Katalog

Sayfa 12 Çalışma Hayatı Emekli çalışırsa yaşlanmaz Yasalar ve alısanlar E mekli aylıklarının yeterli olmayışı pek çok emekliyi çalışmaya zorlamaktadır. Sosyal güvenlik yasalarıyla getirilen uygulamalar bu konuda da eşit değildir. Kimi emekli çalıştığında aylığı kesilmekte, kimi emekli aylığı kesilmeden çalışabilmektedir. Sosyal Sigortalar Yasası ile BağKur Yasası, emeklilerin çalışmalarına kısıtlama getirmemiş, buna karşılık Emekli Sandığı Yasası, Emekli Sandığı'ndan emekli olanlara (özel durumlar dışında) kısıtlama getirmiştir. Bu kısıtlama ile sandık emeklileri, kamu kesiminde gerek sigortalı, gerekse sandık iştirakçisi olarak çalıştıklarında aylıkları kesilmektedir. Konumuz, çeşitli sosyal güvenlik kurumlarından aylık alanlar çalıştıklarında, yasaların öngördüğü uygulamalardır. Emekli Sandığı Yasası Emekli Sandığı Yasası'nda emekli aylıklarının kesilmesini gerektiren nedenler çeşitlidir. Bu nedenlerin başında, Türk vatandaşlığından çıkma ya da çıkarılma gelmektedir. Emekli Sandığı Yasası'na göre "Türk vatandaşlığından çıkarılan, Türk vatandaşlığını bırakan, yabancı memleket uyruğuna girenlerin (Türk vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) emeklilik hakları düşer" (madde 92) ve emekli aylıkları da kesilir. Bu durumda olup, yeniden Türk vatandaşı olanların geri alınan emeklilik hakları, Emekli Sandığı 'na yapacakları yazılı başvuruyu izleyen ay başından geçerli olarak geri verilir. Emekli Sandığı emeklisi, Emekli Sandığı kapsamında çalışırsa: Emekli olduktan sonra yeniden ve yine Emekli Sandığı kapsamında çalışanlardan, "hiçbir şarta baglı olmaksızın emeklilik hakkı tanınan" görevlere atananların emekli aylıkları, göreve başladıkları tarihi izleyen aybaşından geçerli olarak kesilir (madde 99). "Şarta bağlı olan" özel Aylıklarını kestirerek çalışanların bu süreleri, eski sigortalılık sürelerine eklenir. Sigorta emeklisi, Emekli Sandığı kapsamında çalışırsa: Sosyal Sigortalar Kurumu'ndan yaşlılık aylığı almakta iken T.C. Emekli Sandığı kapsamında çalışmaya başlayanların, yaşlılık aylıklarının kesilmesi gerektiği, bazı kamu kurumları yöneticilerinin görüşü olarak, zaman zaman gündeme getirilmektedir. Bu görüşe, yargı çok açık ve kesin biçimde yanıt vermiştir. Bu yanıtı özet olarak aktarıyoruz: "ÖZET: Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre yaşlılık sigortasından aylık alanların Emekli Sandığı Kanunu'na tabi bir yerde çalışmaları yaşlılık aylıklarının kesilmesini gerektirmez. (Yargıtay Onuncu Hukuk Dairesi'nin 20.9.1994 günü, 1994/10379 Esasve Yasalann getirdiği eşitsizlik, ek iş yapan birçok emeklililerin aylıklannın kesilmesine neden oluyor. 1994/16510 sayılı kararı)" görevlere getirilenler ise, hem hizmet aktine dayanarak bir Sosyal Sigortalar Yasası, SSK Emeklisi BağKur görev hem emekli aylıklarını veya birkaç işveren Sosyal Sigortalar kapsamında çalışırsa:. birlikte alır. tarafından" çalıştırılırsa emekli Kurumu'ndan yaşlılık aylığı SSK emeklisi, BağKur Yasası aylığı kesilmez. Bu konumda alan emeklileri özgür Emekli Sandığı emeklisi kapsamında "bir işyeri" olanların aldıkları ücretlerden bırakmıştır. Sosyal Sigortalar Kurumu açtığında Emekli Sandığı yüzde 6 sosyal güvenlik destek SSK'den yaşlılık aylığı kapsamında çalışırsa: emeklisi gibi "bir sosyal Bu kez, Emekli Sandığı Yasası primi kesilir. Işverenleri de bu alanlardan, "bir hizmet akdine güvenlik kurumundan yaşlılık prime yüzde 18 oranında kapsamında değil de, Sosyal dayanarak bir veya birkaç aylığı aldığı için" BağKur katılır. Sigortalar Yasası kapsamında işveren tarafından sigortalısı olamaz ve yaşlılık çalışmaya başlayanların