Catalog

12 Eklm 1964 CUMHURÎYET SAHİFE BEŞ ILİM ve HAYAT Sesten iiç misii hıza sahip olan Harika uçak X B 70 ük uçuşunu yaptı Altmış iiç metre öoyunda ve 250 ton ağırlığındaki dev uçak NewYork ıle Paris arasındakı mesafeyi iki saatte aşıyor Bylül ayının son günlerinde Amerikanın Kalifornia eyaletindeki North American Aviation uçak şirketinin Palmdale tecrübe pistinden havalanan dev bir uçak dünya katnu oyunda bir hâdise olarak karşılandı ve basın organlan bu dcv'e geniş yer verdiler. 63 metre boyunda olan ve yerden yüksekliği 10 metreyi bulan dev uçağın hâdise yaratan özellikleri nedir? Yukandaki cümlede verilen iki ölçü uçağın şimdiye kadar yapılanların en büyüğü olduğunu ortay» koymaktadır. Bunun dışmda XB70 ismini taşıyan uçak sesten üç misli hızla uçabilmektedir. Hâlen Ingiliz ve Fransızlar Concorde ismi verilen ve sesten üç misli hızlı uçacak bir yolcu uçağı uzerinde çalışmaktadırlar. Bu müşterek projenin 1970 den önce tahakkuk etmesi için büyük gayretler sarfedilmektedir. Amerikan Hava Kuvvetleri tarafından North American Aviation şirketine yaptırılan XB70 sesten üç misli hızla uçacak bir uçağın karşılaşacağı güçlüklerin yenilmiş olması bakımından büyük önem taşunaktadır. Sesten üç misli hızla, yüksek irüfalarda uçacak bir uçak inşası fikri 1955 yılında Amerika Savunma Bakanlığı tarafından plânlanmiî, 1957 yılında North American Aviation girketine ihale edilmişti. 1959 yılında bir prototipin hazır olması istenilirken dünya uzerinde siyasî ilişkilerin bozulma sı dolayısiylc 1960 yılı başında bu tip 12 uçağın hazır vaziyete getirilmesi talep edilmiş, fakat stratejik füzelerin sür'atle geliştirilmesi karşısında sadece tecrübe için üç tane uçak imâline karar verilmişti 250 ton ağırlığındaki dev uçak General Electric J93 tipi 6 jet motoru ile hareket etmektedir. Her motor 96.000 kilogramlık bir itme gücüne sahip bulunmaktadır. XB70 bir dakika içinde 8000 metre, 5 dakikada ise uçus. tavanı olan 28.000 metreye ulaşmaktadır. Bu kadar sür'atle yükselmekte olan uçak aynı zamanda ses duvarını aşmakta ve sesten iki misli hızla seyre baslamaktadır. Uçağın inşası sırasında karşılaşılan en büyük güçlüklerden biri de sesten üç misli hızla uçarken husule gelecek yüksek ısının önüne geçmek ve buna dayanacak rnaden halitasını bulmak olmuştur. XB70'e kadar inja edilen uçakların çoğunda krom ile alüminiyum karışımı bir halita kullanılmıştır. Bu uçaklann sür*atleri muayyen bir seviyeyi aşmadığın dan krom alüminyum halitası ısıya dayanmakta idi. Halbuki XB 70 sesten üç misli hızla yani saatte 300 kilometre hızla uçarken hava ile sürtünmeden husule gelen 350 derecelik bir ısının tesiri altında kaLmaktadır. Alüminyum 120 derece civarında erimektedir. Bu sebepten eğer XB70 alüminyumdan imâl edilmij olsa idi 350 derece ısı karşısında havada seyre Tiirk Ordusunun yeni uçakları Türk Ordusunun gittikçe gelişmekte olan paraşütçü birliklerinin ihtiyacını karşılamak için karşılıklı askerî yardım çerçevesinde Birleşik Amerika tarafmdan 30 büyük nakliye uçağı verilmesi karar altına ahnmıştır. Bu yazı intişar ettiği zaman C130 tipi bu uçaklardan ilki Ankaradaki Mürted Hava Üssüne inmiş olacaktır. 