Katalog

ilan edilmiştir. Bütün bunlar, Özbekistan’daki yönetimin, insan unsuruna ve yaşam kalitesine verdiği önceliğin göstergesidir. Ayrıca bütün bunlar, dışa bağımlı olmadan gerçekleştirilen hamleler olması açısından da olumludur. Bu noktada da, Özbekistan’ı kontrolleri altına alamayan yabancı güçlerin dezenformasyon ile Özbekistan’ı karalama kampanyalarının temel nedeni ortaya çıkmaktadır. Ne var ki, Özbekistan’ın doğru yolda olduğu, batılıların entrikaları ve perde arkasındaki gerçek emelleri bilimsel çalışmalarla tespit edilmiştir. İnsan unsurunun ve refahının önemine öncelik veren Özbek yönetimi bu yolda çalışmalar yaparken aynı zamanda, yine bir ülkenin kalkınmasında ve liberal ekonomik uygulamada çok önemli rolü olan vergilendirme hususunda da Özbekistan’da 1 Ocak 2008 tarihinde yürürlüğe girmiş olan yeni vergi yasası ile ekonomik kalkınmadaki hedeflere demokratik toplum olarak hızla ulaşma yolunda önemli bir adım daha atılmıştır. Böylelikle toplumun kendini yenilemesi, ülkenin modernleştirilmesi ve sanayi yatırımlarının teşviki yönünde önemli bir aşama daha gerçekleştirilmiş olmaktadır. SANAYİDEKİ YENİ GELİŞMELER Dünyanın en kaliteli pamuğuna sahip olan Özbekistan, bağımsızlığına kavuştuğu ilk günlerden itibaren bu durumu değerlendirme yolunda önemli adımlar atmıştır. Bununla ilgili endüstri dalları ve ham pamuk işlemek amacıyla kurulan tesisler ve bilhassa "UZBEKLEGPROM" entegre tekstil işletmeleri bünyesinde halen sermayeleri yüzde yüz uluslararası olan 11 işletme mevcuttur. Ayrıca 10 çok ortaklı tesis de işletmeye açılmıştır. Bu bağlamda 2006 yılında Özbekistan tekstil sektörüne 84,5 milyon dolar uluslararası yatırımın gelişmiş olmasıyla 18 yeni tesisin açılması sağlanacaktır. Yine 1990’lardan bu yana Özbekistan’a 1 milyar dolarlık tekstil sanayi yatırımının gelmiş olması ve 50’den fazla projenin gerçekleştirilmiş olması da önemlidir. Bütün bunların sonucu 1994’de 3,5 milyon dolarlık tekstil ürünü ihraç eden Özbekistan, bugün 441 milyon dolarlık bir ihraç kapasitesine erişmiştir. Özbek pamuğunu entegre tesislerde değerlendirmek amacıyla "Tekstil Sanayi Geliştirme Programı" kapsamında 20072012 yılları arasında 79 yeni projenin 614 milyon dolarlık toplam yatırımla hayata geçirilmesi planlanmaktadır. Böylelikle 36 bin kişilik yeni istihdam sahası yaratılırken aynı zamanda da yerli tüketiciye de tatmin edici kalite ve miktarda mal sunulabilecektir. Bunun yanı sıra enerji, tekstil ve otomotiv sektöründe bilhassa Güney Kore ile yapılan anlaşmalar önemli gelişmelere işaret etmektedir. Yine Almanya ile ilişkilerle de enerji, ilaç, halı, ayakkabı üretimi konusunda ve turizm alanında yatırımlar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, Alman "MAN Ferrostal", "Siemens" ve "Fresenius" gibi firmaların da Özbekistan’daki yatırımlara ilgi duydukları Alman Dışişleri Bakanı Steinmeier’in vaki gezisinde açıklanmıştır. Yine son aylar içinde; "Özbek Demiryolları" işletmesi, Rus CSC firması ile 54 milyon dolarlık dizel lokomotif alımı için anlaşmışlardır. 2008 yılında "Ózsuvenergo" firması 60 milyon dolarlık 4 küçük hidroelektrik santralini işletmeye açacaktır. Ülkede hayvancılığın gelişmesi amacıyla 20072010 yılları için yem sanayisinde önemli bir modernizasyon ve yatırım programı hedeflenmiştir. Özbekİngiliz ortaklığı olan "Amantaitav Altın Sahaları" şirketi 149 milyon dolar yatırımla 2009 yılında ikinci bir altın üretim tesisi açmayı kararlaştırmıştır. Kore ExportImport Bankası’nın Özbekistan’da yeni bir büro açacak olması Özbek sanayi ve ticaretinin dışa açılımında önemli bir adım olacaktır. Türkiye ile olan ilişkiler ve yatırımlar açısından gelinen nokta mevcut potansiyele göre özlediğimiz bir düzeye gelememiş ise de yine de Türk Ülkenin en değerli varlıklarından olan doğalgaz konusunda yalnızca Rusya ile işbirliği yapılırken, pamuk konusunda yatırımlar sürekli artıyor. Ulaşım alanında yeni otoyollar projelendirilirken, altın konusunda İngilizlerle ortaklık kuruluyor. Alman firmalarının bu ülkeye gösterdiği ilgi de dikkate değer… şirketlerinin, özellikle tekstil ve inşaat sektörlerindeki yatırımları önemlidir. Özbekistan’da Türk yatırımı ile kurulmuş toplam 353 işletme mevcuttur. Bu işletmelerin 273’ü ortak şirketi olup, geri kalan 80’i