Katalog

13 NÎSAN 2003 SAYI890 lışıyorlar Barbarların yonettığı ABD ve îngütere'de kulturel mıras bıhncındekı çok sayıda arkeolog, tarıhçı, sanatçi savaş merkez lerını uyarmaya çalıştılar Bunlardan bazı larıABD'dePentagon'aulaşabıldı Penta gon'a bu konuda danışmanlık yapan Chı cago Unıversıtesı Irak uzmanı McGuıre Gıbson şunları soyluyor "Pentagon'un elınde 150'lık bır lıste vardı Bız onlara 4 bın yer daha verdık Ancak bu ulkedekı zengınlığınyuzdelO 15'ı" Pentagon ıseellerınde "bombalanmaya caklar" (no stnke lıst) ve" sınırlı bombala nacaklar" (restncted ordnance) bıçımınde ıla lıste olduğunu, ıkıncı lıstedekılen ancak o tarıhsel yerlerdekı Iraklıların varlığına gore değerlendıreceklerını soyluyor An cak ABD barbarları tarıhe ve kulturel mı rasa saygıda o denlıkotu tescıllı kı bu sozle reınanmakmumkundeğıl Ayrıcadahasa vaşın ılk gunlerınde Tıkrıt Muzesı, Musul Muzesı, Bağdat'takı Mustansınye Medre sesı ıle El Zohur Sarayı'nı bombaladılar, antık Mczopotamya kahntılarının bulun duğu yerlerı tanklarıyla ezdıler UNESCO Genel Dırektoru hemen bu konuya dıkkat çektı Ancak Bırleşmış Mıl letler'ı takmayan bır Mr Bush UNES CO'yu mu takacaktı? îngıltere açısından durum daha da va hım,Cambrıdge,TrınıtyCollegeprofesor lerınden Nıcholas Postgate, ABD Savun ma Bakanlığının bıle tarıhçılerc kulak ka barttığını ancak Ingıltere'nın "sağırlaştırı cı bır sessızlık ıçınde olduğunu " soyluyor Uluslararası Çabalar ABD arkeologları oldukça erken bır za mandaolasıbır savaş durumunda kulturel mırasa sahıp çıkılması doğrultusunda bır çağrı yaptılar Ancak bu ve benzerı çağrılar Avrupalılar tarafından "kulturemperyalız mı' olarak adlandırıldı Sonunda açıkla malar "eğer Iraklılar bızı yardıma çağırır larsa" dıye duzeltıldı 1879'da kurulmuş Amerıkan Arkeolojı Enstıtusu (AIA) Ocak ayının ıkıncı yarısın da "Irak'takı (eskı Mezopotamya) olağa nustu global oneme sahıp olan arkeolojık orenyerlerı, muzeler, anıtlar, tum halklara hukumetlere onlan koruma gorevı empo ze etmektedır Hcrhangı bır askerı çatış mada bu mıras tehlıke altındadır Ve şımdı oyle gorunuyor kı, §u anda olumcul bır tehlıke altındalar bıçımınde kı gırış paragrafı ıle " Irak'ta Tehlıke Altın dakı Kulturel Mıras Konusunda Açık Deklarasyon"yayımlandı Epey ılgı gordu Ingıltere'den, Almanya'dan, Japon ya dan ve de Turkıye'den desteklendı Bunu arşıvler, muzeler, anıtlar veorenyer lerı, kutuphaneler konularındakı ICA, ICOM,ICOMOS,IFLAgıbıkuruluşların ortak orgııtu Mavı Kalkan'ın Uluslararası Komıtesı nın bıldırısı ızledı Ne yazık kı, bu ve benzerı çağrılarda te melbıryanlışvar Batıuygarlığınındayan dığını sandıkları eskı Mezopotamva kultu runuoneçıkarıyorlar SonrakıPers Abba si Selçuklıı Atabekler Osmanlıkulruru ne gunumuzdeyaşayan Irakhalkıkıüturu ne sahıp çıkmıyorlar Onların bu yaklaşı mının ıvedılıkle du/eltılmesı gerekıyor UNESCO'nun Aymazlıgı UNESCO 2002 yüı ıtıbarıyle 125 ulkede 563 'ukulturel, 144'udoğal,23'ukarışık> toplam 730 yen Dunya Mırası Lıstesı'ne al mış Bu