Katalog

hgiliz. Alman ve Amek a n a |ml ' V P aygıtların o ıt a k b i r o z c l l i vardl B' K a u m Bu aygıtlarda, bugünün "dilijal" bilgisayarlarında kullanılan lıinary" sislcmiylc çalıjılıyordu. Bu ayna /amanda sözkonusu aygıtlan Babbage'ın makinesinden ayıran cn öncnıli özellikıi. llk dîlijal bilgisayarlar çok ağır çalışıyorlardı. tclerindc clektromckanîk devreler vardı ve çalışına, bıınlarm açılmasikapanması gibi mekanik bîr harcketc dayalıydı. FizikçiYa/ar Jemny Bernslcin, 1BM ^irketinin îlk bilgi.sayarı "Mark I" için. "O çalrçırken bir oda dulusu kadının örgii ordiigünü samrriınıx." diyor. Bu "Mark l"in marifcti, 23 tıancli rakamları 5 saniycdc çarpabilmesiydi. Aynı işleııı bııgiln cn basiı hesap mukincl?rinde bile çok küçuk bir zaman parçasında yapılabiliyor. dOİUSU kadın r Bilgisayarlar alanmda teknOİOJlk bugUnkü gibi bir asariourîm maya ulaşılrnası, II. aevrim Dünya Sava$ı yıllart ve sonrasında gcrçckteşen muazzam aiılını saycsiııdedir. Bu alılım. bilim ve tckrıoloji alaııında büyük bir siçramayı ifadc cder. O yıllarda. başlangıçta askerî ihıiyaçlardan hareketlc girişilcn çalısmalar, elekıronık sanayiinde yeni buluşlar ve ilcrlcmeler geıirdi. Bu zamana kadar fizik gilcüntJ artırmasıııı sağlayatı. kendisini kaba kuvvclc duyalı çalı^maııın önetnli böUimüııdcn kurlaraıı makineleri geli$(irmi$ insanoghı, şimdi biıyilk gürllltüyle, butün doğada sadece kendisiıiL özgtt olan zihiıı raaliyetinin bir bolümünıl devredebileceği aygıtlan otıaya çıkarıyordu. Bu iirelim dO/cyinde lunı ıınlanııyb bir tU'vrimdi. Vc bu yıllarm büyiık sn,r;trıuiM, "billmscllekıtolojik devrlm" diye adlandırıldı. bir alaş ve bir rhlp... Kskide» udaları dnldunın kocumun bflgisayar sistemlerinin yapltgı işleri bu minidk aygıt yapabiliyor. Mikro işlemci nasıl çalışıyor Ty ugitıı yı'leıH'kk'ri yahıızcu iıi'.sa/> yu/>£j ııuınııı otesinv gidi'iı, sautlvnk'iı uçaklanı kadar hırçok sistemi yönvien biİRİsayarlar artık lek bir enU'Rrt devrtr haline gettrildi. Ihinyada bir ınikrohilnisayur pallıınm.sımı yot açun, bir bilaisuyanıt ınerkvzı işleın birimimivkt işlemtvritı lUıniinıı yu/uıbilen bu cnU'grv dcvrcyc "mikroiştemci" (muToprocesmr) deniyor. Miknti^leınciniıt ifleııı yufHibitnıe \vterıegi ve keııdıııi' an. belırli bUyüklukıe bir hafız.ttsı vur. Kemlisine verilcn emirlvri al gılayıp yeriııc getirclri/iyor. Ancak bir ıııık roiftetnanın kapasitvsı keııdisıne gerekli olan ve çalifirkvn Urettigi tum veriİeri tek İHişına depolmnaya yrierli olabHecek diizeytte değtl. Bu if için mikroıştvmaye bellck (hafızui devreferi yardım ediyor. Mikroiflemci etekirik sinyalleri halinde a/dı&ı bifgiyi depofatnuk ve ıterekıiginde cagırınak iizere Mlek entegre devresi tizerinde belli bir "adre.se" aönderiyor. Ancak ı$ık Inzıntı yukın fıızda harekeı eden hu