Katalog

Balkanlar hep ağlıyordu II Yüzyılın onemli olaylarıl Şubat'ta tran tslam Cumhuriyetı ilan edildi. 24 Aralık: Sovyet birlikleri Afganıstan'a girdi. 1980:Yeni bir hastalık belirlendi: AIDS. 22 Eylfil: tranIrak savaşı başladı. 6 Ekim: Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat, Ekim 1973 îsrailArap Savaşı anısına düzenlenen askeri geçit töreni sırasında köktendınciler tarafindan öldürüldü. 2 Şubat 1982: Muslüman Kardeşler örgütü Suriye'de ayaklanma ^ ^ ¥ 21 Aralık: Gürcistan dışındakı 11 devlet tarafindan ımzalanan bir anlaşmayla SSCB'ye son verildi. Bağımsız Devletler topluluğu kuruldu, Devlet Başkanı Gorbaçov 4 gün sonra ıstıfa etti. 5 Nisan 1992: Saraybosna kuşatıldı, BosnaHersek savaşı başladı. 3 Kasım: Bill Clinton ABD Başkanlığı'na seçildi. 13 Eylül 1993: Oslo'da gizli görüşmeler yapan FKÖ ve lsrail yönetimi, Filistin'e özerklik tanıyan Avrupa'nın 20. yüzyılı Balkanlar "da ölürale başladı, Balkanlar'da ölümle sona erdi. Arşidük Franz Ferdinand'ın 28 Haziran 1914 tarıhinde Saraybosna'da öldürülmesi kıtanın en kanlı savaşını teukledi ve 1989'akadarAvrupa'nın askeri ya da ideolojik olarak bölünmesine yol açan bir dizı olayı başlatmış oldu. 1990'lardaysa, Avrupa birleşme ve bütünleşme yolunda büyük adımlar atarken Yugoslavya bölündü. Avrupa 20. yüzyılda iki vahşi dünya savaşı ve çeşıtli bölgesel çatışmalar yaşadı. Avrupa komünizmle faşızmın de doğum yeri, eski kıtayı 40 yıl boyunca ikiye bölen Soğuk Savaş'rn da merkezıydi. 1914'te başlayıp 1918'de biten Bınnci Dünya Savaşı 8 milyon insannı canını aldı. Askerler siperlerde ölürken devrimciler de çan devirip Rusya'nın yozlaşmış imparatorluğuna son veriyordu. Bınnci Dünya Savaşı ve Ekim Devnmi Avrupa'nrn siyasal yapısını kökten bır bıçımde dönüştürdü. AvusturyaMacaristan lmparatorlugu'nun dağılmasıyla yeni ulusdevletler ortaya çıkardı. 1923'te Benito Mussolini'nın iktidara gelmesiyle ttalya'da faşizm doğdu. 192329 yıllan arasmda Almanya'da yaşanan büyük ekonomik zorluklardan yararianan Avusturya doğumlu Adolf Hitler, güçten düşmüş Weimar cumhunyetinı yikıp kıtanın yeni felaketlere sürüklenmesının önünü açtı. 1923'ün Temmuz ayında tspanya'da 3 yıl sürecek iç savaş başladı. 1939'da Hitler'in Polonya'yı işgal etmesiyle 50 bin kişinin ölümüne yol açan tkınci Dünya Savaşı patlak verdi. 1940'da Fransa'nın düşmesıyle tngıltere tek başına savaşmak zorunda kaldı Ancak ABD'nin savaşa girmesi başlattı, ^flE3 yakiaşık 30 bin ^ F l f ' kışi öldü. Lübnan Devlet Başkanı Beşir 14 Eylül: V düzenlenen bombalı bir saldın sonucu, 19 kişiyle birlikte öldü. 31 Ekim 1984: Hindistan Başbakanı Indra Gandi öldürüldü. 7 Ekim: 4 Filistınli, Iskendenye lımanından açılan ltalyan yolcu gemısi Achille Laura'yı kaçırdı. 480 kişiyi rehın alan ve bir Amerikalı Yahudi'yi öldüren korsanlar 2 gün sonra Mısırlı yetkililere teslim oldular. 28 Şubat 1986: tsveç Başbakanı Olof Palme Stockholm'de öldürüldü. 26 Nisan: Çernobil Nükleer Santralinde kaza meydana geldı. 30 kışı öldü. Çevrede oturan 48 bin kışı tahlıyt edildi. 9 Aralık 19&7 : israıl işgalıne karşı başlatılan ve 6 sene süren Filistin ayaklanması Intifada'nın başlangıcı.. 21 Aralık: FrankfurtLondraNew York hattında uçan, Pan Am haaavayollanna aıt Boeing 747 tipı uçak îskoçya'nın Lockerbıe kasabasının üzerinde infilak etti. Uçakta bulunan 270 kışi öldü. BM suçlu bulduğu Libya'ya hava ambargosu uygulamaya başladı. ŞubatMart 1989: Belgrad yönetimi, Kosova'nın özerkliğini ortadan kaldırdı. Bölgede yapılan gösterilerde 24 kişi öldü. 4 Haziran: Çin'de Tiananmen olaylan meydana geldi. 9 Kasım: Berlin duvan yıkıldı. 20 Kasım: ABD, Panama'ya askeri müdahalede bulundu ve General Manuel Antonio Noriega tutuklandı. 22 Aralık: Romanya'da Nıkolai Çavuşesku devrildı ve eşiyle birlikte idam edildi. 29 Aralık: Çekoslavakya Devlet Başkanlığı'na Vaclav Havel getirildi. 11 Şubat 1990: 27 yıl tutsak kalan Güney Afrikalı siyah lider Nelson Mandela özgürlüğüne kavuştu. 2 Ağustos: Saddam Huseyin'in birlikleri seçimle görev ^ ^ ^ ^ H başına geldık ^ ^ ^ ^ H ten 22 gün ^^^^H sonıa Beyrut'ta ^ ^ ^ ^ H | Cemayel |^J^H r^fl^^^ fe^^^H #> ı m ,f • ~^/ m\ 1 MK 1 m m±m J • M * ^fcK 1 fW M* ^ ^^ ^ II m 1 ¥ Ar 1 1 • ^ rm B ^^^^H ^ ^ ^ H ^^^^H ^^^^H ^^^^H bir bildiri imzaladılar. 1 Ocak 1994: Meksıka'dakı Chiapas yerlılen ısyan ettiler. 2629 Nisan: Güney Afrıka Cumhuriyeti'nde her ırktan insanın katıldığı ilk seçimler yapıldı. 26 Ekim: Ürdün, Mısır'dan sonra İsraıl 'le bir banş anlaşması imzalayan 2. Arap ülkesi oldu. 4 Kasım: lsrail Başbakanı Izak Rabin, TelAviv'de bir Yahudı tarafindan öldürüldü. 21 Kasım: ABD'nin Dayton eyaletinde tasarlanan ve 14 Aralık'ta Paris'te Franjo Tudjman, Slobodan Mıloseviç ve Alıa tzzetbegoviç'ın imzaladıklan anlaşma Bosna savaşına son verdi. 27 Eylül: Taleban milisleri Kabiİ'i zaptettiler. 17 Aralık: Peru'nun başkenti Lıma'daki Japonya büyükelçilığinde, aralannda 30 dıplomat ve 2 Perulu bakarun da bulunduğu 683 kışı, Tupac Amaru devrimci hareketi mensuplan tarafindan rehın almdı. 22 Nisan 1997'de Peru askerlennın düzenledıği harekatla olay sonuçlandı. 17 kişi öldü. 1 Temmuz 1997: Hong Kong Çın yönetimine devroldu. 17 Kasım: Mısır'ın Luksor kentinde 68 kışı aşın dıncilerin saldınsında hayatını kaybettı. 31 Ağustos: Galler Prensesı Diana, Dodı El Fayed'in de içinde bulunduğu aracın kaza yapması sonucu öldü. 28 Şubat 1998: Sırp kuvvetleri Kosovah Arnavutlara saldm düzenlemeye başladılar. 10 Nisan: Kuzey Irlanda'daki Katolik ve Protestanlar arasında Belfast'ta banş anlaşması imzalandı. 15 Nisan: Kızıl Kmerier'in lideri Pol Pot öldü. 7 Şubat 1999 : Ürdün Kralı Hüseyin öldü. 16 Şubat: PKK lideri Abdullah Öcalan, Türk güvenlik kuvvetleri tarafindan Kenya nın başkenti Naırobi'de yakalandı. 23 Haziran: ve Sovyetler Birlığinın zafen Nazizm'in sonunu getırdı. Milyonlarca Yahudi, Çingene ve siyasal muhalifın toplama kamplannda yok edıldiğınin ortaya çıkmasıyla, genelde ınsanlığın doğası. özelde de Avrupa'nın "uygarlaşürma" misyonu sorgulanmaya başlandı. Savaşın sonunda dünyanın iki super gücü ABD ve Sovyetler Birlıği, parçalanmış Avrupa'yı iki rakip alana böldü. VVinston Churcill'in deyunıyle kıta "Dcmir Perde" ile ikiye aynldı. Sanal perde, 1961'de Berlin Duvan'nın örülmesiyle gerçeğe dönüştü. ; Savaş boyunca îanntn kaderleri farklı oldu. Çoğu ülkede demokratik normlar yaygınlaşırken Demir Perde ülkelerindeki, özellikle de 1956'da Macaristan'da, 1%8'de Çekoslavakya'da patlak veren ayaklanmalar bastınldı. Baü Avrupa ABD'nin Marshall yardımıyla yeniden yapılanmaya başlarken ortak bir pazar oluşturularak geniş boyutlu bir bütünleşmeye gıtme çabalan da başladı. Eski düşmanlar Almanya'yla Fransa, ttalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg 25 Mart 1957'de Roma Anlaşması 'na ımza atarak, 1992'de Avrupa Birliği'ne (AB) dönüşecek olan Avrupa ^ ^ EkoBomik Toplulugu'nun~(ffl8f) temellerinı atmış oldu. 9 Ekim 1989'de Berlın Duvan'nın yıkılması Avrupa'da komünist sıstemın çöküşünün simgesı oldu. Eski Doğu Bloku ülkelennın pazar ekonomısine geçişlen sancılı oldu. Sosyahst dönemın kazanımlannı özleyen halklar, çoğu ülkede seçimlerde yine komünıstlen seçti. Doğu Almanya ve Batı Almanya birleşirken Çekoslavakya "anlaşmalı boşanmayla" aynldı. Avnıpa'nın sosyalist dönem sonrası yaşadığı en büyük travma ıse Yugoslavya'nın dağılması oldu. Uluslararası topluluk, tarihe kanştıĞun düşündüğü ''etnık tem' izligîn^ıortlamasıyla savaşa müdahale etti. Ancak, Avrupa'nın Bosna'daki yetersizliği kıtanın askeri ve siyasal alanlarda ABD'ye ne kadar bagımlı olduğunu ortaya koydu. Yüzyıl, Bosna Savaşı'nı sona erdiren Dayton anlaşmasının uygulanması içın bölgeye 60 bin asker göndenmş olan NATO'nun ilk kez bağımsız bır devlete bomba yağdırmasıyla son buldu. NATO, ABD'run öncülüğüyle Kosova Arnavutlannı Sırp saldınlanna karşı korumak içın Sırbistan'a müdahale etti. Bütün bunlar göz önüne alındığında, Avrupa'nrn banşçı bir bırlik hedefı o kadar da kısa dönemlı bir hedef gibi görünmüyor. 20. yüzyılda Afrika bağımsızlığa koştu K0MMYHH3M 1902 Vladimir Lenin'in "Ne Yapmah' isimli IdtatM yayımlandı. 1917 Ekim Devrimi*yte dünyanın ilk sosyalist sistemi Rusya'da kuruldu. 1921 3. Enternasyonal toplandı. Çin Komünist Partisi kuruldu. 