çalıştırılanlar" sigortalı olmak aylığı da kesilemez. Bu, "çifte standartlı" bir aylıkları kesilecek midir? uygulamadır. Bu uygulama da zorundadır. Sosyal Sigortalar Bu sorunun yanıtı hem "evet" deneyimli, verimli ve yetenekli Yasası'nda dört ayrı sigorta BağKur Yasası hem de "hayır"dır. kolu uygulanması emeklilerin haklı olarak kamu öngörülmüştür. kesimi yerine, özel kesimi A) "T.C. Emekli Sandığı BağKur emeklisi, BağKur Kanunu'na tabi daire, kurum seçmelerine neden olmaktadır. Bu sigorta kolları: kapsamında çalışırsa: Bir anlamda, devlet kendisine ve ortaklıklarla bunların 1) İş Kazaları ve Meslek BağKur emeklilerinden, yine yararlı olabilecek elemanlarını Sosyal Sigortalar Kanunu'na Hastalıkları Sigortası, BağKur kapsamında bir işte "özel sektöre" sunmaktadır. tabi işyerlerinde" Emekli 2) Hastalık Sigortası, çalışmaya başlayanlar, Bu verimli ışgücü, aynı Sandığı iştirakçisi olmayı 3) Analık Sigortası, "istekleri halinde aylıkları gerektirmeyen, ancak sigortalı zamanda özel sektöre ucuza 4) Malullük, Yaşlılık ve ölüm kesilerek, son defa prim da gelmektedir. olmayı gerektiren, "ücretli, Sıgortalarıdır. ödedikleri basamaktan prim Emekli Sandığı emeklisi geçici kadrolu veya Sosyal Sigortalar ödemeye devam edebilirler" BağKur kapsamında yevmiyeli tayin edilen Kurumu'ndan yaşlılık aylığı (madde 38). çalışırsa: emeklilerin, buralarda alanlardan, zorunlu sigortalı Aylıklarını kestirmek çalıştıkları sürece emekli olması gerekenlere, iki Emekli Sandığı emeklisi, istemezlerse, bir yandan aylıkları kesilir" "kendi adına ve hesabına" bir seçenek tanınmıştır. işyerı açtığında BağKur 1. seçenekte, yaşlılık aylığı alan aylıklarını alır, bir yandan da (ek madde 11). çalışmalarını sürdürürler. sigortalısı olacak mıdır? Bu sigortalı isterse, almakta Bir başka anlatımla, Emekli BağKur emeklisi SSK sorunun yanıtı BağKur olduğu yaşlılık aylığını Sandığı kapsamındaki bir kapsamında çalışırsa: Yasası'nın 24. maddesinde kestirmeden, sigortalı kamu kurumunda sigortalı BağKur emeklisi, Sosyal verilmiştir. "Yasayla çalışmasını sürdürür. Bu olarak çalışmaya başlayan Sigortalar Kurumu sigortalısı kurulmuş" sosyal güvenlik konumda olanların Emekli Sandığı emeklisinin olmasını gerektiren bir işte kuruluşlarına prim veya ücretlerinden, yüzde 6'sı aylığı kesilir. çalışırsa, SSK ve Emekli kesenek ödeyenlerle bu tür sıgortalıdan, yüzde 18'i B) Aynı kurumlarda "özel bir kuruluşlardan malullük veya işverenden olmak üzede yüzde Sandığı emeklisi gibi yüzde 6 ihtisası" gerektiren, özel oranında sosyal güvenlik yaşlılık aylığı alanlar isteseler 24 oranında sosyal güvenlik görevlere "ilgili bakanlığın destek primi öder ve yaşlılık destek primi kesilir. Sosyal teklifi ve Maliye Bakanlığı'nın de BağKur kapsamına alınmazlar ve BağKur güvenlik destek primi kesilmiş aylığı kesilmez. görüşü alınmak suretiyle", sigortalısı olamazlar. Bu BağKur emeklisi süreler sigortalılık süresinden Bakanlar Kurulu kararı ile nedenle de emekli aylıkları sayılmaz. Bu nedenle de Emekli Sandığı Sosyal Sigortalar Yasası kesilmez. emekli aylıklarını etkilemez. kapsamında çalışırsa: kapsamındaki bu özel BağKur emeklisi, Emekli görevlere atananların ise 2. seçenekte, sigortalı kendi Sandığı kapsamında iştirakçi emekli aylıkları kesilmez. Sosval Sigortalar Yasası isteği ile almakta olduğu olmasını gerektiren bir işte yaşlılık aylığını kestirir. Bu C) Emekli Sandığı emeklisi, çalıştığında, SSK emeklisi gibi konumda olanlara, bütün kamu işyerlerinde değil de özel SSK emeklisi SSK sigorta kolları aynen uygulanır. yaşlılık aylığı kesilmez. (ts kesimdeki işyerlerinde "bir kapsamında çalışırsa: