Katalog

28OCAK2001.SAYI775 da. Komiklik sessizdir ve ağzını bumunu cğip bükmek, ya da kremalı pastalar fırlatmak yeterlidir, oysa mizah sözcüklere bağlı bir olaydır. Dile tamamen egemen olmadan uygulanması olanaksızdır. Bu yüzden deyimin tam anlamıy la mizah 89 yaşından önce gelişemez. Bunun istisnası 56 yaşlannda cıddi hastalıklar ya da engellerle karşılaşan çocuklarda görülcn şaşkınl ık uyandıncı olgunlukta, ince mizah duygusudur. Çektikleri acılar bu yeteneklerini kamçılar ve karşılık olarak da acılanm azaltır. Mizahçılar çocuklanndan sözederken, büyük zorluklan ailevi, eğitimle ilgili, kültürelaşmak zorunda kaldıklannı bclırtırler genellikle. DERGI'DEN Merhaba, TÜSÎAD'ın kadınlarüzerine yaptırdığı araştırmayı görünce yüreğimiz cız etti. Türkiye 'de kadınerkek eşitliği açısından durumun acıklı olduğunu görüyorduk. Ama her şey rakamlara dökülünce bir daha irkildik. Parlamentoda kadınlann temsili açısından dünyada 101. olmak birilerinin yüzünü hzartmalıydı. Raporun etkisi sürerken basına yansımayan bölümlerden bir özetyaptık. Medeni Kanun çalışmalarını uzaktan, ama dikkatle izleyen Profesör Nermin Abadan Unat 'ın yazısını da mutlaka okuyun. Kapak dosyamızpsikanalizin ilk hastalarından Anna O.'nun Ydmaz Erdoğan da mizahla kendinianlatan sanatçdardan. Erdoğan, Vizontele'de... ne hiç soru sormayan, kılı kırk yarmayan insanlar da iy i mizahçıdırlar. Yahudi ya da Ingiliz olmak da gerekmez. Saygısızlık etmeden mizah olmaz. Başkaldıran bir zekâ ister mizah... IQ'sune olursa olsun... Yaratıcı, şiirsel, sözcüklerle oynamaya izin veren, durumlan kalıplann dışında bir açıdan kavrayan bir zekâ. Ama derisinin altında gerçekten çok kötü olmak da mizaha geçebilmeyi olanaksızkılar. Buruhsal durum, gülebilmek ve alay edebilmek için, şeyleri yeterince uzakta tutabilmeyi zorlaştınr. Reel dünyadan zevk alabilmek için çok fazlaboğuntulu olan şizofrcnler ve saplantılı düşüncclerinden ayrılmak istemeyen paranoyaklardan çok uzaktır mizah. Hemcn hemen tümü paranoyak olan diktatörlerde de mizah kınnhsı görülmez. Tum özgürlükleri yenilik yapmak, yaratmak, başkaldırmakdışardabırakanrejımler kurma manılen, hava almak için bir alan olarak muhaliflerinde mizah yumurtasını çatlatır. Mizah duygusunun kınlganbir bene ihtiyaç duyduğunu biliyoruz. Varoluşsal kriz dönemlerinden geçerken mizaha tutunur böyle insanlar ve bunu hiç de komik bulmazlar aslında. Freud onların kendilerini de sevmediklerini, alıngan olduklarını söylemişti. Kendileri karar verip kendilerine gülmeyi severler ama başkalarına bu konuda öncelik vermezler...4l Psychologies Magazine 'den çeviren: EMREÇAĞATAY gizemli kişiliği üzerine. Almanya'dayaşayan pskiyatr Serol Teber'in araştırmasını bir solukta okuyacaksınız. Dergimizdeki yazılarından da tanıdığınız Profesör Teber 'in Sorun Yayınlan 'ndan çıkmış üç kitabı var: Doğanın Insanlasması, Toplama Kampı Sendromu, , lşkence Sonrası Yaşam. Bu hafta merakla okuyacağımz yazılardan biri de sutyenin bilinmeyen tehlikeleri üzerine. Meme kanserinin sadece sutyen kullanılan toplumlara ilişkin bir kadın hastahğı olduğunu iddia eden uzmanlar var. Ortada kesin sonuçlara ulasmış bir araştırma olmasa da iddia öylesine akla yakın ki... Afrika'da kabileyasamı sürdüren ve sutyen tanımayan kadınlarda meme kanserine rastlanmayışı sizce de çok çarpıcı değil