Katalog

8 CUMHURİYbn DERGİ Tol: İlk intikam alındı... BERAT GÜNÇIKAN | ol,anlamsızbirkelime değil, K.ürtçede bir karşılığı var: İntikam. Bu sadece bir yazarın, bir öğretmen oğlu olan Murat Uyurkulak'ın değil, üç darbe geçirmiş, sayısız idam ve faili meçhul cinayete tanık olmuş üç kuşağın, yaşı 194050'ler, 12Martve 12Eylürierdengeçen binlerce kadın ve erkeğin intikamı. Yazarla Metis Yayınlan 'ndan çıkan ilk romanı "Tol" ve hayatı üzerine konuştuk: Roman karakterlerinizin solculugu nereden geliyor? Üç kuşaktır solcu bir ailenin içindeyim. 12 Ey lül öncesinde grevler, ey letnler yer etti çocuk kafamda. Darbe, babamı amcamı falan değil, bütün bir ailemizi etkıledi. Ben de ailenin içerisindekı duygusal gelişmelere de tanık oldum. Neler vardı 12 Eyliil öncesinin o politik ailesinde? Evimizdolartaşardı. Sofralanmızbüyüktü, neşeli, iyimser ve coşkuluydular. Meslekleri ve partileri neydi? Babam da, amcam da öğretmendi. Ne düzeydeydi bilmiyorum ama babam TKP'liydi. O ve annem sürgün yediler, lzmir'in kenar semtlerine sürüldüler. Amcam sanınm daha üst yerlerdeydi, TBKP'yi tzmir'de kuranlar arasındaydı, beşaltı ay cezaevinde yatmış, o zamana gelene kadar yeraltında yaşamıştı. Tol'un kahramanlarının intihara delirmeye kadar uzanan bir dağılmaları var. Bu nereye kadar aileniz, nereye kadar okuduklarınız? Ailemdeki solculukla ilgilenenler çok dışadönük ve çok sevilen insanlardı, darteşkilatkalıpları içerisindedeğildiler. öğrencileri gelirgiderdi, çeşitli konuları tartışırlardı. On südebu.. Neden Diyarbakır? Şöyle ufak bir nedenı var ama bu nedenlerin ufağı, meşhur bir yazar olmaktansa meçhul bir yazar olmayı tercih ederim. Neden? Hiç gözümde değil. I ler duruş bir eleştiri ların 80 sonrasındakı süreçlen benım de süre de çalışan, aydın say ılan insanlan daha iyi bir üretir, ama ben eleştiri de üretmiyorum, çüncim demek. Çünkü ben de erken yaşlardan iti hayat talep ettikleri ıçin sürüm sürüm sürünkü kimin ne yaptığı beni ilgilendirmiyor. baren partılerle, oradaki ruh sağlığını, akıl dürecek ya da meydanlarda coplayacaksınız. Ben eğer böyle y aşamaya devam etmezsem sağlığını yitırmiş insanlarla tanıştım. lz 1 layat şartlannı gıderek ağırlaştıracak, para30 yıllık hayatımı çöpe atmış olurum ve bu mir'de de, lstanbul 'da da böy le insanlar, yanı lannı ellerinden alacak sefalete mahkum ede30 yıl benim için çok değerli. Benim dostlabirebir delirmiş insanlar vardj. Bunlann hep ceksiniz ve onlann nıspeten okumuş çocuknm, ölmüş arkadaşlanm, işkence görmüş arsi parça parça bir araya geldiğinde yazma sü lan, annelerinden, babalanndan dolayı bütün kadaşlarım çok değerli, bütün bunlan toplarecimdeetkilioldu. Böyletipleryaratmamın bunlarını acısını, aşağılanmasını yaşayıp öydığımda benim hayatım değerli. Bu, Diyarböyletravmatikbirarkaplanıvar. le sessiz kalacak... Yok böyle bir şey, onlar bakır'a gitmemin küçük nedeni. Büyük neSiz kendinizi nasıl solcu olarak tanımla sessiz kalmayacaklar. Benden öncekiler var deni ise çok basit, eşim Diyarbakırlı. Istandı, mücadele eden, ben şimdi hasbel kaderkidınız? bul'da çok yorulduğumuzu hissettik, ben çok Teorileri bilme sürecim 15 yaşlannda baş tap yazdım, bir intikamı dile getirmeye çalış yoğun çalışıyordum ve birtakım şey lere valadı, daha erken değil. Spor müsabakalannda tım. Benden sonradaolacaktır. Öğretmen ço kit bulamıyordum, mesela 34 yıldır doğru Sovyet sporcular yenildi mi, ben ağlardım. cuklarının intikamını mutlaka alacağız. düzgün okuyamadım. Bir de biraz sakin bir Yalnızca bana özgü bir şey değil. O dönem Peki bu kitap sizi yatıştırdı mı sizi? hayat yaşayalım, dedik. Yani bu aslında bir solcu ailelerin çocuklan Amerika'ya karşı Hayıraksine... ailenin kararı Sovyetler'in sporcularını rutardı. Onlar da Romanın arkası gelecek yani... Ya eşiniz başka bir kentden olsaydı... çokbaşarılıydı. Artık daha sert bir politika