Katalog

14 StYASET 84 eski • yeni çizgiler FERRUH DOĞAN, 1923'de tstanbul'da doğdıı. Bir süre tstanbul Hukuk Fakıillesi'nde okudu. Şaka, Doğan Kardeş, Hafta, Yeditepe, 41 Buçuk, Dolmuş, Cumhuriyet, Milliyet gibi dergi ve gazetelerde çizdi. htanbul Gazeteciler Cemiyeti'nin ve sendikasının düzenlediği yanşmalarda, ttalya'da Bordighera, Marostica, Yugoslavya, Belçika'da KnokHeist yarışmalarında birincilik ve çeşitli ödüller kazandı. Karikatürlerini Asrileşen Köy, ÇizgM DUnya ve Sergi adlı karikatür albümlerinde loplayan Ferruh Doğan, çizgilehni halen Günes Cazetesi'nde sürdürüyor. Cumhuriyet'in Güzel Günleri bir hayli geCdenemesi olmasaydı Cumhuriyet'in gelmesi getirdi, Abdülcikebilirdi. Birirjci Meşrutiyeti (1876) Abdülhamit umhuriyet, iki meşrutiyetten sonra geldi. Eğer iki meşrutıyet hamit götürdü. Ikinci Meşrutiyet Abdülhamit'e bir tepki olarak geldi, onu temizledi. ilk meşrutiyetle ilk Cumhuriyet arasında elli yila yaklaşan bir süre vardır. Meşrutiyetlerin gelmesi nasıl güc olmuşsa Cumhuriyet'in gelmesi de kolay olmamıştır. Mustafa Kemal Paşa kurduğu rejime Cumhuriyet adını koymak istediği zaman karşısına dikilenler eski silah arkadaşlarıydı. Bizde meşrutiyetler de Cumhuriyet de birer etki ve tepkidir. Birinci Meşrutiyet kaşla gözün arası kışa sürmüştür. Abdülhamit bir eliyle verdiğini öteki eliyle almıştır. Ikinci Meşrutiyet Abdülhamit'in baskı yönetimine karşı bir tepkidir. Gelmiş, belli bir süre sürmüş, ittihat ve Terakki diktasına teslim olmuş, imparatorluğu batırarak sona ermiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın getirdiği Cumhuriyet hem Meşrutiyet'e hem de ittihat ve Terakki'ye bir tepkidir. Bir daha ikisinin de baskısı olmasın istenmiştir. Cumhuriyet'i demokrasiye çevirmeyi denemiştir. Terakkıperver Fırka (1924), ondan altı yıl sonra Serbest Fırka (1930) denemeleri hep demokrasi icin yapılmıştır. Anlaşılmıştır ki demokrasi Cumhuriyeti yıkacak, vazgeçilmiştir. Cumhuriyeti bozan bir demokrasiyi o zamanki liderler göze alamamışlardır. Cumhuriyet'in tek parti yönetimi demokrasi kargaşasına bir tepkidir. arsiv konusuyor Çoğunluk kaymaya başlayınca 1950 demokrasisine gelince, Halk Partisi çoğunluk sistemini Demokrat Parti'nin iktıdara gelmemesi ihtimaline dayanarak benimsemiştir. Silah tersine tepmiş, seçimlerde çoğunluk sistemi Halk Partisi'ni düşürmüş, Demokrat Parti'yi iktidar koltuğuna oturtmuştur. Halk Partisi bılseydi ki 1946 seçimlerinde denediği çoğunluk sistemi kendi aleyhinedir, hiç denemek ister miydi? Demokrat Parti 1950 seçimlerinde iktidara geldiğinde, kendini iktidar sandalyesine oturtan çoğunluk sistemini hiç bırakmamıştır. Bir tepki sistemi olarak elinde hep tutmuştur Bılmiştir ki, çoğunluk sistemi Halk Partisi'ni bir daha iktidara getirmez. Ancak 1957 seçimlerinde görmüştür ki iktidar elinden az daha kayıyor, bütün önlemleri almaya başlamıştır. Partıliler arasında seçim dayanışmasını yasaklamıştır. Partiler arasında işbirliğine engel olmuştur. Ortak listelerin yapılmasını, bağımsızların alınmasını, bir partiden bir partiye geçilmesini önlemiştir. Yani iktidarın elden gitmesini kapatmak için elinden ne geliyorsa ardına koymamıştır. Bütün bunlara karşın iktidar az daha elden gider gibi olmuştur. iktidar lideri öylesine bunalmıştır ki, "Allah böyle bir seçlml, böyle bir seçim gecesini bir daha göstermesin" demiştir. Seçimle gitmeyen iktidar üç seneye varmamış, seçimsiz gitmiştir. Demokrasilerde seçimlerin seçeneği gene seçimdir. Seçimlerden kaçtınız mı, seçeneği değişir, zor rejimleri gelir. Gelmeme gitmeme üstüne 10'uncu 29 Ekim "Kafasıyla, yüreğiyle, imanıyla ona bağlı olan bu yekpare ve kaynaşmts halkın alkışlan ve haykırışları arasmda Gazi Hazretleri kıtaları teftlşe bafladtlar. Teftiş esnasmda Reiskumhur Hazretlerinin yamnda Büyük Erkanı Harbiye Reisi Fevzi Paşa Hazretleri bulunuyordu. Teftisten sonra Reiskumhur Hazretleri kuvvetli ne geldiler. Cumhur Riyaseti bandosu İsüklâl Marşını çaldı. Bundan sonra Reiskumhur Hazretleri kuvvetli sesleriyle ve çok yüksek bir heyecan içinde hitabelerini irada başladılar. Bu tarihi hitabe halkın sevgillsi ve gözbebeği olan Gazt Hazretlerine karşı yüksek muhabbetini tekrar haykırmasına mesut bir vesile oluyordu. Yiiz btnlerce ktşt daima onun izinde yürüyerek bahtiyarlığa erisen hütün Türk milletiyle birlik olarak bu dakikada Ankara meydamnda da ant içti." Atatürk 'ün 10. Yıl Nutkunu söyleyisi 30 Ekim 1933 tarihli Cumhuriyet GazetesVnde böyle anlatılıyor. Fotoğrafta, O'nu genç Türkiye Cumhuriyet'nin 10. yılında tarihi nutkunu söylerken gö'rüyorsunuz. 1960 rejimi anayasa yaparken Demokrat Parti'yi bir daha iktidara getirmemek için de elinden gelen bütün çabayı harcamıştır. Koskoca bir siyasal hareket Demokrat Parti've bir tepki olarak bocalamıştır. Sadece bir partiye tepki olarak bir siyasal hareket yapılmaz. Ne olmuştur, 1965 seçimlerinde, kimsenın beklemediği bir sırada DP'nin mirascısı bir parti tek başına iktidara seçimle gelebilmiştir. Şunun gelmemesi, şunun gitmemesi üstüne demokrasi kurulmaz. Kurulmadığı tarihçe ispatlanmıştır. Kurulmak istenirse halk bundan çabuk soğur. Soğukluk gerçek demokrasi işlemediği sürece sıcaklığa dönüşmez. Son zamanlarda gene demokrasıden çok Cumhuriyet'i inşaya çalışıyoruz. Cumhuriyet demokrasıden ötürü tehlikede değildir. Demokrasi iyi işlemediği için, özgürlükler sistemi oturmadığı için sorun çıkmaktadır. Cumhuriyet'in demokrasi ile içiçe yaşadığı güzel günler görülmüştür. Yüzümüzü o yana döneliml