Katalog

CUMHURİYET DERGİ Finlandiya'nm iki buçuk aydır bir kadın cumhurbaşkanı var. 56 yaşındaki Tarja Halonen... Sevgilisiyle iki ayn dairede yaşarlarken onu da yanında konuta götürmüş. Ne de olsa cumhurbaşkanlığı konutlan yeterli büyüklükte... Sevgilisiyle konutta ıt* \ S ! sv sbntllb qeV olacaktır," yollu "tavsiye" ülkenin en yüksek tırajlı gazetesi NADtRE MATER Helsinki Sanomat'tan geliyor. Cumhurbaşkanının çevresi sahiden çok "çeşitli": Tarja eçim sonuçları belli olunca Tarja Halonen hemen FinlandiyaCinsel Eşitlik Derneği'nineskibaşkanlanndan, evine gitmek istediğini açıkladı, çünkü kampanya Uluslararası Gay ve Lezbiyenler Derneği 'nin de üyesi. Ama boyunca pek ilgilenilmeyen evin biraz derlenip tobir eşcinsel değil. Tarja, Roman olmadığı halde "Roman parlanması gerekliydi. Neyse ki, artık konutta ev Derneği"nin de aktif çalışanlanndan. gailesi olmayacak, Halonen sadece işiyle ilgilenecek. Tarja Halonen 1 Mart'tan bu yana Finlandiya'nm 11. Işçi sınıfindangeliyor, 56yaşında. Yalnız/tek anne, yani Cumhurbaşkanı. kil ise ve belediyenin araya girmediği bir beraberlikten doğan Anna'nınannesi.Hoş,onunFinlandıya'daçoğunluğunbağ"Şimdi cumhurbaşkanı Kuzeyden Güneye 'bütün halkın lı olduğu Luteryan Kilisesi'nde de kaydı yok. 21 yaşındaki cumhurbaşkanı' olacağmı göstermelidir. Halonen örneğinAnna tngiltere'de gözlerden uzak öğrenimini sürdürüyor. de, 'bilinen' çevresiylearasınabirmesafekoymakakıllıca »t I Halonen başkan seçilen ilk Helsinkili. Doğduğundan bu yana Helsinki'nin pek çok semtinde yaşamış. Ortaokulu okuduğu Kallio semtine 1988'de geri döndü, başkanlık konutuna geçinceye kadar da orada yaşadı. Bu mahalleye dönüşü de onun "çizgi" dışı yaşam tercihinin göstergelerinden biri olarak değerlendiriliyor. Kallio, Helsinki ölçüsünde bakımsız apartmanlan, küçiik bakkallan, kahveleri ve birahaneleriy le bir işçi mahallesi. Daireler ufak, şehir ortalamasının altında bir yoksulluk ve gençlik yerleşimi. Mahalle alkolizme, suça ve seks işçiliğine farklı bir anlayışla yaklaşıyor; yazarlara, sinemacılara, sanatçılara kucak açıyor. Halonen neredeyse doğduğundan beri bir eylem kadını. tlk bilinen politik "işi" Hukuk Fakültesi Öğrenci Birliği Genel Sekreterliği. Hukuk bitince, Finlandiya tşçi Sendikalan Organizasyonu'nda avukatlığa başlıyor. Dördü kadın yedi adayın yanştığı ilk turdan sonra Merkez Parti lideri Esko Aho ile ikinci tura kalan Halonen yüzde 51.6 ile Finlandiya'nm ilk kadın cumhurbaşkanı oldu. Erkekarkadaşı Penti Arajarvi Parlamento Sağlık Komitesi'nde bir kamu çalışanı. Ikili New York'ta bir toplantıdabirbirine âşık olmuşlar. Arajarvi, kampanya sırasında seçilirse Halonen'e evlenme teklifedip etmeyeceği sorusuyla çok karşılaştı. Yanıt çok "diplomatik": "Olabilir de, olmayabilir de, konuyu görüşüyoruz." Halonen'i sıkıştıran soruise farklıydı: Nedenerkekarkadaşıyla aynı apartmanda ayn dairelerde yaşıyorlar? Çünkü, "ev hayatı"na yaklaşımları farklı. Şimdi, çok sayıda odanın