edecegımı Tumen Kumandamnın takdır edeceklerını umıt ederım Deunce Refet bev yerinden fırladı avaz avaz bagırarak Yuzbaşı sımdı seıun elınl ayağını baglatır, va bır kenefe. ya bır ahıra tıkarım defol karsımdan' Ben Tumen Kumandanının hayatta kaîdıgım ve kudretım yettıgmce kendılerını Kolordu Kumandanına goturmek zorun MALKOÇOĞLU yazanveçızen.Ayhan BAŞOĞLU BANYA LUKA'NJN TOPLARJ Bandırma'va çıkıs 21 Mavıs 1919 gunu Bandırmaya geldıgımı? zaman şehıroe Yunan bayraklamla suslenmış zafer TİFFANY JONES YENİDES » )itct Htti i! « iuıMtılı ' u m«t|«.lıl cMiit me nm ekılım^1. lır teletmlı ınrını2<e<ır. butt ılİH vt umM mııancllt ıe» arn »>r «crei ı: wıı cenaie ıslcrnı ıslclmtmK «crtıhlt tttr, ıtı |I«İ!MII:I )!•,]); nı VEFATLAR İÇİN GARTH Tel: 47 20 06 İSLÂM CENAZE İŞLERİ aır «Imak t?ert y«rt ıcı yift i ıı j«Jl i'SMıı ytria cetan nailı yapılır Ci'nıı fı ualntt eınrı ım(«ır (Cenajans 604) 5900 «>••••»••»•••< î üı. A Z I Z Ç O L Î OKlt>Pt.Ul »e TRAVMAltJUUt MÜTKHASblSl (Kırık kemık ve mafsal nastalıkian) Osmanbey Halaskargas Cad 379/1 Sedet Apt Tel 47 47 H 3 • Turkiyenini dış ulkelerle uçak bağlantısı kesik olduğundan, «Dişi Bond» resimli romanı elimize geç memiştir ozur dileriz. • •••••••••••••••••••••