Catalog

CTTMHÜRİYET 12 Mayıs 1974 v et 7 vıl cumhurbaskanlığı vapan ve uzatmalı olamadığı ıçın sıtndi Senato dakı «Tabıı Senatorluk» gorevı \e kendısı ne ozgulenen (tah=ıs edılen) bır tek otomobıl İle % etınen savın Ce\det Suna\ ın Cumhurıvet Senatosu'nda gerektıgl zaman kullanılacak tek bır o>u vardır \e o, bu ojunu, her seratnr gıbı doğal o'arak kendi vıcdanının bu\ ru ğu dogrultusunda kullanacaktır Cumhurıvet' ln kurulusunun 50 \ılı dola'v ıı\]e Mıllet Mecli'i nce kabul edılen Genel Af Ta=arısı nıı Cumhumet Senatosu nda Adalet Pjrti'imn onculuguyle ugratıldıgı daraltma ve «ınırlamava da avnı suretle ve AP dogrultusuntfa ov verdıklerınl gazetslerde okuduk Kımse kımsenın o\ hakkına karışamavacağı ıçin bız bu konuda bır duşunce ilerı surecek değlliz Sadece savın Suna\ ın, \ıne bovle bır Af Ya• a ı dolavıcıvle bundan 8 vıl once yakırdan =< tanık olduğumuz tıtızliğıne ılıskin bazı anılarımızı ve eskı Cumhurbaşkanlannın, tabıı senator mtelıgıvle, vasama gorerlnde naMİ bir tutum ıçınde bulunmaları gerektığı konusuifakı dusur>celenmızı dıle getırmek istivoruı bugun E Olaylar yc görüşler Sayın Sunay'ın "Bir,, Oyu Hıfzı Veldet VELiDEDEOĞLU 1963'te oldukça ağır ve geçen vıl da hafıf atlatılan ıkı enfarktus <cnzı geçırdım Hekımler yuksek rakımlı bır verde sureklı olarak oturmamavı ve denız se\ ı\e<=ınden ayrılmamaklığımı tavuye ettıler Seratorluk sureklı bır gr> rev oldugu ıçın hep ^nkara da bulunmak gerekecek Buna da »aglık bakımından ımkan jok Benı mazür gorsunler Vah \ah bunu bılmnorum Bu\uk geç miş olsun Kendılerıne arzederım Bununla bırhkte ben 7 Agustc^ ta Istanbul a gelecegm Mumkunse zh aretıuzde bulunırak ı^terım Şeref \erır=ınız pavam Yann Tuzla'va gıdeceğım, lutfen oradakı kuçuk e\ıme teş ıf edın Atfres «udur Çok n ı olur Sonra Tuzla Askerı kampına gıder, birlıkte jemek verız. Memnunı>etle •CumhurbîişVanı, Turkive Buvuk Mfliet Meclısınce kabul edılen kanunlan on gun ıçınde \aMiılar; uygun bulmadığı kanunu bır daha goruşulmek uzere, bu hususta gosterdiğı gerekc« ile birlıkte d\nı sure ıçtnde Turkıye Buvuk Millet Meclısıne gerı «onderır (.. ) Turkne Buvuk Mıllet Meclisi, jren Konderilen kanunu vıne ka bul ederse, kanun, Cumhurbaşkanınca vawnlanır » Demek kı, Cumhurbaşkanları, ja\ınlanmasmaa sakınca gorduklen vasaları bır daha goruşulmek uzere, Parlamentova gerı gondermek yetkısme sahıptırler Turkıje'de «Ogle>e kadar geçecek su ıkı uç saat ıçinde bu va«a\ı ınc»Iemenızı ııca edecegım» dıyordu Cıhat Alpan «Bunda Ceza Kanununun bırçok maddesi affm şumulü dışında bırakılmış Beı«cumhur hazretlerı tıtızlenıvorlar acaba Af yasa «ının bu durumu Anajasadakı eşıtlık ılkesıne ay kııı mıdır'1 Eğer yasa jayınlanırsa Anavasa Mah keme«ı bunu Anavasava a\kırı olduğu gerekçe sı\le ıpta! edebılır mı° Bovle hukukı bır tehlıke v arsa va^anın yeniden gozden geçırılnıek uzeıe, PaHamento\a ıadesı konusunda dusuncenız nedır» dedı Bu >asan n ana çızgılerı hattâ ajrıntıları ga îetelerde zaten vayımlanmış olduğu ıçın, konu uzerınde bılgım vardı Bununla bırlıkte bızım hukukçuluğumuza guvenılerek >oneltılen bovle cıd dı bır soru karşısında duyduğum sorumluluk duv gusııvle Yasavı baştan asağı ve dıkkatle ıkı saat kadar ınceledım ozellıkle 9 maddesi uzerınde durdum Bu madde Turk Ceza Kanununun 141, 142 ve 163 maddelermın janmda daha bırçok mad dede go«terılen suçları af kapsamı dışmda bırakı yordu Sonunda Cıhat Alpan'a şu cevabı verdım. •Paşam bu va^a tam bır genel af jasası de. gıl Zaten adı da Bazı Suç ve Cezalann Affı Hak kında Kanun • Bu duruma gore suçlardan kımısı affedılırken kımısının af dışında bırakılması gerekçesıne davanılarak vasanm Anavasa Mahkemesme goturuleceğını, goturulse