Katalog

14 CUMHURİYET DERGl Öt mit deıt verf evver chaftçn re DISK ne çokseslilik getirilemeyeceği gibi, böylelikle Ruhi Sudaaşılmış olmaz. Belki insan Teodorakis'ten aferin alır ve biraz da para kazanır, ama bunlarla da kalır... Çokseslilik Ruhi Su, müziğimizin çoksesliliğe geçmesine yürekten taraftardı. Ama bu işin ne kadar zor olduğunu da bılıyordu. Çünkü o, dünya çoksesli evrensel müziğini tanıyordu. Bu nedenle de yetkin insanların bu işle uğraşmasından yanaydı. Yoksabizlerebirtürlüısınamayan(müziğimizden dolayı değil) Avrupalı'ya ille de şiringörüncceğizdiycRuhiSu'nunogüzelim "Bilmem şu feleğin bende nesı var" türküsüne yapıldığı gibi, türküyü şurasından burasından çekiştirip Avrupai birmakyaj yapıyoruzdiyerock müziğindavullan veelektrogitann vahşi ve kaba görüntüleri eşliğinde katletmek sadece acınası bir gülünçlük oluyor. Ruhi Su'yu dinlemek Ruhi Su'nun türkülen hemen kendine özgübirruh ve duygu getirirdinlenildiği yere. Çesjitli engellemelere ve yasaklamalara rağmen Ruhi Su, ulaşabildiği her yerde, öğrencileri, aydınları, ışçılerı, emekçıleri, insanlığınyazgısıönündebirduyarlıktaşıyan herkesietkiler. Ruhi Su'nun türkülerinindünyasındaher birey, insanlığın en eskı ve hiç eskımeyen özlemine, her gün daha çok insanlaşma özlemini yüreği kabararak her seferinde yeniden duyar; daha çok ve çıkarsız sevmeye, kurdun, kuşun, havanın, toprağın, suyun ve insanın uyum ve kardeşliğinın koruyucusu ve sanatçısı olma onurunu taşımaya aday olur. Bu soylu özlemlerin önündcki engelleri y ıkıp devirmek için gücü, ccsareti ve umudu da, insan, yine Ruhi Su'nun türkülennin dünyasındabulur. Halkınyüzyıllardırüstüncindirilenkardnlığı biraz olsun aralamak, acılara, ölümlere, kıyımlara karşı koyabilmek için türkülere dayanışını anlar. Halkı anlar ve onunla bütünleşirveinsanlarbirolur. "Benim kaynaklanm Türkiye'de, dönmeyi istiyorum"dedi ama 5Şubat 199O'da Frankfurt'ta öldü... P» Ruhi Su ile tanışıp ondan ders almaya başlayışım 12Martsonrasına, 1971 yılinın sonbaharına rastlar. O dönemin öğrenci gençliğinin bir üyesi olarak, onun sayısız hayranlanndanbiriydim. llkokııldan beri gerçcklcijtirilememiş müzik tahsili yapma rüyamı, ancak üniversitede mimarlıköğrencisiolduğumsıradalstanbul Konservatuvarı Batı Müziği Ses Eğitimi'nin akşam bölümüne girerek, biraz geç kalrnış da olsa, yakalamaya çalışıyordum. Avrupa müziğinin temalarıyla tanışmak beni büyülemişti. Tam o sıralarda Ruhi Su'yu duydum. Küçükplaklannda Bebek'i söylüyordu. Soluksuzkaldım. öylesine etkilendim. Bu ses, bu söyleyiş, bu türkü bambaşka bir şeydi. Bu, hayranı olduğum Alman romantikleri, Schumann, Schubcrt, Brahms değildi. Onlan söyleyen seslere de hıç benzcmiyordu. Fakat onlarkadar güzel ve hatta onlardan dahaçok insan ve toprak kokusuyla yüklüydü. O günden sonra ben de hep türkü söylemeyc başladım. Aynı zevkleri, düşünceleri paylaştığım çok yakm bir arkadaş grubu içınde adeta bir türküler grubu oluşturmuştuk. Fakat Ruhi Su bambaşka idi... Ona ulaşmanın ne zor olduğunu ben