Katalog

16 PAZARIN PENCERESİNDEN CUMHURİYEn DERCİ Böyle mi yorumlamalı? SELÇUK EREZ N ew York'taki kulelere saldırıdan bu yana, Bush'dan Blair'e kadar çeşitli Batılı liderin "Islam'ın sulhçul karakteri"nden bahsettiklerine •ve bu dinin, terorizmle bağdaşamayacağını söylediklerine şahit olduk. Bu, bize, Hizbullah'ın cinayetleri ortaya çıkarıldığı zaman, sonra Uğur Mumcu, A. Taner Kışlalı gibi önde gelen aydınlarımız öldürüldüklerinde ülkemizde söylenenleri hatırlatmaktadır: "Bunları yapanlar Müslüman olamaz!" Bunlar doğru mudur? 23 Aralık 1930'da Menemen'de Kubilay'ı kesenler bu ülkede "şeriaf'ı egemen kılacaklarını ileri sürmekteydiler; sonra 2 Temmuz 1993'te Sıvas'ta, Pir Sultan Abdal'ı anmak için toplanmış insanları Madımak Oteli'nde yakanlar da aynı şeyi ileri sürmekteydiler: Bunlar da Müslüman olamazlar mıydı? Gerçek şudur ki: Birçok kutsal kitap gibi Kuran da, uygar bir açıdan yorumlanmadığında, insanlıkla ilgili çağdaş anlayışla bağdaşamayacak davranışların gerekçesi olarak kullanılabilecek bölümler içerir: Mesela, "Allah'a ve peygamberine karşı savaşanlar ve ülkede düzensizlik yayanların öldürülmeleri, ya da çarmıha gerilmeleri ya da ellerinin ve kollarının çapraz kesilmesinin veya sürülmelerinin gerekeceği" bildirilmiştir. Başka bir bölümde, "Kutsal aylar sona erdiğinde, puta tapanları bulduğunuz yerde öldürün!" denir. • Bu satırlar, Taleban ya da benzerlerinin yaptıkları gibi mi yoksa başka şekilde mi yorumlanmalıdır? Başka şekilde yorumlanılabilir mi bu satırlar? Evet! Hz. Muhammed'in diğer birçok peygamberden farklı olarak harp yapmış, ordulara kumandanlık yapmış bir peygamber olduğunu anımsamalı ve bunların, bu savaşlar sırasında kendisine ve beraberindekilere sağlanan uhrevi desteği yansıtan sözler olduklarını düşünmeliyiz. Bu sözleri, Taleban gibi bugün dini, dinimize, düşünceleri, bizimkilere uymayanlara uygulanması gereken cezalar olarak değil de 6 yy'da gerçekleşmiş olan bu savaşları bize anlatan, o günlerde geçerli olmuş telkin ve olgular olarak yorumlamak daha doğru olmaz mı? Kadınerkek eşitsizliği de karşımıza, Islam'da çağa uydurulması gereken bir sorun olarak dikilmektedir: Allah'ın, erkeği, kadından üstün yarattığı, erkeğin kadından iki misli daha fazla miras hak ettiği, erkeğine kafa tutan kadının dövülebileceğini yansıtan satırlar da çağa göre yorumlanmalıdır. Dini belge ve söylemlerde, yorum gerektiğini doğrulayan bölümler yer almaktadır: 1. Osmanlı Devleti'nin Kahire'ye göndermiş olduğu temsilcilerden Mehmet Arif, en eski, en güvenilir hadis kitaplarının tümünde yazılı hadisleri bir araya getirerek "Binbir hadis" adlı bir eser oluşturmuş ve bunu 1908'de Mısır'da Arapça olarak bastırmıştır. Bu eserdeki 198 numaralı hadis, "Tanrı'nın her yüzyılda bir dünyaya, dini çağa uyduracak birini yollayacağı" yazılıdır. 