de, Yuksek Mah kemenın bunu sırf bu gerekçeyle iptal edeeeğını sann;ıyorum Benım hukuki kanaatım budur An cak şahsi kanaatımı sorarsanız, fıkır suçları yonunden bır kez daha ınceJenmesı ıçın bu Af Ya sasının Parlamentoya ıadesı duşunen kafalar ve ajdınlar arasında sayın Cumhurbafkanına seref ve prctıj kazandırır Şunu da eklıyeyım kı, vasa sıstemsız, duzensız, karışık bır yasadır Gorecek «ınız kı, uygulamada bırçok aksakhk çıkaracak. ıNıtekım çıkardı' Onun bu sıstemsızlık ve duzensızlık vonunden de >enıden ıncelenmesmın ya rarlı olacağı kanısındayım » Yasayı benımle bırlıMe okuvan Savın Alpan bana hak verdı ve Duıumu Cumhurbaşkanı haz retlerme aynen ıntıkal ettınrım Çok teşekkur edenm» dedı Dosvayı kapatıp tekrar çantasına koydu Yemeklerımızı vedık Su askerı kamp Tuzla Kovunden Manastır ] ovune gıdeıken •sola dj«°n denız kıvısında çok guzel bır plaj \e lo/tale sahıp oldukca konforlu bır ^erdı Her vıl bnçok suba\ aıle=ı t»rt plenen b r *ıra\a goıe buradan vaarlanırmış Benım ıçın hekım \asagi oldugundan denıze gıremedım Sa>ın Alpan da gırmedı Lokalde kahvelerı mızı ıçtık suradan buradan konu5tuk Sonra benı e\ıme bııaktı ve hıç duımavarak avnldı îkı gun sonra 9 ağustos 1966 da bu Af Ya^asınm Resml Gazete'de vavımlanarak vururluğe gır dıfını ogrenmce ne valan ^oyleveyım duş kınklı gına ueradım Herhalde benım belırttıgım nokta îar ıkıncı dercceaf gorulmuş olacaktı kı, jasa ol dugu gıoı yaMnlandı Papaz ve Pilâv eban Barajı tasarlanan surede bıtınlemedı Gecıkmenin nedenlennı uzmanlar açıkladılar Barajm yerı kotu saptanmıştı Baraj gnlunun dıbi su sızdıran bır çanak gıbıydı Suların bırıkımınden once sızıntılan engellemek ıçın çatlakları kapamak buyuk oranda beton dokmek gerekıjordu Azımsanmayacak çaba, emek ve zaman harcanarak ış bıtirüdı K Ama yıllarca gecıktt. Olaydan çıkaracağımız dersler vardır. . Çağımız uygarlığı bılım ve teknıkte oyle bir düzeye erişmıştir ki, baraflar yapmakta, akarsulan toplamakta v« suda gızlı gtıcü elektnk enerjısıne çevırerek, ılleri, ülkelert aydınlatmakta ısıtmakta fabnkalan çalıştırmaktadır Bılım ve teknık evTen^eldır ama uzmanlar uygulamada yanlışlar yanabılırler Her toprakta bara] yapılamıyacağmı, bazı topraklarda ıse zorlukla ve buyuk masraf karşılığında yapüabılecegını son vnllarda gozlerımi7İe ızlemış bulunuyoruz Bu olayın bıze verecefı toplumsal dersler de dnemlidır Çunku toplum vasaları da bilimseldır Insanoğlu bunu ıyı bıldığınden toplumlara jon vermek için eylemlere uygulamalara »eçıvor Ne var kı her zaman re her verde her gırişımin başan kazanacagı sovlenemez Sozselışı ın^anoâlu ıstedığı toplumda ."asintıi ıstediğı toplumda komunızmi geçerlı kılamaz. Gücü sınırhdır bu alanda . Ülkemızde 1971 Mart'ından sonra bır faşizm denemest yapıldı Hıç kuşkusuz bu denemeye girişenler, gbnülleri istedıgınden gerı çekılmış deâıllerdır Anadolu toprağmda, Yunanıstan veva tran'daki gıbi sureklı bır faşızmın koşullan bulunsavdı gırısımcıler kımsenın gozunun yaşına bakmadan amaçlarına ulaşacaklardı Gerçi 12 Mart'tan sonra faşıst uygulamalar yoğunlaştı; parlamentonun o donemdeki çoğunluğuyla Sıkıyonetım anlaşması, MÎT'm koordmatörluğil ve zamanm Cumhurbaşkanı mn katkısıyla epey işler vapıldı Ana CI4.nın uzmanları sürekli bır faşıst yönetımının rızıkosunu göze alamadı Çünkü toprak kaygandı elverışsizdi. Gecmişte Ttirkiye'yı faşızmin eşığuıe getıren bçbeş gencın silahlı eylemı değıldır Faşizmın koşullan bilım kitaplarmda yazıU O koşullar bır arava gelmeden istediğın kadar adam kaçır banka soy! îşte Amerikada şımdi Basın Kralı'nın kızı ıtaçıriiiyor, bankalar soyuluyor kaçınlan kızın düzeni değıştırmek ısteven bır gızlı orçutten oldugu ortava çıkıvor ıNe siRi\onetım ılanı, ne Balvoz harekatı, ne Fırtına aıama taıamaları 1 Nıxon ulkenın yazarlarını, çızerlennl, aydınlannı mahpushanelere toplayabiliyor m u ' Ülkemızde sıkıyonetım savcılan gıbi duşunen bazi kafslar gençlık evlemleri vüzunden faşıst uygulamalann Daşladığını ıleri surerler Hayır' Demırel donemlnde faşıst uygulamalar yoğunlaştığı ıçın gençlık eylemlen başladı Sermave sınıfınm daraldıgı gunlerdı ve ekonomık vonetım ulkevı çıkmazlara sokmuştu İşçı haklanıu losıtlama planı Hukümetçe uyjrulanıyordu Fıkır ozgürlükleri surekli çığnenıyordu Bugun ünıversıtede eylemler üreterek bır 12 Mart d«ha ıstpyen komandolar ve kışkırtıcıları bir yanlış hesap uzenne oturtuyorler ozlsmlennı 1971'de 27 Moyıs'l arajaıılar, 12 Mart ı buldular karşılannda 1974'te 12 Mart'ı arayanlar bambaşka bırsevle karşılabılırler. Dılımızde bır atasozü vardır Papaz her zaman pılâv yemez Toplumsal bır yasayı vansıtır bu atasbzü; çünkü «tarıh tekerrur» değ«l, bır değişımdlr Bugun sermave sınıfı bır tehlıke karşısında bütünlesmemıştır Camıler. fasizme değil, fıkır özgurlügune açıK bır sıvası partının etkısındedır Etkıli güçler kestnundeki eskı heveslıler de bugunkü durumlannı korumak kaygısını surduruyorlar Boyle bir ramanda Başbuğun koçbaşlan istedıkleri kadar şuraya burava saldırsınlar ev^i> kalacaklardır, yenilgıye uğrayacaklardır. Ve Şimdi Gun m 7de Mıllet Mech=ı nce kabul edılen ve C'"•"'' r\pt S"nato^ıı nca daraltılan Af Ya=a sı «Cumhurıvetın 50 jılı dolasısıvle çıkarılan bır gerc t f \?sdbi»dır Bunda Anaya^anın eşıtlık ılkesını herhalde eozonunde bulundurmak gerekır 1966 da Cumhurba'kanı bulundugu sırada bu nok ta uzerınde tıtızlıkle duran sayın Cevdet Sunav'ın şımdı, tabıl senator sıfatıyle, oyunu kullanırken, riaha da tıtız olması gerekmez miNdı0 Çunku Cum hurbaşkanlığı vapmıs olanların «mıllet babalısı» sıfatına hak kazanmaları vatanda«lar aracında ajrı ga>rılık gozetmemelerı gerekır Gerçı Sayın Sunay'ın vaktıvle rahmetlı tnonu ıle vaptığı bır konusmada, gençlerı solcu ve mıllıyetçı dıye ikıve avırdıfını gazeteler vazdı Ama o zamandan ben bırçok sev degı'tı bırçok geıçekler ter tıpler gun ısıgına çıktı Savın Sunav ın ov kullanırken butun bunları gozonune alması gerekırdı sanıvoruz Bır nokta daha var Sayın Cevdet Sunay bu yıl hacca gıtmış, Hacı Sunay olmuş Gazeteler ha ber olarak vazmadı Ben bunu bır fıkra yazarının vazısından ogrendım Olayları değerlendırırken • hacılık. sıfatının verdıgı, ya da vukledığı manevı sorumlulugu da hesaba katmak gerekır Savın Sunay, Savın Eıbakan gıbı, uçakta namaz kılmamış, basında hoca takkesıvle resım çektırmemıstır herhalde Ibadetını gızlı yapmış Bılırsınız, «tbadet de gızlı, kabahat de gızlı» derler Kabahatını tabıı bılmem, ama Sayın Sunay ıbadetını gızlı yaparak bu kurala uvmuş Bu nedenle kuralın manevı vukumluluğune de uvma gereklılığını du Sunuyoruz bız. Savın Sunav Cumhurbaşkanı ıken, bır kı«ım gençler hakkında duşuncesını rabmetlı Inonu ye açıklamıs, dedık Şımdı o gençlerın af edılmeme sı ıçın oy kullanmıs Eğer onceden «ıhsası rev» eden, yanı oyunun ne yolda olacagını sezdıren vargıçlara karşı «reddı hâkım» kuralı yasama meclıslerınde de geçerlı olsavdı herhalde daha bnçok kışı ıle birlıkte Sajın Sunay ın «bır», ovunun da muallel 'sakat, geçersız* olması gereke cektı Ama bu kural yargı jerınden başka yerde ışlemıyor Olsa olsa vıcdanlarda ışlevebılır Dıjelım kı bazı €vıcdan>lar bu ugurda haraç mezat satılma sın . Bir Telefon Konuşması 5 \gustos 1966 gununun akşamı evın telefonu çaldı Ben açtım Burası Istanbul Emnıvet Mudurluğu Bırincı Şube=ı Profesor Hıfzı Veld'et Velıdedeotlu ıle mı gorüşuyorum' Evet buyrun' Sızı Cumhurbaşkanlığı