Katalog

2000 gündemi Cumhurbaşkanlığı 1999 yılrada, 18 Nisan seçimleri siyasete damgasını vurdu. Seçimler sonunda Ataturk'ün partisi CHP parlamento dışında kalırken; MHP 2. parti olarak merkez sağdaki dengeleri altüst etti. Alparslan Türkeş'in ölümünden sonra MHP'nin başına geçen Devlet Bahçeli, partisini önce Meclis'e, sonra iktidara taşıdı. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal ise genel başkanlıktan ıstifa edip, siyasete ara vermek zorunda kaldı. 2000 yüında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimi tartışmalannda adı öne cıkan Cumhurbaşkanı Suleyman Demirel ıle 1999 yılında iki hükümet kuran Başbakan Bülent Eccvit siyasetin değişmez aktörleri arasında yer aldıklannı bir kez daha kanıtladılar. ABD Başkanı Bill Clinton'un TBMM'deki konuşması ve FP'li Merve Kavakçı'nın türbanla yemin etme girişimı de, 1999 yıh tarihine önemli notlar olarak düşüldü. Türkıye, 21. yüzyıla Cumhurbaşkanlığı ve AB tartışmalanyla giriyor. Başbakan Bülent Ecevit ve eşi, DSP Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Eccvit'in başlangıçta pek "içlerine sinmese" de, DSPMHPANAP hükumeti oldukça uyumlu gidiyor. Zaman zaman ortaya çıkan, af gibi sorunlar buzdolabına kaldınlıp, yola devam ediliyor. DSP ile MHP arasında Abdullah Öcalan'ın idamı konusunda yaşanan göruş aynlığı, 1999'dan 2000'e aktanlacak anlaşmazlık konulannın başında geliyor. 2000 yıluıa damgasını vuracak en önemli gündem maddesi ise; cumhurbaşkanlığı seçimi. Hükümet ortaklan şu anda "Demirel'le devam" konusunda uzlaşmış görünüyor. Ancak, başta MHP olmak üzere parti tabanlanndan farkh sesler yükseliyor. TBMM'de, "Demirel'siz Köşk hesaplan" da yapılıyor... 1999 yılınının önemli olaylan ana başlıklanyla şöyle: Meclis 700 saatte 38 yasa çıkardı IMF'ye çalıştı TBMM Genel Kurulu, 1999 yılında seçimler için çalışmalanna ara vermesine karşın, daha sonra 700 saate yakın çahşarak 38 yasa çıkardı. TBMM, öncelikle, geçen dönem "reform" olarak sunulan vergı ve bankalar yasalannı değiştirdi. Kamu imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklarda uluslararası tahkıme gidilmesi yolunu açan anayasa değişikliğini gerçekleştirdi. Çahşanlann sokağa dökülmesine karşın, emeklilik yaşını yükselten Sosyal Güvenlik Tasansı da kabul edildi. Tüm bu yasal düzenlemelerin, IMF ile yapılacak standby için koşul olduğu daha sonra açıldanan nıyet mektubuyla kanıtlanmış oldu. TBMM Genel Kurulu, 1999 yılının ilk 6.5 ayını, seçimler, azınlık hükümetinin yaşadığı guçlükler nedeniyle hiçbir yasama çalışması yapamadan geçirdL DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit başkanlığmda kurulan DSPMHPANAP Koalisyonunun kurulmasından sonra TBMM çalışmalan hızlandı. 18 Haziran'da, DGM'lerden askeri üyenin çıkanlmasına ilişkin bir anayasa değişikliği gerçekleştinldı. Böylece, Abdullah Öcalan'ın yargılanma süreciyle ilgili önemli bir adım atılmış oldu. TBMM'nin daha sonra çıkardığı bazı önemli yasalar şöyle: # Temmuz ayı içinde "Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Yasası"nı kabul edilerek, cezalar arttınldı. # Önceki yasama döneminde kabul edilen Vergi Reformu'nun uygulamada aksaklık yarattığı savunulan maddeleri değiştırildi. Kayıtdışı ekonomiyi kayıt altına almak amacmı taşıyan "Mali Milafın başlangıcı da