Catalog

6AH1*fcl ü i CUMiliJitikfc.1 ii ın^uınmmnıntnmıınıınnifinnnnımtııımıtıııınnmtnımııımnmtımııtıiıınıııııııııııııııııiıııı Bötünüyle. Arasıra gazeteler ve dergilerde çıkan haberleri bir araya getlrmekte fayda var. Eğer bn parçalar bir bütün içinde birleşiyorlarsa anlam bakımından da bir yazının bütününü meydana getiriyorlar demektir. Eylem dergisinin §on sayısında Columbia Üniversitesi profe•Srlerinden C. VV'right Mills'ın yazdığı bir kitaptan bazı sayfalan çevirip yayınlamış Doğan özgüden... Bu arada Amerikan Generallerinden Smedley D. Batler'ın şu sözlerini de aynı yazıda okudnk. Diyor ki General Butler : « Memleketimin en aktif askeri kuvvetlerinden biri olan deniz piyadesinde tam 33 yıl ve 4 ay geçirdim. Asteğmenükten generalliğe kadar bütün rütbelerde liyakatl? hizmet ettim. 1914 te Meksika'da, özellikle Tampıco'da Amerikan petrol şirketlerinin çıkarlannı savundum. Haiti ve Küba*yı National City Bank için elverişli kaynaklar haline getirdim. 1909 12 arasında Nikangua'yı Brown Brothers Kumpanyasının bankacılık faaliyetlerial önliyecek Amerikan şeker şirketlerine açtım. 1903 te Honduras'ı Amerikan raeyva kumpanyalarının kazanç kaynağı haline getirdim. 1927 de Standard Oil'in Çin'e korkusuzca girmesini »agladım.. Bütün bu yıllar süresir.ce, bizim arkamızda olanların söyledikleri gibi, ben her tarafı haraca kesmiştim. Çerellerle, madalyalarla, taltiflerle donatıldım.» Evet, böyle konuşuyor Amerikan generali... Tabiî o kendi filkesfoln çıkarları için çalışmayı ödev gayacaktır. Her general kandi filkesinin çıkarları için çalışmayı ödev saymalıdır. Dflnkfl bir sabah gazetesinin iktisat köşesinde aşağıdaki hab«rieri okuduk : cŞilide ülkenin bir numarah ulusal kaynağı olan bakır tnadenlerini yabancı şirketlerin elinden kurtarıp Şili'leştirmek parolasiyle işbaşına gelen Başkan Frei, bu savaşın ilk ravundunu kaybetti. Başkan, «Yabancı şirketleri, yatırımlan artınp, bu yatınmlar içindeki Şili payını yükseltmeye zorlayan» bir kanun tasansını Kongreden geri istedi. (...) Ekonomik çevreler, «Frei'ain leçim sonuçlarını görmeden kesin adımını atmaktan çekindiğlni ve ülke ekonomisi için çok gerekli olduğu halde, önemli bir tesanyı böylece bir süre geciktirmek zorunda kaldığını belirtijror.» Şili'de durum böyleymiş demek... Şimdi gene dünkü gazeteden Cezayir'in dnrnmnnu belirten haberlere bakalım : € Cezayirde, ülkenin çeşitli maden kaynaklarını işleten çeaitll yabancı şirketler bu hafta hükümetten sert bir ihtar aldılar. Bilindiği gibi, Cezayir'in özgürlüğüne kavuşmasından bu yatta geçen iki buçuk yıl içinde, bazı yabancı maden şirketleri üreMmi azaltmak, hattâ çahşmalarını durdurmak yolunu seçmişlerdi. (...) Bu hafta cülkenin ulusal maden kaynaklarının şirketlerin keyfine bırakılamıyacağını» belirten Cezayir Hükümeti, elind* maden lisansı bulunan 79 şirkete «önümüzdeki iki ay içinde kaynaklar yeniden tam kapasite ile üretime geçirilmediği takdird«, madenlere devletçe el konacağını bildirdi.» Şimdi de Hindistan'ın durumuna bakabm : « Batılı üç büyük petrol şirketinden şimdiye kadar ihtiyacını »ağlıyan Hindistan, ham petrol fiyatlarının yüksekliği karşıtında, bir süredir ucuz Sovyet petrolünü de ithale başlamış buİunuyor. Ithalât devletçe kurulmuş olan Hint Petrol Ortaklığı'nca yapılıyor. Bu ortaklığa ait petrolü şimdiye kadar üç 3'abancı şirket dağıtmakta idi. Sovyet petrolü ithaline başlanmasiyle birlikte, bu yabancı şirketler hükümete ne doğrudan doğruya. ne de ajan sıfatiyle bu petrolü dağıtmıyacaklannı bildirdiler. Hint Hükflmeti şimdi çift dertle karşı karsıya...» Ve nihayet dünkü Cnmhuriyet'ten Snat Aray'ın «Ereğli Demlr Çelik Şirketi ile ilgili bazı önemli hususlar» isitnli makalesinden birkaç satır : cAmerikan Coppers Inc. Şirketinin Türkiyede bir ağır sanayi kurma teklifi. 1959 yılı gibi, memleketin iç siyaseti bakımından hayli kritik bir devreye raslamıştır. Bu bakımd*n şirketle uzun müddet devam eden müzakereler sonunda, memleketin artık bir ihtilâl havası içinde bulunduğu 1960 nisanında imzalanan anlaşmada şirket gayet ağır basmış ve hükümet erkânının içinde bulunduğu ruh haletinden beîki de bazı hususi menfaatlerden âzami istifade ederek âdeta bir kapitülâsyon havası taşıyan şartlar ve hükümleri empoze etmiştir.» Daba başka haberler de katabilirim bnnlars, ama, fıkra nzayseak. Bütün bunları tstanbul Ankara motorln trenine binip •erriıi beğenmediği için neredeyse Demiryollannın yabancı şirkettere verilmesini isteyecek kadar şaskına dönuıüşlere sunuyo =haberleri İ Güniin Konuları | i. llllllllllllllllllllllllllllllll Ticaret Konuları ıııııımııımıııımıııııııııı ıııı=ııııııııııııııııııııınıııımııııııııııımıııııııııııııııııımııııııııımıııııııııııııııiMiııııııımıııııııııEıııı Maçka'da San'at Sitesi kuruluyor K Mackanın, Mithatpaşa Stadına bakan yamacındaki boş sa; hayı değerlendirmek için küçük • bir sanat sitesi kurulacaktır. önce ressamlar için bir stüdyo : ve teşhir salonu inşa edilecek ' tir. Ressamlar burada serbestçe I çahşabilecek ve eserlerini teşhir ederek satabileceklerdir. Sahanın bir kısmı da kır kahvesi ve gazino olarak düzenlenecektir. Imar Plânlama Müdürîüğü proje çahşmalarına bas ; lamıştır. Tehlikeli bir tarif, yararlı bir usul Y a z a n : nı.ıni"iL Uretim ve ihracatta teşkilâtianma Yazan: Yılmaz ULUSOY (Ticaret Bakanlığı Müfettişi) Son günlerde gerek basında, ge ce döviz gelirinin artırılması için, rekse düzenlenen açık oturum başlıca ihraç ürünlerimizin, piyalarda dış ticaretin devletlestiril salarının düzenlenmesi ve ihramesi tartışma konusu yapılmak catçılar arasında olumsuz dış retadır. Bilhassa ithalât ve ihra kabetin giderilmesi amacını gücatta döviz kaybına uğranıldığı den kamu ve özel kuruluşlara geiddiaları tartışmaların esas te rekli imkân ve yetkilerin verilmasını teşkil etmekte ve bu mesi ve bu konuda gerektigi takişin devlet tarafından v.tpılma dirde yeni kuruluşlara gidilmesi sı halinde büyük miktarda do kayıtlı bulunmaktadır. Geniş üre viz tasarrufu sağlanacağı ileri t i c j t o pluluğunun koronması, kooperatifçiliğin himayesi ve tek sürülmektedir. Dış ticaret gibi çok yönlü bir alıcı karşısma tek satıcı olarak problemin, kısmen genel ekono çıkılması bakımından, bir kısım minin bünyesine bağlı sebepler maddelerde, anlaşmalı memleketden ileri gelen döviz ziyaı gerek lere yapılan ihracatta, muayyen çesiyle devletleştirilmesini iste devrelerde, yalnız Tarım Satış mek, aşırı bir talep gibi gözük Kooperatifleri Birliklerine ihramektedir. tthalât ve ihracatta eat hakkı tanınması, çekirdeksi* bir döviz kaybı kabul ediliyorsa kuru üzüm ihraçlarınd» yine aybunun, mevcut kontrol sistemi nı hirliğin, fon'u hissesinin daha nin kuvvetlendiriimesi, merkezi düşük olarak tesbit edilmesi, f>iidarenin daha çok müdabalesinin liyata intikal eden başarılı tatbisağlanması veya yeni usullerin katlar olmuştur. getirilmesi suretiyle, ortadan kalÜretici, tacir ve ihraeat menfadırılması veya asgarî badde indi atlerinin, kamu yararına telif rilmesinin mümkün olması icap edilmesi, dış piyasalarda Türk eder. mallarının kcndisine rakip olBu konuda asıl üzerinde du maktan kurtarılması, müstahsil rulması gereken husus. 1963 yılı ürününün değer fiyatına alınıp sonuna kadar bir türlü inkişaf satılması, teşkilâtlanmayı iüıum edemiyen ve ancak 1964 yılında lu kılmakla beraber, tesis olnnaümit verici bir gelişme gösteren cak kamu kuruluşlannın mnvafihracatımızın devietleştirme ile fakivet sartı, ihracatın, bu tesekistenilen seviyeye çıkıp çıkmıya Uüller tarafından ve bn teşekkülle cağının tartışılmasıdır. Genellik rin iirün satacağı ihracatçı tarale kabul edilen düşünce, devlet fından müştereken yapılması şarleştirmenin uygulanması halin tına genis ölçüde bağlı bulunmak de çok miktarda paraya ve kali tadır. teli elemana ihtiyaç duyulacağıHalen bazı demokratik memledır. Filhakika, nazari alandaki ketlerde tatbik olunan bu usulle, düşüncelerin tatbikata intikalinin dahilî piyasayı tanzira etmek, dış