Ko'kunden anvorlar Lutfen telefonu kapatmajın, şımdı bağ lıvorlar Ben kendi kendıme «Bır vanlı«lık olmısm» dne duşunurken telefonda bir başka *es duvuldu Savın Profesor Velıdedeoğlu ıle mi goruşuyorum' Evet efendim Ben Clhat Alpan Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Nasılsınız, ıvi mısinız Hocam? Çok şukur paşam Savın Cumhurbaskanımızm bır arzularını sıze iletmekle gorevlendırıldım Cumhurıvet Senato«u'nda boş bulunan kontenjan s"na'nrluğune zatıalınızı seçmek arzusundadırlar 1961 Anavasasınm hazırlanmasına katılırış olan bılım adamlarınrfan bazısının Senatoda gorev almalarının memleket ıçın faydalı olacagını duşunuyorlar Şahsert ben de sızi vazılannızdan tanınra Kabul buvurmanızı rıa ederım. O bunları söylerken ben duşunmu» karanmı vermiştım bıle Daha doğrusu «hangi kosullar altında olursa olsun eylemlı polıtıka vaçamına gırmeme» konusunda çok eskıden vermiş olduğum karardan ayrılmama, kararurı. Ancak bunu telefonda anlatmak hem uzun ola cak hem de belkl ısrarlara mevdan verecektı Bir sure once geçırmiş olduğum hastalık ve hekimlerın tavsıyesi aklıma geldi Şojle konuştunv Paşam, Cumhurbaşkanı hazretlerını sahsen tanımadığım halrfe bojle bir teveccuhlenne mazhar olmaM ıltifat savar ve itimatUrından dola>ı teşekkur ederım. Arcak ben Af Yasası Savın Cıhat Alpan 7 Ağustos 1968 gunu i } leden once Tuzla v a geldi Kendısını evvelce hıç görmemış fakat asker dostlanmdan methını ı^ıtmıştım Gerçekten nazık efendı \e konuştukça kazanan dunja gorusu olan bır ha lı vardı Balkonda bir kahve ıçtıkten «onra onun araba=ı>le askerî kampa gıttik Bızım içın ayrılan ozel bır odava çekıldık Cıhat Alpan, dış gorunu» bakımından «aglığımın duzEurt olduğunu ilerı surerek telefonla vaptığı kontenjan senatorlugu teklıfinl vıneledi Ben de hastalık sakıncasına ek olarak, mızacımın evlemlı pohtıka havatına elverısll olmadıgını, bu nedenle 27 Mavıs 1960 tan once partılerce vapılan mebus ada\hgı onerılerı karşısında ria ozur dıledığımi daha genış olçude açıkladım ve bu meselevi burada kapatmamızı rıca ettım Övle oldu (Sonra An<na=a Mahkemf sı Baskanı Savın Lutfu Akatlı kontenjan se ratoru seçıldı) Cıhat Alpan «Şımdi de başka bır konuda mutalâanızı rıca edeceglm» dıverek bırliK te getırdıği •slvah çantadan bır dosva çıkarıp masanın uzerme kovdu Bunrîa. bırkaç gun on ce Parlamentoca kabul edilen Af Yasası vajdı 1966 jılının 3 Ağustosunda Parlamento haftalarca suren tartışmalardan sonra «Bazı Suç ve Cezalann Affı Hakkında Kanan» başlığını taşnan 780 savılı vasavı kabul etmıtı Bu vasa, vavınlanmak uzere, Meclıs Başkanlığınca Cumhurbaşkanma sunulmuş Çunku Anava'amızın 93 maddesi a\ nen şojle de mektedır: HANGIYÖNE DOĞRÜ? OKTAY AKBAL Evet Hayır HEMŞIRELÎKTE AHLÂK KAVRAMI ılletlerarası Hemşıreler Bırlıgı, 12 mayıs Hemşırelık gunu ıçın bu yıl, «Meslek ahlakı» uzerınde dusünmemızı, sorunlarımuı tdrtışmamızı ve ço7ilmde çabalarımızı bırleştırtnemız'ı onermektedir N ılinç sözcüğü kullanılmayacakmış' Halklar sozcuğü de ovlt' örnegın, «Afnka halklan bılınçJenaıektecIır» *y«mtveceksınız Daha başka haberler £; gşirjujr, KUjjsl^ gçzetesı en güçlü yayım organıdır Bır anda butun Ulkeyi dolaşır en kuçuk haberlen büyülterek' Geçen atcşam bır açık oturum vardı TV'de Daha dofrusu TRTnın kuruluşunun onuncu yılı ıçın Genel Muduru u< tanınmış gazetecı sorguya çekti Onlar sordular Genel Mudur vanıtladı î«e sordularsa hepsını Genel Mudüı <lk cüiuer deln çekıngenlığınden kurtarmış kendını, bir rahatlığa, bır guvene ulaşmış Ben yaptım, ben soyledım, yanlış olabilır, bılıvorum bılemıyorum gıbı kışılıgıni önde tutan, TRT konusunda sorumlulugu uzerine almaya hazır bır vonetım adamı Bırkaç av ıçınde bu «yenne oturma» sevmdırıcıdır îsmaıl Cem ın j onetıcı olarak da başanlı olacagını gostermektedır. Kendıne, gorüşlerine, verdiğı kararlara karşı bu denli güvenlı olmak bır yönetıcı içın hem ıjıdır, hem kdtudür. Dengeyı bulmak, elden kaçırmamak gerekır Geçen akşamkı oturumda bır soru sordular Genel Mudure, Devlet Tıyatrolannda uzun süredır oynanan «Maymun Davası» adlı oyun TV'de yayımlanacagı önceden bıldınldıgı halde sonradan nıye vazgeçılmıştı. Bır sıyasal baskı mı olmuştu, yukardan bır buyruk mu gelmıştı, neydı nedem' Sayın Cem bu soruyu rahatlıkla karşüadı Bu oyunun TV'de temsil edılmesını dogru bulmadığını, kımsenın ısteğı olmadan kendılığınden boyle bır karara vardığıra soyledı. Hatırlar mısinız bılmem, bu sutunda «Maymun Dava»sından soz açmıştım Bınncı Dunya Savaşından sonra Amenkanın bır kuçuk kentınde geçmış bir gencılık olayının sahneye aktarılmasıydı bu. Darvın kuramını dınsel goruşlere, ınanışlara aykırı bulan gencılerın adalet onune sürukledıklen bır genç oğretmenın oykusuydu Eskıden Cumhurbaşkanı adayı olmuş Bryan adlı avukat o gencı «kutsal kıtaba karşı çıktığı» ıçın mahkum ettırmeye çalışıyor, fakat ılencı bır avukat onu alt edıjordu bağduyu ıle gerçekle, kısacası uıluale. üyun bılırmn hurafecilığe karşı zafermi anlatıyordu. Boyle bır eserdı ışte Eayın Cem'ın TV'de tems.lju vasak ettığı Daha once Cumalı'nın «Nalıniarvı aa aynı Koruş.'e TV dışına ıtılrruştı Işın ıçınde polıtık nedenıer annu^tık, o>sa sansur TV'nın ıçınden, hatta başından geUyormuş1 Insan şaşırıyor, îsmaıl Cem gıbı bır aydın KIŞ> nasn olar 7 da boyle bır «sansurcu» olur Gelebılecek çeş'tıı tepKi'erı sozde onleyecek fırsat vermeyecek ona ouna öoy e oır goruşun, boyle bır davranışın ne denlı ters VP zara'ıi oıdugu ortadadır Cem bır de şunu soyledı o akşam. =tlıuıde oUb «Ihtıras Tramvayı» gıbı bır pıyesı TV de gostenroım.» öanat degerı var dıye goaterecek VV'ıllıams ın oyununu,. Yıne dfl yapamaz, yapmıvor Sanat degerı olsun olmasın tutuco yığırUan kızdırır dıye duşunerek Öte yandan, t.n aç.k saçık, en çırkın, en beğerusız bırtakım 1 «yerlı» fıimler haf^ada IKIUÇ kez saatlsrce surulmor halka Var mı bunlatın bu sanat degerı"1 «Maymun Davası», «Nalınlar», daha başka ov'unlar TV seyırcısıne sunulmpyacak, ama bırtakım ko ü fılrruer ranatlıkla gobterılecek' Nalınlar yuzlerce kez oynannu^ lurkıyenın dort bır yanmda Maymun Davası haftalarca OtTianmıij Devlet Tıyatrosu nda Kımse bır şey demsmış zararj oulmamış, ama TV de gosterılemez' Bunu anlama^ a rdur B teknolojıdekı hızlı ıleriem^ endüstndekı atılımlar toplum değerlerınde şımdıve kadar olmadık bıçımdekı değışmeler ve sonuç olarak dunyamızı saran değer karmaşıklığı, bu önerının ne kadar zamanlı ve yennde olduğunu kanıtlamaktadır Kışının manevı dunjasına desteklık vapan dınlerın eskı onem ve güçlenm yıtırmesı şaşırtıcı bjluşlarm şevk ve hejecanının, ınsan zıhnını kavradığı anda perı;an etmesı ve toplumsal değıs malerdekı hızlı tempo bızı butun degerlerımızı tekrar gozden geçırmeğe, yaşama nedenlerımızı ve ahlakımızm temellerını yenıden ele almaja zorlamaktadır Bazılarına gore çağımız, mutlak olarak bılım ve teknolojı çağıdır bu bılımsel gelışme surecıne katkısı olmayan herşey onemsızdır ahlaksal standartlar ıse bu alarun tamamen dışındadır Bu alan ıçınde ahlaksal llkelere yer var Ja da yoktur tartışılabılır, ama hıç k mse bılım donılen bu büyuk nımetın ınsanoğluna tehlıke olmaktan kurtarılmasmda entelektuel ve ahlaksal unsurların yer alması gerektığınm aksını ıddıa edemez Bılgı tek başma veterlı değıldır Eğer btlımı ahlaksal temellere dayandırmazsak sonunda dunvamızda kul ve dumandan başka bırşey bulamıyacağız Insanm düşmanı bılgısı degıl fakat