4 jet pervaneli motorla hareket eden C130'lar taktik görevlerde kullanılmaktadırlar. Son derece küçük pistlere inip kalkabilen C130'lar icabında görev sahalarında bulunan bir toprak yola bile iniş yapabilmektedirler. Saatte 400 mil gibi yüksek süratleri bulunan uçaklar tam teçhizatlı 100 paraşütçü veyahut da 23 ton yük taşımaktadırlar. Içlerine tank, zırhlı araç, kamyon, jeep ve top gibi ağır harb vasıtaları da konulabilmektedir. Uçaklann içine bu tip malzemenin taşınması için özel tertibat yapılmıştır. Uçaklar bu ağır malzemeyi icabında paraşütle veyahut da yere inmek suretiyle istenilen yere bırakmaktadırlar. C130'!ar gece ve gündüz uçabildikleri gibi her türiü hava şartında görev yapabilecek şekilde inşa edilmişlerdir. Türk ordusuna verilecek olan yeni dev nakliye C130 Hercules'lerden birisi uçus, halinde uçağı derken eriyecekti. Bu mahzuru önlemek için North American Aviation firmasının lâboratuarlarında bir yıl süren çalışmalar sonunda çeükle Titanium isimli madenlerin karıgtırılması ile elde edilen bir halita ile XB 70 inşa edilmiştir. Önce an kovanlarındaki bal petekleri gibi hazırlaııan çelik hasınnın içine Titaniumla doldurulmuş ve bu suretle elde edilen levhalar injaatta kullanılmıştır. Bu tip levhalar uçağın hava ile sürtünerek ısınacak burun, kanat uçları gibi kısımlarına kortmuştur. Isı problemi ikinci bir mesele daha ortaya cıkarmıstır. Ucaâın içini 350 derecelik sıcakiıktan korumak. Bunun için son derece girift bir şekilde inşa edilmig olan uçağın içine yeni bir sistem yerleştirilmesi imkânsız görüldüğünden doğrudan doğruya uçaktan mevcut elemanlardan istifade yoluna gidilmiş ve XB70 kendi akaryakıtı ile soğutulmuştur. Ancak gittikçe artan bir ısının akaryakıta zararlı olabileceği akla gelir. XB70'in ancak üç saat havada kalabileceği ve bu arada havada yeni akaryakıt alacağı düşünülecek olursa bu mahzur da ortadan kalkmaktadır. Uçağın 6 reaktörü JP6 ismi verüen Ö < ! bir vakıt k'i'lamrakis7> dır. Bu suretle roketler kısa bir zamanda azami itiş güçleri olan 96.000 kilograma ulaşabilmektedirler. Bu yakıtın özelliği hakkında henüz bir açıklama yapılmamıştır. Bu korkunç itme kuvveti uçağı kısa bir süre içinde pistin üzerinde 450 kilometrelik bir kalkış hızına ulaştırmaktadır. Aynı şekilde büyük bir hızla iniş yapan XB70 özel bir fren tertibatına da sahip bulunmaktadır. Bu iniş takımlarına ilâve edilen iki küçük tekerlek vasıtasıyla sağlanmaktadır. Küçük ttkerleklerin bağlı bulunduğu sistem bunlann dönüş hızına göre uçağı frenleyip riurdurmaktrdır. Uçağın cskerî alandaki de eri Bütün Amerikan ve Batı kamu oyu büyük bir heyecanla XB70'in uçuş yapacağı günü beklerken, Amerika Savunma Bakanı Robert S. Mc Namara'nın verdiği demeçte, soğuk bir duş te siri yaptı. Hakikaten Savunma Bakanı uçağın başan ile uçtuğu haberine ne diyeceğini soran gazetecilere şu cevahı vermiştir: Artık demode olmuştu. •Daha henüz uçuş yapan bir uçak nasıl demode