ertelendi. # Anayasada siyasal haklarla ilgili olarak yapılan düzenlemenın uyum yasası ağustos ayında kabul edildi. Siyasi parti kurma hakkının sınırlannı yeniden düzenleyen yasa, gençlik kolu. kadm kolu gibi yan kuruluşlar kurma yasağını da kaldırdı. # "Uluslararası Tahkim" yolunu açan anayasa değişikliği ağustos ayında gerçekleştirildi. Danıştay'ın rolünü "görüş bildirme"ye indirgeyen düzenleme tartışma yarattı. Hükümet, daha sonra çeşitlı tasarılara tahkimın geriye dönük ışletilmesını öngören düzenlemeyi ekleme çalıştı, bu girişımler DSP ve MHP'lilerin de itirazlanyla sonuçsuz kaldı. Ancak, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in uyan mektubunun ardından, Başbakan Ecevit , genye dönük tahkımde kararlı' olduklannı açıkladı. 0 Emeklilik yaşını kadınlarda 58, erkeklerde 60'a çıkaran ve ışsızlik sigortası kunılmasını hükme bağlayan sosyal güvenlik tasansı, Türkiye deprem acısını yaşarken yasalaştınldı. # Işkence suçlannın cezasının arttınlmasını öngören tasan kabul edildi. # Abdullah Öcalan'ın yakalanmasından sonra örgüt elemanlannı da dağdan indirmek amacıyla pışmanlık yasası çıkanldı. # Af yasası, hükümet ortaklan arasmdakı en önemli gerginlik konusu oldu. Tartışma yaratan yasa, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafindan veto edildi. Daha sonraki pazarlıklar sırasında ülkücü katil "Haluk Kırcı'ya af" yolunun açılması girişimlerine DSP Genel Başkan Yardımcısı Rahşan Ecevit karşı çıkınca; ortaklar arasında restleşme yaşandı. Yasa, rafa kaldınldı. # Basın ve yayın yoluyla işlenen suçlara ilişkin cezalann ertelenmesini öngören tasan kabul edilerek yürürlüğe girdi. Memurlar ve diğer kamu görevlılerinin 23 Nisan 1999'dan önce işledikleri suçlara ilişkin dısiplin cezalan da bütün sonuçlanyla birlikte affedildi. # Türkiye Kalkınma Bankası'nın 24 yılhk KHK'si yasalaştınldı. # Türk Akreditasyon Kurumu kurulmasına ilişkin tasan ve gümruk bölgesine giren ve çıkan eşyalar ile taşıt araçlanna uygulanacak gümruk kurallannı belirleyen Gümruk Yasası kabul edildi. # Bedelli askerliğe olanak sağlayan tasan yasalaştı. 9 86 yıllık Memurin Muhakematı Hakkmdaki Yasa'yı yürürlükten kaldıran ve memurlann yargılanmasım amirlerinin iznine bağlayan tasan yasalaştı. # Hükümet, 17 Ağustos'ta Marmara Bölgesi'nde meydana gelen deprem felaketinin neden olduğu zararlann giderilmesine yönelik önlemler alabilmek için TBMM'den Yetki Yasası çıkarttı. Bunu depremin yol açtığı zararlan gıdermek amacıyla bir dizi ek vergi öngören yasa izledi. # Sermaye piyasasını yeniden düzenleyen tasan kabul edildi. Erez'ln başbakanlık' duşlerl TBMM. 1999'a hükümet arayışlanyla başladı. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirerden hükumeti kurma görevıni alan Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez gazetecilere "30 günde reform" açıklamalan yaparken, eski lideri Tansu Çiller başbakanlık hayallerini suya düşürdü. Çiller'in, hükumeti kurma görevının DSP lıden Bülent Ecevit'e venlmesi durumunda kurulacak azınlık hükümetine destek olacaklan yolundaki açıklaması üzerine, "Mağdur değil, mağrurum" diyen Erez 6 Ocak'ta görevı iade ettı. TBMM koridorlan bundan sonra, hükumeti kurmakla görevlendmlen Ecevıt'in hükümet r arayışlanna »ahne oldu. DYP Genel Başkanı Çiller ile ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz'dan "destek vaadi" alan Ecevit, 11 Ocak'ta 56. hükümetin listesini hazırlayıp, Cumhurbaşkam Demuel'e sundu. TBMM Genel Kurulu'nda 12 Ocak'ta Ecevit tarafindan okunan hükümet programı üzerindeki görüşmeler, 15 Ocak'ta, güvenoylaması da 17 Ocak günü yapıldı. ANAP, DSP, DYP ve DTP'li üyelerle bağımsızlann çoğunluğunun kabul oyu verdiği hükümet için FP, CHP ve BBP milletvekılleri "ret" oyu kullandı. CHP'li Seyfı Oktay, Yahya Şimşek ve Şahin Ulusoy hükümete güvenoyu verdı. Ecevit hükumeti 188'e karşı 306 oyla güvenoyu aldı. Sonunda dolaylı özürler, aracılarla bunalım aşıldı \e DSPMHPANAP hükumeti kuruldu." Yüce Divan'da yargılanmak istiyorum" diyen ANAP lide ri Mesut Yılmaz hökümete girmedi. Yeni yapılan TBMM salonu tartışmalara yol açrı. Yemin töreni sırasında FP'den İstanbul Milletvekili seçilen Merve Kavakçı'nın türbanı ile genel kurula girmesi tartışmalara yol açtı. 'Küskünler' basaramadı Seçım karan alınmasının ardmdan, parti yönetimleri tarafindan düzenlenen milletvekıli aday listelerinde istedikleri yerleri bulamayan milletvekilleri, geçmiş dönemlerde olduğu gibi yine olağanüstü toplantı girişiminde bulundu. Milletvekilleri. Abdullah Öcalan'ın yakalanmasından sonra terörle mücadelenin hukuki boyutlanyla ilgili bir genel görüşme açılması ıstemıyle TBMM'nin olağanüstü toplanmasmı istedi. TBMM Başkanı Hikmet Çetin, başvuruyu inceledıkten sonra TBMM Genel Kurulu'nu 13 Mart'ta olağanüstü toplantıya çağırdı. Genel Kurul'da genel göruşme açıhnasmın reddedılmesının ardmdan DSP, DYP ve ANAP milletvekilleri, TBMM'nin olağanüstü toplantıya çağnlma gerekçesinin düştüğünü ve toplantıya devam karan ahnamayacağını, TBMM'nin otomatik olarak tatile gireceğini ileri sürdü. Ancak, Çetin, genel görüşme işleminin tamamlandığını, Meclis'in çalışmalanna devam etmesini isteyen iki önerge bulunduğunu, bunlan işleme koyacağını bildirdi. Bunun üzerine sert tartışmalar arasmda yapılan oylamada TBMM'nin çalışmalanna devam etmesi kabul edildi. FP de, küskünlere destek verdi. Tatil karannın kaldınlmasını başaran milletvekilleri, 15 Mart'ta da hükümet hakkında gensoru verdiler. Günlerce süren tartışmalardan sonra, gensoru reddedilmiş sayıldı. Küskün milletvekillennın asıl niyetlerini ortaya koyan seçimlerin ertelenmesine ilişkin öneri Anayasa Komısyonu'nda görüşüldü. Komisyon, önerinin gündeminin normal sırasmda görüşülmesini kararlaştırdı. 25 Mart'ta yapılan Genel Kurul'da Meclis'in yeniden tatile girmesi önerisinin kabul edihnesiyle, 13 gün suren seçimlerin ertelenmesi mücadelesi "küskünler" açısından başansızlıkla sonuçlandı. toya girdi. Seçimlerin galibi olarak DSP ile MHP görünürken, en büyük darbeyı CHP yedi. Seçım sonuçlan iki lidenn aktif siyasetten uzaklaşmasına neden oldu. Yeniden Doğuş Partisi lideri Hasan Celal Güzel, aktıf siyasetten çekildi. CHP Genel Başkanı Deniz Baykal da, 22 Nisan günü CHP Genel Sekreterliği'ne gönderdiği bir mektupla genel başkanlıktan istifa etti. 18 Nisan seçimleri yerel yönetımler açısından da önemli sonuçlara yolaçtı. Izmir'de anakent belediye başkanhğını DSP'lı Ahmet Priştina kazanırken, Ankara ve İstanbul yine FP'nin oldu. Ankara'da CHP'li Çankaya Belediye Başkanı Doğan Taşdelen'in son anda partısinden istifa edip DSP'ye geçmesı ve bu