Katalog

8 FAS FAS 9 Masallar diyarı kızıl kent: Marakeş Gülin Aköz as’ta mutlaka görülmesi gereken kent ne F başkent Rabat, ne filmiyle ünlü Kazablanka, ne dini merkez Fez, ne de Cebelitarık Boğazı’ndaki liman Tanca’dır. Fas’ın kalbi, masallar diyarı Marakeş’tir. Marakeş, 1062’de Almoravidlerin başkenti olarak kurulmuş, yüzyıllarca da Saadi Krallığı’nın başkenti olarak kalmış ve gelişmiş. Fas, imparatorluk olarak en parlak tarihini 11 ile 14. yüzyılların ortalarındaki dönemde Berber hanedanları tarafından yönetilirken yaşamış. Berberiler yedinci yüzyılda İslam’ın yayılmasıyla Arapların gelmesinden çok önce, hatta neolitik çağdan beri Kuzey Afrika’da yaşıyorlarmış. Günümüzde Fas nüfusunun üçte biri olan Berberilerin en fazla bulunduğu şehir de Marakeş. Ovalardan, güneşin battığı yerden gelen Mağribiler, Sahra’dan gelen göçebeler, çölün ötesinde Sudan, Senegal ve eski krallık Timbuktu’dan gelen köleler, Müslümanlıkla birlikte gelen Araplar, sömürge döneminde gelen Fransızlar ve siyah Afrikalılar oluşturuyor Marakeş halkını. Giyeceklerinin renginden dolayı mavi insanlar olarak anılan Moorlar’a kimisi, Tuaregler diyor. Marakeş’in kalbi Cema elFna Cema elFna Meydanı’nda yılan oynatıcıları, hikaye anlatıcıları, kına yapan dövmeciler, falcılar, ateş yiyiciler, sokak bahisçileri, sucular, akrobatlar, diş çekicileri, hekimler, orta oyuncular, geleneksel dans gösterileri yapanlar var. Kobralar, bukalemun ve maymunlar da aynı sahneyi paylaşıyor. Mor, kırmızı, eflatun, mavi, sarı, canlı renkli çarşaflı kadınlar ortalıkta dolanıyor. Erkekler de cellabileriyle sokakları arşınlıyorlar. Motosiklet, bisiklet ve mopetler, petit taksiler bu keşmekeşi tamam lıyor. Meksika stili renkli şapkaları, arkalarında tulumları, önlerinden sarkan bakır tasları ile su satıcıları, su satmaktan çok resim çektirerek para kazanıyorlar. Yılan oynatıcıları turistleri korkutmak için ellerinden geleni yapıyorlar. ElFna’daki suk, yani çarşı, bizim kapalı çarşının Arap özellikleri taşıyanı. Bakır, pirinç, demir, seramik ve her tür eşya bulmak mümkün. Marangoz, derici ve terlikçiler dükkanlarında zanaatlarını sergilerler. Esnafın söylediğine göre deve derisinden yapılan terlikler terletmiyormuş ve Berberilerin Adidas’ı olarak kabul ediliyormuş. Yün pazarı, halı ve kilimciler de gözlere şenliktir, her fiyat ve boyda hediyelikler de. Ancak hiçbir şey pazarlık etmeden alınmamalı burada. Söylenen rakam normal fiyatının en azından ikiüç mislidir... Hava kararmak üzere meydanda bir cüce, omzundaki maymun ve bir topla gösteri yapıyor. Meydanın ortasına masalar kurulmaya başlı yor. Tahta tezgahlar yan yana sıralanıyor. Gaz lambaları yakılıyor. Bir süre sonra ise yiyeceklerin dumanı kaplıyor etrafı. Şiş kebap, geleneksel yemekleri kuskus ve körili bir sosla hazırlanan, ters çevrilmiş huni kapaklı yerel toprak kaplarda pişmiş sebzeler, tavuk veya etten oluşan Tajin... Humus, falafel veya “schawerma” denen bir nevi döneri deneyebilirsiniz. Salyangoz, turistlerden çok, yerlilerden ilgi gören yiyeceklerden. Salyangozun içinde piştiği su da çorba olarak içiliyor. ElFna, akşamları büyük bir açık hava lokantası ve gösteri sahnesine dönüşüyor. Burada bir yemek yemek benim için “mutlaka yapılması gereken” bir şeydir ama siz temkinli olun. Gösteri şatosu Chez Ali Chez Ali, Marakeş’te 1001 gece masallarının büyülü atmosferini yaşayabileceğiniz bir gösteri şatosu. Atlı şövalyeler, huriler, dev ve cüceler, sihirli aynalar... Otantik çadırlarda toprak kaplarla, yere bağdaş kurarak yenen yerel yemekler... Yemek sırasında Berberi kavimler şarkı söylüyor. Ardından gece çöl soğuğunda muhteşem bir şov; develer, tahtırevanda gelen dansözler, kubbeli bir çardağın altında rengarenk giysilerle dans eden kızlar, at üstünde gösteriler, cirit yarışmaları ve ateş dansı... Ve bir uçan halı! Turistik bir mekan olmasına rağmen, Chez Ali oldukça başarılı. Misafirlerin konforu için çadırlarda klimaları var ama göze batmıyor. Uçan halının da iple çekildiği çok belli oluyor. Osmanlıların Kuzey Afrika’da ulaşamadığı tek yer olan Fas’ta her şehrin özel bir rengi var. Rabat’ın beyaz, Fez’in mavi, Meknes’in yeşil, Marakeş’in rengi kırmızıdır. Her şehirde üç büyük cadde bulunur. En büyüğü 5. Muhammed, ikincisi 2. Hasan, üçüncüsü 6. Muhammed Caddesi. Marakeş, şehir olarak iki bö lüme ayrılır. Fransızların kolonizasyon döneminde inşa edilen, dolayısıyla modern görünümlü Ville Nouvelle ve eski şehir anlamına gelen Medina. Cema elFna ve diğer önemli yerler, eski şehirde bulunur. Medina, 12. yüzyılda inşa edilmiş 12 kilometrelik surlarla çevrili. Medina’nın 11 giriş kapısı bulunuyor. Bunların en güzellerinden biri Bab Agenau, diğeri 5. Muhammed Caddesi’nden girilen Bab Larissa kapısı. Marakeş’in sembolü olan Kutubiye Camisi 12. yüzyılda inşa edilmiş. 69 metre yüksekliğinde. Marakeş’in bahçeleri de ünlü. Majorelle, Menara, Aguedal bahçeleri gezilmesi gereken yerler arasında. Kubbe Almoravid’i görmelisiniz. İslam mimarisi örneği olan bu kubbe, aynı zamanda Marakeş’te Almarovidlerden kalan tek eser. Ben Yusuf Camisi, Bahai Sarayı, Saadi Mezar Kabartmaları, El Badi Sarayı’nı görmenizi tavsiye ederim. gulinakoz@gmail.com