Katalog

4 KAPAK Gün Benderli önce Fransız, sonra Türkiye Komünist Partisi'ne üye oldu. Nâzım Hikmet'in hapisten kurtulması için uğraştı, Türkiye komünistlerinin önemli isimleriyle çalıştı. Önce Bizim Radyo'da sonra Macaristan Radyosu'nun Türkçe yayınlar bölümünde görev aldı... Anılarını "Su Başında Durmuşuz" adı altında kitaplaştırdı. Anlatılan TKP'nin tarihidir... BERAT GUNÇIKAN ün Benderli 19511991 yıllan arasını lstanbtıl'dan uzak geçirdi. Gidişi 1951 Komünist Tevkifatı'na denk düşmüştü, dönüşü.Glasnost'unbırkaçyılsonrasına. Aradaki süreç kişisel tarihi gibi okunsa da, aslındaTürkiyelikomünistlerinolduğukadar dünya komünistlerinin de tarihiydi. BerlinveÇin'degençlikkurultaylarınakatılmıştı örneğin, Nâzım Hikmet'in kendı scsindcn şiirlerinin kaydında onun payı vardı, sosyalist Macaristan'da sosyalist radyonun Türkçe yayınlar bölümünde Türkiye'den gelen binlerce mektuba programlarındayervermişti... Yanisesinikırkyılgitmcdiği ülkesinin kentinde, dağında dolaştırmıştı... Belge Yayınları tarafından yayımlanan anıları "Su Başında Durmuşuz"da, Gün Benderli bütün kentleri ve insanlanyla yetmiş dört yıllık yaşamını anlattı. Tabii kiyazılmayanlar vardı. Önsözde"Hayatımın" diyordu "kesinlikleçoközel diyebileceğim, yalnızca bana ait olan yanı anılarımda kalır, benimle birlikte yok olur gider". Gün Benderli için ilk cümle 1929'da îstanbul'da kııruldu. Ikisi de Makedonya kökenli, öğrctmcn anne ve babanın ilk kızı olarak işte bu tarihte doğdu. Ozel Fevziye (Işık) Lisesi'ninçocukyuvasınındinlenme zamanlarında şezlong arkadaşı parmakla yapılan çeşitli oyunlaröğreten Semih Balcıoğlu'ydu. Abdi Ipekçi ıse ilkokul arkadaşı olarak anılarda yerini alacaktı. Nâzım Hikmet hakkındaki ilk bilgıyi babasından aldı. "Yaralı Hayalet" şürinin kimin olduğunıı soran kızının omzıına elinı dayayıp "Nâzım Hikmet'in şııri" dedı" Yazık kı ko münist, komünizm ise Türkiye'ye yararh olmaz"... Komünizme dair bilgiler hayatına Nccil Togay'la girdi. Aynı dönemde Sevim Tan'yla(Belli)bugünedeuzananbirdostluk kurdıı. Kvlenmelerinin ardından Necıl'in babası ıki gencı öğrenımlerını sürdürmek içinFransa'yagönderdi.Birpansiyonayerleştiler, ikisı de Tıbbiye'ye yazıldı. Gün, Necil'inbiryabancıpartininüyesiolmanın doğruluğu yanlışlığı üzerine bir tartışma başlatmasına rağmen Fransız Komünist Partisi'ne üve oldu. tleri Jon Tıırkler Bırliği, Türkiye'de ne olup bittiğini Avrupa 'ya yansıtmaya çaJışan birgruptu. Nâzım Hikmet'i 13 yddırkaldığıcezaevinden kurtarmak için bir düzcnJcnen kampanyaya katıldı. 1950 Türkiye'nin iç politikasında öncmli bir tarihti, tek parti dönemi sona ermış ve Demokrat Parti iktidara gelmişti. Türkiye Kore Savaşı'na katılma kararı almış, sonraki yıllarda birkaç kez daha oluşturulacak Barış Hareketleri'nin ilki gerçekJeştirilmişti. tstanbul'a dönen Gün ve Necil, Türkiye Komünist Partisi'ne üye oldular. Partiye alınma haberlerini trençkotlu, elinde Cumhuriyet gazetesi olan bir adam getirdi. ( ) genç adam, En ver Gökçe'ydi. Bir yakınları komünistlere yönelik büyük bir tevki fatın hazırlığını fısıldadığında 1950'nin sonlanydı. 1951 Ocak'ında Sarayburnu'ndan Fransa'ya doğru yola çıkan gemide üçkişiydiler;Gün, Necil Togay ve YılmazGülcn... Paris onlardan başka komünistlcri de barındırıyordu, Sabiha Sertel, Yıldız Scrtel, Ulvı Uraz, Barkev Şamikyan, Vartan Ihmalyan... Paris'te bir dergi çıkardılar: