Katalog

14 Çeviri: Gökhan ERKUŞ angay İşbirliği Örgütü üyesi ülkelerin liderleri (Kazakistan, Çin, Kırgızistan, Rusya, Tacikistan, Özbekistan ki aşağıda kısaca ŞİÖ veya örgüt olarak belirtilmiştir), 16 Ağustos tarihinde Bişkek'te gerçekleştirilen ŞİÖ Liderler Zirvesi'nde, çağımızın kilit sorunlarına ilişkin benzer yaklaşımlara işaret etmişlerdir: Hızlanan küreselleşme süreci ülkeler arasındaki ilişkileri arttırmaktadır ve bunun sonucunda ülkelerin güvenlik ve kalkınmaları birbirine bağlı hale gelmektedir. Çağın sorunları ve tehditleri; uluslararası kamuoyunun, kabul görmüş ilkeler ve çok uluslu sistemleri temel alan ortak çabasıyla etkisiz kılınabilir. Tek taraflı çabalar varolan sorunları çözmeyecektir. Etkin bir küresel güvenlik sistemi ancak BM nezaretinde ve onun beyannamesine mutabakat ile sağlanabilir. Yeni tehdit ve sorunları etkisiz kılma konusundaki işbirliği; çifte standarta gidilmeden, uluslararası yasalara ve ölçülere kesin itaat içinde, birbirine bağlı şekilde yürütülmelidir. Ş ŞİÖ’nün Bişkek Bildirisi güvenilirliğini ve ulusal onurunu korumasının ve uluslararası meselelere eşit şartlarda katılımının garanti altına alınması, Uluslararası ya da bölgesel uyuşmazlık ve krizlerde; diplomatik ve politik yollardan, uluslararası yasalar ve ilkeler ile tüm tarafların yasal çıkarları göz önünde bulundurularak uzlaşmanın sağlanması, Kültür ve medeniyet farklılıklarının koruma altına alınması, medeniyetler ve dinler arası diyalogu hedefleyen girişimlerin desteklenmesi. ŞİÖ'ye üye devletler BM reformuna ilişkin sıkıntıların çözümü konusunda birlikte çalışma kararı almıştır. Küresel örgütün reformu, ilk ve öncelikli olarak Güvenlik Konseyi'nde, üyeler arasındaki geniş bir uzlaşıyla ilerlemelidir. Bu alandaki başarılı bir işbirliği, ŞİÖ'ye üye devletlerin; uluslararası barış ve güvenliği sağlamak üzere, BM'nin otoritesinin geniş çaplı güçlendirilmesi ve Güvenlik Konseyi'ndeki merkezi konumun pekiştirilmesi konusundaki isteklerini gerçekleştirmenin anahtarıdır. ŞİÖ'ye üye devletler; stratejik dengelerin güçlendirilmesi, kitle imha silahlarının azaltılması konusunda sürekli olarak çaba harcamakta ve uzayda silahlanmanın, uzay araçlarına karşı güç kullanmanın veya güç kullanma tehdidinin önlenmesine ilişkin uluslararası bir belge hazırlanmasını önemli ve acil bir adım olarak görmektedir. Ülke liderleri; Orta Asya Nükleer Silahlardan Arınmış Bölge Antlaşması'nın (Semipalatinsk, 8 Eylül 2006) onaylanmasının önemine işaret etmiş, BM Genel Kurulu'nun 61. oturumunda benimsenen, Orta Asya devletlerinin, nükleer silahsızlanma, nükleer enerjinin C S TRATEJİ barışçıl kullanımı konusunda işbirliğini arttırma ve uluslararasıbölgesel barış ve güvenliği güçlendirme çalışmalarının pekiştirilmesi amacına katkı sağlayacak önergesini memnuniyetle karşılamıştır. NÜKLEER SİLAHLAR Liderler, Orta Asya Nükleer Silahlardan Arınmış Bölge Antlaşması'na taraf ülkelerin, nükleer güce sahip ülkelerle; "nükleer silahlardan arındırılmış bölge" oluşturulmasını öngören bir "Güvenlik Garantisi Protokol"ü hazırlanması çabalarını desteklemektedir. Bilgi teknolojisindeki hızlı gelişim ve yoğun kullanımın insanlığın gelişimi üzerindeki etkisinin farkında olmakla birlikte, ŞİÖ'ye