Katalog

SykesPicot Antlaşması I. Dünya Savaşı devam ederken İngiltere ve Fransa arasında 9 Mayıs 1916 tarihinde gizli olarak imzalanan SykesPicot Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde yer alan toprakların İtilaf Devletleri arasında paylaşımına yönelik en kapsamlı plandı. İngiliz temsilci Sir Mark Sykes ile Fransız temsilci Georges Picot’nun gizlice bir araya gelerek yaptıkları görüşmeler sonucunda alınan kararlar Rusya tarafından da onaylandı. İtalya bu antlaşmanın dışında tutulmuş, söz konusu topraklar Fransa, İngiltere ve Rusya arasında paylaştırılmıştı. Buna göre Erzurum, Trabzon, Van ve Güneydoğu Anadolu’nun bir kısmı Rusya’ya; Lübnan ve Suriye kıyısı ile Adana, Doğu Karadeniz Bölgesi, Antep, Urfa, Mardin, Diyarbakır ve Musul Fransa’ya; Bağdat dahil olmak üzere Güney Mezopotamya ile Hayfa ve Akka limanları ise İngiltere’ye bırakılacaktı. Paylaşılan toprakların Fransa ve İngiltere’nin denetimi altında kalan kısımlarında, ya bir Arap Devletleri Konfederasyonu ya da bir Arap Devleti kurulacaktı. Ayrıca İskenderun’un serbest liman olması ve Filistin’de uluslararası bir rejim oluşturulması SykesPicot Antlaşması’nda yer alan maddeler arasındaydı. Fakat daha sonraki yıllarda kabul edilecek olan Mondros Mütarekesi ile birlikte İtilaf Devletleri arasında Anadolu topraklarının paylaşımı konusunda anlaşmazlıklar baş gösterdi. SykesPicot Antlaşması uyarınca Fransızlara bırakılan Musul’un, 1 Kasım 1918’de, 9 Mayıs 1916 İngilizler tarafından işgal edilmesi ve İngiliz güçlerinin bu harekâtı sürdürerek Kilis ile Antep’e girmesi, bu antlaşmanın yürürlükten kalktığını ispatlıyordu. WILSON İLKELERİ ABD Başkanı Thomas Woodrow Wilson, I. Dünya Savaşı’nın ardından barışın sağlanmasına yönelik olarak, o günden itibaren siyasi arenada çeşitli konularla ilgili sıkça gündeme gelecek “Wilson İlkeleri”ni bildirdi. Başlangıçta 14 maddeden oluşup sonradan eklenen 13 madde ile birlikte toplam 27’ye ulaşan bu ilkelere göre, milletler arasındaki gizli antlaşmalara son verilip barış antlaşmaları ve gelecek uluslararası antlaşmalar açık olacak; ülkelerin karasuları dışında, savaş ve barış halinde denizlerde mutlak serbesti bulunacak; uluslararası ekonomik engellerin tamamı kaldırılarak eşitlik sağlanacak; ülkeler silahlanmayı bırakacak, silah sayısını yalnızca iç güvenliklerinin gerektirdiği seviyeye indireceklerine dair karşılıklı garanti verecek; sömürge ülkeler üzerindeki istekler tarafsızlık ilkesine göre incelenecek ve bu bölge halklarının çıkarları göz önünde tutulacak; işgal altındaki Rus toprakları tasfiye edilecek ve Rusya’ya kendi gelişmesini sağlamak için çeşitli olanaklar verilecek; Belçika, egemenlik hakları saklı kalmak üzere boşaltılarak yeniden kurulacak; işgal edilen Fransız toprakları boşaltılacak, AlsasLoren bölgesi Fransa’ya geri verilerek barış güvence altına alınacak; İtalyan sınırları ulusal esaslara göre düzenlenecek; Romanya, Sırbistan, Karadağ toprakları boşaltılarak Sırbistan’a denizden serbest bir kapı verilecek, Balkan Devletleri ilişkileri ulusallık bakımından, tarihsel esaslara göre dostça düzenlenecek, Balkan Devletleri’nin siyasal ve ekonomik bağımsızlıkları ve sınırlarının dokunulmazlığı için uluslararası garantiler verilecek; Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde Türklerin yaşadıkları bölgelerin bağımsızlığı sağlanacak; Türk egemenliği altındaki diğer uluslara bağımsız bir gelişme için fırsat sağlanacak; Boğazlar, uluslararası garanti altında bütün devletlerin ticari gemilerine açılacak; denize kıyısı bulunan bağımsız bir Polonya devleti kurulacak; ulusların siyasi egemenlikleri ve toprak bütünlüklerinin güvenliğinin garanti altına alınması amacıyla bir millet teşkilatı kurulacaktı. 357