mi? önümüzdeki hafta yeni bir Cumhuriyet Dergi buluşmak üzere... Not: Geçen hafta "Entelektüel Klmdir?" başlıklı yazımızda yer alan soruşturmaya bir düzeltmemiz var: Prof Dr. Hasan Yazıcı'yı tanrtırken Türkiye Bilimler Akademisi Başkanı demiştik. Başkan Prof. Dr. Engin Bermek'miş, Prof. Yazıcı ise asli üye... Düzeltir özür dileriz. CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİ MAYIS HABER AJANSIBASINVEYAYINCILIKAŞADINA BERİN NADİ • SORUMLU MÜDÜR: FİKRETİLKİZ • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: ÇAĞDAŞ MATBAACILIK LTD. ŞTİ. • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞICAD. NO: 3941CAĞALOĞLU, 34334 İSTANBUL TBL: (0212)5120505 BREKLAM: MEDYAİ 'de Ulusalbkspor Bireysel psikolojinin dışında, kolektif psikoloj inin varhğını da hesaba katmak gerekir. Niçin, geleneksel olarak, Yahudiler bu denli ince mizah sahibidirler? Binyıllar boyu kıy ıma ugradıklan için, her şeye karşın gülmeyi başarabilecekleri bir numara mı bu? Yalnızca bu değil. Mizah mihyonlarca bireye kimliklerinı koruyabilme olanağı veriyor, şakacılık, onaylanmanın alameti farikası oluyor. Ama her zaman, Yahudi geleneği bunun eğitici değeri üzerinde de ısrar ediyor. Kutsal metinlerin okunduğu derslere her sabah bir fıkrayla başlanıyor, çünkü mizahın ruhun anahtan olduğuna inanıhyor. "Rabbim, bizi tüm insanlar arasmda seçilmiş kıldın" diyor sabah duası "Ama bunun bize rastlaması gerekli miydi!" Ingilizler de Yahudiler gibi mizahı hayatla bağ kurma yolu olarak kullamrlar. Kısa amaetkili nükteler (wit) biçiminde uygulanan gerçek bir spordur bu onlar için. Protestan etiğinin zorunlu kıldığı benliğini yanılgılardan koruma çabası katı bir üstben yaratır.Wit,mızmızbirahlakbilincininbuyurganlığını başkalarına aktarmaya yarar. Sonuç: Dehşetli şeyleri soğukkanlılık ve esneklikle iletmeyi sağlayan bir kara mizah. .. "Oniki sene terapiden sonra terapistim beni gülmekten çatlatan bir şey söy ledi "Nohabloingles'(tngilizcebilmiyorum)." Avustralya mizahı özellikle ırkçıdır ve cinselliklc ilgilidir. "Çay saatinde yüksek tabakadan iki Avustralyalı, Birleşmiş Milletlcr üzerine tartışmaktadırlar. Dünyanın tüm uluslannı bir araya getirmek harika bir düşüncc doğrusu,derbirinci...öteki:Haklısınazizim, diyc yanıtlar. Ama sence aralarına çok fazla yabancı almamışlar mı?" Brczılyalılar Katolık ahlak kaygılarıyla fazlaaçıksaçıklığakaçmazlar,aptallıklarıyla eğlendikleri Portekizlilerle ilgili fıkralarabayılırlar. "Portekizlinin biri bir berberdeyken, birisi telaşla bağırır: Çabuk Manoel, Niteroy'daki evin yanıyor, karın da içerde kalmış. Portekizliyanyanyatıraşlı olarak berberden fırlar, Niteroy'a gıden gemiye biner ve birden aklına gelirki adı Manoel değildir, kansı yoktur ve Niteroy'da oturmamaktadır." Alman mizahı oldukça ağırdır, ama son zamanlarda değişıme uğramaktadır. * "Tüccarın biri kendisine borcunu öde> meyen müşterisine küçük kızının bir fotoğrafını gönderir ve yanına not düşer: Bana para buncağız için gerekli. Birkaç gün sonra postadan fıstık bir sarışının fotoğrafı çıkar. Arkasında şu not vardır: Bana da bunun için." Şizolar, paranoyaklar ve şürekâsı Herkcs deprcsıf bir altyapıya, suçluluk eğilimlerine ve bunalımlar ile gizli saldırganlık deposuna sahip değildir. KendileriDepresifyapı, suçluluk eğilimi ve mizah... Cem Yıimaz için hangisigeçerli acaba?