Katalog

8 SAGLIK Şizofreni, yeryüzünde her yüz kişiden birini etkiliyor. Türkiye'de altı yüz bin şizofreni hastası var. Hastalar ve yakınlarıyla dayanışma için kurulan Şizofreni Dostları Derneği pek çok kişi için ilk sığınak... lum bizden <,ok uzakta yaşayan biı ölüydü. ' Anne ben şeytanım, bıı dünya da zaten f azlalığım' deyip def alarca intihura girişti. Bilelderini kesti, iki defa camdan atlamak istedi,kutulardolusuhapiçti"derkenogiinle ri sankı yenıden yaşıyor. Oğlundaki değişimleri i ark ettiğinde acaba mı dive çok düşiinmüş Saliha hanım. Ta ki oğlu ünıversite sınavından bir giin sonra camın önüne oturup, "Beni doktora götürün, benim göğüslerim biiyiik, ameliyat olacağım" diyene kadar... 1 fastalık buluğ çağında ortaya çıkıp o çağın belirtileriyle karıştığı için doktorlar teşhis koymakta zorlanmışlar. Hatta Kemal'i ilk götürdükleri doktordepresyongeçiriyor, atlatırdemiş. Buhastahkyeryüzündeki her yüz kişiden birini etkiliyor. üünyada altmış milyon, Türkiye' de ise altı yüz bin şizofreni hastası yaşıyor. Hastahk kadın ve erkeklerde eşit oranlardagörüliiyor. Erkeklerde 1525kadınlarda ise 25 35 yaş arasında ortaya çıkabiliyor. Evlilerdegörülme riski daha düşük, CUMHURİYET DERGİ Kafamın içindeki ses DİLEK HAYIRLI "Annesöylebu seslerne? Benim içimde konuşan kim? Duymuyor musun içimde konuşanları? Bakburnumdandakonuşuyorlar. SakjnyemeoyemekJeri;babambizi garsonlara zehirletip öldürmek istiyor. Ben deli değilim. Bu ev ceset kokuyor, bütün eşyaları yıka. Kediler... Beni sizin cinleriniz hasta etti. Ben Amerikalıyım. Benim annem,babamsizdeğilsiniz;bırakın gideyim. lşıklarısöndürme! Anneyanımdakal, çok korkuyorum..." Şizofreni hastası Serdar böyle ifade ediyor kendisini. Bir başka hasta Münevver ise nereden geldiğini bilmediği seslerin kontrol ettiği yaşamını da şöyle tarif ediyor: " Akvaryumda yaşamaktı benimki. Doğmuş ve henüz büyümeden girmiştim akvaryuma. Denizler hep hayalim olmuştu. Denizdeki arkadaşlarımla hayalimde konuşurum sürekli, onlar beni ne görürler, ne duyarlar ne de aralarına çağırırlar. Ben gitmek isterim gidemem. Gidemediğim için bakarlar, hafif alaylıgülerek." VeKemal... Kemal'in acı dolu istiyor. Çok sevdiği babası hiç ilgilenmemiş, onunla. Annesiyleberaberyaşıyor. Sevgilisinden alkolik olduğu için ayrılmış. "İkiyıldır beraber olduğum birisi var, onunla her şey yolıında gidiyor, yine de evlenmeyi düşünmüyorum." Aldığı ilaçlar sayesinde şu an kendini sağlıkh hissediyor, hatta birçok arkadaşına göre iyı bile sayılabilir. Bir ışi var.Hastalığını kabulleneli on sene olmuş, çevresi debiliyorhastalığını, bundan hiç rahatsızolmuyor. Enbüyük hayalioyunculuk olniıış. Hatta, Süper Baba, Baba Evı, Sıcak Saatler ve Çiçek Taksi gibi televizyon dizilerinde ve reklamlarda ııfak roller de oynamış.... Marmara Üniversitesi I lemşirelik Yüksekokıılu Psikiyatri Ana Bilim Dalı'nda uzman psikiyatri hernşiresi olan ve Şizofreni Dostları Derneği gönüllü iiyesi Gül Ünsal ilekonuşııyorıız. "Şizofrenideyaygmolan üç neden vardır. llki kalıtımsal nedenler; şizofrenisi olan her on kişiden birinin yakın akrabaları arasında buhastalıkgörülür. Ör Çizim şizofreni hastası Orhan Üsküner'den... hikâyesi lOyılöncebaşlıyor. ilk çocuk olarak dünyaya gelmiş. Özenleyetiştirilmiş. SaintBenoit Lisesi'ni ardından da Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazanmış. Güçlü, çalışkan, efendi ve sevgi dolu, gözlerinin içi gülen bir çocuk... Bütün dünyası kitapları. Sürekli ders çalışıyor. Beynini kemiren bu hastahğa yakalandıktan sonra ailesiylekonuşmuyor, hatta onlarla aynımasadayemekyemiyor. Babasını veannesini şeytan gibi görüyor, kendini köpek zannedip havlıyor, sebepsiz kahkahalar atıyor. Anne Saliha hanım, "Artık oğ yalnız yaşamak hastahğa yatkınlığı arttırıyor. Ancak bu kişiler aile kurmakta zorlanabiliyorlar. Yine ilginç bir araştırma; şizofren tanısı olan kişilerin çoğunuıı kış aylarında ya da ilkbahar başlannda doğmuş olduklarını ortaya çıkarmış. Banu Alimler 16 yaşında yakalandığı hastalığıLibya'ya çalışmayagidenbabasının, arkadaşım diyeevegetirdiğifakat üvey anne olduğu anlaşılan Romanyalı kadına bağlıyor. Ayrıca ergenlik döneminde karşılaştığı sorunlar, kötü giden dersleri de erkili olmuş hastalığında. Uvey anne nedeniyle on beş gün boyunca odasına kapanıyor, yemek yemiyor, okullar açılacak olmasına rağmen hiçbirhazırlıkyapmıyor. Telefon çalmadığı halde çaldığını zannediyor.Geceleri korktuğu için annesinden kendisiyle yatmasını neğin annesi ya da babasından biri şizofreni hastası olan çocukta hastalığın görülme olasılığıyüzde 12' dir. Kardeşlerden biri şizofreni hastası ise diğerinde görülme olasılığı yüzde 8' dir. îkinci neden beyindeki kimyasal değişikliklerdir; beyinde normalde de bulunan boşlukların hasta kişilerde daha geniş, bazı beyin bölümlerinin ise normalden daha küçük olduğu tespit edildi. C)zelliklebeynin plan yapmak, sorun çözmekgibi işlevler yüklenen ön bölümü ve önceki deneyimleri hatırlayarak o anki duruma uygun bir davranış geliştirmekte rol oynayan hipokampus bölümü hasta kişilerde daha küçük. Bu yüzden şizofreni hastaları günlük hayatta karşılaştıkları basit ya da karmaşık sorunları çözmekte zorlanabilirler. Üçüncü neden ise beyindeki kimyasal maddelerdir.