Katalog

CUMHURlYET DERGt Çocuk yaşında girdi tiyatro onun kanına. Uzakdoğu'dan etkilendi. ABD tiyatrosuna değişik bir tat kattı. Farklı bir sinema dili oluşturdu. gücünü harekete geçirecek her şey Asya'nınzengindokusunda saklı. 17 yaşına geldiğinde, Parıs'te.ünlümim sanatçısıjacques leCoq ile tanıştı. ÇalışmaIarın sonunda, her ne kadar mim ustası olamayacağınınfarkınavardıysada.öğrendiklerinden farklı biçmılerde yararlanmaya başladı. Bugün bilc kuklalarını, Le Coq'dan öğrendiği sessiz anlatım teknikleri ve beden dilindeki incelikler canlı tutuyor. Bali'de tiyatro.... OZAN KARASOY rida filminin ardından üç kişi konuşuldu. Selma Hayek, Frida ve Diego. Bu üç çarpıcı isim yüzünden yönetmen Julie Taymor'a sıra gelmedi. Taymor, film ile kendi yaşamı arasında paralellikler kuran bir sinemacı. "Bu film birbirini destekleyen, birbirine saygı duyan ve önemli anları birlikte yaşamayı seçmiş iki sanatçının hayrct uyandıran aşk öyküsü. Benzerlerini artık hiç göremediğimiz türden, en azından Amerikan filmlerinde" diyor. 20 yılı aşkın süredir, hayat arkadaşı, müzisyen Elliot (ioldenthal ile birlikte tiyatro, müzikal, hatta opera yönetmeni olarak pek çok projeye hayat veren Taymor, Frida nın öyküsünü debu yönüyle kendi öyküsüyle özdeşleştirmiş. Onun yaşam ve sanat öyküsü Frida'nınki gibi sancının üretimle son bulabildiği bir varolma direnişinden ziyade, bir araştırma ve anlamlandırma süreci. 1952 yılında Bostonyakınlannda bir kasabada doğan Taymor için evinin arka bahçesi ilk tiyatro sahnesiymiş. Annesini karşısına oturtup, çeşitli yüz ifadeleri takınmasını ister ve bu biçimleri kâğıda aktarırmış. Bu çizimleri sonraları maskelere dönüştürür ve koreografi çalışmalanna başlarmış. Bugün uygııladığı tekniklerin temeli, kendi deyişiyle, yedi yaşında başladığı arka bahçe temsülerinde yatıyor. Dokuz yaşına bastığında Taymor, Boston Çocuk Tiyatrosu'nun kadrolu üyesiydi. Asya tiyatrosuyla ilgileniyordu. 15 yaşında, öğrenci değişim programıylaSriLanka'yagitti. Taymor için Asya sanatı henüz küreselleşme etkisi altına girmediğinden geleneksel bir zenginliği var. Yerel tiyatro tekniklerini, Batı tiyatrosunun formüUere dayah mckaniğinden çok farklı buluyor. Tiyatronundinselkökenleriveoyunculuğun bir tapınma biçimi oluşu, doğaçlamayı kaçınılmaz kılıyor. Kısaca Taymor'un hayal Taymor Amerika'ya döndükten sonra Oberlin Ünivcrsitesi'nde tiyatronun rituel kökenlerini, özellikle folklor ve mitoloji üzcrinde yoğunlaşarak araştırdı. 1974te überlin'den nıezun oldu. Seattle'da American Society for Eastern Arts'da Cîeleneksel Java Gölgc Tiyatrosu teknikleri ve tahta oymacılığı üzerine çalıştı. Ardından da, Doğu Avrupa; Japonya ve Endonezya'yı kapsayan uzun yolculuğuna çıktı. Bu dönem Taymor için çokönemli, çiin kü Bali Adası'nda kaldığı süre zarfında, ilk kez kendi kumpanyasını (Teatr Loh) kurdu. Kumpanyanın üyeleri Balı'nın kııtsal bölgelerinden birinde kendi dinsel törenlerini gerçekleştirmek için şan, mim, yoga, dans, doğaçlama hatta maskeyapımı konusunda eğitim almış yerlilerdi. Taymor bu toplulukla, Ford Vakfı'nın sponsorlıığunda, ilk profesyonel başarısı sayılan Kar Yöntemi (Way of Snow) adlı yapımı sahneledi. Eser, konusunu bir Eskimoefsanesinden alıyordu ve kendi deyimiyle bir "kuldamaske üçlemesi" idi. 1976'dajava'da sah Yönetmen Taymor tiyatroda kullandıcı maskelerivle.