yüzde 100 Türk sermayeli işletmelerdir. Özbekistan’ın kalkınma yolundaki başarılı hamleleri, ucuz ve nitelikli işgücü ve tüketim toplumu olma yolundaki çizgisinin bu ülkedeki Türk yatırımlarını özlenen bir şekilde arttırması beklenmektedir. C S TRATEJİ 17 bunun 195 milyon Sum’luk kısmı Japon Uluslararası İşbirliği Bankası’nca karşılanacaktır. SOSYAL YATIRIMLAR Genel bütçeden sosyal projelere aktarılan para ile 148 meslek okulu, 10 lise, 440 ortaokul, 21 kırsal yardım merkezi yapılmış, 1387 km. erişen su ve 605 km.lik doğalgaz hattı gerçekleştirilmiştir. Yine "Sosyal Koruma Yılı" çalışmaları çerçevesinde, 4,6 milyar Sum tutarında bir yatırım "Mihribanlık" Çocuk Yuvalarına tahsis edilmiştir. Ayrıca aynı program çerçevesinde 1,3 milyar Sum, özürlü çocukların evlerde eğitimi için tahsis edilmiştir. 50 bin düşük gelirli aileye de bedelsiz süt ineği sağlanmış, 35 bin emekliye de sanatoryumlarda daha iyi hizmet verilmesi için yatırımlar yapılmıştır. Bu programlar çerçevesinde harcanacak miktarların 462 milyar Sum (yaklaşık 335 milyon dolar) olması, devletin sosyal gelişme ve yaşam kalitesinin arttırılmasına verdiği önemin kanıtıdır. MANEVİ ALANDAKİ GELİŞMELER Sovyetler Birliği döneminde ihmal edilen ve hatta bastırılan din ile ilgili konularda, İslamiyet’in Orta Asya’daki beşiği Özbekistan’da son yıllarda atılan önemli adımlar ortadadır. Buhara, Hive ve Semerkant’ta, eski eserler ve kutsal ibadet yerleri ile ilgili yapılmış olan yatırımlar 1990’ları bilenler için çok önemli gelişmelerdir. Türkİslam kültürünün korunmasındaki bu özel hassasiyet bizzat Devlet Başkanı İslam Kerimov tarafından gösterilmektedir. Yine Sovyetler döneminde ihmal edilmiş inanç özgürlüğü konusunda da Özbekistan’ın bağımsızlığa kavuşmasıyla gelişmeler sağlanmıştır. Bu bağlamda halen 2000’den çok caminin din hizmetinde halka açık olması ve Hacca gitme konusundaki kolaylıklar da işaret edilmesi gereken önemdedir. Bağımsızlıktan bu yana 60 bin kadar Özbek’in Hac farzını yerine getirdikleri biliniyor. Halen yılda yaklaşık 5 bin kişinin Hacca gittiği söylenmektedir. Suudi Arabistan ile yapılan anlaşmalar, Özbek vatandaşlarının Hacca gitmelerini kolaylaştırmaktadır. Özbek Devleti, Hacca gidişi kolaylaştırmak için, giden Hacı gruplarına tercüman, doktor ve aşçı da sağlamaktadır. Görüldüğü üzere bütün bu gelişmeler Özbekistan’ın, Batı’nın menfi propagandasına rağmen, onları kıskandıracak derecededir ve iftira düzeyine varacak yayınlarına verilecek en iyi yanıtlardır. Kendilerine bağımlı ülkelerin çarpıklıklarını görmeyen, onları göğe çıkaran ikiyüzlü Batı, Özbekistan ile ilgili son karalama kampanyasını, Devlet Başkanlığı Seçimlerinde ortaya koymuştur. Ne var ki seçimleri izleyen tarafsız gözlemcilerin tespitleri onların karalama kampanyalarını geçersiz kılacak şekildedir. Özbekistan’ın istikrarlı yolu, "Güneş balçıkla sıvanmaz" atasözünü hatırlatacak bir çizgidedir. ULAŞTIRMA SEKTÖRÜNDEKİ GELİŞMELER Özbekistan’ın doğal zenginliklerinin dünya çapında arz ettiği konumu ve Özbek sanayi ve ticaretinin dışa açılımının önemini bilen yönetim, son yıllarda bu konuda da ciddi adımlar atmaktadır. Bu bağlamda; Asya Kalkınma Bankası (ADB) 173 milyon dolar proje bedelli "GuzarBuharaNukusBeinau" otoyolu (1200 km. uzunlukta ve Özbekistan’ı kuzeyden Kazakistan’a, güneyden Afganistan ve Türkmenistan’a bağlayacak) 75,3 milyon dolar kredi teklif etmiştir. Projenin kalan bedeli olan 98,2 milyon dolar Özbek yönetimince karşılanacaktır. Bunun yanı sıra, 20072010 yol inşa programı çerçevesinde, yine KuzeyKuzeybatı "Alma AtaBişkekTaşkentTermez" ve "NevaiÜçkuçuk" ve güneybatıgüney istikameti yolu "SemerkantNevaiBuharaAlat" projelerinin adım adım gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Böylelikle Basra Körfezi ve Karadeniz’e ulaşan "İpek Yolu"nun gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Surkhamderya bölgesinde yapımı süren, TaşgüzarBaysunKumkurgan tren yolu tamamlanma safhasındadır. Bu yol, ülkenin ulaşımı zor bölgelerini birbiriyle birleştireceği gibi, Özbekistan’ın Afganistan ve Pakistan üzerinden Hint Okyanusu ile de bağlantısını sağlayacaktır. Surkhanderya ve Kaşkaderya bölgelerinin kalkınmasında büyük katkı sağlaması beklenen bu demiryolu hattı 447 milyon Sum’a mal olacak ve Kerimov