ve görevlinin bulunduğu başkanlık konutunda bu "problem" aşıldı, birlikteler. Çift başkanlık konutuna iki kedilerini ve kırmızı kulaklı kaplumbağalannı da taşıdı. İki adaya bakıldığında seçmenlerin sol kanat ile sağ kanat, kadın ile erkek, kırsal Kuzey ile kentsel Güney, "erkeğin eve ekmek getirdiği evlilik, kilise kurumuna bağlılık" gibi "geleneksel" değerlerle "beraberlikler, cinsellik ve Kilise ile ilişkilerde özgürlüğü" savunan "modern" değerler arasında bir seçim yaptıklan görülüyor. Kadınlann seçme hakkını 1906 'da, bütün Avrupa ülkelerinin önüne geçerek kazandığı Finlandiya'da bir kadının cumhurbaşkanı seçilmesinın bu kadar sevinç yaratması insanı şaşırtıyor. Son elli yılda Fin Parlamentosu'nda temsil edilen kadınlann oranı yüzde 12 'den yüzde 37'ye yükselmiş. Kadınlar şimdi parlamentonun 200 sandalyesinden 74' üne sahipler. Halonen'in partisi SDP'de ise 52 milletvekılinden 22'si kadın. Istatistiklerne de olsahayatın kendisi değil. Halonen' in solculuğu hayata "entelektüel bir insancıllık" ve "toplumun gelişımı ıçin pratik arayışlar" olarak tarif ediliyor. Azınlıklar ve insan hakları onun için çok önemli, resmiyet dışı örgütlüeylemliliklere çok sıcak bakıyor, Nikaragua ve Şili 'ye özel önem veriyor, Finlandiya'nm NATO üyeliğinekarşı. Sosyal Demokrat Parti'de (SPD) "geleneksel" bulunan Halonen solculuğu Başbakan Paavo Lipponen'in daha az ideolojik, serbest piyasa merkezli sosyal demokrasisinden farklı. ParlamentoyailkkezdöneminBaşbakanıKaleviSora'nın sekreteri olarak adım atıyor Halonen. 1979'da da SPD'den milletvekili seçiliyor. Sağlık, gençlik, adalet ve dışişleri bakanhklan yapıyor. Adı en çok 5 yıldır sürdürdüğü Dışişleri Bakanlığı sırasında duyuluyor. Avrupa Birliği (AB) Dışişleri Bakanı olarak AB 'nin "şeffaflaştınlması" yolunda çalışırken Türkiye'nin AB adaylığına kabulünde de önemli birrol oynamış. Halonen, yeni anayasaya göre "Finlandiya dış politikasmı hükümetle işbirliği içınde yürütmekten" sorumlu. Hoş, toleranslı, başanlı, az bohem, kararlı, heyecanlı bir kadın, kimi zaman biraz "huysuz"laşıp, kalabalıklarda sesıni yükseltebiliyor. Görsel sanatlar, tiyatro, yüzme ve bahçe düzenlemesini seviyor, Fince, Isveççe, tngilizce, Fransızca ve Almanca biliyor. Halonen' in altı yıllık dönemı beklenmedik sürpnzlere gebe. tlk yurtdışı gezisinı lsveç'e yapmayıncabirgeleneğı bozdu. Kendisiy le aynı günlerde göreve başlayan Şıh 'nin Sosyalist Başkanı Ricardo Lagos'u ziyaret ettikten sonra, lsveç'e gitmeyi tercıh etti. Finlandiya'yı "şaşırtmaya" devam edecek olan Halonen kendisi değişmeyecek gibi görünüyor. Kampanyasında, "Asla vazgeçmeyeceğim. Nereden geldiğimi biliyorum ve neyi taşıyacağımı biliyorum," demiştı. Artık taşımayacağı ise seyahat çantası. Berlin'de yapılan bir Avrupa toplantısı "aile fotoğrafı"na son anda yetişen Halonen'in iki omzundan sallanan seyahat çantalannı unutarak poz vermesi hâlâ konuşuluyor. Artık, çantalan omzunu ağntmayacak. Kesin bilinen b u . ^