ne gibi neticeler doğuracağının, satışlarda daha becerikli olan ihekonomik yönden muhataraları racatçınm hem menfaatini korunin ne olacağınııı kestirilmesi bir mak hem de gayretini değerlenhayli güç bulunmaktadır. Fakat dirmek mümkün olmaktadır. Lüreali«t bir görüşle, memleket zumlu tesis ve depo ihtiyacının, gerçekleri göz önünde bulundu başlangıçta Tarım Satış Kooperarularak, neyin yapılması gerek tiflerinden faydalanmak suretivtiğine iyi teşhis koymak, proble lc sidfrilmesi ve kooprraiıfçilıiiıı min çözümlenmesinde bizi doğru te.viki bakımından, dış ticarrtte yola itecektir. Bu bakıından esitlik prensipini bozmadan üretiihraç ürünlerimizin iç bünyede ciyi kooperatiflere itici bazı muateşkilâtlanmasının inceleme ko fiyet tedbirlerinin alınması bilnusu yapılması faydalı görilmüş hassa faydalı olacaktır. «ür. Teşkilâtlanmanın diğer bir netiSon yıllarda gösterilen devamlı cesi de, ihracattan alınacak nisbi gayretlere rağmen, belli başlı ih aidatlara tesis edilecek fonların, raç mallarımızın, ekonominin iç maddenin alım ve ihraeat politibünyesinde gerekli şekilde teski kasında kullanılması ve geçmif lâtlanması, üreticinin, istibsal et senelerde hazinenin büyük zaratiği ürününün iç ve dış ticaretin rına mal olan müdahale alımlade söz sahibi kılınması, tacir, rından doğacak neticelerin bu üretici ve ihracatçının menfaat fona intikal etmesidir. lerinin telif edilmesi ve dış alıNetice olarak ihraç ürünlerimicılar karsısına organize şekilde zin iç bünyede teşkilâtlandırılçıkarılması henüz başarıya ula nıavı zaruretinin, dış ticaretin dcv şamamıştır. Buna karşılık, aynı letleştirilmesi gibi naıari konuürünü istihsal eden rakip mem lardan daba önce ele alınmasının leketler teşkilâtını çok evvel kur lâzım geldiğini ve bn husnsnn muşlar ve madde politikasını mü öncelikle tartışılmasının ekonoessir şekilde yapmışlardır. Geçen mik yönden daha faydalı sonuçyaz, çekirdeksiz kuru üzüm dıs lar tretireceğini kabul etmek zosatıslarında. brynelmilel anlaş ruhdayıl. malara rağmen, özel firmaların risturn muamelelerine teşebbiis etmeleri, üretici zararına fiyatların aşağı çekilmesinin istenmesi, keza çok büyük fedakârlıkla yaüzun müddet teshls edllemlyen pılan fındık müdahale mübayaahastalığımın tedavislnde kıymetli ları aleyhine, tesbit edilen taban alâkalarını esirgemiyen Guraba fiyatların altında satışlara tevesHastahanesi Ortopedi Kliniği S«fi sül edilmesi, teşkilâtlanmasının Prof. Dr. MÜNİR AHMET SARPTENER> amellygtl blzzat y«pzaruretini açıkça ortaya koymusmak lutfunda bulunan Doç. Dr. tur. Anayasamızda, halkın gereği ESAT KILIÇHAN'a re Op. Dr çibi beslenmesi. tanmsal üretiKUT SVRPYENERe. Dr. Ayhan min toplum yararına uygun olaAKAROĞLD'na. Narkozltör Dr rak artırılması. tarım ürünlerinin CEMÂL SrRIMOĞLDna. Op. Dr PAHRİ SBTHANa. Dr. KÂZIM ve tarımla nğraşanların emeğinin GEDİK'e. Dr ÖZCAN ÖZCÜRÜdeğerlendirilmesi için lüzumlu MEZ'e Baş Hemşire Cemlle Ertedbirlerin alınması devlete çötürek'e hemsire Fikrive ve Fat^ıa rev olarak verilmiştir. Ayrıca hanımUra bütün hastahane perbeş yıllık kalkınma plânının 1965 soneline alenen tesekktirü bpıc blllrlm. yılı programında. ihraeat ürününün değerlendirilmesi ve böyleSüreyya TUNA Gaziosmanpaşa'ya su verilecek Gaziosmanpaşa ilçesinin su sıkıntısını gidermek için yapılması gereken iilitre havuzlarının inşaatına önümüzdeki günlerde başlanacaktır. Artezyen sulannın filitresinde kullanılacak havuzlar hizmete girdikten sonra ilçeye verilen su miktarı günde 3000 metreküp artacaktır. Inşaatm ihalesi yapılmıştır. Teni bir trafik kursu açılacak Trafik Teşkilâtının noksan çalışan kadrosunu tamamlıyabilmek için Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından bu yıl bir kurs açılmasına karar verilmiştir. Kursa alınacak memurların fizik yapısının güven ve otorite telkin etmesine, konuşma, hal ve hareketlerinde nazik olmalarına, lisan bilmelerine dikkat edilecektir. Tren ferisi yarın denize indiriliyor Devlet Demir Yollarının Haliç i Tersanesınde inşa ettirdiği «Demir j I yolu II» tren ferisi yarın saat 11 j de denize indirilecektir. 