Katalog

20 CUMHURlYET DERGt Film setindekileri kâh zıplatan, kâh uçuran Yuen Wo Ping, dünyanın en tanınmış macera filmleri koreografı. Türkiye'de Sinema Yazarlan'nca en iyi film seçilen Kaplan ve Ejderha'da kullanılan tekniği, yani insanlan nasıl uçurduğunu anlatıyor... Artistleri uçuran adam Y uen Wo Pıng Keanu Reeves'i bir kung fu ustasına çeviren, Jackie Chan'i süperstar yapan adam; tstanbul'da Sinema Yazarları'nca bu yılin en iyi filmi seçilen "Kaplan ve Ejderha"nın koreografi, 50 kung fu filminin kıdemli ustası. Onu ünlendiren ise settekileri uçurduğu, "wirework" (kablo tekniği) olarak adlandırılan koreografi tekniği. Seyirciyi sadece birinin uçtuğuna değil, bir yerlerde asılıp sallandığına, yukarıdan aşağıya doğru kaydığına inandınyor. Birçok inanması güç pozisyonu gerçek gibi gösteriyor. "Matrix"te Keanu Reeves için bu tekniği uygulayan Yuen, Ang Lee'nin yönettiği "Kaptan ve Ejderha" filminde ise işi bir adım öteye götürüyor. Chow YunFat, Michelle Yeoh, Zhang Ziyi gibi 17'nci yüzyıl savaşçıları damlann üstünde, göl kenarları ve dağ tepelerinde, bir sahnede ise bambu ağaçlarının üstünde sal lanarak savaşıyorlar. Yuen Wo Ping'e yöneltilen sorularveyanıtlarışöyle: Bu işe nasıl başladınız? Benim ailemin tüm fertlerinin Çin Operası'yla birşekilde ilişkisi vardı. Babam, Simon Yuen HsaioTien bir sinema oyuncusu ve akrobattı, doğrusunu isterseniz o da benim antrenörüm ve ustamdı. Film setlerine gidip onu seyrederdim, 1950'lerde çevrilen eski tip savaş filmlerinde, arka planda savaşan ekipler içinde rol aldım. Başlangıçta bana en önce ölenler grubunda rol verirlerdi, çünkü yere düşerek ölme taklidini çok iyi yapardım. Bu teknikle nasıl tanıştınız? Hong Kong'daçekilen filmlerin modası çabuk geçer, bu nedenle akla gelen her stili denemek zorundasınız. Ben önce döneme uy gun fi lmlerle başladım. Sonra da koreografi konusunda daha özgür olduğum vurdulu kırdılı kahramanlık filmlerine, destansı filmlereyöneldım. Butürfilmler de, kılıç oyununun dozu ve gerilimiyle birlikte, atmosferdeki opera havasını arttırmak mümkün. Ben sertlik yerine yumuşaklıktan yanayım. Bu nedenle kablo tekniğini kullanıyorum. Bu teknik nasıl işliyor? Aktörlerağır,yelkenbezindenyapılma bir korse giyiyorlar. Bu korse metallerle bir kabloya bağlı ve bu da onları yaklaşık 20 metre yükseğe fırlatıyor. Bu sistem iki tekerlekli bisiklet üzerindeki kukla yapımcıları tarafından kontrol ediliyor. Kavga eden iki aktörün havada çarpışmasını önlüyor bu bisikletli ekip. lşin içinde bilgisayar oy unu da yok. Tek özel efekt, kabloiar kaldırılirkenkullanılıyor. Jackie Chan'i yarattınız? Jackie ile çektiğimiz filmler onun adını duyurdu. Bu, tarzımızı biraz değiştirerek BruceLee'denberi varolan vahşiliği filmlerdenuzaklaştırmamızlaoldu. Bizfilmlere biraz daha eğlence, güldürü ve espri Jzakdoğulu oyuncular tekniğin yabancm