Katalog

14ARALIK2003. SAYI 925 KADIN D E R G î D E N 2003 yılı Nobel Barış ödülünü alan Iranlı Şirin Ebadi yargıçlık yapamayan bir yargıç. Çünkü Iran tslam rejiminin yasaları kadınların yargıçlık yapmasına izin vermiyor. Şirin Ebadi, 1979 yılında bir gün kendisini görevli olduğu mahkemenin sekreteri olarak buluvermiş. Molla rejimi "kadınlar duygusaldır, doğru kararlar veremezler" buyurmuşlar. Ardından benzer yasaklar o kadar çok alana yaydmış ki, Iran kadınlara karşı ayrımcı politikalar üreten bir erkek diktasına dönüşmüş. Iranlı kadınlar kaybettikleri hakları yeniden elde etmek için mücadele etmeye devam ediyorlar. Iran Islam rejimi 25 yaşında. Diktatörlükler maalesef demokrasilere kıyasla hep daha uzun ömürlü oluyorlar. Muhafazakâr anlayış koltuğa bir kuruldu mu yapışıp kalıyor. Türkiye'de de garip şeyler oluyor. Geçen hafta, Devlet Su Işleri, Hava Meydanları, Toprak Mahsulleri Ofisi için açılan sınav kadınlara kapatıldı. Hemen ardından da Talim Terbiye Kurulu'nun üyesi olan dört kadının üyeliğine son verildi. Bu kurulun görevi okullarda okutulacak ders programlarını saptamak, ders kitaplarını onaylamak ve müfredatı belirlemek. Kadını iş alanlarından tasfiye etmeye çalışan; "evinin kadını" olmaya zorlayan anlayış geldi kapımıza dayandı. Kadınlar elbette kavga edecekler. Ama bu kavga kadınlara mahsus bir kavga olarak mı kalacak? 2003 yılının son ayındayız. Kimi mesleklerin kadınlara uygun olmadığını düşünenlerle biraz da erkeklerin kavga etmesi gerekmiyor mu? Nasıl mı? Erkekler ellerini şakaklarına koyup düşünsünler. Cumhuriyetin Parlamentolan'nda erkeklerin sahip olduğu ezici çoğunluk, sonunda temel hak ve özgürlükleri tehdit etmeye başladı. Onümüzdeki hafta bir başka dergide buluşmak umuduyla... tpek Çalışlar de "cinsiyete dayah ayrımcılık yapılmasını" engellemektedir: tş Kanunu 5. Madde Gerekçesi: Madde 5 Işverenin işe almadan başlayarak tüm çalışma koşullan yönünden işçilerine karşı eşit davranma, bu arada cinsiyet ayırımına gitmeme yükümlülüğü, çalışma hayatının önemli sorunlarından biri olarak tüm ülkelerin, uluslararası ve uluslarüstü hukukun gündemine girmiş ve çok sayıda ulusal ve uluslararası kaynakta yer almıştır...# cumdergi@cumhuriyet.com.tr Imtiyaz Sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ adına îlhan Selçuk • GenelYayın Yönetmeni:îbrahimYıldız • Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu • YayınYönetmeni:lpekÇalışlarHGörsel Yönetmen: AynurÇolakB Baskı: Basın Yatırım Sanayii ve Ticaret AŞ Esenboğa YoluAkşam Tesisleri • Idare Merkezi: Türkocağı Cad. No: 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel: (0212) 512 05 05 • Merkez Reklam çalışanlarındanım,dahaönceleri"Heyecanlıolur,yapamaz"diyekadınalmıyorlarmiş. llkkontrolörlerden.Gönül isminde bir arkadaşunız vardı, önce yaklaşmadaçalışıyordusonrakuleyegirdi.Fevkalade başarılıydı. Kadınlar crkeklerden çok daha güzel çalışıyorlardı. Ben, 1973'tegirdim. Busüreiçindeyol kontrolde çalışanların çoğu kadın oldu. Yol kontrol ya da yaklaşma en çok sorumluluk isteyen alandı. Işimizi de çok güzel yapıyorduk. Sonra \ lava Knformasyon MüdürMuavinioldum. Danışmavb. herşey bana aitti. I lava trafik kontrolde de kadınlar çok başanlıydı. Sema Kazaklı (Muhasebeci/Mali Müşavir): lnsanlarbeni tanımadan "yanikişiliğime ve mesleki bilgilerime dair kanaat edinmeden" beni asla tercih etmezler. Bunun nedeni muhasebeci ya da mali müşavir denince akla hemen erkeğin gelmesidir. Resmi dairelerde mesleğimi daha avantajlıuyguluyorum, çünkü genellikle erkek olan memurlar kadından rüşvet talep etmeye utanıyorlar. Asla normal iş ahlakına sahip, (fazlasına bile değil) kendisine saygısı olan bir bireycinsiyetineolursaolsunişinitaammüden aksatmaz. Bugüne kadar ülkemizi ve bürokrasimizi erkekler yönetti, erkekJer çalıştı.Sonuçortada değil mi? Gerçekten fiziksel kuvvete dayah işler kadınlar tarafındanyerinegetirilemeyebilir. Bu tip işler dışında her meslekte kadın ve erkek at başı yarışabilir. tnanıyorumki kadınlar zekâlarınınkıvrakhğıve duygularının güçlü oluşu sayesinde iş yaşamının her alanında erkekleri rahatça geridebırakabilirler. Benim mesleğimde kadınların ağırlığı pek fazla değil. Daha çok bürolarda ve şirketlerde çalışmayı yeğliyorlar. Bağımsız büro sahibi olmanın önünde gene inanıyorum ki kendilerinden kaynaklanan engeller var. Oysa mesleğimiz kadınların yapmasına çok uygun. Gerek zaman, gerekse konum olarak gayet keyif verici. Ben hayatımdan ve mesleğimden çok hoşnutum. Prof. Dr. Fatoş Germirli Babuna (ITÜ tnşaat I''akültesi Çevre Mühendisliği Bölüm Başkanı): l lerhangibirişebaşvuruda kadın veya erkeklere farklı davranılmasını cinsiyet ayrımcılığı olarak değerlendiriyorum. Kamu veya özel sektörün, işe yerleş Çalışma hakkı engellenemez Av. Nazan Moroğlu (Istanbul Barosu Kadın HakJarı Komisyonu Başkanı): Biz, tstanbul Kadın Kuruluşları Birliğive Istanbul.Barosu Kadın Hakları Komisyonu olarak kadınların sınava alınmamasına karşılık olarak ayrımcılığın kaldınlması için hukuki prosedürü işleteceğimizi gazetelerde ve radyolarda duyurduk, ama hiç başvuranolmadı. Çağdaş ve uygar devletlerde çalışma yaşamında kadınlara veya erkeklere özgü meslek ayırımı yapılmaz, ayrıca ayrımcdık yapılmayacağı hem uluslarası sözleşmelerle hem de ulusal yasalarla hukuken güvence altına alınmış tır. Ancak kadınların ve çocuklann çalıştırılamayacağı yerler, örneğin yeraltında madenlerde veya su altında îş Kanunu'nda belirtilmiştir. Bunun dışında ülkemizdeişe alınırken kadınlara ayrımcılık yapılması anayasanın 10. maddesindeki "kanun önünde eşitlık" başta olmak üzere, anayasada temel hak olarak herkese tanınan "çalışma hakkını" engellemek anlamına gelir ve anayasaya aykırıdır. Bir iş için sadece erkeklere başvuru imkânı verilen durumlarda, zaten işsizliğin yiiksek olduğu bizim gibi ülkelerde kadınlara çalışma hakkı tanınmamış olacaktır. Iş alanının daraldığı bir ortamda kadınların iş bulabümesi zaten çok zordur, bir de daha işe alınma aşamasında ayrımcılık yapılması kadınları tamamen eve kapatmak anlamına gelir. Hukuk alanında kadın erkek ayrımcılığı içerenhükümlerbaşta temel kanunlar olan, Medeni Kanun'dan (1.1.2002), IşKanunu'ndan (2003) ve Vergi Kanunu'ndan kaldırıldı. Ama bildiğiniz gibi Türk Ceza Kanunu'nda hâlâ devam ediyor. Üzücüolan şu anda Adalet Komisyonu'nda görüşülmekte olan çağdaş (!) Ceza Kanunu Tasarısında da ayrımcılığın hâlâ inatla sürdürülüyor olması. Kadınakarşı işlenen suçlar (kadının ırzına geçilmesi gibi), kişilere karşı işlenen suçlar başlığı altında değil topluma karşı işlenen suçlar başlığı altında yer alıyor. Çünkü kadının namusu toplumdan sorulur anlayışı, bazı kesimlerce bir türlü değiştirilemiyor.# ı; ' B tirme politikaları çerçevesinde kadın erkek eşitliği olgusunu göz ardı etmeleri o ülkedcdemokrasi kültürünün yeterince kök salmadığını gösterir. Mühendislik kadınların daha az tercih ettikleri mesleklerden. Ancak kadınların çevre m ühendisliğine ilgisinin diğer m ü hendislik dallarına göre daha yüksek düzeyde olduğu söylenebilir. Geçen yıl İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü'nden mezunların yaklaşık yüzde47'sini kızöğrenciydi. llk üç dereceyi deonlaraldı. Kadın erkek meslekleri gibi bir ayrım kesinliklegerçekci değil. Sözkonusu ayrıma eğer fiziksel direnç farklılıklarının yol açtığı düşünülüyor ise, kadınlann erkeklerin yapabildiği her tür spor dalında başarıh olmaları bu savı çürütüyor. Anılan özellikler kadın ya da erkek olmaktan kaynaklanmayan kişisel nitelikler. tşlerine yeterince sahip çıkmayan, verimli çalışmayan kadınlar olabileceği gibi erkekler de vardır. Onemli olan işe yerleştirme politikalarında fırsat eşitliği ilkesinin sağlanmasıdır. 19 yıllık mühendisim. Evli vebir çocuk annesiyim. Mühendis bir öğretim üyesi olarak kadın olmam kariyerim açısından birdezavantajolıışturmadı.# beratguncikan@tnn.net CEDAW Sözleşmesi CEDAW Sözleşmesi Madde 11. 1. Taraf Devletler, çalışma alanında kadınlara karşı ayırımı önlemek ve kadınerkek eşitliği temeline dayanarak eşit haklar sağlamak için, özellikle aşağıda belirtilen konularda bütün uygun önlemleri alacaklardır: a Bütün insanların vazgeçilmez hakkı olan çalışma hakkı, b Çalışma alanında eşit seçim kıstasları uygulanması da dahil, erkeklerle eşit çalışma olanaklarına sahip olma hakkı. Ayrıca AB'ye uyum sürecinde "Çalışma yaşamında kadınlara ve erkeklere eşit davranma ilkesine" ve bu konuda yürürlükte olan AB mevzuatına uyma yükümlülüğünü üstlenmiştir. AB'ye uyum sürecinde değiştirilen Iş Kanunumuzun "EŞİT DAVRANMA tLKESl" başlığını taşıyan 5. maddesinin gerekçesinde