480 ton j yük taşıyabilecek feri, 13,4 mil sürat yapabilecektir. Bütün malzemesi yerli olarak inşa edilen ferinin boyu 72.45, genisliği 15 metredir. Karşılıksız çek kesilmesinin önlenmesi istendi îstanbul Ticaret Odası, karşılıksız çek kesilmesini önlemek için Ceza Kanununda bulunan hükümlerin ağırlaştınlmasım hükümetten i istemiştir. Bu konuda hazarlanan | bir rapor Maliye Bakanlıgıra gön ı derilmiştir. Aynı konuda Türkiye Bankalar Birliği tarafından da bir kanun taslağı hazırlanmıştır. ı Boğaz sahil yolu bu yıl da tamir edilecek TEŞEKKÜR Aüe büyüğümüz, Mensucat Santral T.A.Ş. kurucularından V« Idare Meclisi Reisi Bay Boğaz sahil yolunun Ortaköy ile Arnavutköy arasındaki kısmının tamiri de bu yıl yapılacaktır. Bilindiği gibi yolun Beşiktaş Or taköy kesimi bir süre önce tamam | lanıruş, fakat inşaat yavaş gittiğin j den şikâyetlere yol açmıştı. Yeni kısım için 1965 yılı bütçesin de 2 milyon lira tahsisat ayrılmıştır. İnşaat 1 Marttan sonra ihaleye çıkanlacaktır. NÂZIM ALI BEZMEN'ln bizleri sonsuz acılara garkeden elim ziyaı dolayısiyle gerek bizrat cenaze merasimine iştirak ederek veya evimize kadar gelerek veya telgraf, telefon ve mektupla tâziyette bulunmak surctiyle sonsuz acımızı paylaşan yakın akraba ve dostlarımıza TB muhterem zevat ile muhtelif müessese mensuplarına ayrı ayn teşekkür etmemize acımız mâni olduğundan bu husustaki teşekkürlerimizin gazeteniz vasıtasiyle alenen duyurulmasını rica ederiz. BEZMEN, AKTAY, ESEN, EDİN, TELCİ AİLELERİ Beyoğlu Havagazı İşletmesi İ.E.T.T. ye bağlanmıyor ! Geçen yıl mukavelesi feshedilerek muvakkaten İ.E.T.T. İdaresine bağlanan Beyoğlu Havagazı İşletmesi j nin, mülhak bir müdürlük olarak | Belediyeye bağlanması kararlaştırıl mıştır. Bu suretle Belediyeye bağlı İşletmelerin sayısı da 6 ya yükselmis olacaktır. selmiş olaraıktır Bu konu ile ilgili olarak hazırlanan teklif ve «Beyoğlu Havagazı İşletmesi» nin 1965 yılı bütçesinin mü zakeresine önümüzdeki günlerde başlanacaktır. i 1964 KALKINMA İSTİKRAZ TAHVİLLERİ SATIŞÂ ÇIKARILMISTIR. 1 Şubat 1965 tarihınden itıbaren satışa çıkarılmış olan 0,'o6 faizli, her türlü vergı ve resimden muaf ve istenıldiğı zamaa paraya tahvil edüebilecek ve Devlet ihalelerinde teminat olarak kabul olunacak 1964 Kalkınma Istikrazı Tahvillerini bütün Bankalann şube ve ajanslannda bulabileceksıniz. MALtYE BAKANLIG1 (Basm 1208 A. 685/1745) ŞUBAT 12 ŞEVVAL 10 V. 1 657il2.28 15.19jl7.39 19.11 \ 5.15 1.19; 6.50: 9.41,12.001 1.32 11.37 Bu unsurlara göre, entellektüel faaliyet gösteren, fikrî muhtevası olan bir çalışma yapan bir dernek, bilhassa seçim zamanında «Bir partiyı veya adayı destekliyor; belirli görüşü ile toplumu etkiliyor» bahanesiyle, zorla, siyasî parti müeyyidelerine bağlanacaktır. Bu durum ise; bazı düşünce ürünlerini saf düşünce olarak kamu faaliyetlerine, devlet düzenine, topluma sunan bazı dernekleri, siyasî partiler hakkmdaki anayasa müeyyidesine zorla bağlamaktır. Zorla yapılan bu bağlayış, sonunda, bu dernekleri hayat sahnesinde söndürmeye yol açacaktır. Çünkü onlar, bir parti gibi teşkilâtlanamıyacaklardır. Maksatlan bu olmadığından, fikriyatları ve basit öğütleri, daha baştan. «iyasî partinin karmaşık örneğinden çok uzak bir sadelik içinde kurulmuştur. Işte yukarıdaki unsurlara dayaNasılsa tasarıya girmiş bulunen tarif ve tavsif; fikriyatı, senan, fakat son günlerde tasarıdan çim endişelerine ve menfaatlerine atılması da söz konusu edilen yararlı hükme gelince; bu, ağa de göre formüle edilmemiş, yapısı da bir seçim savaşı, bir iktidar mokrasisini, ağa oyunu katmersavaşı gereklerine göre kurulleştirerek yansıtan oy sistemini, mamış bulunan fikir dernekleri bir dereceye kadar değiştirme isiçin böyle bir tehlikeyi getirmektidadındadır. Tasarınm 37 nci tedir. Bu tehlike de, fikir özgürmaddesinde j'er alan «ön seçim» lüğünü söndürecek, Türkiyeye usulüdür bu... toplu