biliyordum. En yalın bir türküyü, onun inceliğine halel getirmcden taptaze söyleyivermenin, büyük bir çalışma, bir disiplin ve üslup sorunu olduğunu ben anlamıştım. Çünkü benzeri çabalar içinde olmak gerekiyordu. Batı'nın büyük ustalarınıhakkıylasöyleyebilmekiçin... dan gençlerin bir araya gelerek birtakım denemeler yapmak ıçın kurdukları müzik gruplarına kadarortaya çıkan örnekler, Ruhi Su' nun yarattığı esinlemeler sonucudur. Sanatta etkilenme ve esinlenme kaçınılmaz ve doğal bir şeydir. Bir şeylerden etkilenmcyen, sevip bağlanmayan bir insanın başkalannı etkıleyen gü/cl bir iş ortaya koyması düşünülemez. Ama etkilenme vc esinlenme de tek başına sanatçı olmaya yetmez... Ruhi Su'yu aşmak... ...HeleRuhiSuçapındabirsanatçıyıaşma iddialarında olabilmek için büyük cesarete ya da belki daha doğrusu cehalete sahip olmak gerekir. Avrupa'da lise öğrencisinin müzik dersinde öğrcnmek durumunda olduğu Batı müziği çoksesliliğinin bilimi olan armoninin en sıradan ve basit kanunlannı bile bilmeden ya da Batı 'da pop müziğıne uygulanışlan ile iyice klişeleşmiş bey lik kalıplan Teodorakisvari melodilerin altına dizmekle Türk muziğı Ruhi Su'dan eslnlenmek Ruhi Su Türkiye'nin son elli yıllık sanat hayatında derin iz bırakmış bir sanatçıdır. Tüm engellemelere ve yasaklara rağmcn, dinleyiciye ulaşabildiği her yerde büyük bir sevgi ve hayranlık uyandırmıştır. Ülkemizin pek çok seçkin yazarı, sanatçısıonu büyük ölçüdedoğrudeğerlendirmiş, onun gerçek değerini tanımıstır. Müzik alanındahalk ozanlanndan hafif müziğe ve ora Ruhi Su'dan etkilonmek Ruhi Su'nun türkülerielealışı sonderece özgün bir yeniden yaratma eylemidir. Bu yaratma dcvnmc i bir karakterdedi r. Halk kültüründe şekli var olan güzcli bulup ortaya çıkarmakvebu güzel ile evrensel güzelin sentezine varmak... Ruhi Su'nun kendine özgü bir söyleyişi vardır. Ruhi Su'nun hayranlarını büyüleyen bu ulsım, onun beğenisidir. Bu beğenı düzeyi sadece eğitilmiş bir ses, müzik bilgisi ve kültürü ile açıklanamaz. Bu güzcllik anlayışının bunlardan başka daha pck çok bi leşeni vardır. Sanatçının insan olarak verileri, biriktirdikleri, dünya görüşü, insan sevgisi vb. Ruhi Su'nun sunduğu güzel karşısında doğal olarak, tüm sanat ve edebiyat ürünleri karşısında olduğu gibi, onunla karşılaşan dinleyici topluluğu da hem toplu, hem de bireysel olarak bilinçli ve bilinçsiz edinilmiş bir zcvk dünyası sınırları içinde bir etkilenme ile karşı karşıyadır. Ruhi Su'yu daha ilkdinleyiştehayranları arasına katılmamak için ya duyarsız, ya da kötü niyetli ve hesaplı, ya da bağnaz önyargılara saplanmış olmak gerekir. Ülkemizin ıleri gclcn pek çok aydını, yazan, sanatçısı da Ruhi Su'yu anlamış, onun yarattığı "güzel"in değerini tanımışlardır. Ruhi Su söyleyişi Türkü söylemede Ruhi Su söyleyişi gerçek anlamda bir yenilıktır. Buyenılık,sanıldığı gibi onun bir opera sanatçısı olarak elinde saz türkü söylemesi değildir. Ayrıca ope Sümeyra, Ruhi Su ve Alman şarkıcı Renate Fresow ile. Frankfurt1978. Yüreğini türkülere bıraktu..