Katalog

Sayfa 12 Çalışma Hayatı Cumhuriyetle birlikte "erkek" haklannda eşitliği sağlanan Türk "kadın"ı elbette Ortaçağ'a dönmeyecek Kadınlar, emeklilik ve devlet... Yasalar ve alısanlar K adınlarımız ve kızlarımız, Cumhuriyet'in kuruluşu ile birlikte, yasalar önünde erkeklerle eşit kılınmış ve çalışma yaşamında erkeğin yanında çağdaş bır kadın olarak yerini almıştır. Uzun yıllardan bu yana, kimileri Türk toplumunu ve Türk kadınını, Büyük önder Atatürk'ün getırdıği çağdaş uygarlık düzeyinden, "ortaçağın" karanlığına geri götürmek için büyük çaba harcamaktadır. Bu ortaçağ karanlığının günümüzdeki simgesi ve bir anlamda "ünrforması", kadınlarımıza ve kızlarımıza giydirilmek istenen "kara çarşaf" ve "Türban"dır. Ortaçağ karanlığını geri getırmek isteyenler, çöplüklerde ekmek arayan insanlarımızın gözlerinin içine baka baka, beş yıldızlı otellerin görkemli sofralarında "iftar açarak" topluma insanlık dersi vermeye kalkıyor." Kimsenin gücü, bu toplumu ortaçağın karanlığına geri götürmeye ve kadını "kara çarşafa" sokmaya yetmeyecektir. Kadınlarımız, kızlarımız dün olduğu gibi bugün de yann da Atatürk'ün onlara armağan ettiği hak ve özgürlükleri sonuna dek kullanacaklar. Kadınlarımıza armağan edilen hakların başında, çalışma ve sosyal güvenlik hakları gelmektedir. Kimsenin gücü, bu toplumu ortaçağın karanlığına geri götürmeye ve kadını "kara çarşafa" sokmaya yetmeyeccktır. devletin bu görevi yerine getırdiğı söylenemez. uygulamalar eşit değildir. ücret: "Bir işyerinde aynı nrtelikteki işlerde ve eşit verimle çalışan kadın ve erkek işçilere sadece cinsiyet ayrılığı sebebiyle farklı ücret verilemez. Toplu iş sözleşmelerine ve hizmet akitlerine buna aykırı hükümler konulamaz" (İş Yasası, Madde 26). • "Asgari ücretin saptanmasında cinsiyet farkı gözetilemez" (Askeri Ucret Yonetmelığı, Madde 32). •.. Devlet Memurları Yasası ile diğer çalışma yasalarında da "eşit işe eşit ücret" y ödenmesi öngörülür. İş ve sosyal güvenlik yasalarında, kadınların izin ve emeklilik hakları yönünden değişik uygulamalar getirilmiştir. İs vasasi: "Kadın işçilerin doğumdan önce 6 ve doğumdan sonra 6 hafta olmak üzere 12 haftalık süre içinde çalıştırılmaları yasaktır. Ancak, bu süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse arttırılabilir" (Madde 70). ayırımı yapılmaksızın yıllık izin, hizmet sürelerıne göre eşit olarak verilir. Bu izin, Hizmet süresi: a) Bir yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 12 gün, b) Beş yıldan fazla ve on beş yıldan az olanlara yılda 18 gün, c) On beş yıl ve daha fazla olanlara yılda 24 gün" olarak saptanmıştır (Madde 49). 3.600 gün (10 tam yıl) prim ödediğinde, 2) 50 yaşını doldurmamış kadın sigortalı ise 20 yıllık sigortalılık süresi içinde 5.000 gün (13 yıl 10 ay 20 gün) prim ödediğinde, emekli olmaya hak kazanır. Devlet Memurları Yasası: Emekli Sandıöı Yasası: 1) Emekli Sandığı'nın kadın iştirakçisi 20 tam yıl (7.200 gün) kesenek ödediğinde yaş sınırına bağımlı olmadan, 2) 10 tam yıl (3.600 gün) kesenek odeyen kadın iştirakçi ise 60 (altmış) yaşını doldurduğunda, emeklilik hakkını elde eder. Çalışma ve sosyal güvenlik hakları çeşitli yasalarla düzenlenmiştir. Bu yasalar, oldukça sık değişen yasalar arasındadır. Konumuz, bu çalışma ve sosyal güvenlik yasalarında aynı konularda kadınları ilgilendiren bazı değişik uygulamalardır. Anayasanın 55. maddesi, devleti, "çalışanların, yaptıkları işe uygun adaletli bir ücret elde etmeleri ve diğer sosyal yardımlardan yararlanmaları için" gerekli önlemleri almakla görevlendirmiştir. Ancak, Doğum izni: Doğum izni yönünden • öngörülen "Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (on yıl dahil) olanlar "Kadın memura doğum için yirmi gün, hizmeti on yapmasından önce 3 hafta yıldan fazla olanlar için ve doğum yaptığı tarihten itibaren 6 hafta müddetle izin 30 gündür" (Madde 102). verilir" (Madde 104). İş yasasında doğum öncesi verilen 6 haftalık ızın, Devlet Emeklilik hakları: Memurları Yasası'nda 3 • haftaya indirilmektedir. Sosyal güvenlik yasalannda kadınların emeklilik hakları için aranan yaş ve prim ödeme Yllhk izin: koşulları eşit değildir. Yasalar, yıllık izin konusunda da eşitsizlikler içerir. Sosval Sigortalar Yasası: Devlet Memurları Yasası: BaöKur Yasası: 1) 15 tam yıl (5.400 gün) prim ödeyen BağKur sigortalısı kadınlar, 50 (elli) yaşını doldurduklannda, 2) 20 tam yıl (7.200 gün) prim ödeyen BağKur kadın sigortalısı hangı yaşta olursa olsun emekli olma hakkını kazanır. /£D Is Yasası: İş yasasında kadın ve erkek 1) 50 (elli) yaşını dolduran kadın sigortalı, 15 yıllık sigortalılık süresi içinde,