bir çalışma ile fikrî katgı Şimdi, bütün serbest fikir çevgetirmeyi imkânsız kılacak bir relerinin, düşünce özgürlüğünden tehlikedir. yana olup, geniş, saf düşüncenin Türk toplumunu etkilemesinden u tehlikeden kurtulmak için; yana olanların, üzerinde, büyük ya 1 inci ve 2 nci maddeleri bir telâş ile durup kamu oyunu tüm kaldırmak, ya da. tarif uyarması gereken tehlikeli hükve tavsifi, bir siyasî parti kanumün yapısını, gerekçesini, neden nunda bulunması gereken gerçek bir tehlike teşkil ettiğini açıklave bilimsel unsurlara dayatmak maya gelelim: gerekir Gerçekten siyasî partiyi ve bu arlâmento gündemine girmiş nitelikteki derneği bir çok açılarbulunan siyasi partiler tasadan, bir çok tarife kavuşturabirısı, bir Siyasi Partiler Kanuliriz. Ama gerçekçi ve bilimsel nunda, siyasi partiyi tarif eden açıdan bir siyasî parti kanununbir hüküm ile, siyasi gayeli derda bulunması gereken gerçek unnekleri tavsif eden bir ba?ka surlar açısından hareket edersek, hükmün de bulunmasını iyi kartarif şu unsurlara dayanmalıdır: şılamıstır.. Anlayabildiğimize gö*) Kıymetlenecek fikir ve men re tasannın bu konudaki göruşü faatleri olmak; şu olmak gerekir: Sıyasî partilerin hukukî rejiminin düzenlenb) (Bu fikir ve menfaatlerini mesi, bir anayasa emridir. Çünkıymetlendirmek için) siyasi hakü. partilerin siyasî faaliyetleri, yatı kısmen veya tamamen ele bundan bbyle anayasa yolu ile geçirmeye matuf bulunmak; denetlenecektir. O halde, böyle c) Seçimler yolu ile (siyasî habir hukukî rejim içinde tpaliyetyatı kısmen veya tamamen ele leri denetlenecek kuruluşları iyigeçirmeye matuf olarak) sijfasî ce bilmek, tanımak, öteki dernek hayata katılmak için organize bir lerden ayırmak lâzımdır. kuruluş olmak... O halde, bu unsurları ihtiva eBir başka deyimle; bir parti gibi çalışıp, siyasi hayatı bir par derek verilebilecek tarif de şu olabilir: «Siyasi partiler; fikir ve ti gibi etkileyecek kuruluşları da, kıymetlendirmek teşhis etmek, yakalamak ve ana menfaatlerini için, siyasî hayatı siyasî iktidarıyasa deneti altma almak gerekir. kısmen veya tamamen ele geçirBunlar mademki parti gibi çalımeye matuf seçimler yolu ile sişıp, siyasal hayatı parti gibi etyasi hayata katılma zımnında orkiliyorlar, öyle ise partileri bağganize kuruluşlardır.» layan aynı sınırlarla, unsurlarla, inaenaleyh, bir dernek. bir müeyyidelerle de bağlanmalıdırfikre sahip olsa da fikir ve lar. Bazı dernekler, siyasî parti menfaatlerini somut ve gergibi çalışıp siyasi hayatı etkileçek olarak kıymetlendirme içinyecek iseler, partilerin bağh kalde değilse, parti niteliğinde de dığı anayasa deneti ile bağlandeğildir. Bir dernek; göstereceği malıdır. Bunun için, siyasi parti fikri faaliyet yolu ile, devlet düile, siyasî parti niteliğinde olup. zenine, kamu faaliyetlerine, bir aynı müeyyidelere bağlanması kelime ile topluma müessir olsa gereken dernekleri de tarif ve da; siyasi hayatı kısmen veya tatavsif etmek gerekir. mamiyle ele geçirmeye ve fikir • şte, kendi deyimlerimizle açıkI udığımız bugörüse, onun bu• . , ..,.,• , .... • raya kadarki veçhesine, karşı gelmeye lüzum yoktur. Fakat tehlike, bundan sonra başlıyor: Çünkü 1 inci. 2 nci maddeler siSerglll babamız yasi partiyi, siyasî parti niteliğinAHMET TEVFİK deki dernekleri teşhis için şu unsurları ileri sürmüs bulunuyor. SABUNCUOĞLU'nun »zlz ruhuna lthaf edllmek üzere a) Belirli görüşleri olmak; 13 şubat 19S5 cumartesl günü b) Bütün devlet düzenini kamu lklndl namazmdan sonra, Kadıfaaliyetlerini, bir kelime ile topköy Peneryolu tstasyon Camllnde lumu, seçimlerle, bu belirli görüş okunacak olan Mevlidi Serife. arEU eden akraba re dostlarının t«« yönünden etkilemeye matuf olrlfinl ric» ederiz. mak; E}i Te eTİatlan c) Seçimlerde bir partiyi veya adayları desteklemek. amu oyunu uyarmak gerekir: Uyarmak gerekir ki, Parlâmentoda ko nuşulmaya başlanmıs bulunan siyasi partiler kanun tasarısında pek tehlikeli bir hüküm bulunmaktadır. Bu hüküm, üzerindeki bütün tartışmalara