lıste ıçınde ABD'den 18yervar Ne yazık kı, bu lıstede koskoca Mezopotam ya'dan bır tek yer, bır Part başkentı olan Hatra yer alıyor UNESCO ıçın ne buyuk bırayıp Irak, 8O'lı ydlarda daha çokyenn UNES CO Dunya Tarıh Mırası lıstesınde yer al ması îçın yenı yerleronermış Ancak IranIrak Savaşı ve ardından BM ambargosu ne denıyle bunlar ıncelenememış, UNES CO'yabakılırsalrakgereklıbılgılerıdeve rememış Ancak buoznelbır durum Or neğın Turkıye'den onerılen yenı yerler nı ye beklıyor? Ardından Irak 2000 yılında UNESCO'ya yenı bır lıste onermış Bulıs teyedıyerıkapsıyor Nınova,(Nınıve,Ko yuncuk), Nemrud (antık Kalhu), Asur, Sa marra, Ukeyır, Vasıt (Kut) ve Ur Uluslararası YasalZemın Bualandaonemlıyasalaraçlarvar Bun lardan bın 1954 Lahey Sozleşmesı "Sılahlı Çatışma Durum unda Kulturel Varlıkların Korunması Sozleşmesı" Sozleşme 1954'dekabuledılmış,1956'dayururluğe gırmış Sozleşmeyeek olarak ıkı protokol yapılmış Sozleşmeyı 103 ulke, Bırıncı Pro tokolu 85 ulkeımzalamış Bunlar arasında Turkıye ve Irak var ABD ve îngıltere bu sozleşmeyı kabul etmemışler Onsozunde şu cumle yer alıyor "Her halk dunya kul turunckatkıda bulunduğundan hcrhangı bır halka aıt kulturel varlığın tahrıbatı tum ınsanlığın kulturel mırasının tahrıbatı an lamına geleceğıne ınanarak Ikıncı sozleşme 1970 Kulturel Varlık ların Sahıphğının Eldeğıştırmesı Bunların Yasadışı tthalatı ve lhracatının Onlenmesı ve Yasaklanmasının Araçları UNESCO Sozleşmesı' Aralarında Turkıye, Irak ABD'nındebulunduğu97 ulkebusozleş meyıkabuletmış Uçuncu onemlı metın de 172 ulkentn ka bul ettığı 1972 tarıhlı Dunya Kulturel ve Doğal Mırasını Koruma Konvansıyonu *** ABD lıler lngıhzler hatta Kuveythler Saddam ın askerlerının hep tarıhı yerlere sığındıklarını sovluyorlar Ama Irak'ın her yanı oyle zengın kı, mutlaka bır yerler he def olacak Tarıhçılerın bazıları Mezopo tamyaıçın 100 bın oren yerınden bahsedı yorlar Daha bılınen, ancak kazılmamış açılmamış o kadar çok yer var kı' Byron 1815 tanhlı "Sennaşerıb ın Yıkı mı" şıırındeşoyleyazmış "Ağılagırenkurt mısalı daldı Asurlu/ Taburları parıldadı yaldızlı morlu ' Şımdı vurtdışı barbarlar saldırıyorlar aynı bıçımde Irak'ta şu anda tarıhsel camıler, turbeler, medreseler hanlar kılıseler, manastırlar, saraylar kaleler kent duvarlarıkalmtıları kopruler, su yolları, hoyukler, mağaralar kazılmış oren yerlerı, henuz kazılmamıs kalıntılar, muzeler yok olma durumunda Savaş suruyor Kan ve gozyaşı da Irak takı haksız savaşa karşı çıkışımıza bır dekııJturel mıras bovutunııeklemelıvı/ • Toplanti: 16Nisan, Saat: 18. J0, "Irak'ta Tehdit Edilen Kultur Mirası" Arkeolog Dr. Gul Pulhan, Faruk Pekin, Moderator. Aydın Engin Adres: T. tş Bankası Kultur Yayınları Meşelik Sk. No. 2 Beyoğlu Anılar ne zaman? MÜŞERREF HEKİMOĞLU iilmen Oztrak geldı, Ankara'dan ayrılıyor, Istanbul'a yerleşıyor artık Onu çok ozleyeceğım Sevgısıne, dostluğuna yaslandığım bır kışı Başkent yaşamında seçkın ve saygın yen var Ancak mutluyum, ayrılığın huznune karşın en