Katalog

C E SPOR FUTBOL KASIM SALI D İ K K A T ! HAPI YUTMAYIN Y A S A K L I * Bu liste 1 Ocak 2007 itibariyle yürürlüğe girecektir. GÖRKEM ÇÖTELİOĞLU n beylik tanımıyla spor, kişisel veya toplu yarışlar biçiminde yapılan, bazı kurallara göre uygulanan beden hareketlerinin tümü olarak geçiyor. Sadece beden hareketi olmanın da ötesinde anlamları bulunan sporun insanların sosyalleşmeleri, belli değerleri kazanmaları açısından da önemli işlevleri bulunuyor. Kuşkusuz bunlardan bir tanesi de yapanlara ve tabi ki izleyenlere ahlaklı bireyler olarak yetişmelerini sağlaması. Spora aynı zamanda yürüyen ahlak denmesinin nedeni de bu zaten. Ancak, her alanda olduğu gibi sporda da kısa ve kolay yoldan başarıya ulaşmaya çalışanlar, bunun için başarıya giden yolda herşey mübahtır diyen Machhavelist bir yaklaşım benimseyenler söz konusu ne yazık ki. Bu düşüncede olanların sarıldıkları en büyük silah ise tabi ki doping. Halterden atletizme, basketboldan futbola kadar hemen her branşta bu tür uygulamalara rastlamak olası. . Araştırmalarını sürekli olarak devam ettiren ve yasaklı maddeleri sürekli güncelleyen, kimilerini listeden silen WADA (Dünya Anti Doping Ajansı) sadece performans artırıcı ilaçları değil, kullanılan maddeleri gizlemeye yönelik ilaç kullanımlarını da cezalandırma yoluna gidiyor. Amphetamin, efedrin, kokain, ecstasy, salbutamol gibi uyarıcılar; morfin, metadone, eroin, petidin gibi aneljezik de denilen narkotik ağrı kesiciler; nandrolone, tetrahidrogestrinone (THG), stanozolol, androstenedione gibi anabolik hormonlar; acetazolamide, klorthalidone, triamterene gibi Dheadiyüretik olarak da bilinen idrar söktürücü ilaçlar; kan dopingi gibi kullanımların yanı sıra idrar üzerinde yapılan, idrarın bütünlüğünü bozmaya yönelik ve dopingi saklayıcı farmakolojik ve kimyasal müdahaleler de cezalandırılması ön görülen uygulamalar arasında sayılıyor. Bu bağlamda doğrudan doping etkisi yapan maddeler kadar, doping saklayıcı etkisi olan ilaçlar da sporcular açısından sakıncalı maddeler arasında yer alıyor. Son yıllarda adını sıkça duymaya başladığımız ve finasterid içeren Propecia veya Proscar olarak bilinen ve saç dökülmesini engellemeye yarayan ilaç da bunlardan biri. İlk olarak ulusal basketbolcu Ermal’le gündemimize giren bu ilaç, son olarak geçtiğimiz günlerde 2. Lig’de oynayan iki genç oyuncu tarafından kullanımlarının tespit edilmesi üzerine yeniden adını duyurmaya başladı. 28 Ekim 2006 tarihinde 2.Lig B Kategorisi’nde oynanan İzmirsporTarsus İdman Yurdu maçında Tarsus İdman Yurdu’ndan Serdal Sarıkaya, 4 Kasım 2006 tarihindeyse 3. Lig 2. Grupta Tarım Kredi Spor Bağlum Belediyespor arasındaki karşılaşmada Tarım Kredi’den Hüseyin Ayık’ta da aynı ilaca rastlandı. Disiplin Kurulu’na sevk edilen iki oyuncunun ne olursa olsun 2 yıl ceza alması bekleniyor. Oyuncularda söz konusu ilaca rastlanması doping konusunda yeterli bilgimiz var mı, sporcularımız bu konuda bilinçli mi gibisinden soruları yeniden akıllara getirdi. Söz konusu maddenin WADA, (Dünya AntiDoping Ajansı) tarafından yasaklı maddeler arasına dahil edilmesine ve kullanımının yasaklanmasına karşın yine de tercih ediliyor olması sporcularımızın bu konuda yeteri kadar bilgi sahibi olmadıklarını ortaya koyuyor. Belki de bilmeden, masumca, sadece saç dökülmesini engellemek amacıyla kullandıkları ilaç yüzünden spordan uzak kalmaları eğitimin ne kadar önemli ve gerekli olduğunu bir kere daha ortaya koyuyor. M A D D E L E R bendroflumethiazide, chlorothiazide, hydrochlorothiazide), triamterene ve kimyasal yapıları veya biyolojik etkileri benzer olan diğer maddeler (drosperinone hariç). ANABOLİK AJANLAR 1 ANABOLİK ANDROJEN STEROİTLER (AAS) a Egzojen AAS Androstendiol, androstendione, bolandiol, bolasterone, boldenone, boldione, calusterone, dehydrochlormrthyltestosterone, desoxymethyltestosterone, drostanolone, ethylestrenol, fluoxymesterone, formebolone, furazabol, gestrinone, hydroxytestosterone, mestanolone, mesterolone, metenolone, methandienone, methandriol, methasterone, methyldienolone, methyltestosterone, methylnortestosterone, methyltrienolone, mibolerone, nandrolone, norandrostenedione, norboletone, nprclostebol, norethandronole, oxabolone, oxandrolone, oxymesterone, oxymetholone, prostanozol, quinbolone, stanozolol, stenbolone, testosterone, tetrahydrogestrinone, trenbolone. b Endojen AAS Androstenediol, androstenedione, dihydrotestosterone, prasterone, testosterone, androstane, androstene, androstenediol, androstenedione, epidihydrotestosterone, hydroxyandrostanone, noramdrosterone, noretiocholanone. 2 DİĞER ANABOLİK AJANLAR Clenbuterol, tibolone, zeranol, zilpaterol, vb. ANTİESTROJENİK AKTİVİTEYE NEDEN OLAN AJANLAR 1 Aromatase inhibitörleri (anastrozole, letrozole, aminoglutethimide, exemestane, formestane, testolactone, vb.) 2 Seçici estorojen reseptör ayarlayıcıları (SERM’ler) (raloxifene, tamoxifen, toremifene, vb.) 3 Diğer antiestrojenik maddeler (clomiphene, cyclofenil, fulvestrant, vb.) ATASÜ:HERKESİ E Ğ İ T M E L İ Y İ Z K onuyla ilgili olarak görüşlerini aldığımız Türkiye Futbol Federasyonu Dopingle Mücadale Kurulu Başkanı Prof. Dr. Turgay Atasü eğitimin öneminden bahsederek, “İnsanlarımız bu konularda çok cahil. Kulüp doktorlarından futbolculara herkes eğitilmeli” dedi. Finasterid denilen maddenin WADA tarafından 2005 yılında listeye alındığını belirten Atasü, “Listeye doping yapıcı bir madde olarak girmemiş. Silici, yani gizleyici etkisi olan maddeler arasında yer alıyor. Erkeklerde saç dökülmesini engellemek için kullanılıyor. Bu ilacı bilerek kullanıyorsanız ya spor yapmayacaksınız ya da kel kalmayı göze alacaksınız. Burada kulüp doktorlarına da önemli bir görev düşüyor. Sağlık ekiplerinin bu ilacın varlığından haberdar olmaması olası değil. Çünkü, biz her kulübe WADA listelerini geçiyoruz. Oyuncuları bilgilendirmeleri ve uyarmaları lazım. Bu ilacı kullandığını söyleyen bir oyuncunun da kesinlikle maça çıkartılmaması lazım. Tarsus İdman Yurdu’ndan Serdal Sarıkaya ve Tarım Kredi’den Hüseyin Ayık’ta bu maddelerin çıkması düşündürücü. Ne yazık ki bu konularda çok cahiliz” diyor. Sağlık ekiplerinin yetersizliği yüzünden bir çok branşta pek çok oyuncuyu kaybettiğimizi vurgulayan Atasü, “Finasterid öyle sanıldığı gibi zor ulaşılan bir madde değil. Bu çocuklar masumhane bir şekilde doktora bu ilaçlardan alıyorlar. Sağlıkla uğraşan uzman bir ekipleri olmak zorunda. Böyle ekiplerin birinci lig ekiplerinin hepsinde olduğundan bile şüpheliyim. Örneğin, 2005 yılında Sırbistan’da yapılan Avrupa Basketbol Şampiyonası’nda Ermal’in finasterid kullandığı tespit edildi. Ancak, daha öncesinde Ankara’ya “Biz fnasterid kullanıyoruz. Acaba yanlış mı?” diye soruyorlar. Ankara’nın da finasteritten haberi yok ki “Sakıncası yok” diye cevap veriyor. Bu olay ben gelmeden yaşanıyor. Şampiyonada yapılan kontrolde finasterid kullandığı anlaşılyor. 