rağmen, ağırhğını olduğu gibi muhafaza ederek, kanunlaşma yolundadır. Yine haber vermek gerekir ki, bu tasarıda, bu sefer, pek yararlı bir hüküm de bulunmaktadır. Fakat, tersine bu hüküm, tasarıdan kovulmak tehlikesi ile karşı karşıyadır. Tehlikeli olarak gösterdiğimiz birinci hüküm, gerçekten, Türkiyede düşünce özgürlüğünün; bazı düşünce ürünlerini saf düşünce olarak şekillendirmesine; bunların düşünce olarak topluma etki getirmesine engeldir. Bu; tasarının 1 inci, 2 nci maddelerindeki, »iyasi parti tarifi veren, siyasl parti niteliğinde olan dernekleri gösteren hükümdür. Prof. Bahri SAVCI ve menfaatlerini bu şekilde somut ve maddi o'.arak fiilen değçrlendırmeye matufluk içinde değilse yine parti niteliğinde değildir. Keza bir dernek; türlü şubeleri olan bir örgüte sahip olsa da, siyasî hayatı kısmen veya tamamiyle ele geçirmeye elverişli bir teşkilât halinde değilse ve siyasî hayatı ele geçirmeye elverişli böyle bir teşkilât altında, siyasî iktidar için siyasi hayata katılmıyorsa, siyasi parti değildir, ve binaenaleyh siyasi parti müeyyidesi ile bağlanmaz. T *** asarıdan kovulmak istenen yararlı hükme gelince: Bu da, «Ön seçim» usulüdür. Tasarı, 37 nci maddesinde, her seçim çev resinden çıkacak milletvekili adaylarını, artık bir dar parti yoklamasından çıkartmıyor. O seçim çevresindeki bütün partililerin katılacaklan pek geniş bir seçmen kütlesini içine almış bulunan pek geniş bir parti yoklamasından çıkartıyor. Işıttiğimiz» göre. bu hükmü kaldırma eğilimi ortaya çıkmış. Oysa ki, adaylan, böyle, pek geniş bir yoklamadan çıkartmak, pek yararlıdır. Demokrasi, siyasi temsile dayanır. Demokrasinin cerçek olması için, siyasi temsilin de gerçek olması gerekir. Bunun için de, temsil temelinin, mümkün olduğu kadar, geniş olması şarttır. Işte, 37 nci maddede ifadesini bulan ve adına «ön seçim» denen usul, demokrasinin bu temsil temelini, daha aday tesbiti safhasında, genişletmiş oluyor. B P S iyasî parti denen kuruluş ise karıştığı andanberi, demokrasideki temsil vetiresi, bir yandan. son derece genişlerken, öte yandan da gerçekte bir şekil olmaya mahkum olmus ve daral mıştır. Millet temsilciliği, bir bakıma pek geniş bir seçmenler heyetinin oyu ile elde edilir gözükmesine rağmen, aslında, adayı seçen ve milîet tümüne ve hattâ bir seçim çevresi seçmenler kütlesinin tümüne nazaran pek dar bir heyet olan komiteleriı karan. oyu ile elde »dilir olmuştur. İşte şimdi «ön seçim» usulü. bir partinin bir seçim çeVresi için deki adaylarını, "böyle i dar bir komiteye tesbit ettirmiyor; o çevredeki bütün partilileri içine alan bir heyete tesbit ettiriyor. Bu suretle temsil temeli, mümkün olan en büyük fiziki genişliğine kavuşmuş oluyor TEŞEKKÜR B Bu durum ise, dar tutulan aday tesbiti heyetlerine daha kolay hâkim olacak «seçim ağalan» nin rolünü azaltıyor. Temsilî, ağaların temsili olmaktan biraz daha uzaklaştırıyor. fşte kamu oyu. ne yapıp yapıp, Siyasi Partiler Kanunu tasarısının 1 inci ve 2 nci maddelerinde, hâlâ duran bu tehlike ile tasarıdan kovulmak istenen yararlı «ön seçim» usulünü, parlâmentosuna unutturmamahdır. Ve ondan buna göre bir karar istemelidir. MEVLİT Cumhuriyet'e mektuplar Din adamları niçin murakabe edilmez ? Koçarlı'dan öğretmen Vey Esen; Türkiye Cumhuriyetinde. bütün müesseselerin mürakabesi yapılır. tçisleri Vekâle tinin. Valilerine. Kaymakam lıklarına, raüdürlüklerinr. muhtarlanna, bütün teşek kiillerine karşı bir teftis sis temi vardır. Hattâ mahkeme lerin verdiği kararlar îargı tay tarafından mürakabe o lunur. Yalnız Türkiye'de din adamlarının çalışmaları mu rakabe ve kontroldan âzade bırakılır. Bu durumdan isti fade eden sağduyudan yok sun imamlar. camilerde iste diği ve işine elverdiü sekil de vaaz etmekte. daha da ı leri çiderek zaman zaman su rada burada Atatiirk inkılân lanna saldırmağa cür'et et mekte. etrafındaki cahil liim reye dine tiavanan devlet i daresinin nzlrmini cektirmek tedirler. sel Diyanet Reislieinden, imam ların Cuma çünleri hanıri ko nulara dair vaaz edecekleri ne dair programlar verilir. I mamlar bu prosramı bir kti seve atarak. N'urrulueu vaya rak ve onu gelistireeek konu lan cemaatlarına aktarmak ta, imamlann en yakın âmi ri olan müftülükler bile her seyden bihaber ilçe merke 7İndeki makamlannda rahat oturmaktadır. tifdlilerden soruyorum acaba bunların bu başıboş ça lışmalannı bir nizama soka cak bir mürakabe müessesesi yok mudnr, yoksa kurulması düsünülmüyor mı?. Oğretmenlerin Eğitim Ödeneği Kanunu Yıllardan beri maddi sıkıntı çe ce 75 lira üzerinden ödenekleri ken biz öğretmenlere birazcık fay verilmektedir. Oysa Kâğıthane ve dası olacak bir Eğitim Ödeneği Alibey Köyünün de nüfusu 2000 Kanunu çıkanldı. 1964 raali yılı den fazla, Sağmalcıların da... İşte içinde köyler ve nüfusu 2000 den aynı ilde aynı kanunun iki çeşit az olan ilçeler için 75 lira, diğer uygulanışı. yerler için 50 lira ödenmesi gere 2 Verilen 50 liradan da 5 lira ken kanun maliye müdürlüklerin vergi kesilmektedir. Oysa Bakırce çeşitli yorumlara uğrayıp, para köyü ve daha bazı yerlerde bu larımız tam verilmemektedir. Şöy vergi kesilmemektedir. Böyle ayle ki: rıcalık, hukuk anlayışıyla ne ka1 Sağmalcılar, köy olmasına dar çelişmeli?.. Turan Yüksel rağmen kanun yanlış uygulanarak ilçe imiş gibi işlem görraektedir. Sağmalcılar 2. Okul öğretmeni «nüfusu 2««t den fazla> diyen Sağmalcılar İstanbul Eyüp maliyesi, köy öğretmeni o* lan blzlere 50 lira üzerinden öde l/! J . L*L" lere sahip Alibeyköyü ve Kâğıthaneye, bağlı oldukları maliyeler A İ 3 İ | I | | CIIMHİ 57 BOZKIRDAKI ÇEKIRDEK 178 Bozkırdaki Çekirdek Bn^kırdaki Çekirdek 179 Ezbere almak diye bir hüner vardır bu dünyada, Bekir Ağa!.. Ona «Kılıçlı Keşişin Hanı» demezler, «Manastın» derler. Nedir bakalım bu Manastır? Ne bileyim, yere batsın'. Gâvurun eğleştiği yer... Lâkin Kılıçlı Keşiş, gâvurmuş mavurmuş ama, arkadaş, yiğitliğine yifitmiş gayet... Yiğit olmayınca, adam gövdesi kayaları, öyle yonabilir mi? Hadi «Düzde oturdu, yondu» diyelim, sırtlayıp oralara nasıl çıkardı? Bana sorarsan, iki üç çift kömüş koşmadan güç yetirememiştir. Damı duvarı göçmeseymiş, Ceneviz kalesinden farksızmış... Çok yürekli adam, bu bizim Cemal öğretmenimiz arkadaş... Nereden belli? Bismillâh demeden. dua mua okumadan, giriverdi Kılıçlı Keşişin yıkığına .. Islık çalarak dolaştı. Esef, Bekir Ozanın bu yüreklilik ölçüsünden bir şcy anlamadı: Girmekle?.. Gündüz gözü... Neden korkacak? Öyle deme Esef Ağa... Bu Keşiş, adam gibi ölfip toprağa karışmış bir keşiş değil... Boranlı havalarda, dolanıp fırlanırmış buralarda kurt gibi uluyaraktan... Yıkığın, karanlık delikleri var ki yaman Derinine taş hasamaklar iniyor ki sayısı bellisiz Hayır, adam yürekli olmayınca, gündüz gözüne de girebilemez. Ben Cemal öğretmenimizi çok yiğit gördüm. Suratı birden değişti. Keyiflendi: Cemal öğretmen de, bu rezil Ali Can'ın köylü akıllarına şaştı. Oğlum, «köylü akılları » diyerek, bizim akıllanmızı pisleme... Bununki köylü aklı mi, avanak alevi aklı... Ali Can. Esef'in söıünü hiç umursamadı, elini saUadı: Yüreğin yanla yazdı değil mi, yöreksiz Tnsuflu, Çalı demetini tepeden aşağı Tuvarlayınca... Keşiş Düzünün yansı koptu sandınız, Çakıllı Yıldızla, az kaldı ki erkeküğiniz döküle... Kasılma oğlum! Tepeden aşağı, çalı yuvarlamak övünülecek bir akıl değildir. Biıim Yusufluda, bunu, koruda yaprak toplarken karılar, her gün yapar. Ali Can, yalancıktan içini çekti: Desene... Yusuf luda bütün akılları karılar aldığından size bir şey kalmamıs... Höst Bekir Ozan, sözü bıraktığı yerden aldı: Evet, bu İskiliplide akıl az biraz fazlaca. Esef Ağa, bte buna ister istemeı, böyle diyeceğiz. Bu AH Can baktı ki, çalıyı kesip yük hesabı bağlamak, getirip yardan aşağı yuvar lamak uzun is Napsa iyi? Biraz kuru dal buldu uzuncasından... Biraz yaş dal kesti, Cemal Öğretmen Keşişin Hanını... Höst.. Yeter ettin Cünşit™ Her neyse orasını gezerken... Bunlardan iki sal yaptı, çalıları yığdı tepe gibi... Birine Dedo Sarpla kendi koşuldu, öteküıe, bu Cimsit alçağıyla beni kosru. Sürüdük geldik kolayca... Yuvarladık ocağın yanına... Kızlar korktular ki, kannlarının yarılmasma çok bir şey kalmadı. Birden »nlattıklarından çok daha önemli bir şeyl hatırlamış gibi irkildi: Başka bir iş oldu ağalar... Bir is ki, benim aklıra ermedi. Neymiş? Çalı kesip dururken, baktım, blri, gözüme ayna parlatmakta... Bunda akıl crdirmiyecek ne var, sefil Bekir? «Şirin köyün kanianndan blrlnl yaktun» desene... Biz scnin gibi pelvan olmadığımızdan çalı toplarken yaban köyün kanlannı yakabilemeyiz, Şevki Ağa! Böyle aynalı Isler, bizden çok sana çatar. «Ha di isine oğlum Bekir» dedun. «Balkanda ne aynası?. Pelvan Şevki Ağa gibi hayallenme!» dedim. Geçtim Yazan : KEMAL TAHIR 180 Bozkırdaki Çekirdek « Geçtim» ne demek. sefil Bekir? Yanına yörene bakmadan mı geçmektesin?.. Bekir Ozan. karı işlerîne çok meraklı olan, elinden hiç bir iş gelmediği şisinmesinden anlaşılan Pelvan Şevkiye «kötü dedirme» anlamma, baktı: Geçtim, evet, bakmadan geçtim, çalı kırmaktayım, canavar gibi.. Derkeeen... Bu kez, hiç yanılması yok! Evet, ayna ışılatmakta cözümüze biri... Bildiğiniz ayna... Esef. Kastamonuluk gayretiyle bu kez gerçekten ilgilendi: Ne aynasıyntış. daeın başmda?. Önce. yalan mundar, bu Alevi, bir kuytuya sindi. bizimle zeklenmekte. aynı tutaraktan. sandım. •11 an karı mıyıı biz? Hele suna!» diyerek baktım dört yanıma... Hayır Bunlar, yumulmuşlar çalı kesmekteler ki. dünyavı eöresileri kalmamıs... Ali Can. İçini çekti: Yiireeime sevinç damladıydı da. «Neden kl ola?> dedimdi. Yezidin biri çünahunı aldı mı, benim yüreirime böyle bir sevinc damlar. Tın» diye... Cençiz Vslu. keyfle eülerek sordu: Aklına Kılıçlı Keşiş geldi de korktun mu yoksa. yüreksiz Bekir? Yalan Mundar, Cengiz Ağa. Kılıçlı Keşiş geldt aklıma Yüreğim yarıla yazdı. Gülersin Cenffiz Uslu, Keşişin hortlasına dahra lşlemez ki, yaltah edip, kopası kafasını alasın!. Ya kılıcmı ne yapalım, Kastamonu toprağı Keşlşinln zağlı kıhcını? Bu yüreksiz, aslında. Keşişin kılıcından yılmıştır arkadaslar, çarpıp boynuzunu kulajnnı budamasından... Bekir Ozan, bu kez Cengizt duymazdan geldi: Baktım. Eset Ağa. hayır. bu ayna oyunu, ölü eğlentisi değil, bildiğin diri eğlentisi... Gördün demek, Şirinin azgm fcahpesini sonunda?... (Arkam vmr) me yaparken bizimle aynı özellik 1 ICOdli SdlllDI Sayın Samandağlı öğretmen. (Böylesi de az görülür) başlıklı ! vazınj okudum. Yazının birinci maddesinde 27 senelik hizmet görmüş dediğin ve bölgene bu yıl gelmiş olan mufettışini tanımadan, kapris lerine ve teşviklere kapılarak, vuku bulmıyan bir hareketi ol muş gîbi gösterme çabasında Muhterem gazetenizin 16 ocak bulunurken vicdanın titremedi 1965 tarih ve 11535 sayılı nüs mi? Bugüne kadar konu ettiein basının ikinci sahifesindeki îki okulda da öğretmen teftişi «Cumhuriyete Mektuplar» sütu yapılmadı. Ortada çözetlenecek nunda yayınlanan «Niğde Çi veya değerlendirilecek husus mento Fabrikası (Vatan Cepbe da yok. Bu konuda hiç bir sorusi) oldu» başlıklı, Niğdeden is va da muhatap olmadım. Bu idmini açıklamıyan bir okuyucu dianı ispat etmek sana düşer. nuzun mektubu tetkik edilmis Yazının ikinci maddesinde; tir. konu ettiğin 4 stajyer ötretme nin mfiddetleri dolduğu hildiril Niğde Çimento Fabrikası, Tür kiye Çimento Sanayiine ait di diğinden bunların stajyerlik du ğer tesislerde olduğu gibi hiçbir rumlan ön plâna alııidı. Diğer partinin tesir ve baskısı altın stajyerler, dört ilâ beş aylık da değildir. Müstehlike en mü hizmetleri olduğundan çalışma sait şartlar içinde ve bol mik programma göre çalışmaya tâbi tarda çimento temininden gayri tutuldular. 4357 sayılı kanunla bir düşünce ve gayesi yoktur. stajyerlik yönetmeliğini okurIddia sahibinin bu iddiası ile san tatmin olursun. ilgili dökümanlarını gazetenize Saygılanmla. veya Genel Müdürlüğümüze tevSamandağ tlköğretim diini bekler, saygılarımızı suna Müfettişi ru. tbrahim üzadak Türkiyc Çimento Sanayii A. Ş. Cevabı