moral yetersızlığıdır Uygarhk ancak, içınde yaşadığımız bılımsel, teknolojık ve ekonomık devnmın manevı değerlerle beslenmesı sonucu korunacaktır Ben burada ahlakm tanımınm derınlemesıne ıncelemesını ele almiyacağım Ancak kelımenın denn anlamı ıle almdığında ahlakın pratık bırtakım ogutler vığını değıl bır ulkunun dıle gelışı olduğuna ışaret etmeden geemıveceğım Bu ulkunun ınsanı baştanbaşa kavradığı kendısıne bağlayıp yukselttığı, ona hem guvenç, hem coşku verdı ğı ınsan duşuncesıne ve vureğıne \enı atılış gucu sağladıgı, butun hayata bır anlam, bır soyluluk kazandırdığı gerçektır Dunva var oldugundan berı buvuk ışler, lste bu ulkunun tutkusu ıle yapılmıştır Gunluk havatımızda en basıt bır ıs, inandığımız ve sevdlğımız bır buvuk şeyın yankısl olduğu zaman asıl değerını bulur HEMŞÎRELtK, İNSANOĞLtTNUN BIRBÎRILE ÎLÎŞKI KURDUĞÜNDANBERÎ VAR OLAN ESKI BIR MESLEKTIR VE BIR INSANIN BIR INSANA VEREBİLECEĞÎ KİŞISEL VE YAŞAMSAL BIR HÎZMETJIR Perihan Velioğlu Florence Nıghtıngale Hemşırelık^ Y. Okulu Mudurfl lerin, hastanın ivıle^mesındto sagladığı olanaklar açıkça gorulmektedır Bu yeni bügılerin, tam anlamı ıle kullanılabılmpsı geleneksel gorev ve rollerın venıden değerlendlrılmesı ıle mumkundur Bu değerlendırme «aglam ve değışmez ahlaksal llkelerın ışığında vapılırsa uzun vıllar azız ve ustun tutulan duşunceler de zedelenmemış olacaktır Hemşırelığln ahlaksal kavramlara da\alı temel sorumlulukları, sağlığı korumak, geh°tırmek hastallğı tedav ı etmek ve acıları dındırmek olarak ozet lenebılır tnsanlığa hızmet hem şırenln en onemli fonksıvonu olduğu gıbı hemşırelık meslegınan de var olma nedemdır Hem şırelık hızmetlen evrenseldır. Bunun ıçın de mlllı>et, ırk, ınanç jaş, cınsivet, sıvasal ve sosjal durum ve tutum gıbi kavramlarla sınırlanmamıştır. Bıreye, aıleve ve topluma yonelık hızmetlen ınsan havatına, yoksunluğuna ve haklanna savgıyı onerir Hemşireyi Yonetmesi Gereken Değerler Bır hemşıre, mesleğe guçlü bır karaktere sahıp olarak gırmelı ve sonra da birlıkte çalıştıkları kışılere ve bakımı ıle sorumlu olduklanna guven vermek uzere ahlaksal ılkelerı devamlı olarak uvgulamalıd r Ancak ha^talara ve ış arkadaşlarına kendi moral ahlâk varpılannı ba«kı ile kabul ettırmekten kaçınmalıdır Hemşıre, hem=ırelıkle ılgılı da ha çok bılgı ve deney ^azanınava hevesh olmalıdır Fakat bu bılgı kendi entellektuel mera kını tatmınden çok ınsanlara jardım ıçın kazanılmalıdır Hpmsırenın bınncı ve temel sorumluluğu, zamanmın buyuk bır kısmını hastalann bakim ve ıncelenmesme ayırmak olmalı TV ılencı, gerçekçi belırll bır sanat duzeyının ustundekı ovunları dılımıze yerleşmış so^cuklerı sansur edeceğıne varışma programlarına dlkkat etsın jurı seçtıgı kışılenn o uzman oldukları dallarda ne denlı yetkıü olup olmadıklarına baksın! Cem'ın sorulara yanıtladığı gece bır varışma prog rarıı vardı Bır delıkanlıva şov le bır =oru voneltıldl «Pervın Abla, Ak Saçlı Genç Kız Çulluk romanlannın yozarı kımdır 9» Gerçı yarışmacı bılemedı hıç bır ad vermedı, ama ^onradan vanıtları oku\an v onetıcı bu yazarın adını verdı «Etem Izzet Benıce» dıve telırttı Dort kışllık bllım jurısııv d'en de ses çıkmadı Herkes bıllr kı «Pervın Abla», cAk Saçlı Genç Kız», «Çoban Yıldızı» «Çulluk» romdnları M^lımut Yesarı "îndır Demek yarışmacı «Mahmut Yesarı» deseydl bümemıs savacaklardı onu' «Mavmun Davası»nı, TVde jasaklayan kışınm Sayın Cem olduğunu hem de ağzından ogrenmek uzucudur. Özellıkle «bılinç» gıbı sozcuklerı de vıne onsansur anlayışıjle yasaklamak sovlentılerının, bunlara eklenen başka soylentılerın ja\g nlastınldığı bır donemde Evet, bir guven gelmış Sa\m Cem e, ama bu guvenı olumlu yonde kullanmalı, olumsuz, varar^ız yonde değıl' dır Fakat meslek dışı flgılennl canlı tutmalı, evı, arkadaşlan, ve toplumun başka kışılerı ıle olumlu Uışkılerını devam ettırmelıdır Hemşıre ışıne mumkun olan en fazla zamanı ayırmalıdır Fakat hemşırelıkte daha derınlığıne ve genışlığıne bır hazırlık ıçın kendi kendını devamlı eğıtmelı, dun. ya hakkında daha çok bılgı edınmeh ınsan ve hemşıre olarak hareketlenne rehberlık edecek değerlerı mukemmelleştırmeye çalışmalıdır Hemşıre, hemşırelıktek! araştırma sonuçlarını başka kışılerle paylaşmaya ısteklı olmalıdır. Fakat kendi sonuçlarının geçerlılığmı başkalarmın denetlemesıne uın vermelı ve daha yararlı bılgılerın gelışımıne olanak sağlanmalıdır Hemşıre meslekte ılerledıkçe kendi sorumluluk alanını genışletmeye ısteklı olmalıdır Fakat eğıtım ve tecrubesının yetmedığı sorumluluklan kabul etmemelıdır Hasta . Hemşıre ılışkılerınl yonetmesi gereken değerler Hemşirenın hasta ve hasta aılesı ıle dostça sicak ve olumlu ılışkıler ıçınde olması onemli ve gereklıdır Fakat bu ılışkı laubalılığe donuşmemelıdır Hemşıre duygusal yonden dengesmi koruyarak, hastasını duşunduğunu gostermelıdır Fakat hastava katı davranmaktan kaçınmalı şefkatlı bır yaklaşım ızlemehdır Hemşıre her bır hastaya uygun ve acelesız bır bakım sağlamalıdır Fakat sınırlı ve değerlı olan zamanını tum hastalara eşıt değerde kullanmalıdır. Hemşıre, hastanın bedensel ve akılsal rahatlıgı ıçın mumkun olan herşevı yapmalıdır Fakat kendısının uî normal bır hajat yaşamaya hakkı olduğunu hatınndan çıkarmamalıdır Hemşıre hastanın bedense! ıhtıjaçlarını olduğu kadar duy gusal ıhtı>açlannı da karşılamalıdır Fakat mahremıyetıne saygılı olmalı kişısel bılgılen ıyıleşmesı ıçın gereklı olmadığı zaman kullanmamalıdır Hemşıre hastdsıru toplumun bır bıreyı olarak düşunmelı onun sosyal, ekonomık ve bundan doğan psıkcîlofık dtırumunu dıkkate alrhalıdır Fakat kendısını de tanımış olmalı ve yargılarmda subjektıf olmaktan kaçınmalıdır Hemşıre ıu bır dınleyıcı olmalıdır Fakat bu konuşmaya değer katabılecek hususları da soylemekten kaçınmamalıdır Hemşıre, bılınçlı olarak hastanm bakımı ıle ılgılı hekım dı rektıfım uygulamakta dıkkdt gostermelıdır Fakat durum gerektırıyorsa dırektıfı \enne getırmeden once ıncelemelıdır Hemşıre ış arkadaşıannın onuruna her zaman ozeılıkle nastalar ve obur kışıler onunde dıkkatlı olmalıdır Fakat mesıek(e kendısı kadar başkaıarmın da yuksek ıs duzeyıne erışmış olmasmda çaba gostermelı yar aımcı personel ıle ıyı ış ılışkıleri kurmalıdır Fakat bu grubun aenetımınden sorumlu olduğunj aa unutmamalıdır Hemşıre, hemşıreıık eğıtımı ve uvgulamasının ıstemlen standartlara ulaşnıasım sağlayacak bılgı ozunun gelıştırılmesı, hemfirelığın toplumsaı ve ekonomık koşuUarının dengelı bır şekılde jurutulmesım çerçekleştırmek uzere, meslekı Kuruluşlarda ak. Uf rol almalıdır Fakat bu faahyetlere, bakım gorevmden daha fazla zaman ayırmamalıcur Sağlıgın korunması gelıştirılmesı ve hastalıkların onlenmesınde yapabıleceğı herşeyı yapmalıdır Fakat bu çbDalarından otüru, hemen takdır gormezse uzuntü duyup cesaretı kınlmamalıdır Çunku Kışınm sağlıkiı olmasının nedenımn nemşıre talafından tavsıye eoılen sağlık olçulerme dayandığını anlaması zaman alacaktır Hemşıre, mesleksel sorumluluklarını yerıne getırmeae daha ıyı yollar aramalıdır Fakat ken oısının gelışımıre katkıüa bulunmak uzere denetım ve degerlendırmelerı hoşsoru ıle kar^ılamalıdır ozellıkle çabuıtJuk gereken hallerde hemen karar velebılme ve vargıiama gucune sahıp olmak ıçın kencune guven duyçusunu gelıştırmıs olmalıdır Fakat her vaptığının en dogrusu oldugu çıbı bır ınanç ve tutum ıçınde olmamahdır •••••••••••••••••••••••••••••••••••••»••••• BUGUNKÜ TURKIYE Y a z a n EKREM KIZE YILIN KİTABI ÇIKTI TÜRKÎYE N£DEN HALK ÎÇÎN BİR ISTIRAP, İKTÎDAR IÇİN BlR S A L T ^ N A T MEMLEKETIYDT OKUYUNUZ, ÖĞRENİNÎZ Satış ve Dağıtım KEMAL K4RATEKİN Vuayfct »aış.sı Ist. • • • • >••••••••••••••••••••••»••••••••••••••••••»• (Cumnur.vet. 3769) »•••••••••••••••••••••••••••••••»••»« »••••• t • • D.B. DENIZ NAKLIYAT T.A.Ş. GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN • I Hurda Halat Satılacaktır • : • ^ 1 Teşekkulumuzde mevcut tahmini 5000 kg burda halat kapalı zarfla teklıf almak suretlyle satılacaktır. 2 Halatlar Teşekkulumuzün Beşıktaş Deposunda gorul*bıUr 3 Geçıci temınat 2500, TL. kati temlnat 5000, TLdır. 4 Teklıfler en geç 16/5/1974 gunu saat 14 30'a kadar Malzeme Ikmal Mudurluğune verılmış olacaktır Postada vaki gecıkmeler kabul edilmez Teşekkulumuz 2490 savılı kanuna tabı olmadığından lhaleyı yapıp yapmamakta veya dıledığine yapmakta terbesttır. • ••»»»»»»» D.B. Deniz Nakliyatı T.A.Ş. Genel Mudürluğü »•»»•••••••••••••••••••••••••o» (Basın: 14725/3757) şıııııııııııııuııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımııııııııııııııııııııınııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııııııııiir ÎLÂN İst. Üni. Dişhekimliği Fakültesi Dekanlığından Fakültenuzın muhtelıl kürsülHrınde aoık asstanlık kadrolanna untıhanla eleman alınacatct r. Isteklılerın 14 5 1974 Salı gunu mesa, soniuoa Itadsj Dekanlıga (ÇAPA) müracaatlan Adavlarır llsan ımtıham 16 51974 IJerşemoe ı»ünU saat lOOU'da Bıl'm ımtıham 2ü 5 1974 Pazartesı giınu saat lOUO'da Fakulte bmasında yapılacaktır. (Bnsın 14843/3768) Sonuç Hemsıre hem kendısı hem de toplum ıçın anlamlı ve zengın bır yaşam ıstnorsa açıklamaja çalıştıgımız bu ahiaksal değerlen gunluk evlemıerme aktanp aktarmadığını kercu Kenuıne sık sık sormalıdır 12 Mavıs «Hemşırehk Gunu» varu bugun bu Guşuncelerle tum nemşırelere kutlu olsun Mesleğin Ahlaksal Temelleri Hemşırelik ise, lnsanoğlunun bırbınyle ılk ılışkılerınm başladığı andan berı var olan eski bir meslektır, ve bir ınsanm bır ınsana verebıleceği kişısel, en yaşamsal blr hızmettır Bılım ve sanattan oluşan hemşirelık hızmetimn zengm geçmesıne her kuşak bazı şeyler ek^lllllllllllllllllllllllinuilllMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIMIMHIIIIMIIIHHMIIIIHIIIIIIIlllllllllllllii leyerek bugunku modern meslek haline getlrmede katkıda bulunmuşlardır, fakat her za= Di'usşafakamızın kuru'usunun 101 yı'donumu 12 Mayıs = ^ 1Q74 Pazar gunu saat • 0 30 da Daruşşafaka Lısesı'nde kutlaş man hemşirenın hareketlerinln temellerını bıçimlendıren yuk= nacaktır H sek ahlaksal ulkuler üstün tu= Bu mutlu gunde hepınızı aramızda gcrmek en büyuk ş tulmuştur. Şımdi de bılım ve = arzumuzdur. = teknolojıdeki llerlemeler saglık | DARÜŞŞAFAKA'DAN YETİŞENLER | mesleklennde ve hasta bakımı| DEIİNEĞI 1 nır> bıçımınde onemli değışıklıkler ortava çıkarmıştır în«an Miıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımıııııııııııııiır bıyolojısı ve tıptakı jenı bilgı(Cumhurıyet 3772) TEŞEKKUR Aılemızın değerlı vaılığı, yerı dolduruıamıyacak, RÜKZAN GÜNSELİ'nm anı olarak aramızdan ayrıiması nedenı^le c°naze torenine katılan, çelenk gonderen, bızzat zıyaretımıze g°ıer. mektup, telelon ve telgrafla tazıyetlerını bıldırereK, ouyuk acurhZJ paylaşan, akraba dost ve arkadaşlarımıza, olumu sırasında yakın ilgısını esırgemıyen Dr Gokçe Ergun ve mes.ekdaşlarına saygı ıle teşekkurlerımızı sunanz ESt: Kamuran GÜNSELt KIZLARI: Kengın tngm GÜNSELİ KARDESLLRİ: Guher GLremer ve BL£DA (Cumnur)yet: 3775) ( SAYIN DARÜŞŞAFAKALI j MEYDAN DERGH MEYDAN almayı unutmayın. 52 sa\fa, 5 lira (Man A an> luaO/3771) kamuoyunun sesıdır. Bu salı ve her salı