Katalog

CUMHURÎYET DERGİ Irak'ta insanlar acımasızca öldürülüyor. Savaş Mezopotamya'nın kültürel mirasını da yok ediyor. Tarihsel eserlerİn yerine benzerlerinin konulması söz konusu değil. Özellikle antik Mezopotamya kültürlerine ilişkin kalıntılar geriye dönüşsüz. Petrol başka yerlerde de bulunabilir, ama bir başka Mezopotamya yok. . , bombalarla 400 delik açıldı, Tak Kisra ("Ctesiphon") çatladı, henüz kazılmamış Tell elLam'da tarıhten habersiz ABD neferlerisiperkazdılar, 13 yerel müzeden dokuzuyağmalandı. Irak Kültür Bakanı Hamid Yusuf Hummadi îstanbul 'da 1617 Eylül 2002 tarihinde toplanan UNESCO 3. Kültür Bakanlan Yuvarlak Masa Toplantısı nedeniyle UNESCO Genel Direktörü Koichiro Matsuura'ya sunduğu resmi yazıda 1991 kültürel miras tahribatını şöyle sıralıyordu: 123 cami vc mescid / Bağdat'taki Irak Ulusal Müzesi /Musul, Duhok, Erbil, Süleymaniye.Kerkük.Nasıriye.KutveMaysan'daki yerelmüzeler/Ninova, Babil, Urarkeolojik örenyerleri / Bağdat'taki, Mustansıriye Medresesi ,Beytül Hikme Abbasi Sarayı, Gcylani Türbesi, Imam ElIdehem Türbesi / Necef'teki Imam Ali Türbesi / Kerbela'daki Imam Hüseyin Türbesi / Kerbela'da Imam Abbas Türbesi / Musul'da Süryani Ortodoks ve Aziz Metta, Bağdat'ta Meryem Ana, Azize Teresa, Aziz Yahya ve Süryani Katolik, Kerkük'te Meryem Ana kiliseleri tahrip oldu. 1991 Savaşının hemen öncesinde Irak Eski Eserler Müdürlüğü'nün aceleyle saklamaya çalıştığı eserler de iyi korunamadı. 1991 sonrasında Irak'ın bu konudaki UNESCO'ya başvurulan sonuçsuz kaldı. Günümüzekadarsüren BM ambargosu Irak'taki kültürel mirasın uluslararası çaptakorunmayaalınmasınıdaengelledi. 1991 Savaşı sonrasında Irak'ta yaşanan kültürel miras yağma ve talanındaki en buyüketken yineBMambargosuydu.Irak 1991 Körfez Savaşı sırasında ve sonrasında 4 bin tarihsel Mezopotamya FARUK PEKİN ezopotamya, iki nehrin Fırat ve Dicle'nin arası, dünyanın en eski uygarlıklannın beşiği. Her metrekaresinde Sümer, Akad, Babil, Asur, Pers, Roma, Abbasi, Selçuklu, Atabekler, Osmardı 'nuı, yaklaşık on bin yıllık yoğun kültürel mirasjnın izlerini barındırıyor. însana ait birçok gelişmenin ilki burada gerçekleşti: ilk kentleşme, ilk yazı, ilk çömlekçi çarkı, devletin ilk kurumlaşması, ilk kanunlar, ilk bürokrasi, ilk sulama yolları, astronomiye, matematiğe ilişkin ilk bilgiler, hatta ilk pil... Gılgamış Destanı burada yaşandı. Nuh Peygamber teknesini muhtemelen burada yaptı. Tevrat peygamberi tbrahim burada yaşadı. Yunus Peygamber burada gömülü. Hammurabi kanunlarını burada yaptı. Nabukadnezar ünlü Babil'in Asma Bahçeleri'ni burada yarattı. Abbasilerdöneminde 2,5 milyonluk bir nüfusa ulaştığı söylenen görkemli Bağdat burada oluştu. Hz. Muhammed'in damadı Ali ve torunu Hüseyin eser kayıp verdiğini açıkladı. Ne yazık ki bunlardan ancak yirmisı geri döndü. 1996'dahâlâNinova'dakiSennaşeribSarayı'ndan koparılan dokuz parça dünyanın önde gelen " sanatseverleri "ne (!) pazarlanıyordu. 1970 UNESCO Kültürel Mirası Koruma Konvansiyonu gereğince bir UNESCO he burada yatıyor. Işte şimdi böyJesi bir coğrafya barbarların ateşi altında. Burada yok edilecek tarihsel eserlerin geriye dönüşü, yerine benzerlerinin konulması söz konusu değil. Özellikle antik Mezopotamya kültürlerine ilişkin kalıntılar geriye dönüşsüz. Petrol başka yerlerde de bulunabilir, ama bir başka Mezopotamya yok. 1991 Savaşında Ur Zigguratı çevresinde yetinin IraJc 'a gelmesi konusundaki Irak talebini ABD ve Ingiltere iki kerc engelledi. Ambargo kültürel mirası da vurdu. 1991 Körfez Savaşı'ndan bazı dersler alındı. Örneğin Irak'ta geriye kalan azsayıdakimüzeci, arkeolog özellikle Musul Müzesi ile Bağdat'taki Ulusal Müze'de bulunan taşınabilir tarihsel eserleri saklamaya, taşınamazlan kum torbalanyla örtmeye ça