Katalog

HAZIRLIKLAR TAMAM (MI!) Prof. Dr. BURHAN USLU C F SPOR FUTBOL OCAK SALI F Önce eğitime dikkat utbolda son derece önemli bir unsur olmasına karşın her zaman perde arkasında kalan, unutulan isimsiz kahramanların başında gelir kulüp doktorları. Spor hekiminin görevi, sporcunun fonksiyonel kapasitesi artarken onun sağlığıyla ilgilenmek ve sakatlığı en aza indirgemek, onun en iyi performansa ulaşmasını sağlıklı bir şekilde sağlamaktır. Takım doktoru çok iyi bir genel tıp bilgisine sahip olmalı ve başında olduğu sporla ilgili bildiği detaylı bilgiler dışında çok iyi bir kadro kurmalı, teknik ekiple daima irtibatta bulunmalıdır. Sporcunun çalışması sırasındaki saha, hava şartları, performansı, zorlanma şekli gözlenmeli, sakatlanmaya yol açacak olan etkenler belirlenmelidir. İkinci yarı başlamadan önce yapılacak detaylı muayeneler, alınacak hikâyeler sonrası her sporcunun sağlık durumu ve sakatlıkları gözden geçirilir ve teknik ekiple bilgi alışverişinde bulunup performans belirlemesi yapmalı ve var olan sakatlıkların rehabilitasyonuna başlanmalıdır. Değerlendirmede detaylı bir muayene ve kan tahlilinin dışında diş hekimi ve diyetisyen asla unutulmamalı. Diş muayenesi, beslenme uzmanı tarafından yeme alışkanlıklarının öğrenilmesi önemlidir. Geçirdiği hastalıklar (Şeker hastası ya da astımlı), aldığı ilaçlar önemlidir. Büyük eklem ve bel muayeneleri önemlidir. Yağ oranı, aerobik uygunluk, adele testleri izokinetik testler faydalı olabilir. İkinci yarı önemi (Karbonhidrat ve sıvı alınımı), ilaç kullanma ve doping sporculara anlatılmalıdır. Beslenme, sporcunun alışkanlıkları ve yaptığı spordaki harcadığı enerjiye göre ayarlanır. Seyahatlerde tüm beslenme doktorun sorumluluğundadır. Spor hekiminin gerektiğinde hemen başvurabileceği ve gerekli bilgileri tartışabileceği, diğer ve kendi branşından doktor, fizyoterapist, psikolog, fizyolog gibi değişik branşlardan kimseler daima bulunmalıdır. Takım doktorunun görevi çok geniştir. Takım elemanlarının tibbi sorunları ve sakatlıklarının teşhisi ve tedavisi büyük sorumluluk ister. Bunun dışında koruyucu hekimlik, aşılama vb. sayılabilir. Sezon öncesi tüm takımın kayıtları kaydedilir, koruyucu önlemler alınır. Sakatlanmalara doğru ilk yardım ve tedavisi, genel tıbbi gözetim yapılır, beslenme yönleri ele alınırb Diğer takım arkadaşları ve ailesiyle ilişkiler gözden geçirilir. Takım doktorluğu çoğu zaman çok zor bir iştir. Devamlı teknik direktör, idareci ve sakat sporcu baskısı altında ya hastası olarak gördüğü sporcunun sağlığını düşünecek ya da bunların baskısı altında sporcuyu arenaya sürecektir. Sakat sporcunun erken olarak maçlara dönüp dönmeyeceği takım içinde ve medyada yer alır ve konuşulur. Bu tür sorunlarda takım bir bütün olarak aile gibi davranmalıdır. Bu arada tıbbi konuları tam olarak bilmeyen gazetecilerin de eğitilmesı ayrı bir sorundur. başlamadan önce yapılacak testler ve muayenelerle herhangi bir sakatlık ya da hazırlayıcı nedenler saptanabilir. Bulunacak sakatlığın tedavi ve rehabilitasyon programı yapılır, tüm takım ya da şahıs olarak koruyucu önlem programı yapılır. Elde edilen bilgiler ileride oluşabilecek sakatlıkları önlemede yardımcı olabilir. Sezon öncesi ve devre arası, sporcu eğitimi için en ideal zamandır. Spor hekimliğinin önemi, ısınma ve germe hareketlerinin önemi, sakatlanmalarda erken tanı ve tedavinin önemi, beslenmenin utbolda ikinci yarı heyecanının başlamasına sayılı günler kaldı. Bütün takımlar devre arası hazırlıklarını tamamladı ve ikinci yarının ilk düdüğünü beklemeye koyuldular. Acaba yeterli hazırlıklar yapıldı mı? Neler yapılmalı, neler eksik? Bizlere Avrupa liglerinde gördüğümüz kıran kırana mücadeleyi izlettirebilecekler mi? Bu herhalde biraz zor görünüyor. Devre arasında gazetelerde sık sık sakatlık haberlerine rastladık. Ligin ilk yarısından fazla sakatlığın hazırlık döneminde görülmesi düşündürücüdür. Sakatlık sporda her zaman görülebilir. Kaçınılması çok zor bir durumdur. Ancak miktarı artarsa, o zaman sakatlığın oluş nedenlerini araştırmak gerekir. Sakat denilen bir sporcunun devre arası hazırlık maçında oynadığını görüyoruz. Bir başka sporcunun uzun süre sakatlığının devam ettiğine şahit oluyoruz. Burada aksayan nokta bulunmadıkça bu durum böyle devam edecektir. Hafif sakatlığı olan sporcular bu dönemde sakatlığının artma ya da kötüleşme olanağı varsa riske edilip oynatılmamalıdır. Günümüz sporunda amaç; seyredenleri mutlu edecek, onlara seyir zevki verecek en yüksek düzeyde sportif faaliyeti sunmaktır. TV’lerde izledğimiz yabancı spor maçlarındaki kaliteyi yurdumuzda göremeyince hayal kırıklığına uğruyoruz. “Eksiklik nerede?” diye düşünüyoruz. Bugün ülkemizde sporcu ücretleri el yakmakta... Performans para oranının ülkemizde düşük olduğu gerçeği bariz olarak görülmektedir. Yani alınan paranın karşılığı verilmemektedir. O zaman akla şu soru gelmektedir. “Bu ne zamana dek devam edecek?” Bence bu performans düşüklüğü devam ettiği seyirciler ya maçlara gitmeyecek ya da o kanalları izlemeyecek. Etrafımızda konuşulanları duyuyoruz. Bugün kanalların çoğunluğu yurtdışından, her ülkeden canlı yayın yapmaktadır. Eğitici programlar ne yazık ki ülkemizde çok nadir yapılıp TV’de gösterildiğinden dolayı bu kesimin reytingi artmıştır. Burada kaliteli ve yüksek düzeyde karşılaşmaları izleyenler artık ülkemizdeki maç yayınlarından sıkılıp onları seyretmemeye başlamıştır. TV’lerde reyting getirecek abuk subuk programlar yerine eğitim ve kültür programlarının yapılması ve arttırılması, dolaylı da olsa spordaki gelişmeye katkıda bulunabilir. Burada görev kulüp başkanından başlayıp malzemecisine dek uzanmaktadır. Başarıda, başarıya sahip çıkanlar başarısızlıkta kulübü borcuyla bırakıp gitmektedir. Ne zaman ki ikisine de sahip çıkarız, bu aşamanın başlangıcı olacaktır. Sportif faaliyetlerde sporcu, teknik direktör ve antrenörler ana görevi üstlenir. Ancak burada takım doktoruna ve sağlık ekibine çok büyük görev düşmektedir. 8