Katalog

Gundem Sayfa 3 îşçi gelirlerinde sözde artış I şçı gclirleıındckı attış gelındığınde ısc jzde»de<3işiıni Işçig elirkîrinc 1996 Ocak ayında bıı yılııı ıkıncı vaıısıııdabıı ıvıleşme 91/90 92/91 93/92 94/93 95/94 96/95 oneekı yılııı aynı geıçekleşııkcn, bıı sonıakı Ocak 6 8 187 58 28 3 45 9 86 5 döncmınc görc yü/de yılın aynı döncmındc bu ke/ ışçı Şubat 28 155 124 23 6 69 8 86 S olaıak geıçekleşse ucrctlcrındc gcrılcmc yaşandı Mart 1 7 24 6 25 8 37 9 88.5 dc, ışçının cebıııe gııen 1994 ckoııomık krızındcn Nisan 107 100 09 32 4 180 paranııı yıllaı dc cn buyuk yaıayı yınc çalışan Mayıs 176 21 9 49 1 25 3 165 ıtıbanyla ıcel olaıak geıılcdığı \c ucıcllı kcsıını aldı Hazıran 24 5 40 4 154 32 4 170 go/lenıyoı Işçı ucıctlcıııulckı 1994 yılında nısan, Temmuz 8 4 121 21 2 20 9 50 4 reel g e n l e m e ve mayıs vc ha/ıran ayları dışında Ağustos 163 46 3 5 199 34 1 cnllasyoııuıı sutcklı tıınıaııışla lum aylaıda ışcının ccbınc Eyliil 28 1 21 3 14 1 25 3 54 7 olıııası, ışçınm Uıketını gırcn paıa a/aldı Ekim 22 6 137 185 26 9 79 7 kapasıtcsını daıaltırkcn, aylar 1995 yılında geçmiş yıllaıa goıe Kasım 11 5 37 5 31 3 178 20 6 { ^ ışçı gclınndc yü/de ılıbaııyla hır oneekı Arahk 11 8 28 3 26 7 12 1 190 yıla goıe işçı gelıı aıtışında olaıak artış yaşandı hcnıeıı hcmcn tüm aylaıda bıı Son olarak da 1996 eksılme dıkkat çckıyor. O/ellıkle 1991 yılında ocak ayında 199S yılı oc ak ayına gorc vu/dc N6 5 artış bır oncckı yılkı ışçı gelııleıınc gorc ılk ıkı ay dışında butun geıçekleştı. aylarda gerıleme yaşandı. 1993yılına Kcnmık Mcıkcz ieyı Tepegöz />undan sadece 6 Hİin öncesindt' 1996 Mİı takvimiııdc\dik. IUıj>üıı. 1997'>i \a>ı\orıı/. 365 {jünlıik delk'ii hir kenara ataıak, \ep\eni hir \ıla basla\alıııı dfmık nc kadar mümkün? loplunula işçisİNİc, c\nafı\la, iş\cıxni\li' sivil toplum ör»iilk'iinin tüm lcmsilcileri. *96\va bakarak "97'\i dcğcrlcndirdilcr. Ancak tüm kcsimlcrin ü/erindc u/liişma sağladığı bir sonııç var. () da ^eçcn \ılın ka\ hcdilmiş olduğu... (ıcçcn koca bir > ılın sosyoekonomik goriinümiiıui olıışturan tcmcl taşlarını ^ö/ümü/ün önündc canlaıulırdığımı/da, "olumlıı bir }>örüntüyü" >akala\abilmck, ııe \a/ık ki, mümkün değil. Bıı saptamanın ^erçekçiligini de, makm ekonomik fjösteryek're ilişkin vcrilcr ortava kuyuyor. 1996'nın kasım ayı itibarıyla >ü/de 85.7 oraııında gerçekleşen yıllık enflasyon, I995'in yü/de 68.9'luk oranını da aşmış. 1995'tc 14.1 milyar dolar olan dış ticaret açığının hu \ıl 20 mil\ar doların ü/erine çıkacağı kcsin. liiitçc açığı derseniz, 316.6 trilyondan, 1.300 katrilyona fırlamış. Iç norç sarmalım yaratan kamıı kesiıni borçlanma ^ereği 425.6 trilyondan 1.420 katrilyona yükselmiş. 