partinin anakent belediye başkan adayı olması sonuçlan biçimlendirdi. CHP'li Karayalçm ile DSP'li Taşdelen'in mücadelesi, FP'li Melih Gökçek"e yaradı. töreni sırasmda FP'den İstanbul Milletvekili seçilen Merve Kavakçı'nın rürbanı ile genel kurula girmesi tartışmalara yol açtı. DSP Milletvekilleri ile DYP Tunceli Milletvekili Kamer Genç'in tepkisi ve DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in, "Burası devlete meydan okunacak yer değildir. Lütfen bu hanıma haddini bildirin*' sözleriyle sona eren konuşmasından sonra Kavakçı, yemin edemeden genel kurul salonundan aynlmak zorunda kaldı. Siyasette Kavakçı tartışması, ABD vatandaşlığı, DGM Savcısi Nuh Mete Yüksel'in evine gidip ifadesini ahnak istemesi ve yeni evliliği tartışmalanyla sürdü. Rahşan Ecevit'in çıkı$ı Seçimlerden sonra hükumeti kurmakla görevlendirilen Ecevit kolay sonuç alamadı. Ecevit. önce eşi Rahşan Ecevit'le birlikte "düşünmek" için KKTC'ye gitti. Kulislerde, "MHP'li hükümetin içlerine sinmediği" haberleri yayıln"ken, 15 Mayıs günü Rahşan Ecevit'in bir gazeteciye yaptığı açıklama ortalığı kanştırdı. Rahşan Ecevit, bu açıklamasında aynen şöyle diyordu: "Bu ortakhk zorunlu olabilir ama benim ve birçok kimsenin içinde ciddi kuşkular var. Baktık ki, bir gün 'bizler Asena adlı bir dişi kurtla bir Türkten üreyen Türkleriz, o nedenle son Türk devletini korumak bize düşer' diyen kimseler ortaya çıktı. Bu iddiaya dayanan dernekler, partileri kurdular. Çocukları gençleri örgütlediler, baskı altına aldılar, hatta silahlandırdılar. Ya bizdcn olacaksın, dediler, ya da canından. Yıllarca sayısız can yaktılar, canlar aldılar. Bunların acısını unutmak kolay olmadı. Biz Asena adlı kurttan üredik, orta asyadan buralara geldik, bu ülkede egemenlik bizim hakkımızdır, iddiasıyla , fistelik de kaba kuvvetle siyaset yapmaya kalkışanlar ne demokratik anlamda parti sayılabilir, ne de milli biriiği güçlendirebilir. Hele buna bir de din istismannı katarlarsa, milli biriiği toplumun huzurunu, laikliği ve demokrasiyi büsbüsütün zedelerler. Bazı iyimser çevreler, bu partinin artık değiştiğini öne sürüyor. Böyle düşünenlere mi, yoksa, bu partinin, hayır değişmedik. diyen liderine mi inanalım, bilemiyorum." Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ise her zamanki üslubuyla konuştu: "Üzümün çöpü, armudun sapı diye işin içine girerseniz orta yerde hükümet kuracak parti kalmaz." Sonunda dolaylı özürler, aracılarla bunalım aşıldı ve DSPMHPANAP hükumeti kuruldu. "Yüce Divan'da yargılanmak istiyorum" diyen ANAP lideri Mesut Yılmaz hükümete girmedi. Hükümet programı 4 Haziran'da TBMM Genel Kurulu'nda okundu. 9 Haziran'da da hükümet, TBMM'den 182 ret oyuna karşı 354 oyla güvenoyu aldı. Böylece TBMM Genel Kurulu'nda, bir yıl içinde iki kez Başbakanlığım DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit'in üstlendiği hükümetlere güvenoyu verilmiş oldu. Uluflbayın Intlhar glrlslml ANAP Genel Başkanı Mesut Yümaz'm, "IMF ile ilgili bir belgeyi sızdırarak borsada spekülasyona neden olduğu" haberleri ortalığı kanştırdı. Yümaz'm bır grup toplantısında Uluğbay'dan belge aldığını söylemesi DSP kanadında rahatsızlığa yol açtı. Bu habere çok üzülen Uluğbay, 7 Temmuz günü intihar girişiminde bulundu. Uluğbay kurtanlırken, Yılmaz basını suçladı. Yılmaz, "Uluğbay'dan belge değil, bilgi aldığını" söyledi. lyileşen Uluğbay, bakanlık görevinden istifa etti. Uluğbay, intihar girişimiyle ilgili yaptığı açıklamada da, Yılmaz'ın sözlerine üzüldüğünü, ancak intihar güişimmin bundan kaynaklanmadığını söyledi. Uluğbay, şu anda TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu üyesi olarak görevıni sürdürüyor. Baykal'dan zorunlu ara CHP'nin 9. olağanüstü kurultayı, 23 Mayıs günü Atatürk Spor Salonu'nda toplandı. Salonda son derece gergin bir hava yaşarurken, son anda adaylıktan vazgeçen Baykal salona bile gelemedi. 9 adayla başlayan kongrede, daha sonra bazı adaylar çekildi. İlk turda Baykalcılann desteklediği Altan Öymen en yüksek oyu aldı. Kendisini Hasan Fehmi Güneş ve Murat Karayalçm izledi. Karayalçın yanştan çekilirken; Güneş'le yanşan Öymen CHP'nin yenı genel başkanı oldu. Baykal ekibi, ilk günden Oymen'in çevresini kuşatmaya çalıştı. Kurultayın ikinci günü yapılan parti meclisi seçimlerinde, eski genel sekreter Adnan Keskin'ın hazırladığı liste "Oymen'in listesi" diye sunuldu. Öymen, "bu, benim listem" değil derken, seçimler gerçekleştirilemedi. Uzun tartışmalardan sonra, 26 Haziran'da toplanan yeni bir kurultayda parti meclisi seçilebildi. Oymen, "emanetçi" olmadığını kanıtlayıp, CHP'yi güçlendirme mücadelesi veriyor. Baykal ise, "emekli lider" olarak siyaseti bırakıp Antalya'ya taşınacak gibi görünmüyor. "Halkın 18 Nisan seçimlerinde yanlış yaptığını anladığı" kanısında olan Baykal ve yandaşlan, "geriye dönüşe" hazırlamyor... Cllnton TBMM'de ABD Başkanı Bill Clinton, AGlT Zirvesi nedeniyle Türkiye'ye yapacağı ziyaretin kapsamını genişleterek Türkiye'ye iki gün önce geldi ve 15 Kasım'da TBMM'yi ziyaret etti. Milletvekillerinin ayakta alkışlanyla karşılanan Cünton, TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, banş içinde bir Avrupa'nın Türkiyesiz olamayacağuıı ve yeni yüzyılda Türkiye'nin, dünyanın ilham kaynağı olacağmı söyledi. TBMM Genel Kurulu'nda konuşma yapan ilk ABD Başkanı olan Clinton'm "Atatürk sayesinde buradayız" sözleri milletvekillerinin coşkulu alkışlanyla karşılandı. Chnton, tahkim ve sosyal güvenlik başta olmak üzere çıkanlan yasalar için de TBMM'yi kutladı. tktidanyla, muhalefetiyle Clinton'un konuşması milletvekillerini çok mutlu etti. Öyle ki, ban milletvekilleri TBMM'den aynlırken kapıya kadar Clinton'u geçırip alkışlamayı sürdürdü. Slyasette yenl mllat:i8 Nisan 18 Nisan'da yapılan seçimler ilginç bir siyasi tablo ortaya çıkardı. CHP kuruluşundan bu yana ilk kez, ara dönemler dışında TBMM'de temsil edilmezken; MHP ikinci parti olarak TBMM'ye girdi. Seçimler sonunda DSP 136, MHP 129, FP 111, ANAP 86, DYP 85 milletvekilliği kazandı. Mehmet Ağar, Bekir Gündoğan ve Ahmet Özal da, bağımsız milletvekili olarak parlamen TBMM'de •Merve' bunahmı TBMM, 1999"da, türbanlı bir milletvekilinin Genel Kurul'a katılma girişimine sahne oldu. Seçimlerin ardından ilk toplantısını 2 Mayıs'ta yapan TBMM Genel Kurulu, yeni yasama dönemine "türban bunahmı" ile başladı. Yemin DSP MHP ANAP hükumeti Açıklamanın ardından. MHP lideri Devlet Bahçeli "özür dilennıesini" istedi. Ecevit ise geri adım atmadığı gıbı benzer görüşleri yineledi ve "Rahşan Ecevit'in partide kendisinden fazla emeği olduğunu" söyledi. tpler koptu.