2 yıl ceza alıyor, daha sonra 6 aya indiriliyor” diye konuşuyor. Finasterid ile hangi doping maddesinin gizlenmeye çalışıldığının belirlenmesinin daha da önemli olduğunu vurgulayan Atasü, “Bu da IRMS denilen özel bir yöntemle bulunabiliyor. Ancak, henüz ülkemizde mevcut değil. Kanımca, günahı olmayan bu 2 çocuk 2’şer yıl ceza alacaklar. Bizim yaptığımız doping kontrolleri polislik değil, caydırıcılık.Aralık’ta doktorları toplayıp eğitim vereceğiz. Bu işler ancak eğitimle çözülür. WADA, bu eğitimi ilköğretim kurumlarında başlatma kararı aldı” diyor. Türkiye’nin futbolda doping kullanımında çok da ileri boyutlarda olmadığını belirten Atasü, “Türkiye’nin futbolda doping ortalaması yüzde 0.51, taş çatlasa 1 buçuk. Bu bence çok yüksek bir rakam değil. Bunların içinde 7 oyuncuda esrar tespit edilmesi beni çok rahatsız etti. Sonuç olarak Türkiye’de doping kullanımı yüksek değil. En çok kullanım tespit edilen ülke ise İtalya” ifadelerini kullanıyor. Süper Lig ve diğer liglerde sürekli kontroller yaptıklarını söyleyen Atasü, “Her kontrolde 2 doktor gidiyor. Bir testin maliyeti 300 Avro. Bu işe ciddi paralar harcıyoruz. Yılda en az 500 kişiye bakıyoruz. ” diye konuşuyor. UYARICILAR Adrafinil, ardenaline, amfepramone, amiphenazole, amphetamine, amphetaminil, benzphetamine, benzylpiperazine, bromantan, cathine, clobenzorex, cocaine, cropropamide, crotetamide, cyclazodone, dimethylampethamine, ephedrine, etamivan, etilamphetamine, etilefrine, famprofazone, fenbutrazate, fencamfamin, fencamine, fenetylline, fenfluramine, fenproporex, furfenorex, heptaminol, isometheptene, levmethamfetamine, meclofenoxate, mefenorex, mephentermine, mesocarp, methamphetamine (D), methylenedioxyamphetamine, methylenedioxymethamphetamine, pmethylamphetamine, methylephedrine, methylphenidate, modafinil, nikethamine, norfenefrine, norfenfluarmine, octopamine, ortetamine, oxilofrine, parahydoxyamphetamine, pemoline, pentetrazol, phendimetrazine, phenmetrazine, phenpromethamine, phentermine, phenylpiracetam (carphedon), prolintane, propylhexedrine, selegiline, sibutramine, strychnine, tuaminoheptane ve kimyasal yapıları veya biyolojik etkileri benzer olan diğer maddeler. DİÜRETİKLER VE DİĞER SAKLAYICI MADDELER 1 Saklayıcı maddeler Diüretikler, epitestosterone, probenecid, alfaredüktaz inhibitörleri (örn: finasteride, dutasteride), plazma açıcıları (örn: albumin, dextran, hydroxyethyl nişasta) ve benzer biyolojik etkili diğer maddeler. 2 Diüretikler Acetazolamide, amiloride, bumetanide, canrenone, chlorthalidone, etakrinik asid, furosemide, indapamide, metolazone, spironolactone, thiazid’ler (örn: UYUŞTURUCULAR Buprenoprine, dextromoramide, diamorphine (eroin), fentanyl ve türevleri, hydomorpone, methadone, morfin, oxycodone, oxymorphone, pentazocine, pethidine. HORMONLAR VE BENZERİ MADDELER 1 Erythropoitein (EPO); 2 Büyüme hormonu (hGH), insülin türevi büyüme faktörleri (örn: IGF1), mekano büyüme faktörleri (MGF’ler); 3 Gonodotrophins (LH, hCG) sadece erkeklerde yasaklanmıştır; 4 İnsülin; 5 Corticotrophin’ler. BETA2 AGONİSTLERİ CANNABİNOİDLER Esrar ve haşhaş gibi her türlü cannabinoidler yasaktır. GLUCOCORTİCOSTEROİDLER Ağızdan, rektal, damardan alınan glucocorticosteroidler yasaktır. YASAK METHOTLAR 1 Oksijen Transferini Arttırmak, 2 Kimyasal ve Fiziksel Manipülasyon. PROPECIA NEDiR P 12 ismidir. ropecia, finasterid adlı ilacın piyasa tadır. İlaç, mak satıl de yle ismi car Aynı ilaç Pros de ektin erkek tipi saç dökülmesinin tedavisin olan desi mad etkin n İlacı dır. oolarak kullanılmakta un erkek tipi ron’ oste test onu horm klik erke , finasterid saç dökülmesinden sorumlu olan elliyor. Ancak, Dehidrotestosterona dönüşmesini eng aki kand rin dele mad ilaç performans arttırıcı den dolayı WADA mevcudiyetini saklayabilme özelliğin sine alındı. liste r klıla yasa da tarafından 2005 yılın ? Ermal doping gizleyici madde kullandığı için 6 ay ceza almıştı. 13