olabilirdi?» Çünkü, stratejik füzelere nispetle çok ağır giden bu uçak havada kolaylıkla yerden atılan roketlerle avlanabilecek, yerde dururken de çok büyük bir hedef teşkil edecektir. Bu beyanat en büyük tepkiyi Amerikan Stratejik Hava Kuvvetleri Kumandanuıdan gördü. Amerikan Hava Ordusunun dört ytldızlı Generallerinden olan L« May şöyle diyordu: Düşman hedeflerine doğm gönderilecek bir füzenin yerine ulaşıp ulaşamadığı, akıhctinin ne olduğunu kimse bilemez. Bir pilot tarafmdan idare edilen uçak ise, ağır yaralansa bile hedefine kadar giderek görevini tamamlar. General Le May'ın XB70 hak kındakl yukandaki beyanatına rağmen kendisinin başında bulunduğu Hava Kuvvetleri Stratejler heyeti bu uçağı ideal bir uçağın başlangıcı kabul etmektedirler. Içlerinde General Bernard A. Schriever gibi dünyaca tanınmış bir hava eksperinin de bulunduğu, ekserisi genç albaylardan ku rulu bu heyet ideal bir stratejik bombardıman uçağını şöyle tarif etmektedir: •Düşman radarlarının tesirindcn kaçmak için 15 metreye kadar alçaktan uçabilecek aynı za maııria da 30.000 metrelik uçuş ta vanına sahip bulunacak, seyir hızı ise XB70 gibi sesin üç dört misli olacak.» Görüldüğii gibi ideal uçağa ulaşmak için gerekli bir çok problem XB70 uzerinde halledilmiş bulunmaktadır. Bunlar ısı ve tnaden halitası güçlükleridir. Her şeyin dışmda XB7» Moskovaya üç saatte ulaşacak bir hıza sahiptir. için birbirleri ile yanşmaktadnv lar. Yeni inşa edilen kendininkilerden ileri bir uçağı satın alan sirket bunu büyük reklâmIarla lânse etmekte, diğerleri de bununla rekabet edebilmek için ilk hamleyl yapanı takip etmektedirler. XB70 ufak bir tadllâtla yolcu uçağı haline getirilebilecek niteliktedir. Hâlen mevcut iki tecrübe uçağı, denemelerin tamamlanmasından sonra seri olarak imâl edilebileceklerdir, Sesten üç misli hızla ucan bo uçak New York ile Paris arasmdaKi mesafeyi ild saat gibi kısa bir süre içinde aşabilecektir. Bu bakımdan hemen yolcu nçağı haline sokulacak olan XB 70'lerin seri halinde imâli İle, bu uçak için harcanmıs olan bir buçuk milyar dolara yakın para yeniden kazanılmış olacaktır. Bu arada şunu da kaydedelba, Amerika Cumhurbaşkanı Johnson >Post> dergisine verdiği bir demeçte XB70leri kasdederek şunlan söylemiştir: •Pilotlu bir roketi, pilotsuza tercih ederim.» Şimdi Amerikadaki büyük uçak şirketleri XB70'in yolcu uçağı haline getirmek, askerlerin elinden almak üzere Hava Kuvvetleri mensuplarına karşı harb ilân etmiş bulunmaktadırIar. Uçağın sivil alandaki değeri XB70'in sivil alandaki değeriııe gelince. bu havacılık tarihinde bir dönüm noktası teşkil edccek derecede önemlidir. Filhakika dünya yüzünde bulunan hava şirketlerinin hepsl daha hızlı uçaklara sahip olmak Kobra biçimindeki X B 70 nçaği ilk uçns. tecrübeleri mrasında İSTANBUL BANKASI Saatl . Yıltn 4. Çeklllşlne katılabllmek için 12 Eklm akşamına kadar bütün tasarruNarınızı İSTANBUL BANKASINOA TOPLAYINIZ ÛRİJİNAL 4 silindirli komple 4 silindirli komple 6 silindirli komple MOTORLARI J e e p motoru Hurricane' J e e p pickup motoru' Hurricane' J e e p pickup motoru'Super Hurricane' GELMİŞTİR 1 Kişiye 5 0 . 