1924 Bolşevik Devrimi'nin önderi Lenın öldü. 1930 Josef StaHn'in kolektivizasyon hamiesi, milyonlarca kişinin açlıktan öimesine neden oldu. 1946 HoŞi Min Vıetnam'ın bağımsıziığını ilan etti. 1949 Mao Zedung Çin Halk Cumhuriyef'nin kuruluşunu ilan etti. 1W3stalinöldü. 1986 SSCB, Macaristan'daki ayaklanmayı bastırdı. Kruşçev.Staftı'ieteştirdi. 1962 Kuba ie füze krU dünyayı nükleer savaşın eşiğine getirdi. 1968 Moskova, Prag Bahan'ratantdana bastırdı. Sosyalizmin yükselişi çöküşü 1961 Beriin Duvan inşa edildi "1 Kuveyt'i işgal etti. 3 Ekim: tki Almanya birleşti. 17 Ocak 1991 : Körfez savaşı başladı, 28 Şubat'ta Irak'ın yenilgisiyle sona erdi. 25 Haziran: Yugoslavya'da iç savaş başladı, Slovenya ve Hırvatistan tek yanlı olarak bağımsızlık ilan ettiler. Marmara'da 7.4 büyüklüğünde deprem meydana geldi: 17 bin 118 ölü. 7 Eylül: Yımanistan'ın başkenti Atına'da 5,9 büyüklüğünde bir deprem oldu.. 23 Eylül: Rusya Çeçenistan operasyonunu başlattı. 12 Ekim: Pakistan'da Genelkurmay Başkanı Pervez Müşerref yönetıme el koydu. Fas Kralı II. Hasan öldü. 17 Ağustos: 1978 DengŞiaoping Çin'in başına geçti. 1986 Mihail Gorbaçov açıklık politikasını başlatb. lOSOBerfinDuvartyıkıkh. 1991 Sovyetler Biriiği dağıldı. 1999 Çin Halk Cumhuriyeti'njn 50. kuruluşyıldonüma Çeşitli Avrupa devletlerinin 15. yüzyılın sonlanndan başlayarak dünyanın çeşitli alanlannı keşif, fetih, ilhak ve iskan etmeleriyle ortaya çıkan sömürgecilik süreci sonunda, 20. yüzyılda bağımsızlığnıı kazanan bazı sömürge ülkeleri şunlar: tngiltere'den bağımsıziığını kazanarnlar: # Afrika: Güney Afrika (1910), Nijerya (1960), Tanzanya (1961), Kenya (1963), Zambiya (1964), Botswana (1966), Lesotho (1966), Swaziland (1968), Zimbabve (1980) # Karayip bölgesi: Barbados (1966), Bahama (1973), AntiguaBarbuda (1981), St. KittsNevi (1983). # Orta Amerika: Belize (îngiliz Hondurası 1981). # Güney Amerika: îngiliz Guyanası (1970). # Pasifık: Avustralya (1901), Yeni Zelanda (1931). # Asya: Hindistan (1947), Pakistan (1947), Sri Lanka (1948), Malezya(1963), Singapur (1965), Hong Kong (1997). ABD'den bağımsıziığını kazananlar: # Asya: Filipinler (1946). Portekiz'den bağımsıziığını kazananlar: # Afrika: GineBissau (1974), Angola (1975), Mozambik (1975). # Asya: Doğu Timor (1974), Makao (1999). Hollanda'dan bağımsıziığını kazananlar: # Asya: Endonezya (1949). # Güney Amerika: Surinam (Hollanda Guyanası 1975). Fransa'dan bağımsıziığını kazananlar: # Asya: Vietnam (1954). # Afrika: Kamerun (1960), Fildişi Sahili (1960), Mali (1960), Moritanya (1960), Cezayir(1962). Belçika'dan bağımsıziığını kazananlar: # Afrika: Kongo (1960). Japonya'dan bağımsızlığını kazananlar: Asya: Kore (1945). Filistin kaynayan kazan olmaya devam ediyor.