Catalog

\ CETIN biiyük gözaltı | (973 ORHAM KEMAL romanüdülB 51. yıl, sayı: 17902 umhuriyet Kurtıcusu : TUNTIR NADÎ 3 Haziran 1974 Pazartesi VARLIK'TA ANLAR (Her kitap 15 Lira) Melih Cevdet Anday: Aylâkll Cengiz Dağcı: O Topraklar Cengiz Dağcı: Ölüm ve Korku^ Faik Baysal: Rezil Dünya Ignazio Silone: Fontamara Turgenyev: Babalar ve Oğullar Cengiz Dağcı: Onlar da İnsandı Yalnız yaz aylannda okullarda kitap sajıglarmda ssğlanan özel indirimleri Varlıkİn haziran sayısında okuyun. Odalar Birliği elinde bulunan lisans ve fiyat tescil yetkisi yine Ticaret Bakanlığına veriliyor Turhan ILGAZ ANKARA, (Cnmhnriyet Bfirosu) Tıcaret Bakanlığmca, ıthalât ihracat rejiminın yeniden düzenlenmesl için bazı çalısmalar yapıldığı öğremlmiştir. Kısmen Odalar Birliği elinde bulunan hsans tescil yetkisi ile fiyat tescı] yetkisınin yeniden Bakanlıkta toplanmasına karar verilmiştir. Tümüyle OdUlar Birliği elinde olan lisans tescil yetkisi, 12 Mart tan sonra kuruian 1. Erim Hükü. meti zamanında, geri alınmış ve Tıcaret Bakanlığına verilmiştı. Ancak, AP'li Ahmet Türkel'in Ticaret Bakanı olduğu Talu Hükümetinin son gunlerınde, 19 Haziran 1973 tarih ve 7/B533 sayılı (Devanu Sa. 7, Sü. 6 da) Dışişleri Bakanı, Cumhurıyet'etfenişaçıklamalar yaptı Ege'de karasularınm 12 mile çıkarılmasına karşıyız «Bir adanın sahile yakın olması nedeniyle o kıtanın sahilinin devamı olan kıta sahanlığının a day a verilmesi s ö z k o n u s u olamaz» «Yunanistan Ege sorununun Karakas Konferansından sonra ele alınmasmı istiyordu. B i z i m erken davranmamızdan t e I â ş I a r ı budur» "Yunanistan'a verecek hiç bir tavizimiz yok,, Dışişleri Bakanı Turan Güneş, Turk Yunan üişkilen ve bu konudald son getişmeler konusunda, Cumiıunyet grazetesine geniş açıklamsıaı vaparak Turkiye'nin Yunaoıst&na verecek tavizi olmadığını belirtmiş ve cTürkiye'nin hic bir şekilde tge denizinde karasularınm 12 mile çıkarılmasına raza olmıyacağım, Yunanlstan'm da böyls bir göriişü, asla kabul ettiremiyecegini» bildirmdstir Cumhuriyet dış yorum yazarı Ali Sirmen'le uzun bır konusma yapan Dışişleri Bakanı Turan Güneş, Türk Yunan ılişkilerindeki, özellikle Ege denızi tat'a sahanhjjı sorunu ile ügıli gelişmeleri aynntıU bir sekilde anlatmıştır. Günes'in Cumhurıyet'e yaptıgı açıklamalar özetle söyledir: «Yeni hükümet ışbaşına geldigi zaman, Yunanlılarla aramızda gorünür bır ihtilâf yoktu. Ya da bir ihtilâf görünmüyordu. Kamuoyunun gözünde biraz da Türk Yunan meselesi olan Kıbn s sorunundan başka anlaşmazlık yok gıbi gorünüyordu. Bunun la bırlikte ıhtilâflar vardı. Bunlar ilk bakışta bugunkü gıbi önemlı bir kavga çıkaracak gibi görünmüyordu. Yalnız bız Ege Denizi kıta sahanlığı sorununun önemini daha hükümet kurulmadan da düşün(Devamı Sa. 7 Sü. 1 de) Çandarlı'nın Ege'ye açıldığı gün MOBlL'in Türkiye'ye gelen petrol yüklü tankeri rota değıştirdi • MOBİL ve BP iyi niyetle davranmazlarsa Hükümet bunlara ihtarda bulunacak. . CUMHURİYET HABER MERKEZİ getirmekte olan tankerinin rotasmı dcğıştirmiş ve tankeri ttalya'ya sevketmıştır. Mobıl ve BP şirketlerinın Türk Yunan ilışkıleruıın gerginleştıgi bir dönenv de Atas rafmerisınde üretımın düşmesı hükümetçe dıkkatle ızl?nmış ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanhgı bır durum dsğerlendırmesı vaparak neler yar pılabıleceğinı araştırmıştır. Eneru ve Tabıi Kaynaklar Bakanlıgmdan bır yetkili Mobil ve BP'nin tutumlarının dlkkatle ızlendiğını belirterek gerekırse Petrol Kanununun 85 ve 132. mad delerinin işletilebileceğini söylemiştir. Petrol Kanununun bu maddelerüie göre, şirketler «Hüsnüniyetle» hareket etmezlerse, arama ve ışletme müsaadelerınin durdurulacağı ıhtar edılecektir. Şirketlerin «hüsnüniyetsiz» da» ranışları ve ruhsatnamelere riayetsizlıkleri sürekli olursa müsaade, arama ve işletme ruhsatnamesi iptal edılecektir. Enerji ve Tabü Kaynaklar Bakanlıgı ilgilileri ıki şirketin petrolün ithalât fiyatuıı yükseltme yolundakı taleplerınin şu sıralarda kabul edilmesıne olanak bulunmadıgını bildirmısler, aslında adı geçen şirketlerin ithalâtı kendilerinin büyük hissedan olduğu ve yönetiminde bulun(Devamı Sa. 7, Sü. H de) Çandarü harita geınisinin Ege denizınde aismik araştırmalar yapmak üzere yola çıktığı gün, MobU ştrketi TUrkiye'ye petrol Ticaret Bakanı: "Sanayici ve tüccarlar sürümden kazanma yerlne yüksek kâr marjı ile çalıştığı için fiyatlar normalin üstünde yükseliyor,^ ANKARA Ticaret Bakanı Fehim Adak, haya: pahalılığına ve mal darlıgına karşı tedbir alınması ve Türkiye öiçüsünde yaygın bır kontroı sertğı ile ilgıli olarak Ankara CHP Senatorü Hıfzı Oguz Bekata tarafından verilen bır yazılı soru önergesını cevapıandırmış, sanayici ve tüccarlarm süriımden kazanma yerine daha cok yüksek kâr marjı ile çalışma eğilimi yüzünden fiyat ların normalin üs tünde sayılabüecek oranda yükseldiğinı söylemiştır. Yunan ve Italvan armatörleri 1973 yılında Türkiye'ye 200 bin turist taşırken Türk gemilerj12 bin turist taşiyabildf YABANCILAR, TÜRK KIYÎLAR1NA DÜZENLEDIKLERI SEFERLERDEN ETTIKLERt KÂRLARLA FİLOLARINI GIDEREK GELİŞTIRİYORLAR Türk bayraklı yolcu gemisi filosu gün geçtikçe azahrken Istanbul, tzmir, Antalya, Kuşada sı, Bodrum ve Marmaris'e turist taşıyan Yunan ve İtalyan armatörleri, kazandıkları gelirlerle yeni yeni filolar kurmuşlardır. 1973 yılmda 771 gemi ile 203 nin 96 turist taşıyan yabano gemiler karşısında Denizyollarının 12.081 gibi bir rakamda kalması eleştirilere yolaçmıştır. Son yıllarda. Büyük bir turizm hamlesine gırifİBn ve bu yolda büyük paralar harcayan Türkiye, özellikle Batı dünyasında gezilip görülmesi mutlak ülkeler arasına girmiştir. Turkiye'nin bu durumunu Yunanlılar ve İtalyan lar Türkiye'den daha iyi değerlen dirmiştir. Izmir Barosu Başkanı Anayasa Mahkemesinin iptal davalarmı kısa sürede sonuca bağlaması gerektiğini söyledi İZMİR İzmir Barosu Başkanı Iskender Özturanlı, Anayasa Mahkemesinin, bazı kanunlann iptaline ilişkin olarak açılan davalan süratle sonuçlandırması gerektiğini söylemiştir. Yazılı bir demeç veren özturanlı, yüksek mahkemenin vereceğı kararlann muhterem olduğunu, kararların olumlu ya da olumsuz olabüeceğini belirterek, «Asıl önemli olan Anayasa Mahkemesinin istemi süratle sonuçlandırmasıdır» demiştir. Özturanlı, 1973 Haziranmda Kontenjan Senatörü Özer Derbil ve 33 arkadaşının açtığı Anayasanın 136. maddesinin iptaline iliskin davanm henüz karara bağlanmadığını, yine 9 ay önce CHP tarafından açılan Devlet Güven J