Katalog

18 Arş. Gör. Barış ADIBELLİ Ankara Üniversitesi SBF Uluslararası İlişkiler Bölümü G eçtiğimiz günlerde, Türkiye’nin bir deniz ve hava limanını Kıbrıs Rum yönetiminin kullanımına açılmasıyla ilgili Avrupa Birliği’ne öneride bulunması Türkiye gündemine oturmuştu. Tüm bu heyecanlı günler yaşanırken Kıbrıs Rum Kesimi lideri Papadopulos, Çin Devlet Başkanı Hu Jintao’nun resmi davetlisi olarak 48 Kasım tarihleri arasında Pekin’i ziyaret ediyordu. ÇinKıbrıs Rum Kesiminin diplomatik ilişkilerinin kuruluşunun 35. yıldönümü nedeniyle Papadopulos davet edilmişti. Bilindiği üzere Çin’in geleneksel diplomasi anlayışında bu tür yıldönümleri ve kutlamaların ayrı bir yeri bulunmakta ve bu tür özel günler ayrı bir törenlerle kutlanıyor. Türkiye, 5 Ağustos 1971’de diplomatik ilişki kurdu ve bu yıl diplomatik ilişkilerin 35. yıldönümünün kutlanmasına karşın herhangi özel bir kutlama olmadı. Oysa Rum kesimi 14 Aralık 1971’de Çin’i tanıma kutlamalarını üst düzeyde gerçekleştirdi. Bunun ne gibi sakıncaları ve faydaları olduğunu aşağıda Kıbrıs sorunu ile ilgili bölümde biraz daha detaylı ele almaya çalışacağız. 7 Aralık günü, Papadopulos ile yaptığı görüşmenin ardından bir açıklama yapan Hu Jintao, Çin ve Kıbrıs arasındaki dostluk ve işbirliği ilişkilerini daha da geliştirmek için ortaklaşa çaba harcamaya hazır olduklarını belirtti. Kıbrıs sorununa değinen Hu Jintao, Çin'in BM'nin ilgili kararları doğrultusunda uluslararası toplumla birlikte, Kıbrıs sorununun adil ve uygun şekilde çözülmesi için olumlu rol oynamaya devam etmeye hazır olduğunu kaydetti. Papadopulos, "Tek Çin" politikasında ısrar etmenin, Kıbrıs'ın her zaman izlediği bir politika olduğunu ve bu tutumun gelecekte de değişmeyeceğini ifade etti. Ayrıca, iki lider, üst düzey temasların yoğunlaştırılması; ekonomi, ticaret, AB’de Türkiye’yi engellerken, BM Güvenlik Konseyi üyelerini yakın markaja aldılar C S TRATEJİ herhangi bir kararda, Kıbrıs'taki Rum toplumu ve Türk toplumunun çıkar ve kaygılarının düşünülmesi gerektiğini ifade ederek diğer Çinli yetkililere göre, Türkleri de gündeme getirerek, Rumlara biraz daha temkinli yaklaşmayı tercih etti. Papadopulos ise, Kıbrıs'ın, ABÇin ilişkilerinin geliştirilmesi için çaba harcayacağını belirtti. Papadopulos, Çin ile imzalanan tüm işbirliği anlaşmalarını aktif olarak yerine getirmeye; ekonomi, ticaret, kültür ve turizm gibi alanlardaki işbirliğini güçlendirmeye ve ikili dostluk ilişkilerini daha da geliştirmeye hazır olduklarını söyledi. Çin’den iyi bir şekilde enerji depolayarak dönen Papadopulos, dönüşünde yaptığı basın açıklamasında Kıbrıs sorunu çözülmüş olsa bile, Türkiye’nin AB’ye karşı yükümlülüklerinin yerine getirmesi gerektiğini söyledi. Papadopulos, Türkiye’nin son önerisini, "hedef şaşırtma çabası" olarak nitelendirdi. Ayrıca Papadopulos, Ankara’nın önerisinin hiçbir üye ülkeden destek görmediğini de iddia etti. Yunanistan da yanıt vermekte gecikmedi. Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyanni ise, Kıbrıs Rum Yönetimi’yle birlikte, Avrupa Birliği içinde Türkiye’ye karşı ortak bir tez oluşturulmasını sağlamayı hedeflediklerini söyledi. Rumlar Çin’i yanlarına çekiyor AB’yi kilitleyen Kıbrıs Rumları, sorunun BM Güvenlik Konseyi’nde lehlerine çözülmesi için de diplomasi yürütüyor. Kıbrıs sorununun çözümü için gündeme getirilen Tayvan modeli RUM KESİMİÇİN konusu Türkiye’nin Pekin karşısında DAYANIŞMASI Belki daha ilginç açıklamalar elini zayıflatıyor. Papadopulos’un gezisine başlamadan önce yatırım, kültür, sağlık ve turizm alanlarındaki işbirliğinin genişletilmesi ve BM gibi çok taraflı kuruluşlarda eşgüdümün yoğunlaştırılması konularında fikir birliğine vardı. 8 Aralık günü ise, Papadopulos, Çin Başbakanı Wen Jiabao’yu kabul etti. Görüşmede Çin Başbakanı, Çin'in Kıbrıs sorununun nihai çözümü için aktif rol oynamaya devam edeceğini belirtti. Wen Jiabao, Kıbrıs'ın bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi; Kıbrıs sorununun, BM'nin ilgili kararları temelinde müzakere yoluyla adil ve uygun bir şekilde çözülmesi ve alınacak Jintao ve Papadopulos... Çin medyasına verdiği ve 5 Aralık günü Çin gazetelerinde yayınlanan söyleşide görülüyor. Papadopulos, ÇinKıbrıs ilişkilerini değerlendirirken adadaki iki büyük ihalenin Çinli firmalara verildiği söyledi. Söyleşinin ağılıklı konusunu Kıbrıs sorunu oldu. Çinli gazeteciler, özellikle bu konuyu sık sık gündeme getirerek görüş istedi. Papadopulos, Kıbrıs sorunu konusunda Çin’in kendilerini BM Güvenlik Konseyi’nde daima desteklediğini belirterek, Güvenlik Konseyi’nde ne zaman bir sorunla karşılaşsalar Çin’i yanlarında bulmaktan dolayı da teşekkür etti. Bunun yanında, Papadopulos, üstü kapalı bir şekilde ABD ve İngiltere’yi eleştirerek, BM Güvenlik Konseyi’nde beş daimi üyenin Kıbrıs sorununa eşit yaklaşması gerektiğini vurguladı, bundan önceki yıllarda üyelerden bir kaçının konseyde tekel kurduğunu iddia etti. Kıbrıs sorununun aslında bir işgal sorunu olduğunu savunan Papadopulos, beş üyenin de Kıbrıs sorununda aktif rol alması gerektiğini ifade etti. Papadopulos, bugüne kadar Kıbrıs sorununda sadece ABD ve İngiltere’nin sürece dahil olduğunu Fransa, Rusya ve Çin’in dışarıda tutulduğunu söyledi. Çin’in Kıbrıs için çok değerli bir üye olduğunu söyleyerek Kıbrıs konusunda Çin’den aktif görev almasını istedi. Çinli gazeteciler ise, Çin’in Kıbrıs’ın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı duyduğunu ve ayrıca yeniden birleşmesini desteklediğini belirterek, Kıbrıs’tan da aynı desteği tek Çin politikasında beklediğini dile getirdiler. Ayrıca, Papadopulos’un ve hükümetinin bu yöndeki duruşuna saygı duyduklarını ifade ettiler. Yanıt olarak Papadopulos ise, BM’deki konuşmasını örnek göstererek tek Çin politikasına sürekli destek verdiğini söyledi, Kıbrıs sorunu ile Tayvan sorunu arasında bir takım benzerlikler kurulduğunu anımsatarak, "düşmanlarımız Kıbrıs sorununun çözümü için Tayvanlaştırılmış Kıbrıs" formülünü öne sürüyor. Tabii ki Çin, Tayvan’da