sinyuller kolayiıklu kaybolabiliyor ya du birbirine karifabiliyor. Bu karifiklıh engeffeınek için sinyaller. timv. koıııut birimine yollanıyor. tiurada yapdavak hesabtn her bir adımt ayrmlıh biçimde lanıınlanıyor. Sinyaller buradan hesaplann yaptktt&ı ar'ttıtıeıik ınaniık birhmne yoltuntyor. Bu birirıı. toplanıa, {•ıkar/na. çarpma ve bölme yaptyor. Çurptnu işlenıini ardarda loplayarak, bölme ışlemint ardarda çtkararak getyeklefiiriyor. tiirçok bilgisayar kerıdisine verilen bilgileriS'li hiıler halinde saklıyar. Bilgisayar alfabesi iki biııen oluşuyor: 0 ve I. defjifik konıbinezon/ar içinde bu iki karakterin yanyantı gelnıesi ileS'li biı grupfan oiuşuyor. Bu gruplara "byte" adı veriliyor. Her "byte", I ve 0 anlamtna ftelen H bitlen olusluğuna gore. bu gmpların her biri 256 farklı biçimde (2*) dıizenlenebiliyor Bu du her harf. sayı ya da işareii özgutı olarak tammlanıaya yeıerli oluyor. BuRün, 16 billik daha bızb bilgisayurlar da üreiiliyor ve yakında 32 bil/ik bilgisayarlorın da piyasaya sunulabileceği belirriliyor. var nlavına damcasını vuracak bir buluşla, bir biİKİ&avarın herhangi bir merkezinin, örneğin"manlık mrrkc/.i"niıı yalnızea bir çocuk tırnağı buyüklUğUııde, bir alana yerleştirilmcsi milmkun hale geldi. "tntel" bilgisayar şirkeıinin geliştirdiği "mikro işlemci"ler saycsinde bilgisayarlarm hacminde devrim sayılacak dcği$iklikler gerçekleşti ve herkesin kcndi bilgisayarma sahipolabilmesini mUmkün kılan bir dönemin kapısı açıldı... Bilgisayarın teınel lası 30 tonluk bilgisayar ENIAC Hlcktromekaııik biigisuyarlardan sonra, ilk elektronik tiijilal bilgisayar 1946 yılmda ABD'dc yapılüı. ENıAC (Ulectronic Numcrical Intcgralor And Calcıılator Ilekiroııik Nıımcrik Tünılcşlirici ve Klcsaplayu'i udı verilcn biigisayarda iik ke/ laıııba (vacııum ıııbos) kullanılıyordu ve i;lem hızı öncınli oranda arımı$lı. 30 ton ağırlğmdaki UNİAC 18 bin laınba, 70 biıı diraıı;, 10 bin kondaıısalör vc alıı bin anahtardan olu$uyor, 60 ıııelrekaredeıı geniş bir alanı kaplıyordu. ENİAC'ın v'cşilli i;lcmler yapabilmesi içiıı, fişlerle v'alıjan bir telcl'on sanirali gibi, hcr seferinıle yeniden ayarlaıımast gerekiyordıı. Bıı i bazcn günleroc siirebiüyorüu. Macar dogıımlu matemalik deha.sı Jııhn von Nrumnnn bu soruna bir çO/.ünı bııldu. Makinetıin ijlcm yapahilmesi için gereken ayarlanıaların, yani programın, her i^Icıııde verilcn bilgikr gibi hafızaya verilmcsini Onerdi. Böylece bilgisayar, bilgilerîn verildiğidilin kullanılmasıyla prtıgramlanmışolııyordu. Bu siitemle ı~alı$an ilk bilgisayar UNİVAC Vdi. 1951 yılmda ürciilcn makine Nüfus Daircsine satıldt. llk clektronik ditijal bilgisayarlar basında "super beyin"lcr olarak adlandınldı. 1947 yılmda Bclli labaratuvarlarında tiç biliııı Iransfcr diren transistfir ıransısıor "transisiör"ü gclişiirdüer. Transistör ysrı iletkcn maddelcrin ince labakalar halinde usl üste sıralanmasından oluşmuş küçük bir maddeydi. Germanyum kristallerinden mcydana geliyordu, Daha sonra silikon kristallcri germanyumun yerini aldı. Krisıaller, bir uçtan gircn elckırik akımının öteki uçtan püvlenertk cıkıııasını sagla yacak $ckildc dli/cnleıımi^ıı. Bilylccc ck'kırik akımı deııeilencbiliyordu. Lambalardan çok daha kiKlık olan ıraıısistörler daha hı/.iı çalışıyor vc dahattnemlisi,çok daha a/, IMnıyorlardı. Kln,uk biı alana birıoğtı yanyana konabiliyardıı. Büiıkn bu avunlajkırınııı yamsıra. iransLstorlctin lıı/la yaygınla$nıasırıa yol açan üstunlükleri, (,ok tıcıı/a malolınalarıydı. Bell laburaıııvanııın "biiyiiciileri" diyc adlandırılan bilim adamları, birkaı; yıl sonra bülünUyle iransistorlc donaıılmif ilk bilgisayar ı yapiılar. Aygıl "l.apreclum" diyc adlandırıldı. Amerikan Adalct Bakanlıgıyla ba/ı süriüşmelerc giren Bell firmasının transislör lisansını 25 bin dolnra saımasından sonra. Iransistörü ilk goliştireıı üç bilim adamından Wllliam Shocley, California'daki evine dündü vc kendi uan sistor iirkctiııi kurdu. Shocley'in bu girişimiyle, "Silikon Vadlsi" diye adlandırılan clektronik sanayii bölgesinin tcnıclleri aiıldı. Dallas'da petrol işiyle ujŞra$an Texas Instrumcnis firması da transistör alanına cl aılı. Bu dönemdc uretilcn ıraıısisıörkrin hcmcn tamaniı ABD Suvunma Bakanlığına (Pcntagorı) salılıyordıı. Peııtagon, gütiümlii rokctlcrin yönlcndirilmcsi iv içitı ıransistörleri idc ai aıaçlar olarak görüyordu. llk transisiörlü bilgisayarlar, cski radyolar gibi kabtolarlu birbirine bağlanaıı etektronik parçalardan olu$uyordu. Oaha sonra baskıli devreler ortaya çıkıı. Küeılk eleklronik parçacıklar lıa/ır bir devre 0/crinc yerle>tiriliyor ve böylece hacinıdcn lasarruf ediliyordu. Bir süre sonra çok daha önemli bir bıılu.'j gerçcklcşıi. ToplU |ğng ı* irMİM llk kez 1960 yılmda, ençok yüz elcmandaıı oluS 3 " devrc clcmanlarının naşı Kaaar "yonga" üzerine oıurtulnıasıyla başlayan devrelerin "enlegresyonu" çalı>maları, bilgisayar teknülojiüinde itçüncU kuşak bilgisayarların habcrcisi oldu. Böylece, prensip olarak entegre devrelerin" çok küçlik alanlara, çok sayıda dcvre clatnanının yerle$tirilmesine dayanan anlayışı korunarak, üreıim ıcknülnjisinin ve kultanılan malzemenin hcr geçen gıin yetkinle;lirildifii bir dttnem ba$ladı. 1975'lerc gelindiginde artık 40 bin bilcşenden olu$an bir entegre devro, toplu iğnc baft kadar bir alan üüerine, lek bir yarı ilelken silikon parçacıyerle$tirilebiliyordu. 197$ yılmda "Silikun Vadisinde'bilgisa ,ckb i r yarı ilelkcn ÇAĞDAŞ YAYINLARI NADtR NADİ Olur Şey Degil 2. Bası. Ederî: 150 Lira liteme Adresı Çağttaş Yayınlan ocağı Cad. 39/41 Cağaioğlu Utonbul SAYFA 12 CUMHURlYET/BtLCtSA YAR