2. Hz. Muhammed'in amcası olan Ebu Talip, Islam dinini kabul etmemiştir. Ebu Talip'in oğlu Ali, Hz. Muhammed'e, bu adamın ölümünü, "Kâfir amcan öldü!" diyerek haber verdiğinde Peygamber, kendisine, "Git babanı göm!" der. Oysa, Kuran'da bu gibilerin cenazesine dahi katılınmayacağı yazılıdır. Demek ki, Kuran'da yazılı olanların bazen başka şekillerde yorumlanması caizdir. Arap dili, özellikle Hz. Muhammed zamanında kullanılan Arap dili, kelimelerin, cümlelerin anlamları açısından çok elastiki, pek kesin olmayan, çeşitli yorumlara elveren niteliklere sahiptir: Mesela, Kuran'ı çözümlemek, yorumlamak amacıyla önemli bir kitap yazmış olan VVilliam Montgomery VVatt'ın (Companion to Qur'an. Oneworld Publications. Oxford, England, 1967, 1994 s.10) çevirenlerin karşılaştıkları güçlük olarak dile getirdiği bu gerçek de çağdaş yorum için kalkışanlara yer yer yarar sağlayabilir. Islam toplumlarında, Tanrı buyruğunun yorumu için bazı yollar kabul edilmiştir: Bugüne kadar daha çok ulemanın tekelinde bulunması gerektiği varsayılan içtihat, aslında Kuran'dan sonra geliştirilmiş bir kurumdur. Içtihat'ın niçin sadece ulemanın tekelinde kalması gerektiğini sorgulayan, yorumun aslında tüm erişkin Müslümanların katılımıyla gerçekleştirilmesi gerektiğini savunanlar vardır. Insan hakları konusunda çağdaş kavramlarla çelişmeyen yorumlar yapmak için dünya çapında plebisitler, bu imkânsızsa, ülkeler çapında geniş katıhmlı içtihatlar yapılabilmelidir. New York'taki kulelere saldırıdan bu yana, yorumu, âlimliğinin nereden belgelendiği belirsiz insanlardan oluşan ulema heyetlerinin ortaçağ mantığıyla yapmasından başka yol bulamayan ülkelerin, "Ne yapalım, bu onların içişleridir!" diyerek görmemezlikten gelinemeyeceği daha iyi anlaşılmıştır. öyleyse, bu toplumlara da uluslararası örgütlerin önayak olmasıyla kurulacak, yetkin kişi ve bilginlerden oluşturulacak heyetlerin yorumlarıyla çağdaşlaştırılmış din bılgileri sunulmalıdır. ^ Milli takımlarımız belli oldu... H. SERTAÇ DALKIRAN vrupa Şampiyonasına katılacak ekibimizde Can Arduman, Kıvanç Haznedaroğlu, Umut Atakişi, Hakan Erdoğan, Yakup Bayram yeralırken, bayan ekibimizde Nilüfer Çınar, Serap Keskin, Betül Cemre Yıldız bulunmakta. Dünya Yaş gruplarında ise: Kızlarda: Kübra öztürk, Betül Cemre Yıldız, Aslı Bayrak, Serap Keskin, Zuhal Altunbaş; Erkeklerde: MustafaYılmaz, Atakan Şirin, Emre Can, Süleyman Sarp Koç, Deniz Arman.BarışEsenekibiilekatılacağız. A Svetlana (MDA),SockoMonika (POL), Kiseleva Natalia (UKR), Alexandrova Olga (UKR), Baginskaite Camilla (USA), Shade Jennifer (USA), Starr Nava (CAN), Arribas Martisa (CUB), Chaves Joara (BRA), Maggiolo Elisa (ARG), Sulennis