üye ülkeler bunun farklı amaçlarla kullanılması tehdidine ilişkin, ulusal dengelerin ve güvenliğin korunması açısından endişe duymaktadır. ŞİÖ üyesi ülkeler, uluslararası bilgi güvenliğinin sağlanması konusunda her alanda işbirliğine ve bu konudaki çalışmaların hızlandırılmasına hazırdır. Devlet liderleri, Orta Asya'daki huzur ve güvenliği; bölgede tesis edilmiş uluslararası örgütler temelinde, ilk ve öncelikli olarak bölge ülkelerinin kuvvetleriyle sağlanabileceğine inanmaktadır. ZİRVE KARARLARI Uluslararası güvenlik planlaması; dünya ekonomisinin sağlamlaştırılması, yoksulluğun azaltılması, sosyoekonomik seviyenin yükseltilmesi ve ekonomi, çevre, enerji ile istihbarat güvenliğinin sağlanmasının yanı sıra birliğe üye ülkelerin nüfusu ve sınırlarının doğal ya da teknolojik felaketlere karşı korunması konularından bağımsız olmamalıdır. ŞİÖ'ye üye devletler; genel kabul görmüş uluslararası yasalar kapsamında şu unsurları sağlayacak bir güvenlik yapısının kurulmasını savunmaktadır: Uluslararası bütün sorunlara dengeli yaklaşım, Her devletin; kendi tarihsel deneyim ve ulusal nitelikleri çerçevesinde, kalkınma konusunda kendi yolunu bağımsız biçimde çizmesinin, ülke TERÖRİZM Üye ülkeler, yeni sorun ve tehlikelerin oluşmasının önlenmesi konusunda ortak çabanın önemine vurgu yapmaktadır. Üyeler, ŞİÖ Bölgesel Antiterörist Oluşumu için yoğun çaba harcamakta ve oluşumun terörizm, bölücülük ve aşırılıklarla mücadelede etkileşimin artması konusunda önemli bir potansiyele sahip olduğuna inanmaktadır. Afganistan üzerinden gelen uyuşturucu tehdidi ve bunun Orta Asya üzerindeki olumsuz etkisine ilişkin kaygılarını dile getiren devlet liderleri, Afganistan çevresinde uyuşturucudan arındırılmış bölgelerin oluşturulmasına ilişkin uluslararası çabaları da kapsayacak biçimde, örgüt bünyesinde antinarkotik işbirliğinin istikrarlı biçimde güçlendirilmesi çağrısı yapmaktadır. ŞİÖ'ye üye ülkeler; sözkonusu ülkeyle ekonomik işbirliği yaparak, Afganistan'daki politik durumun normalleşmesi çabalarına katılmaya hazırdır. ŞİÖ Afganistan İletişim Grubu, çalışmalarını yoğunlaştıracaktır. ŞİÖ Zirvesi’nde bir oturum... ENERJİ ŞİÖ'ye üye ülkelerin liderleri, sürekli bir ekonomik büyüme ve güvenlik için, enerji sektörünün önemine vurgu yaparak; bu konudaki ortak çalışmaların güçlendirilmesinin önemine işaret etmektedir. Enerji sektörünün çeşitli alanlarındaki güvenilir ve çift taraflı yarar sağlayacak ortaklıklar, ŞİÖ bölgesi ve daha geniş bir bölge arasında güvenliğin ve dengenin sağlanmasına katkı yapacaktır. ŞİÖ bünyesindeki enerji stratejilerinin eşgüdümlü hale getirilmesi ivedi bir konudur. Var olan kaynakları, talebi, kapasiteyi ve potansiyeli göz önünde tutarak, ŞİÖ üyesi ülkeler; enerji üreten, tüketen ve geçişini sağlayan ülkeler arasındaki iletişimi ve işlevsel işbirliğini arttırmaya devam edecektir. ŞİÖ üyesi ülkeler, ulusal kalkınma programlarının gerçekleşmesine karşılıklı işlevsel destek sağlanması taahhütlerini yinelemektedir. ŞİÖ'ye üye ülkeler tekrar belirtir ki; örgüt, çağın acil sorunlarına, uluslararası yasalar ve genel kabul görmüş ölçüler çerçevesinde, karşılıklı kabul görecek çözümler bulmayı amaçlayan ortaklarla birlikte çalışmaya açıktır