Katalog

18 Dr. Burak ÇINAR Tahran savunma sanayisini güçlendiriyor… C S TRATEJİ yetkililer, ayrıca S300, TOR M1 ve BUCK gibi karadan havaya füzler, Su27/30 av/bombardıman uçağı, 550 BMP3 Piyade Muharebe Aracı, gemisavar füzeleri ve helikopterler almak için Rusya ile 2001 Ekim’inde bir işbirliği anlaşması da imzalamıştır. İran’ın Havadaki caydırıcı varlığı 306 savaş uçağı olsa da, bunların çoğu eski nesil olup, sistemleri de geridir. Envanterdeki Amerikan uçaklarının bakım oranı yüzde 60, Çin ve Sovyet uçaklarının ise yüzde 80 kadardır. Denizdeki vurucu gücü ise üç denizaltı ve üç fırkateyn gibi oldukça zayıf olan İran’ın kara gücüne öncelik verdiği görülmektedir. İran’a ABD tarafından uygulanan ambargo ve yalıtma stratejisi bu ülkeye kendine yetme oranı komşularının çoğundan yüksek bir savunma sanayisi kazandırmıştır. İran’ın geliştirdiği "Zülfikar" ana muharebe tankı bunun bir örneği olup, hem Sovyet, hem de Amerikan teknolojilerinin izlerini taşımaktadır. Otomatik yükleme sistemi ve top gibi bir çok parçası Rus T72’den alınmış olan tankın tekerlek ve süspansiyon sistemi Amerikan M60 ana muharebe tankından sağlanmıştır. İran’ın resmi açıklamasına göre 40 ton ağırlıkta olup, 1.000 beygir gücünde bir motorla çalışan Zülfikar’ın azami hızı saatte 70 kilometreye ulaşmaktadır. Bu basit özellikler, İran’ın saldırı gücü yüksek bir tank imal ettiği konusunda ipucu vermektedir. Henüz kapsamlı bir pratik deneyimi olmayan Zülfikar’ın üretimi 1997’den itibaren devam etmektedir. B irleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 28 Mart 2006’da aldığı kararla İran’ın uranyum zenginleştirme çalışmalarına son vererek, nükleer tesislerini BM gözetimine açması talebi sonrasında, Irak’ta umduğunu bulamayan ama asıl sorunu İran ile olan ABD’nin bu ülkeye yönelik baskı girişimlerini artıracağı beklentisi yayıldı. Artık ABD’nin, Afganistan ve Irak’tan sonra müdahale edebileceği düşünülen İran’ın, nükleer çalışmaları yüzünden bir harekata maruz kalma ihtimaline önem veriliyor. İran’ın nükleer güce kavuşmaksızın Amerikan ordusuna karşı kendisini koruyup koruyamayacağı ise gölgede kalan bir soru olup, kısmen gizemini koruyor. İran’a olası saldırı yöntemleri Irak ile yaşadığı savaş deneyiminin ardından savunma sanayisini geliştirmek için yoğun olarak çalışan İran, ciddi mesafeler kaydetmiş durumda. Kara araçları geliştiren İran, hava savunma sistemlerini de oluşturuyor. Nükleer silah ise hedefin son aşaması olarak görülüyor. İran’ı da "kötülük ekseni" olarak göstermesinin payı vardır. İRAN’IN ASKERİ YAPISI 540.000 mensubu olduğu tahmin edilen İran Ordusu’nun 350.000 kadarını kara kuvvetleri personeli oluşturuyor. Bu sayının 220.000’i geçici personeldir. İçişleri Bakanlığı’nın emrinde ise 50.000 kadar Jandarma ve Sınır Muhafızı bulunmaktadır. Ancak 20. yüzyıldaki bir çok savaş, coğrafi şartların düzenli ordulardan ziyade gayri nizami harp unsurları tarafından daha çok başarıyla kullanıldığını göstermiştir. İran’ın coğrafi konumunu savunabilecek önemli sayıdaki askeri gücünün haricinde 120.000 kişilik (bazı kaynaklarda 250.000) İslamcı Devrim Muhafızları (Pasdaran İnkılab) Kuvvetleri mevcuttur. Bu kuvvetlerin kara birlikleri 100.000’dir. Aslında 1620 tümen olarak bölünmüş olan ve savunma yapısı ile destek birimleri sayesinde ilk görünüşte düzenli ordu imajı veren bu kuvvetler, tahmini 300.000 (bazı kaynaklarda 200.000) gönüllüye sahip olan Halk Seferi Ordusu Basij’i de kontrol edebildikleri için bireyselden kitlesele kadar geniş bir saldırı seviyesine sahiplerdir. Deneyime ve geçmişe sahip olan bu fanatik oluşumlar, İranIrak Savaşı sırasında Irak güçlerine ciddi kayıplar verdirerek Irak ilerleyişini zamanında durdurmayı başarmışlardır. 1995’ten günümüze İran’ın askeri harcamalarında ciddi bir artış yaşanmaktadır. 1995’te 6,19 milyar dolar olan on yıllık harcamalar, 2000’de 12,43 milyar dolara, 2003’te de tahmini 19,19 milyar dolara yükselmiştir. Bu harcama düzeyi, İran’ın bölgede silaha harcama lüksünde uzun süre en büyük paya sahip olan ve 19942003 arasındaki askeri harcamaları 19,12 milyar doları bulan Suudi Arabistan’ı geçtiğini göstermektedir. Aynı dönemde İsrail’in askeri harcamaları ise 10 milyar dolarda kalmıştır. İran’ın askeri harcamalardaki artışı 20012002 yıllarında yüzde 5 olurken, 20022003 yıllarında bu artış yüzde 25’e fırlamıştır. Bunda ABD’nin Irak’ı işgalinin etkisinin yanı sıra SİLAH ÜRETİMLERİ S İran, 1996’dan başlayarak zamanında Irak’tan ele geçirdiği T54/T55 ve Type 59 ana muharebe İLAH ALIMLARI tanklarını da modernize ederek T72Z ana muharebe tankına çevirmiştir. Yine 1996’dan başlayan bir Silah üretiminde yerli sanayisine güvenen program sayesinde bir kısım T54 ve Type 59 İran’ın, dışalımlarında 1990’lı yıllarda özellikle tankları da Sefir74 olarak geliştirilmektedir. göze çarpan Rusya Federasyonu ile imzaladığı 2,2 Bunlara ek olarak Patlayıcı Reaktif Zırh sistemi de milyar dolarlık 1.500 BMP2 Piyade Muharebe geliştiren İran, bu konuda Rusya’nın desteğini Aracı ile 1.000 adet T72 tankının alımı anlaşması alarak tanklarını kimyasal enerjili ve kinetik enejili olup, 2003’e kadar İran ordusuna bunlardan önemli mermilere karşı hazırlamaktadır. İran’ın 1998’de miktarlarda teslim edilmiştir. Bunun yanı sıra 2.000 üretimine başladığı Zırhlı Personel Taşıyıcı AT3 Sagger, 400 AT4 Spigot ve 600 AT5 Spandrel "Boragh" ise Rus BMP1’den geliştirilmiştir. Ayrıca gibi eski teknolojili tanksavar füzeleri 19962003 "Kobra" ve BMT2 zırhlı personel taşıyıcıları arasında yine Rusya’dan tedarik edilmiştir. İranlı üretimde olup, diğer bazı programlar sayesinde Thunder1 122 mm. kendindenkundaklı İranlı askerler geçit töreninde... topçu sistemini ve Boragh’ın parçalarının kullanıldığı hafif tank "Tosan" yeni geliştirilmiştir. Füze teknolojilerinde önemli bir atılıma sahip olan İran’ın, 12 ila 18 arasında Scud B ve C lançeri ile 30 adet CSS8 lançeri vardır. Envanterde ise 300’ü aşkın Scud B ile 60 Scud C mevcuttur. Ciddi bir füze teknolojisi geliştirme gayreti içinde olan İran, Çin ve Kuzey Kore işbirliğiyle edindiği füzelerin menzillerini sürekli artırmaktadır. Böylece Oghab, Şahin1, Şahin2, Şahab3, Zelzal3 ve Nazeat gibi çeşitli tipte füzeler ortaya çıkmıştır. Bunlardan