lazım. Çünkü lzmir ya da diğer memleketim Aydın olNadia Komanechi'ler... 80'lerin başında ve ortasında benim sınıf kisaydı iki katdüşünürdüm. Şehirdeğiştırme nim, sınıfsal öfkem bu kadar yoğun değildi. Evet, buz dansı müsabakalan... karannıalırkenbuşehrin Diyarbakır olması etkili oldu tabii. Düşünsenize, sokakta yürüyen 10 kişiden sekizinin faşist olmadığını bildiğinizbir şehirde yaşıyorsunuz. Bu güzel bir hayat olsa gerek... Orada kaybolmak mı istiyor musunuz? Arkadaşlarla konuşurken gönüllü asımilasyona uğramak istiyorum, diyorum. Oraya Batı'dayetişmişbiri olarakgidiporyantalist tepkiler vermek istemiyorum. Ben politik bir insanım ve 1995 'teki seçim blokundan beri Kürt hareketiyle yan yana mücadele ediyorum. Kanşamayacağımyerlerolacaktır,ama oradaki insanlara elimden geldiği kadar yakınolacağım. Gidecek olmaktan dolayı heyecanlı mısınız? Diyarbakır'a gidecek olmak, ama daha çok okuyabilecek, daha fazla zamana sahip olabilecek, daha rahat hıssedebilecek olmak, daha çok heyecanlandırıyor. Roman mı sizi Diyarbakır'a çekti, bu kentc gitmc isteği olduğu için mi romanda trenin son istasyonu Diyarbakır oldu? Tesadüf, son derece tesadüf. Romandaki ınsanlannDiyarbakır'agitmesıyle benim şu an Diyarbakır'a gitmem arasında bir şey yok. O zaman neden karakterlerinizi Diyarbakır'a götürdünüz? Romanda coşkuyla diyorya, "Kürtlerbarışıyor mu, bir tek orası kaldı"... Gerçekten içimin yağlan eriyordu insanlan gördüğümde. Karakterlerimin de isyanın bugün gerçek anlamıyla yaşatıldığı yere doğru gitmeleri Bugün hayat ve politika böyle naiflikleri Şimdi gerçekten ciddi bir öfke taşıyorum. gerekiyordu ve Diyarbakır bu anlamda çok taşıyamayacak kadar sertleşti diyebilir Çok kin taşıyorum. Yani ben yaşadıkça onla iyibirsemboldü. miyiz? rarahatyok. Sizin için de hâlâ öyle mi, yani ateşin olBen bir öğretmen çocuğu olarak çok arada tki üniversiteyi yarım bırakmak, Radi duğu yere gittiğinizi mi düşünüyorsunuz? yaşadım. Öğretmen çocuklannın şöyle bir kal'in Dış Haberler servisine girmek, soGitme karannı alırken açıkçası Diyarbakaderi vardır, ne çok yoksulsunuzdurne çok nunda Diyarbakır'a yerleşme kararı al kır'ın politik niteliğini falan çok düşünmezenginsinizdir. Üstelik size ilgi de gösterilir, mak... Tercih mi demcliyiz? dim, gerçekten bu masum bir aile karandır. ekabirtakımıvezenginvelilertarafindan. FaDuygu bu, bir sezgi, bir his... Beni kapata Illa Diyarbakır'a gidelim, orada bir ateş yanıkat 80'lerin ortasından itibaren ben artık yok cakları bir yerden kaçmak sezgisi... Benim yor, orada insanlar mücadele ediyor falan sul bir ailede yaşadığımı düşünmeye başla biraz okumaktan, biraz da kendi ilkelerimin yokbununiçinde... dım. Ve hep aklımın bir köşesinde şu oldu: bana vaaz ettiklerinden, fısıldadıklarından Neden Tol? Bir gün gelecek öğretmen çocuklannın inti dolayı böyle bir lüksüm vardı. Ama şunu söyTaa, 1996'dayazmayabaşladığımda,kitakamını alacağım. Devlet de dahil, yapılan leyeyim kaçmak, terk etmek, oradan oraya babarbarlıkla alakalı bir isim koymaya çalışhiçbir şey, hiç kımsenin yanına kalmaz. Bir sürüklenmek bilinçsiz ya da az bilinçli bir şe mıştım. Bu arada kitap dört kere falan yazılgün gelir, biri eline silah alır, biri oturur birkı kilde zaten mılyonlarca insanın yaptığı bir dı,editörlerindehakkınıödeyemem,birliktap yazar ve o dönemin intikamını almaya ça şey... Insanlarm nasıl aşağılıkkoşullardaça te çalıştık ve sabırla okudular... lışır. lıştığını siz de çok iyi biliyorsunuz. Her şey i Okuyucuyu bir türlü kendi haline bıTol, bir öğretmen çocuğunun intikamı bi r tarafa bırakın, ınsan bir ekmek al ıp karnı rakmıyorsunuz, ister istemez karakterlenı doyurabilir ama insanlann ruhlannı ve rin yolculuğunu izlemek için, belleğini dimı? Siz öğretmenleri ya da devlet kademelerin haysiyetlerini rahat bırakmıyorlar... En kötü ri tutmak zorunda... Kurguya ne kadar