Katalog

\N SAYI690 Kızıldeniz'indoğu.sundakiMuhahalkı,uyuı kahve ile ycnmıijtı, Iran'da koleraya karşı jllanılmiştı. Anadolu'datenalıkgeçirenlere ıhvctclvesıyalatılnıasıdaeskibırgelenektı. ondra'da kahvenin tanınması eczanelerde ılaç araksalılma.sıylagcrçcklc^mi'stı. Kafein konusunda hâlâ tcdırgın olanlar ıçın .•kafcnsızkahvelcrüretıldı Orrjınalıninsade• yüzde üçü kadar kaf'eın ıçerdıği bu kahveler• alışkın olduğunuz lezzetten fcdakarlık yap, anızagerekkalmıyor. Yınedekafcindenaynıaııı diycıılcr ıçın ıç rahallatıcı bırkaç bılgi •relim; bir fıncan kahvede ortalama 100 mi;ram kafein bulunur Bu mıktar bir bardak yda70,birgofrette80,biışişeCocaCola'da ; 100mılıgıamkadar,yanıhcı nckadarkahmızden kısarak kafcındcn kaçmaya çalişsak , gün içınde ıhtıyaç duyduğumuz bırçok gıda addesiitebukarşilaşmayıyaşıyoruz. ahve içelim, örgütlenelim... Istanbullular'ın danıağı, kahvcyı Kanunı ıltanSüleymanzamanındatattı. 1554yılında lanbul'a gemılcrlc ılk kez kahve gctırıldı tlkbuyük heyecanlakarşıladıbunu. Heryelıkkap>ısın(ia olduğu gıbı,dcvietındııııyelkicrı kestırıpattılar Haıamdır! Devrın aklı başında bilginlermdcnbiri dıye ışünülen, ŞeyhülislamF.bussuud Bfendı bılc Lömüroluneayakadarkavrulup,yakılannesnin yeme ıçmcsi caız değildır. Toplulukta Imcsı dc I Iırıstıyanlara benzemektedıı. Şerı\ ııygun değildır vc sözü geçen ınaddelerin rla alıkonulması, yok cdilmcsı gereklıdır." yefetvaçıkarmıştı.Bununüzerınckahvegeenbütüngemilcryüklerıylebirlıktebatırıldı. :rnckadaryasaklamalarla kahvenin dinkullarına ve şerıata aykın olduğu gösterilse dc rçekte bu, halkın boyun eğmesını sağlayak, ustaca tasarlanmış biroyundu Kahvenin Ikı ncreye götüreceği tahmın edıliyordu. Zaınla, ınsanların kahve içmek içın bir araya geeğı mekânlar kurulacak, halk buralarda topıarakdevletişlerınieleştirmeyebaşlayacakYanıhalkara.sındaörgütlenmebaşlayacaktı >ylcbirgelışmedevlct ıçın birtehdıt oluşturaırdi.Konuşan,tartışan,düşünen,değerlendiı hele hele hesap soran bir halk, yönetimın şıkolmadığı,tehlikelıbırdurumdu. Ne var ki, her yasaklanan !}cye olduğu gıbı hveyc tutkuyu da söndüremedı bütün gırınler. Sonunda uyanık dın ve devlet adamları yanlışkararlarınıngeçersızlığınianladılar. ıhveyeözgürlük! 1554'teHekimadlıbırıHalep'ten, Şemsıadliri de Şam'dan IstanbuPa kahve getırıpTah.alc 'dc kahve pışınpesnafasattılar. Sonradan yük bir dükkân kıralayıp, renklı kumaşlarn sedırlerle, halılarla süslediler. Istanbul'un kahvehanesi böylece açılmış oldu. Tanınmıs, ginlerin, memleketin ileri gelenlerinin, hatbüyük makam sahıplerinın uğrak yeri oldu kahvehane. Biryanda kahvelerini yudumlarak satranç oyhayanlar, diğer yanda kitap uyanlar, bir başka köşede sohbet cdenler, iççe şenlenip "kara inci" dediler kah veye. fCahveye karşı yasaklamalar, Mekke veMı'dangeldiilk. Mekke'detiryakilersuiçergimaşrapadan kahve içerlerdi. önce büyük bir nlılık, sonradan durgunluk ve uyuşukluk ndekalankocalannadayanamayan Mekkelı dınlar,toplucakadıyagidipşıkâyetçıoldular ıhvchanelerı kapartırmayı başardılarsa da, calannın kahve ıçmelerinı engelleyemediler. K.ahıre'de de, Müslümanların şarabı denilec bolca içilirdi kahve. Şehrin ünlü din bilgini ımet Sunbati kahvenin haram olduğuna dair va verince, tahrık olan halk kahvehaneleri stı. Karşı görüştekı dın adamları, bufetvayı ladılar. Sonunda birçokbilginin bukonuda^örüşü alınarak, kahve özgür bırakıldı. 17. Yüzyılda Paris'e moda olarak gırdi kahLondra ilaç gibi eczanelerinde sundu kahyi. l669yılındaTürkelçisi Süleyman Ağa ınsa'yagiderken.Türkiye'dengötürdüğüeş ya arasına kahve çuvalları da koydurtmuştu. Fransa'nınkalburüstu,kibarsosyetesı Paris'e yerlcşen Süleyman Ağa'nın sürekli mısafıri oldu. Parıs'ın kıbar aılelerı, kontlar, kontesler, dük ler, düşesler, prensler, prensesler o güne kadar ılk defatattıklarıbu ıçkininsihriylc büyülcnmıştı.Moliere.MadamcdcScvigne, Racıne, Dumas, Hugo, Babac sanatlannı kahveyleperçınliyorlardı. Kahve, Pans'ınsosyalyaşantısına, yenı bir hava getırmıştı. Türklerın Vıyana'yıikincidefakuşatmalannın büyük bir başarısızlıklasonuçlanması, Viyanalılar'ıkahveyletanıştırdı.Turkordusunun geriçekilirkenbıraktıklarıarasında Viyanalılaragaripgelençuvallardolusu kara tanelı bir madde vardı. Ne oldugunu, ne ışe yaradığını anlamaya çalıştılar Avusturyalı bir yüzbaşı bunlarındcvcyemı oldugunu söyledı.inandılar. Işlerine yaramayacağını düşünerek Tuna nehrınedökıneyekararvcrdıler. Çuvallardan bırı ateijlcnince, kahvenin nefıs kokusu ortalığı sardı. Viyana btvgunu sırasında Türk ordusundagörevlııken,kaçıp Vıyanalılar'asığınanBabıâlı tercümanı Georges Kolschitzky oradan geçiyordu ve kokuy u duy unca şaşkın 1 k I a koş1 mayabaijladı.Babıâirdeçalışırkentam bir kahve tiryakisı olan Kulschıt/ky 50()çuvalı almak istedı. Viyanahalkıveaskerlerıkendılerınecasuslukyapan, hızmetedenbuPolonyalı'nınisteğıni gerı çevırmediler. Aldığı ganimetlerle Kolschitzky, Vıyana'dabirkahvehaneaçtı. Şarabaalışkındı ViyanalılarveoyılTürklerin Viyana'yı ku^atınaları ile bütün baglarharapolmuş, şarapyapılaınamıştı.Yavaijyavai} Kolschitzky 'ın kahvehanesıne gclmeye ve şarapyerine kahve ıçmeye başladılar. Yine de o kahvenin acı tadı pek hoş gelmiyordu Sonunda Kolschitzky, kahveyı önce kaynatıp, telvesini süzmeye sonra da içine bal katarak tatlandırmayabaşladı. Üç kaşık dasüt ilave ederek, sütlükahveyi icat ctmış oldu. Viyana halkı böylece kahveyı damak zevklerıne uygu birşekilde ıçmeye başladılar. Türkiye'ye seyahat eden Henri Blount,! kendısine armağan edilen bir torba kahveyle döndü ülkesine. Kahvenin Londra'ya tıcaret amacıyla girmesi ve tanıtılması ise 1672 yılında, ilk kahvchancnın açılmasıyla gerçeklcijtı. Ingiltere Kralı II. C'harles, dahasonra kahvenin sağlığa zararlı olduğu gerekçesıyle, kahvehaneyi kapattırdı. Zararlı olmadığınınbilirkişilerce onaylanmasıyla, eczanelerde ilaç gibi satılmasına karar verildi. Almanlar sevlnce... Viyana'daaçılankahvehaneyle kısazamanda Tunanehnkıyılannda herkes kahve içer oldu. Kahve Almanlara göre yeni bir içkiydi, yani değişiklikti. Alışılagelmişın dışında olan her şey.varolan, yerleşmişkurallariçinbirtehlikeydi.Regensburg papazı kahve içenleri, aforoz ederek, cezalandırma yoluna gittı. Ancak papazın müdahalesi kahvenin içilmesini engelleyemedi. Almanlar, kahvenin tadını sevmişti. Jş.krala kadar gıttı. Prusya Kralı Büyük Fredcrık, 1732 yılında kahveyı yasakladı. Yasak, fazla uzunsürmedi. 1770 yılında kral.Berlin'de ilk kahvehanenin açılmasına izin verdi. Böylece kahve Almanya'ya dayerleşmişoldu. Italya'ya kahvenin girmesi, 1624 yılında Türkiye'ye elçilikgöreviylegelen bir diplomat ile I ^ K ^ r' oldu. 17.yüzyılortalarında kahveyı tanıyan Ispanyollaı 1670 yıhnda*