Pina (CUB), Paridar Shadi (IRI), Shah (IND), Hoang Thanh Trang (VIE), Koshnitsky (AUS), Xu Yuhua (CHN), Li Ruofan (CHN), Huang Qian (CHN), Wang Yu (CHN), Houli Asma (ALG), Arouche Farida (ALG), Toubal VVİssam (ALG), Kouvatsou Maria(GRE),GabrindashviliNona(GEO),Yedekler: Xu Yuhua (CHN), Stefanova Antoaneta (BUL), Cramling Pia(SWE), Wang Lei (CHN) Erdoğan Hakan GrigorievArmen Nevzat Süer Anı Turnu vası Nimzo Hint Savunması 1. d4 Af6 2. c4 e6 3. Ac3 Fb4 4. f3 c5 5. a3 Fxc3+ 6. bxc3 Ac6 7. e4 d6 8. Fe3 b6 9. Va4 Fd710. Vc2 cxd411. cxd4 Kc812. Va2 e513. d5 Aa5 14. Kb1 Vc7 15. Kb4 h6 16. Fd3 00 17.Ae2Fe818.Ac3Ad719.Ab5Vb820.00 Ac5 21. Fe2 Fd7 22. g4 f6 23. Ac3 Aab7 24. Kfb1 Fe825.Ff1 Şh726.h4Aa527.Ab5Kd8 28. K4b2 Kf7 29. Fd2 Acb7 30. Fb4 g6 31. Fd3 Ac5 32. Ff1 Aab7 33. Ac3 Vc7 34. Ab5 Fxb5 35. cxb5 f5 36. exf5 gxf5 37. Kg2 Kg8 38. Vc2 Vd8 39. Kc1 Şh8 40. gxf5 Kxf5 41. Fd2 Vxh4 42. Kg4 Vh5 43. Fg2 Ad8 44. Ka1 Kgf845.Kg310 Erdoğan Hakan Sivri Görkem Nevzat Süer AnıTurnuvası Nimzo Hint Savunması 1. d4 Af6 2. c4 e6 3. Ac3 Fb4 4. f3 c5 5. a3 Fxc3+ 6. bxc3 d5 7. cxd5 Axd5 8. dxc5 Va5 9. e4 Ae710. Fe3 Vxc3+ 11. Şf2 Abc6 12. Ae2 Va5 13. Vd2 Vxd2 14. Fxd2 e5 15. Ac3 Fe6 16. Ab5 00 17. Fe3 Kad8 18. Ac7 Ad4 19. Kb1 Kd720.Axe6fxe621.Fc4Şf722.f4exf4 23. Fxf4 Şg6 24. Şg3 Aef 5+ 25. exf5+ Axf 5+ 26.Şh3Kd41O^ Etüd H. Rinck, 1927 Beyaz oynar kazanır a b c d e f g h Antlk Cafe Turnu vası 1421 Ekim tarihleri arasında düzenlenen Antik Cafe Turnuvası'na 24 oyuncu katıldı. Iraklı Reşit Abdülvvahap birinci gelirken, 24 dereceleriTimurMestani.ÖzgürOrhan.Kostıa Gendre pay laştılar. Dünya Bayanlar Şampiyonası Ustalarlistesi Dünya Bayanlar Şampiyonası'na katılacak isim listesi belli oldu. Bunagöre: Xie Jun (CHN, Dünya Şampiyonu), Qin Kanying (CHN), Kovelevskaya Ekaterina (RUS), Maric Alisa (YUG), Xu Yuangyuan (CHN),PolgarJudit(HUN),GalliamovaAlisa (RUS), Zhu Chen (CHN), Chiburdanidze Maya (GEO), Wang Pin (CHN), Skripchenko LautierAlmira(MDA), ArakhaimaGrandKetevan (GEO), Fcisor Cristına (ROM), Bojkovic Natasa (YUG), Stepovaıva Diachenko Tatiana (RUS), Gaponenko Inna (UKR), Paehtz Eisabath (GER), Peptan Corina (ROM), GrabuzovaTatiana(RUS), KosteniukAlexandra (RUS), Khurtsidze Nino (GEO), Prudnikova Svetlana (YUG), Stefanova Antoaneta (BUL), Dworakowska Joanna (POL), Peng Zhaogin (NED),Mkrtchianülit(ARM),ZielinskaMarka (POL), Zatonskih Anna (UKR), Danielian Elina (ARM), Konenko Tatiana (UKR), Galliana Ryjanova Julia (RUS), Sedina Elena (ITA), Lagvilava Genrieta (BLR), Ciuksyte Dagne (LTU), Radziewics lweta (POL), Petrenko Kombinezon BrinckClaussenLıttlevvood, Varna (ol) 1962 Siyah oynar kazanır a b c d e f g h 1.0 (+9PV LMS '9 f) 21V m § EfrPd9PA Z İ9PA "l 9A (zp 'qe) eqv S ~d Z 8U.J ü& ' l.