Katalog

ünyanm ilk dekironik dijtıal bilgisayarı ENIAC 1946 yılında, ABD'de askeri ihtiyav'ların zorlaması sonucu gcrv çckk $ıirildi. "Balislik Ant$tırmalar l.uboraluvan"(BRI,), ycııi gcliflirik'iı Cü/.eler içîn bir kontrol lablosıı lUcrindc calışıyordu. Bu lablo olmaüan fu/clcrin islcnilen <JCkilde yönlendirilınesi nıümkün dcğildi. BRL'nin imdadına Pcnıısylvania Oniverstesi, Moorc I'lekirik Mühcndisliğimk' görcvli iki profesor, John William Mııuchly ve John Presper fckeri yeliştiler. D BalİSİİk II, Dünya Sava^ınııı U/mani ba$ladıfcı yıllarda.Mo*iu> • ore Fakülıesi BRL'ye yuzoaşı ^ komı[arıja y a r . ltiini dımcı oluyordu. 1942 yılında, BR1. Hernıan Heinc (joldsıine adlı halistik u/.mam bir yüzbagıyı Moore Faklıltesinde yapılan çalışmaları i/lcmcye götıtlerdi. Goldsiine, fakültcde Mauchly ile tanıştı. MaucUty. Pennsylvania Ünivcr&itesinc Ursinus Ko!cjinden gelmişti. Fizikci olan Mauchly kolejdeyken, bilgi depolamada lambaların kultamlauaftı mckanik hcsap ınakinelcri uzerinde talıjıyordu. Moorc Fakiıiıcsinc gcldiklcn sonra, 1943 yılına kadar. hıı duSİlncesini birçok bilim adamıyla özelliklc ycni mc/un olmuş clektrik mtkhendisi l'rospcr Hckcrı ile tartiştı. Yüzbaşı Goldsiinc. Mauchly'nıın lanıhalı bilgisuyar prujcsiylc yakından ilgilcniyoıdu. Projcyi BRI.'den John Grisı Braınerd'canlatıı. Brainerd lambalı bilgisayarııı tcknolojik bir harika ulabilcccgini dılşunerck desıcklenmtsini saglamaya çalıvıı. 1943 yılında I'cngaion projcyi desicklcmeyi kabul ctıi. 1943 ha/iramnda kunirat iın/alantlı vc Brainerd gozkmci, Maııclıly ba$ danı^man. KtktTI başmuhcndis Goldsline (eknik gOrcvli olarak ENIAC'ın yapimıııa ba^ladılar. IN1AC başlangK'ia Pcntagon'un isledigi liı/c aiıj. lablusu ihıiyacinı kar^ılayacak bir nıakine olarak dii$Uni)IUyordu. "Dlusal Savıınma Antftırmalan Kon<iey\" (NI)R<) KNIAt projesinc pahalı oldugu gerekv'esiyle kar^ı çıklı. Ayrıca NDRÇ'dcgörcvli teknik u/nıanlar clektronik dijital bilgisayar projesini kuşkuyia karşılıyorlardı. Ancak ENIAC'ı yapaıı bilim adamlan NI>RC ıı/manlannın yanıldığını kanıiladılar. 1944'dcana liurlarıyla orıaya «,ıkan KNIAC saniyede 10 haııeli 5 bin rakanıı loplayabilivor. mckanik hesap makincicrinden bin kai daha lıı/lı i^lcm yapabiliyordu. t',NIAL""ın işlem kapasiıesi ve hm bilgisayarlarda ilk kez kullamlan lambalar sayesiııde ar(tnı$(i. 30 lon ağırlıgıııdaki KNIAC'da 18 bin lamba, 70 bin dircnv. 10 bin Dünynnın ilk elrkirunik dljilal biİKİsayan FN1AC JO lon agırlıgımlajdı. İLK EI.EKTRONİK DİJİTAL BİLGİSAYAR ENIAC, önce atış tablolarınısonrahidrojen bombasınınhesaplannı yaptı kondansaıckr valı^ırkcn 140 kilowa( clektrik çekiyorıiu. KNIAT'a bilgilerana programlayıcı ile veriliyordu. Bu bölUm eski bir telclon santralını andınyordu ve program vcrilirkcn lislerin vc düğmclerin ellc lek tck ayarlanması gerekiyordu. Bu uldukça tı/ıın /aman alan bir işlemdi. KNlAC'da kartları okuyan bölüni gcli$ıirilmcmi>ti. Savaş kojulîarının /orlaınasıyla elde ne varsa kullanılmasına ı;alı^ılını$ vc IBM'ııin karc okuyucusu KNIAC'a ekleıunijii. II. OUııya Savaşınııı sona ermesiyle a(e$leınc lablolarına olan acil ihıiyaç da ortadan kalktı. İlk elckironik bilgisayarın yeni alanlarda da kullanilınasına ba$landı. KNIAC, hidrojen bombasırıııı hesaplannın yapılması işinde kullanıldı. 1:N1AC 1946 ylıııda son bicimini aldı. I956'ya kadar hizmeı verdi ve daha sonra Smilh Sıtniun Mü/tsİne katdırıldi. Bu arada BNIAC'ııı daha gelişmiş modelleri üzerindc valı$rna)ar yapılıyordu. 1951 yılında Mauchly ve Eckert, ENIACdan elde eııikleri deneyimle IINIVAC (Evrtnsel Oıomatik Bilgisayar) adlı yepyeni bir sislcm gelijtirditer. Nufuü dairestnde kullanılmaya başlanan ilk UNlVAC'ın, daha sonra Fckerı vc Mauchly'nin kurdukları birl'irma tarafından scri uretimine geçildı. 1871 yılında öldiığü gunc kadar kimscnin nc oldugunu, neye yarayaca^ını anlamadıgı birçok projc v'i/di. Bu arada Analiıik Makincsi icindcn vıkıimayacak Okude karma$ıkla$h. Binlcrcc bagıniüt? iıker, manivcla. kayı>tan olıı$uyordu. bunlurın lıcpsinin aynı anda vc düzcnli valışnıası gerekiyordu. Kannakarıjık makinesi ıı/erinde v ı ş a n Babbagc'a yardımcı olan tek kişi. 1 ord Byron'ın kı/ı Lovacc Konıesi Ada'ydı. Koııtes, Babbagc'a makinesiııı yapabilmcsi ıcin para sagladı. Pelikli kart slsteml Ancak Analitik Makincsi hıçl'ir /aniaıı gcrS'cktc^mcdi. Eğcr projcye uygun olarak yapılsaydı, en a/.ıııdaıı bir luibol saltaM bıiyııklüğılndc olacak, (alı>abilnımi icjn alıı buhaılı lokomolil gerekccekli. Makiıurnin yapılıı> amacı vcçalışnıa inarmgı bakımından uğra;an Babbage, bu arada. günümü/dc tıâlâ kullanılau lidikli kart sisıcmini gclişliıdi. ABtJ'dı Herman Mullırilh adlı gcnv bir mühi'ndis Nulus Dairosini dclikli kartlann yaraıı konu&uııda ikiıa cdiııcc, Babbage'ın sisu'ini ilk kc/ boylc geni^ kapsamlı bir İ!»ıe kullunılmHya ba^taııdı. 1890 nüfus sttyımında ktıllunılaıuk kartliira yu*, rinsijcl, ırk ve t'vlilik dıırtımlan kuyıl ttlilt'ii'k, hıınlardrkirikli uygıllurlu oktınavukii. Kurl sislrmi n kadar i>i valı>tı ki, \ay\ı» gorıvljlcri ku>larmalan orlaja vıkınasın ı1i>f ara sıra mukineyi kapalıııak /oruıulu ksıldılür. Delikli karlların kullanıldığı bilgisayarlar saycsiııde ayrınıılı lıcsaplann kolayca yapılabileccîSi, boylecc asiroııomi bilginleriniıı örıündeki önemli bir cııgclin orıadan kalkacağıdüşiiniıhıyordu. 1926 yılmda, Ingiltere'dc Hollcriıh'iıı pcliitirdigı makinc, ayı» harckeılcrinin i/.lonmcsindL1 vc 1935'ıcn 2X > yı(X îına kadar ayın gOkyil/ı'ınde hangi koordinaılarda yer alacağırtm bflirknnıcsi gibi bir i:<!t kııllanıldı. Bu v'ah^ma ivin yarım milyon kadar Hollcriıh kardna 20 milyon ıklik acıldı vc ;ıyın mtıluctncl I(X) ınilyoıı haıckc'ii iııcclcııdi. Bu valı>ına sonucu cldccdilcn vcrilcıiıı basılınası 7 ayı aldı. Mühendis Kunrad Zusc, cvinin oturma odasını alelycye çevirmiş vc orada oldukça maıüclli bir bilgisayar gcli$lirmişti. Kısa sürc sonra. daha gclişkin modcilerle, II. Dünya Sava^ı'rta kaiılan Alman uvaktarının kanaı modellcriniıı, olcUlcriııin hesaplanması gibi iddialı İNICIT kıılkısılıvoıdu. 1939 yıhnda ABD'dc, Bell Telcl'on Şirkeli laboralııvarlanııda mateınatikçi Cjeorge I.ibilz bcn/.cr bir aygıı yapiı. l.tbiız, bilgiyi ilk ke/ iclefon kablolart aracılıgıyla bir yerdcn ba^ka ycrc aktannayı başaıdı. II. Diiiıya Sava^ı sırasında, bir grup lııgili/. bilim adamı da Alman iifrcleriııi çözen bir bilgisayar gcfişıirdilcr. 500 bin karta 20 milyon delik liollcrith'in gcliştirdif,\ tkliklı karlların kııllaıııUhğı alanıardan bi ri ile asıronomi old«. Evinde çalışan mühendis 1930'lar. bilgisayarların pclijimimie I'MKMHIİ bir /aıııan dılinıi oldıı. Hıllcr Alnıaııya'sıııda hir nıilhendis buyük bir adımı gcr^ckle^ıirdi. CUMHURİYET/BİLGtSA YAR SAYFA II