lik Mahkemelerinin kuruluş ya1 sasının Anayasa'ya aykınlığı hak(Devanu Sa. 7, Sü. 2 d e ) ' ı 1960 yıllarındaki Denizyolları Plâjlann açılmasıyla artık yaz mevsiminin geldiğıne inanıür genellikle. Ancak haziran ayının başlarınyolcu filosundan on sekiz gemi, da bulunmamıza rağmen bir türlü ıstikrarlı bir duruma ulaşamayan hava koşullan nedeniyle önceki çürüğe ayrümıştır. Çürüğe aygün açılan plâjlar da beklenen rağbeti bulamadılar. Havanın denıze girebilecek kadar ısınmaması, tabıi rılan bu on sekız gemi arasında bu arada mesire yerlerine pikniğe gıdilmesine de neden olmaktadır. İşte dün hafta tatılinden yararlanan Tarsus, bir zamanların sürat kra az sayıdaki Istanbuliu, güneşlenmek ve denize girmek üzere geldikleri plâjda görülmektedir.... lı Adana, Tari, Istanbul, Sus, MaEnflâsyonist baskı (Fotoğraf: Erdoğan KOSEOĞLU) rakaz, Giresun, Ordu, Trabzon, Adak, ülkemızin 19b8 yılından Bandırma. Uludağ, Marmara, De bu yana hızı gittikçe artan enfrince, Başarı, Aksu, Erzulasyonist bir baskı altında burum, Güneysu, Necat vapurları lunduğunu, bunun sonucu olabulunmaktadır. Bunlardan Tarrak da bütün eşya fıyatlannda sus ve Marmara yangınlar soolduğu gibi gıda maddelen finucu seferden almmıştır. Trabyatlarmda da onemli yükselmezon donanmaya akiarılmış, diler olduğunu, soylemış, «Bütün ğerleri ise jilet ve diğer çelik hür dünya üıkeierınde olduğu aksam haline dönüştürülmüştür. gibi ülkemizde de ekonomi üzeDenizyoUan 1960'dan beri 71 rinde olumsuz etkilen göriilen bin 66 gros ton kayba uğrarken enflasyon, mal ve hizmetler gedort ferıbotla takvıye edılebılnel arzı ile toplam talep aramistir sındaki dengesız arz aleyhinda göre incelendığuıde getırdıği yeANKARA, (Cumtaumet Bürosu) Sofu TUĞRUL tozulmuş bulunmasmdan doğÇeşıtlı koşullarla zayıflayan nılikler ya da sağladığı olanakmaktadır. Bu durumda ülkemizTürk yolcu fılosuna karşın, YuPersonel rejimını yeniden dülar yonünden şoyle ozetlenebılır: de ve dış ülkelerde tanmsal ünanlılar, Türkıye'nın turist pozenleyen kanun gücündekı 12 sa 41. madde ile meslek tçı ejırunlerle, temel mallar ve sanayi tansıyelinden yararlanarak yüz vılı kararname, özelukle, ıntıtım veya meslekle ılgıü e&ıtim murlarm maaşları artıyor» söymallannda üretim noksanlığı bın tonu aşkın yeni gemıyı Isbak ayrıcahklarını giderirken koşulu konmuştur. Bu bir bakılentılerını ortadan taıdırmasıolmak üzere bir çok ekonomik ve tanbul. İzmır, Kuşadası, Bodpetirdiğı bazı venı nükümlerle. ma kurumların alacaKjan medır. Mali hükümlerin yürürlük sosyal faktörlerin rolü vardır..» memurıyet sürelerı az rakat barum, Marmaris ve Antalya aramurlarda aradıkları Koşullan atarıhı olan 197s yiıoasına kadar Adak, fiyatların normalin üsşarılı, yetenekl: genç memurlasında çalıştırmaya başlamışlarğırlaştırmak anlamına gelebilir. memur maaşlarında fıerhangi bu tünde sayılabilecek oranlarda teSCUNTHORPE îngiltere'nin rın yüksek derecetere jıiana ola d:r. 1965 yılı başlarında yalnız Ancak. daha vasıflı memur seartış söz konusu dejjılaır. şekkül etmesinin nedenlerini Lincolnshire eyaletinin Scunthornağım da sağlatnı^tır. Kararnaçebilme olanağını da Kuruma taStella Marıs 1, Zeus ve Artemis çoyle sıralamıştır. pe kentinde, «Hypro Limited» isimli üç gemi ile Istanbul'a , menin başka bir özellıgı üe, yaynımıştır. 12 sayılı Kararname ile değışen (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) şırketine aıt bîr kımya tesısmde maddeler, önemıilik derecelerine (Uevamı Sa ] Sü 6 da I i gın bir biçimde süregeıen «meMemurların oaşka bır sınıfta öncekı gece bir gaz kaçağı sonuve derecenın alrında bir görevde cu meydana gelen müthış patlaçalıştırılamayacağına ilişkin 45 mada. ılk tahmmlere gore 55 kişi madde, eski 45. maddenın 2 ve ölmüş ve pek çok kişi de yaralan \ 3 fıkraları ile 68. maadenin son mıştır. Polis yetkilileri ölü sayıfıkrası birleşünleıek tek metin sınm kesin olarak saptanamadığı1 haline getirilmiştır nı, ancak tahminlerin 34 ile 55 j İstisnai memurluklarla ilgili 59. arasında degıştiğıni söylemişlermaddede yapılan değişıklik, Başdir. Şiddetli patlama sonucu bir bakanlık müşavırlerinin sayısmı enkaz yığmı haline gelen fabrika4'ten 30'a çıkarma ve Başbakanda çalışmalarını sürdüren kurtarlık müşavirliklerıne de 2 müşama ekıplen enkaz altmdan ıki vir atanabileceği hükmünü getirmıştir. cesedi çıkarabilmişlerdir. Polıs yetkilileri patlama sonunda 30 u Kademe ilerlemesi işçilerden olmak üzere 100 kışınin yaralandığmı açıklamışlarANKARA, (Cumhuriyet Bfirosu) Kararnamenin 65. maddesi, dadır. Türkiye İşveren Sendikalan ha once çeşitli hak kaybına ne(Devamı Sa. 1. 8ü. 7 de) Konfederasyonu Genel Başkanı den olan bir durumu önlemekte Halit Narin, Istanbul'da Ticaret ve memurların kademe üerlemeve Sanayi Odalan başkanlarıyla ADANA Dort yıl önce kıssmin ayda bir kez toplu onayla yaptığı bir toplantıdan sonra dün kançlık yüzünden nişanlısını balyapılaca|ını belirlemektedir. verdiği demeçte, işçi kıdem tazta ile öldüren ve 18 yıl agır ha657 sayılı kanunla kademe ilerminatlarının 30 güne çıkarılmapis cezasına çarptinlan 21 ya lemesi her 4 ayda bir yapüır, bu sının ekonomiye büyük zararlar şındaki Cumali Köşker, A Kaf uygulama çeşitli ay kaybına nevereceğini öne sürerek; «Tasanda nunundan yararlanarak tahliye den olurdu. Orneğin, 4 nisan gübelirtilen görüşler uzun vadede edildikten beş gün sonra tabannü göreve başlamış bir memurun yalnız bzel sektörün değil belki ca i l e başına ates ederek intihar kademe ilerlemesi, ağustos ayı tüm işletmelerin işçilere devreetmiştir. başma rastladıgı için aradaki 3 dılmesı amacını gütmektedir. | Zeynep Kor adındaki bir kızla ay 26 günlük süre boşa gider. KITUCAK, (Aydm) ÖdemişÇünkü böylesine ağır şartlann 14 yaşında nişanlanan kebapçı Başka bir deyimle memurun terten Denizli'ye gitmekte olan İbmalî yükünü taşıyabilecek işletkalfası Cumah Köşker, maddî fiinde işe yaramazdı. Yeni 65. rahim Vasfi Banş yönetimmdeki me bulunamaz» demıştır. Narin, olanaksızlıklar nedeni ile evlenemadde bu aksaklığı ortadan kal35EP348 plakalı yolcu otobüsü bütün bu konulan kamuoyu medigi nişanlısmı kiskançlık yüdırmıştır. Ancak, bu maddenin Sarayköy ilçesinin Karataş koyü önünde tartışmak içm Başbakan zünden öldürmüş, kayınbabasıuygulanması da 1.3.1975'ten itibayakmlannda Fehmi Cesur'un kulEcevit'i açık oturuma çağırmışnı da ağır surette yaralamıştı. ren başlıyacaktır. landığı 09DE300 plakalı bir baş ör. Köşker yapılan duruşması sonuka yolcu otobüsüyle çarpışmış, 32. KISlNITEKMfLî cu 18 yıl hükum giyerek Nigde Üst derecelere Narin, işçilerin kendi istekle11 kişi ölmüş, 68 kişi yaralanc«*aevıne gönderilmişti. riyle işten aynlmaları halinde de Kararnamenin 68. maddesinln mıştır. kıdem tazminatları almalannın Nığde cezaevmde dört yılını fb) bencü önemli bır yenilik geîbi'Bhim Vasfi Barış'm direksidünyanın hiç bır yermde pörüldolduran Cumali Kbşker genel tirmiş, 1, 2, 3, ve 4. derece meyon başında uyuması sonucu mediğüıi iddıa etmış, bu nususun aftaa yararlanarak tahhve ec.il(Devamı Sa. 7, Sü. 3 de) (Devamı Sa. 7. SU. 6 d») (Devamı Sa. 7. Sü. 7 de) (Oevamı S*. 1, sa. S <<e) PLAJLAR AÇILDI AMA... İNGİLTERE'DE BİR KİMYA TESİSİ İNFİLÂK ETTİ EN AZ 34 KİŞi ÖLDÜ, ABD'DE DE BÜYÜK BİR CEPHANE FABRİKASI HAVAYA UÇTU Yunan Dışişleri Bakanı, kendi güvenlikleri açısından Çandarlı'yı izlediklerini açıkladı AltNA Yunanistan Dışişleri Bakanı Tetenes, güvenük haklarının ihlâl edilmemesi bakımından halen Ege denizinde çalışmalarını sürtfüren «Çandarh» araştırma gemimizin izl açıklamıştır. (Devanu Sa. 1. Sü. 8 de) Başarı lı genç memurlar erken terfi edebitecek Bu köşeden Petrolcüler Meydan mı Okuyor ? ALTAN ÖYMEN Kıdem tazminatının 30 qüne çıkarılmasını eleştiren Narin, Basbakanı acık oturuma çacjırdı BİR SÜRE ÖNCE NİŞANLISINI ÖLDÜREN GENÇ TAHLİYE EDİLDİKTEN SONRA İNTİHAR ETTİ A iki yolcu otobüsü çarpıştı; 11 kişi öldü, 68 kişi yaralandı 0 Çarşamba günü Cumhuriyet'te nlaşılıyor ki, Türkiye'ye karşı şimdı bır petrol sılâhı ateşlenmektedir. «Çok uluslu», ya da «uluslarüstü» ıki şlrket, tesadüfe bakın ki, Turkıye'nin petrole en ihtiyaç duyduğu anda, petrol ithalini durdurtmuşlar ve rafinenlerindeki üretimi kısmışlardır. Bahaneleri, «bu fiyattan ithal petrolü bulamıyoruz» iddiasıchr. Şımdıye kadar nereden ithal ediyorlarmtş da şimdi bulamıyorlarmış? llgileri olmayan üçüncü ülkelerden, meselâ Libya'. dan, Irak'tan mı? Hayır, ithal ettikleri şirket, Suudî Arabistan'daki ARAMCO şirketidir. ARAMCO şir keti lse, üç aşağı • beş yukan, kendilcrinden başka kimsenin değildir. Yani Istanbul'dakı Mobil şirketinin «Bize bu fiyattan petrol vermiyorlar» diye bahane tuttuğu şirket, Tah lan'daki ARAMCO ortağ: Mobil şirketidir. Yani adam sol ellnder, «ağ eline mal aktarıp, ona yüksek fiyat isterken: Benim kabahatim yok. Kabahat sol elimde.. d» mektedir. Ve ışe bakın kl, Turkıye'de, bu, sol el ı!e sag el arasındakl «uç kâğıt» oyununu andıran gldiş • geliş, «dünyada petrol fiyatlan daha da artacak» bavasını yaymağa çalışırken, tam o sırada Vıyana'da toplanan ÜPEC ülkeleri, petrol fıyatlannı arttırmamağa karar vermektedırler... Bütün bunlara rağmen dıyelim kl, îstanbul şırketiyle Tahran şırketı arasındaki muhasebesel sıstemler, îstanbul şirketine, varil üzerınden sent hesaplarında bir kâr • zarar hesabı gerekçesı vermış olsun. Bu gerekçe nin tek taraflı olarak, uygu lamaya konulması içm, «Çandarlı» gemisinin Ege denizine açıüşı ve Yunan kuvvetlerinm alârma geçlrilişi gunünden daha münasip gün yok muydu?.. Hasat zamanının başlamakta olmasını. Türk çift çisinin motorine olan lhtlyacının en yüksek seviyeye çıkmakta olmasını bir yana bırakalım... Yunanlılann alârmına karşı. en azmdan (Devanu Ss. 7, Sü. 3 de)