0 0 0 >>ra 1 Kişiye 2 5 . 0 0 0 üra 555 Kişiye muhtelif para ikramiyeleri Taiihlilerlni bekliyor... MOTORLARIMIZ MUracaat Yerlerl: Ankara Akdenlz GUven Ticaret ve Sanayl Llmlted Şlrketl Şahlt Teğmen Kalmaz Cad. 26/A Ankara Talg.: Akdenlz Tel.: 11 40 24 11 46 42 İSTANBUL BANKASI Talihlileri arasına siz de katılınız Ilâncıhk: 2815/12360 Mevcudumuz az oıougunaan Sayın Mü$terl!erlmizln Acala maracaatlarını rica adarlz. Verdi Ticaret Llmlted Şirkell Cumhuriyet Cad. Pegasusevi Harblye İstanbul Telg.: VERDİL Tel.: 48 2213 Türhiye Ktztiay Derneğinden 1 İstanbulda Cağaloğlunda yapılacak olan Kızılay İstanbul Müdürlüğü binası inşaatı birim fiyat esası üzerinden kapalı zarf usulü ile eksiltmeye çıkanlmıştır. 2 Bu işin keşif bedeli (698.278,74) lira olup geçici teminatı (31.700,00) liradır. 3 Eksiltme 27.10.1964 salı günü saat 16.00 da Ankara Kızday Genel Merkezinde yapüacaktır. Tekliflerin en geç eksiltme saatinden bir saat evvel teslim edilmiş olması şarttır. 4 Bu işe ait ihale evrakı Ankarsda Kızılay Genel Müdürlüğü Ticaret Müdürlüğünde, İstanbulda Sirkecide Mimar Vedat caddesinde Kızılay İstanbul Müdürlüğünde mesal saatleri içinde görülebilir. 5 İsteklilerin bu işin eksiltmesine girebilmeleri için ihale gününden (tatil günleri hariç) en az üç gün evvel benzeri bir işi ikmâl ederek kabullerini yaptırmı? olduklanna dair iş bitirme belgeleriyle birlikte Kızılay Genel Müdürlüğüne müracaatlan ve ihaleye iştirak belgesi almalan şarttır. (Evvelce verilmiş iştirak belgeleri muteber değüdir.) 6 Kızılay işi ihale edip etmemekte veya dllediğine vermekte serbesttir. Cumhurivet 12410 demek saniyede temizler parlatır! Ev işlerini yaparken çok defa yemek zamanı gelmeden acıkıyor, Fakat saat 11 de yediği birkaç dilim SANA'lı ekmek ona çalışması için gerekli kuvvet ve enerjiyi verecektir. SANA, yüksek kalori değeri ve ihtiva ettiği A ve D vitaminleri ile ekmeği kat kat değerlendiren ve vücuda gerekli enerjiyi veren en mükemmel gıdadtr. SANA, özellikle ev kadınları için çok faydalı bir gıdadır. Türkiye Kızılay Derneğinden Derneğimiz ihtiyacı için 21.258 adet muhtelif Rulo film 4.400 kutu tekli 1000 kutu çiftli diş filmi satın alınacaktır. Şartnamesi Ankarada Genel Müdürlükten İstanbulda Kızılay İstanbul Müdürlüğünderı temin edilebilir. Teklifler en geç 26.10.1964 günü saat 16.00 ya kadar Genel Müdürlüğe tevdi edilmi; olması çarttır. ile Curahuriyet 12408 Düğme, Yttn ve Fantezi tuhafiye mağazasının ELİT OSMANBEY ŞUBESİ 15 Ekimde hlzmetinizc giriyor Halâskârgad Cad. 273 Ji Banyo. tayans ve lâvabolarınız BİR TECRÜBE YETER Kirli bir tavanın yarısını Ekstra VIM İle dlğer yarısını her hangl bir temizleme tozu ile temizleyiniz. Aradakl fark derhal göıe çarpacaktır. Ekstra VIM'in oksijenli köpüğü sayesinde pırıl pırıl parlar. tencere, eşyanızı Mis kokulu Ekstra VIM yapas. tava ve diğer bütün mutfak da tertemiz l/ümda Faal 9217 12253 Karaköyde Miihim İş Merkezinde Kiralık Daire ve Odalar. Tel: 44 13 11 44 04 88 EN KUDRETLİ T E M İ Z L E M E TOZU