Katalog

CUMHURİYKTDERGİ Yüzyıllardır süregelen "harnam geleneğini" sadece büyükannenizln anılanndan veya tarih kokan fllm karelerlnden biliyorsanız, yolunuzun bfr hamama diişmesini dlleriz. Hem bir kültürü tanıyacak hem de tenlnlze renk katacaksınız... Tellak ya da natır, bedeninlzl agartırken slzl dlnlendlrecek de... maktan çok eğlendikleri o yerden, özene bezene hazırladıklan zeytinyağlı dolmalardan eseryoktu. Hayatageçgelnıeninhayıflanmasıylabu değişimi kabul etmiştim çocuk yaşımda la ki; gittiğimiz yerin hamam değıl de kaplıca olduğunu ve aralanndaki farkı anlayabilecek olgunluğaerişinceyekadar... Umarımhâlâ gerçek bir hamam keyfi için şansım vardır Soıualan yolum tarihi yapılanyla ünlü Edirne'ye düştüğiinde gördüğüm hamamlar karşısında "tamam işte zamanı" dedim. Gittiğim ilk hamamın kapısından girerken önceki deneyimimi aklıma bilegetirmemiştim. Içen girdığimde ilk dikkatimi çeken renkli camlarıolanküçükküçükkapılaroldu.Iîjte olması gereken hamam bu! Durduğum yer hep okuduğum ama hiç görmcdiğim hamamlann soğukluğuydu ve dinlenip, giyinip soyunmaya yarayan küçük odalara açıl ıyordu. tçeride soğukluğu eski bir odun sobasıyla ısıtmaya çalışaıı yaşlı kadınahamamı gezmekistediğimisöyledığimdebirazşaşınni!} gibiydi. Beraberiçeri doğru yürürken hamama genç insanların artık gelmediğini söy lemesi bu şaşkınlığı açıklargibiydi I lamamda ilerledikçe sıcaklığı daha f'azla hissetmeye başlaııııştım. Birkaç koridordan geçtikten sonra geldiğimiz yeri gördükten sonra ikinci şoku yaşadım. Içerisi bomboştu ve bulıarla kanşmışyoğunrutubet kokusu nefes almamı zorlaştınyordu. Ortam pek hijyenik görünmese de gerçek bir hamam olduğu açıkça belliydi. Hamam sefasını yine ertelemek zorunda kalarak hamamı işleten kadınla sohbete başladık. Hamamın boş olması cammı sıkmıştı, kadının "Müşteri var, her gün on kişi gelir" demesi, bunu söylerken sayıdan memnıuı hali can sıkıntımı daha da arttırdı Oysaki aynı anda bu kocaman hamamda on kişi yıkansabile ikisi yan yanaoturmayabilirdi. Bu sahneden sonra haııi gelin hamamlan, hani kalabahk eğlenceler demeye dilim varmadı. Sanınm eskiyen sadece bina değildi... * • . Kahraman hamâm• zam^ıakârşı... DENİZ TÂTARER B azı deneyinıler insamn hayatında atılması gereken adımları geciktirebiliyor. Tıpkı bcninı hamamla ilgili ilk ve ne yazık ki ikinci deneyimimin çok ilgi duyduğum hamamlar konusunda merakımı gidermemde geç kalmama nedenolnıası gibi. Ilk hamanı deneyimim aslında harnam olmayan Bursa'dabirkaplıcaydı. Yıllaröııce evlerdebanyolarıııteknolojiylebuluşmadığı dönemlerle ilgili anlatılanlarlahiç de örtüşmüyordu bu sahne, hamam dcnilen şeye göre oldukça küçüktü. Bu durum bırakın eğlcnmeyi, yıkanmay ı hatta kalabalıksanız yüriimeyi bile güçleştiriyor. Birde o korkunç sıcağın içinde titiz bir anneniz varsa gerçi pek de tşte bu deneyimlerden sonra bu yazıyı yazmanınkararlılığıylayeni durağım IstanbuPdaki tarihi ve etkileyici hamamlar olacaktı. tstanbul'un tarih merkezi sayılabilecek Beyazıt, Çemberlitaş, Sultaııahmet hattı biçilmiş kaftan gibi göriinüyordu. Çok kısa bir gezintiden sonra bulduğum Haseki, diğer bir adıy la Hürrem Sultan Hamamı yanılmadığımı kanıtladı. Dışandan oldukça bakımh ve temiz görünen hamam Kültür Bakaıılığı'nca koruma altına alınmış. Bugün Türk kılimleri sergilenip satılan bir yerolarakkullanılan hamamı Kanuni Sultan Süleyman 'ın meşhur eşi Hürrem Sultan için yaptırdığını ögrendim. limınım ki kullanıldığı zamanlarda gerçek bir hamamdı, çünkü bu günkü hali ve kullanım şekli bile etkileyiciliğini kaybettirmemişti. Yine de kendimi "keşke açık olsaydı" demektenalamadımdoğrusu. Aklıma Beyoğlu'ndaki Bahçekapı Hamamı gelince bu üzüntünün gereksizliğini anladım. Çünkü Beyoğlu'nda, şıı an mağazaolarakkullanılan binanın aslının bir hamam oldugunu anlayabilmek için köfii restore edilmiş kubbesine dikkatlice bakmanız gerekiyor, bu da çevredcki kıyafetlerden dolayı lıemcn hehaksız sayılnıazdı butitizliğinde işin büyü men imkâıısız. Daha da üzücüsü ise hamasü yok olup gıdiyor. Anlatılan hamamlarla mın şu anki kullanıcılarının hamam hakkınyaşaıulan hamam arasındaki tek benzerlik ise da birkaç espri dışında pek bir şey söyleyederilerinizı acıtan kese ile sıcak soğuk den miyorolmalan. gesizliği arasında yaşadığınız soğuk algınlı"Zaman herşeyin ilacı mı yoksa katili mi", ğı oluyor. ()ysa anlatılanlar hiç de böy le de ikilemi arasında gidip gelirken yaşayan bir ğildi. Annemleryıllaröncekomşularıylaço hamam olan Tarihı Cağaloğlu Hamamrna luklu çocuklu hamam sefalannı anlata anlata gittim. Hamamın kapısında kocaman puntobitiremezlerdi. Ama şimdi, bütün gün yıkan larlayazan'TURKJSHBATH"yazısıturist