1995'iıı kasım ayında \ü/de 80.5 olan kapasite kullamm oraııı, 1996'nın avııı ayında yü/de 70.2've diişmüv İstilıdam ise, 1996'nın ikinci iiç ayında, ö/el sektör imalat sanayiinde yüzde 12.5 i'ksilmiş. (;üınriik biıiiğiııin ilk yılı fiyaskoyla sonuçlanmış, '94 kıi/ini ateşleyen 'not'lar kırıinıış... Kapatmış gibi ^öründüğümü/ 1996 \ılına damgasını vuran 24 Aralık 1995 seçimleriydi. Sermayeçevrelerinin ANAYOL koalisyonu beklentisinin gerçckleşmesine kadar dört aya yakın bir /aınan kaybedildi. Koalisyonun kurulmasıyla birlikte dağılması, ha/.iran sonunda ise ıı/ıın yıllardan sonra Refah Partisi'nin büyük ortağı olduğu koalisyon hükümetinin işbaşına gelmesi hiçbir ştyi deği^tirmedi. KKI'AIIYOL hükümetinin, bugüne kadarki icraatlarına bakılırsa, 1997'dcn umutlanmak olası değil. Zaten, '97'nin u /or bir yıl" olacağı ve onun da kaybedileceği konusunda şimdidorı bir "konseıısüs" oluşnnış durumda. Hatta, muhafa/akâr iş,vcrcn kanadı bile "sistem deği^ikliği^ni gündeme getirebiliyor. Bugüne kadar, islikrarın koşulu olarak dile yelirdikleri yapısai önlemlerin ilk maddesi olan ö/elleştirme konusunda, onlann da kuşkuları oluşmaya haşladı. Susurluk'taki ka/ayla somutlaşan u poliv mafyadevlet" ilişkilcrinin, hükümetin haşlalacagı ö/elleştirmc furyasına bula^tığı yönünde ciddi endişeler var. Bu yılı da, kaynak paketleri, denk bütçe, Islaııı Biıiiği gibi Krbakan'ın dünya literatürüne kazandırdığı kavramlarla geçireceğİA l'ıpkı geçen yılı olduğu gibi... Ceçen yılın gidişatı, '97'yi de kaybedeceğimi/ kıışkusıımı güçlendiriyor. Yıla iyimser bir gö/Je bakmak şinıdilik olası değil. Cumhuriyel Ekonumi CUMHURİYET EKONOMİ DERGİSİ • İMTİYAZ SAHİBİ: BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİ GÜN HABER AJANSI BASIN VE YAYINCILIK A.Ş. • GENEL YAYIN YÖNETMENİ: ORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIIŞLERİ MÜDURLERİ: DİNÇ TAYANÇ (SORUMLU), İBRAHİM YILDIZ • YAYIN YÖNETMENİ: BÜLENT KIZANLIK • GÖRSEL YÖNETMEN: M. SEDAT DEVİR • REKLAM: MEDYA C Kapak: İSMAİL GÜLGEÇ Grafık: GRAFİK SERVİSİ 1997'yi kaybetmemek mümkün mü? Elektrik enerjisi tüketimi artıyor lüijlllill^nerjisi tüketıminin sektörel dağılımı | C% değişmeler) Sektörler Çimento Gübre Alüminyum Bakır Çinko Metralurji Demir Çelik Kağıt Petro Kimya Lastik Kauçuk Organize Sanayi Cam 91/90 92/91 93/92 3.2 2.9 2.8 1.9 9.4 1.4 12.2 10.0 3.4 20.3 3.2 0.4 28 4.8 4.5 2.9 5.4 7.8 60 13.5 10.0 10.4 11.4 3.0 9 8 8.0 3.6 11.9 20.1 45.9 16.7 3.6 3.8 Toprak 52 Gıdalçki Makarna Teçhizat 0.8 Kömür Ocakları 6.6 llaç ve Kimya 88 Tekstil 8.4 Diğer 3.9 Sanayi Toplamı 2.9 Şehirler Toplamı Toplam 94/93 95/94 95/94 96/95 2.3 0.4 4.1 9.1 5.9 7.8 18.3 16.1 16.0 14.8 6.4 5.4 2.3 4.5 3.5 10.0 5.2 0.1 6.7 3.9 14.2 2.4 4.0 3.6 16.0 8.7 2.2 8.9 1.4 2.1 8.4 3.5 1.2 5.9 5.8 1.7 3.2 2.8 8.5 0.2 4.8 14.1 6.4 23.6 7.0 32.0 12.6 5.6 42.4 10.4 1.4 3.7 6.5 2.5 6.5 100 2.3 2.1 20.0 4.6 3.4 7.9 8.6 8.5 6.5 2.1 8.4 9.5 9.7 7.3 3.8 2.8 9.4 12 6 0.8 53 8.4 144 28.6 3.9 3.4 7.5 1 5 5.1 9.1 03 6.8 1.8 5.1 2.7 0.2 5.6 38 0.9 11.4 5.6 13.2 18.3 7.4 6.6 tg»4 3.2 9.9 Ocnk Ntenn T 7.9 2.5 urkıyc'dc son doncıııdckı clcktrık encrjısı acığmı gıdcrmck ıçın yabancı devler özel santrallar açınanın fırsatını kollarken, scktoılcr ıtıbaııyla kullanılan clcktrık cncr]isındc aıtış olduğu gö/lcnıyor tlcktrık encrjısının scktorcl dağılımındakı yuzde değışmelerine bakıldığında ]996'nın ilk 5 ayında toplam cnerji tükcliminin bir öncekı yılın aynı doncmıne görc yuzdc l() 4 arttığı dikkat çekıyor. Özcllıklc organıze sanayi bölgclcrının sayısının artmasıyla, bu bölgelerde kullanılan clcktrık enerjısınin miktarolarak arttığı gözlenirken, organize sanayi dışında en çok elektrik enerjisi tüketiminı makıne teçhizat ve lastik kauçuk sektörlerinın yaptığı farkediliyor. 19%'nın nısan ayı itibarıyla, cn büyük düşüş gübre vc tnctalurjı sektörlerınde yaşandı. 19%'nın ılk dört ayında gübre, alüminyum, bakır çınko, mctalurjı, kâğıt sektörlerınde gcçen yılın aynı doncmıne göre elektrik enerjisi tükctımindc azalma kaydcdılırkcn, lastik kauçuk, cam ve gıda scktorlcrının elektrik kullanımında artış gerçeklcştı Rıplamda 10 4 ıle cn büyük artış 1996'da yasanırkcn, I995'te vc 1992'de bır öncekı yıllara görc sırasıyla 9.9 vc I Ü.O'lık artışlar yaşanmıştı Kuvnak ihK Doğu, teşviklerde de geride kaldı T ürkıye'de gclir Yatırım Teşvik Belgelerinin Dağılımı (%) doğuya yapılacak yatınmlarla ılgıli teşvik belgelcrındekı artışı, dağılımındaki uçurum Yllllk OcakHazıran bölgeler arasındaki Bölgeler 1991 1992 1993 1994 1995 1995 1996 devletın "doğu için en büyük tchlikeyi issi/.ligin yatırım tcşvik Marmara 3 1 2 55.6 43 9 46 2 40 5 45 7 45 2 oluş.turdıığunu" anlaması olarak belgclcrının 139 Iç Anadolu 17 5 137 18.2 98 10.7 12 6 dağılımındakı uçurumla paralel bır Ege 10 8 95 88 11.9 126 183 11 2 değerlendirıyorlar. Ankara Üniversitesi Sıyasal Bilgıler görüntü çızıyor. Ulu.sal gclırden en Akdeniz 116 83 11 7 76 160 14 1 136 Fakültesı öğretım a/ pay alan Doğu vc Giineydoğu Karadeniz 4 9 70 78 64 26 38 49 üyesı Prof. Dr. Doğu Ergıl Anadolu bölgclerı, yapacakları Doğu Anadolu 4.4 16 15 43 3.1 12 23 uzunca bir sürc doğuya yatırımlar ıçındc en az tcşvik alan G.Doğu Anadolu 12.6 2.3 54 6.0 14 1 23 62 yapılacak yatırımın ışletmelere bölgeler olma özcllığinı taşıyorlar. Çok Bölgeli 7 1 1 9 27 78 04 20 27 değıl, PKK'ye gıttıği fikrinin Yıllar itibarıyla bölgelerın aldığı hâkım olduğunu ancak son dönemde yatırım teşvık belgclcrının scyrınc yoğunlaştığı bölge ise bütün yıllar siyasılerın bu tavrın PKK'yı değil, bakıldığında bu belgelerden en az itibarıyla Marmara Bölgesı. Marmara halkı cezalandırmak olduğunu payı Doğu, Güncydoğu Anadolu ve Bölgcsi 1992 yılında yatırım teşvik anladığını söyledı. Ergil devletın Karadeniz bölgelerinin aldığı dikkat belgelerinin yü/de 55.6'sını alırkcn, başka krıterlcrle olaya yaklaşmak çekiyor. Son 7 yılın vcrılerınc bu yüzde 1995 yılında 40.5*e düştü. bakıldığında Doğu Anadolu Bölgcsi 1996 yılının ılk altı aylık rakamları bır zorunda olduğunu anladığını söyleyerek , " Doğuya yapılacak en az teşvik alan bölge olarak öncekı yılın aynı dönemıyle yatınmlarla ilgili tesvikin nereye gittiği görülüyor. Doğu Anadolu'yu ise karşılaştırıldığında 1996'da Iç kontml edilerek bu bölgelerin Karadeniz Bölgesı takıp ediyor. Anadolu, Karadeniz, Doğu ve kalkınmasının sağlanması Ancak 1995 yılında Güneydoğu Anadolu'nun yatırım kaçınılma/dır. Aksi halde halk Karadeniz Bölgesi'nin Doğu teşvık belgelerinin yüzdelerının cezalandırılmış olur" dcdı. Anadolu'nun da gcrısındc kaldığı arttığı, dığer bölgelerın yüzdelerinin gözleniyor. Teşvik belgelerinin en çok ise düştüğü dikkat çekiyor. Uzmanlar Kavnak DI'l