Katalog

Cevdet Bey, Salih Paşa’yla konuşulmak üzere uzun bir liste hazırlamıştı. Listedeki konulardan ilki iç politikaydı. Mütarekeden bu yana kabineler çok sık değişmiş, Harbiye Nezareti’ne bir düzine bakan atanmıştı. Çünkü kabineler milletin isteklerini önemsemedikleri gibi, hiçbir güce dayanmıyorlardı. Nazırlar korkak bir politika izlemiş, düşmanların sözlerine göre hareket etmiş, milleti ve orduyu şüphe altında bırakmışlardı. Milletle hükümetin arası açılmıştı. Cevdet Bey’e göre İstanbul hükümeti bundan sonra millete dayalı cesur bir politika izlemeli ve Meclisi Mebusan’ın açılması konusunda verilen söz tutulmalıydı. Ancak meclisin İstanbul’da toplanması sakıncalı olacağından, mebuslar ülkenin daha iç kısmındaki uygun bir yerde bir araya gelmeliydi. Ayrıca Refik Halit Bey, Ali Kemal Bey ve Süleyman Şefik Paşa gibi “sütü bozuk vicdansızlar”ı önemli görevlere getirecek sadrazamlar uzak tutulmalı, padişahın yakınında görev yapmak üzere siyasi etkilere kapılmayacak vatanseverler seçilmeli, basındaki sansür kaldırılmalı ya da hafifletilmeliydi. Cevdet Bey, bunların dışında gayrimüslimlere tanınan ayrıcalıklar, mütareke sınırları içindeki toprakla rın bağımsızlığının korunması, halifeliğin Osmanlı soyunda kalması, hiçbir devletin himayesinin kabul edilmemesi, orduda önemli görevlerin deneyimli kumandanlara verilmesi ve subayların maddi durumunun iyileştirilmesi gibi konuların da tartışılmasını öneriyordu. Erzurum’da bulunan Kazım Karabekir Paşa ise görüşmelerde konuşulması gereken konuları şöyle özetliyordu: Dış politikada tam bağımsızlık istemek ve hiçbir devletin mandasını kabul etmemek; işgal amacında olmayan bir devletin ekonomik ve teknik desteğini sağlayıp, başka devletlerden de uzmanlar ve danışmanlar getirtebilmek; Fransa’nın bir dost olarak kalmasını sağlayıp dünya kamuoyuna karşı büyük bir savunucu kazanmak; Erzurum’da sürekli bir ordu bulundurmak ve bu ordunun mevcudunu ne olursa olsun bugünkünden daha aza indirmemek ve İtilaf Devletleri’nin mütarekeye dayanarak silah teslimi istemesi ihtimaline karşı hazırlıklı olmak. Kazım Karabekir bu hususları sıraladıktan sonra, Salih Paşa’ya özel saygılarının sunulmasını da rica ediyordu. Bu mesajlar gelip giderken, Salih Paşa 15 Ekim’de İstanbul’dan, Heyeti Temsiliye Üstte M. Kemal’in İstanbul hükümeti temsilcisi Salih Hulusi (Kezrak) Paşa’yla görüşmek üzere Amasya’ya giderken Tokat’ta karşılanışı (17 Ekim 1919). Altta Posta Müdüri Umumisi Refik Halit Bey, vatanseverlerin tepki gösterdiği isimlerden biriydi. 105