doğru kararı aldı Dar çevrenın mutluluğu başka bır olay Guzel boyutlar katıyor yaşamımıza Kuşaklar değışıyor, olaylar sorular, çozumler değışıyor, yenı bır yaşam bıçımı oluşuvor Dar çevrenın koşullarıyla butunleşıyor yaşam Ben de kuçuk ycğenlcrımın sozluğuyle konuşuyorum son zamanlarda Her yaştan çocuklarla yolculuklar yapıyorum "Çocuklar Duvmasın" dızısınden sahneler yaşıyorum îpek kızlar, Havuçlar'la selam yolluyorum sevdıklerıme Havuçlar dans edıyor belleğımde Eskı bır Ankara evının kapısını çalıyorum, Hacıbayram'da Başkentın dallanıp budaklanmış eskı bır ağacı var kapısında Sonra Menekşe Sokağı, bahçelerde menekşeler gıbı guzel kızlar Oztrak aılesının onemlı yen var başkent yaşamında Malkara'dan Ankara'va, Ankara'dan dunvava açılan bır pencere Orhan, Adnan, Handan, tlhan, Ulker Oztrak kardeşler var dallarında I^mırlı Vasıf Çınar aılesınden, Urfalı Şeyh Saffet Efendi'den Hacı Bekır aılesınden Dıyarbakırlı Tıgrel aılesınden gelınler ve damatlarla yenı fılızler oluşuyor Cumhurıyetın Içışlerı bakanlarından Mustafa Faik Öztrak'tan Planlama Musteşan AIi Tigrel'e, gıderek ekonomık sozluğe yerleşen Faık Oztrak'a kamu gorevınden ozel sektore, bankacılığa uzanan bır velpaze bu Içışlerı Bakanı Faık Oztrak Nablus'ta Mustafa Kemal ıle tanışıyor, Cumhurıyet donemınde onemlı bır taş oluyor Menderes savunma hattını kuruyor, Denızlı'nın ılk mılletvekılı olarak Ankara'ya gelıyor Kurtuluş Savaşı'nın onurlu bır belgesı parhyor goğsunde Kırmızı yeşıl bır madalya Ben Faık Oztrak'ı çok az tanıdım Dahası gordum ama Orhan ve Adnan Oztrak kardeşlerı ıyı tanıyorum Ama asıl Ilhan Oztrak'ı Başka bır dostluğumuz var Guzel anılarla, acılarla, gozyaşıyla da oruluyor ama dokusu çok sağlam Oztrak aılesının bıreylen de guzel taşlar ekledı yaşamıma Gulmen Oztrak'ı, oğlunu, tlhan Oztrak'ın gelınını, kuçuk torunlarını, tlhan'dan bır anı dıye duşunurum her zaman Guzel ve onurlu bır anı Başkent gunlerınden soz ederken çok ılgınç oykuler yer alıyor meslek yaşamımda O oykulerın yazıya donuşmesını çok ıstedım ama başaramadım, dahası bu gorevı aıle bıreylen ustlensın ıstedım Hâlâ umutla beklıyorum Belkı de Kemal Oztrak ustlenır, dıye duşunuyorum Bız de yakın tarıhımızden guzel anılan tazelerız Ilgınç bır olay, tlhan Oztrak baba mesleğını seçmedı, akademık çalışmalara oncelık vermek ıstedı ama bu ısteğı gerçekleşmedı, polıtıkaya gırmekten kaçınamadı 12 Mart donemınde onu yakından tanıdım Olaylar karşısında duygusallığa yer vermeden, sağlıklı kararlar alırdı Bu nedenle, çok onemlı gorevlerde bulundu ama mutlu oldu mu bılmem Ancak, mutsuzluğunu yansıtmadan sağlıklı kararlar almaya ozen gosterdı lers olaylara karşın aydın kışılığını, davranışını yansıtmaktan gen kalmadı Onu her zaman saygıyla anımsarım Koşullara karşın yolu değışmedı Gulmen Oztrak'la konuşurken neler canlandı gozumde Zaman geçıyor, yıllar uzuyor, ama bellı olaylar unutulmadan derınleşıyor belleklerde Olum kaçınılmaz bır olgu ama olmezlığını kanıtlayanlar her zaman yaşamdalar#