değil. "Kaplan ve Ejderha " Zhang Ziyi 'nin ikinci filmiydi. kattık. ABD'lioyuncular Hong Kong geleneğiyle yetiştirilmemiş. Örneğin Keanu Reeves'e teknikleri öğretmek tam dört ayımıaldı. KungfuHollywood'da"Charlie'nin Melekleri" gibi fılmlerle çok gözde hale geldi. Bu popülariteyi nasıl değerlcndiriyorsunuz? Bunun nasıl olduğunu aslında anlamıyorum. Sanıyorum ABD'deki seyircinin fazla Hong Kong filmi seyretmemesi ve bu tarza tanışjk olmaması buna nedendir. Bu tarz filmleri seyrettiklerinde bay ılıyor ve daha fazlasını istiyorlar. Charlie'nin Meleklen'nde çalışmadım. Örneğin Keanu Reeves ve Drew Barrymooru'u Jet Li ve Jackie Chan ilekarşılaştıramazsın. Hareketleri açısından iki grup arasında büyük fark var ve sanıyorum herkes bunun farkında. Kaplan ve Ejderha'da özel yöntemler denedinizmi? En önemli fark, hazırlanmak için uzun süre vakit olmasıydı. Hong Kong filmlerinde böyle bir şansınız olmaz, orada her şey aceleye gelir. Vaktim olduğu için kablo üzerindeki hareketlerin zorluklarıyla uğraşabildim. Damlardaki ve bambu ormanlanndaki hareketleri nasıl geliştirebileceğim konusunda çalışma fırsatım oldu. 'Kaplan ve Ejderha'da, kılıç ustası ve büyücülük benzeri tarzlan olan eski tip savaş şövalyelerinden esinlendiğim sihirli karakterler üzerinde durdum. Ancak, siz de fark etmiş olabilirsiniz, filme bazı gerçekçi öğeler de kattım. Örneğin havaya uçurduğum aktörlerin hepsi bir süre sonra aşağı inerek geri dönüyor. Bambu ormanı sahnesini nasıl çektiniz? Sanıyorum, şimdiye kadar çektiğim en zor sahneydi. Çünkü stüdyo çahşması yerine açıkhavaçahşmasıydı.Bu nedenle de alıştığınız şartların hepsini sağlama şansı yoktu. Kabloları nereye çivileyeceğimiz ve vinci nereye koyacağımız konusunda sorun yaşadık. Herşeyinmilimimilimine yerinde olması gereken bir çalışmaydı. Normalde 15 kişilik bir ekiple çalışırken buortamdaekip üyelerinin sayısı 40'açıktı. Biraz daha fazla vaktim olsaydı, daha iyisini yapardım. Kılıçlarla karşılaşan savaşçıların ilk karşılaştığı sahneyi çekmek ne kadar vaktinizi aldı? Ang Lee bana istediği şeyleri söyledi, ben de stüdyoda koreografisini yaptım. Tasarlamaktançekimebirhaftamıaldı. Sanatçılar kendilerinden yaptlmasını istenen şeyler karşısında hiç tedirgin oldularmı? Yüksekten korkmak çok normal bir şey, ancak bizim çok özel güvenlik önlemlerimiz var ve aktörler kendilerini güvende hissediyorlar. Güvenlik bizim birinci önceliğimiz. Benim hersaniye, tüm dikkatim üzerlerinde olmazsa iş birinin ölümüyle sonuçlanabilir. Bir hareketin üzerinde istediğim noktaya gelene kadar çalıştıktan sonra aktör veya aktrisi işin içine dahil ederim. Kaplan ve Ejderha, Zhang Ziyi'nin ikinci filmiydi ama sanıyorum bırkaç aydırbirantrenörleçalışıyordu. Michelle Yeoh ise zaten her harekette deneyimliydi. Benim için en büyük sürpriz Chow YunFat idi.4| The Guardian 'dan çeviren: SEÇİL TÜRESAY