Katalog

28 KASIM 1999. SAYI 714 zündengeldi. Şimdi bu boşluklar doldurulmadan ve "aynı yasalarla aynı kurumların, aynı alışkanlıklar vc aynı beklentiler içersindeki yetkileriy le" bu olağanüstü zorluğu aşabilmek, hiç tartışmasız boşuna bir beklentidir. Bu nedenle de lstanbul'u, yaklaşmakta olan tarihscl depremine hazırlayacak bir bakım, onarım, sağlamlaştırma ve yeniden planlama çabası için gerekli yasal, parasal veörgütselolanaklarınseferberedilebilmesi, ancak "OHAL hukuku" ilemümküngörünüyor... nin, deprem nedeniyle ya da taşıyıcı sistemlerindeki aşın yıpranma veya kullanıcılann olumsuz müdahalelerinden ötürü, "onanlması yeniden yapımından daha pahalıya çıkabilecek" BAK binaları da saptayarak, haklannda "yıkım karan" almaları ve devletin bütün bu yapı sahiplerine "yeniden inşa kredisi" sağlaması için de yine OHAL hukuku ve olanaklarının devreye sokulması gerekiyor. # Tarihi yapılar için uluslararası kampanya / Istanbul 'u "dünya mirasf' yapan çok sayıdaki anıtsal yapının ve sayısız sivil mimarlık örneğikültür varlığıniteliğindekibinanın da yaklaşan deprem öncesinde bakım, onanm ve sağlamlaştırma işlemlerinin "olağan" koşullarda ve "olağan mevzuat ilc olanaklar"kullanılarakgerçekleştirilmesi ınümkün değil. Bu ulusal ve insanlık görevinisadccemcvcutkaynaklaraterketmek, lstanbul'u"lstanbul" yapan temel değcrleri şimdiden gözden çıkartmak dcmektir. / Bu nedenle yine TAO bünyesinde özel uzmanekipleroluşturularak, hasarlı olsunlar ya da olmasınlar kentteki tüm mimari mirasın depreme hazır hale getirilmesi de yine aynı seferberliğin içinde örgütlenmclidir. özellikle bukonuda dünya kültürörgütlerinden ve uluslararası kuruluşlardan da evrcnsel mirası koruma ve kurtarma yönünde kaynaklar için kampanyalarbaşlatılarak, OHAL çerçevesindeayrılacak ulusal kaynaklarla birlikte gerekli kredi veyardımların devreye sokulmasıyla "kentin tarihsel belleği"dc şimdiden güvenceyealınmalıdır... # ... Ve artık "imar yerine restorasyon" Deprem tehlikesi ufukta görünmcscydi bile, Istanbul 'da artık "imar yerine restorasyon" kavramının egemen olması gerektiği sonyıllardasıkçadilegetirdiğimizbirkonu. Şimdi ise bu kavram gidcrck "yaşamsal bir önem" taşımaya başladı. Kentin birbütünolarak "yoğun bakıma"alınıp,kimlikve uygarlık değerlerinin bu kez de sağlam yapılaşma gerckçesiyleyağmalanmasınayol açmayacakbir"korumaveyenilcme"kampanyası içinde Istanbul'un topluca restorasyonunuhedefleyecek"3.binyılprojesi"nin yaşama geçebilmesi de yine ancak OHAL önlemleriyle sağlanabilir. Istanbul 'da imarycrine restorasyon ilkesinin ayrıntılarını ise gelecek yazımıza bırakıyoruz...^ DERGIDEN Merhaba, Deprem bölgesine kış geldi. Soğukta ve sokakta yaşayan binlerce insammız var. Onlara destek olmak isteyip de ne yapacaklarını bilemeyenlere htanbul'da oluşturulan Sivil Kaordinasyonun telefon numaralarım veriyoruz: 0212 292 96 750212 292 97 65 0212 245 56 02 0212 245 56 03. Depremle yaşamaya alışın sözlerinin ilginç bir etkisi oldu. Ağır korku durumuna kendimizi uyarladık. Ancak Istanbul 'u vuracak birfelaket durumunda barınacak çadır bile bulamayacağımızm bilincindeyiz. Silkinip çok ciddi bir şeyler yapmak zorundayız. Mimarlar Odası Genel Başkanı Oktay Ekinci 'nin olağanüstü hal ilan edelim çağnsını bu silkinmeye bir başlangıç kabul edelim. Evimizi sağlamlamlaştırmakya da sağlam bir evle değiştirmek hepimizin ilk aklına gelen çözüm oluyor. Ama biraz daha ötesini düşünürsek bu çözüm pek donuk kalıyor. Zira tstanbul'un büyük bir bölümü yıkılırsa. sağlam eve taştnanlar da felaketten yakalanm kurtaramayacaklar. Sağlam zeminde, sağlamlaştırılmtş tek katlt bir eve tasındığınızt düşünün. Sonra da o evi kafese alıp iyice yıkılmaz hale getirdiğinizi varsayın. Depremin ardından nasıl yaşamaya devam edebilirsiniz ki? Yangından, enkazdan, cesetten, yaralıdan. çığlıktan geçilmeyen, ulaşımın, hizmetin durduğu bir şehirde acaba sağ kalan ne yapabilir? Demek ki kendi başımıza bulacağımız formüller öyle kalıct bir çözüm getirmeyecek. Sadece korkusuz bir uyku sağlayacak bizlere. tstanbul'«toptan sağlamlastıracak, yoğun hakıma alacak bir çözüm peşine düşmemiz gerekiyor. Istanbul 'un depremle başımıza çökmesini beklemek yerine, çürük binaları kendi ellerimizle yıkıp yeniden yapmamızın zamanı geldi. tstanhul 'un en çürük yapılarını yıkıp, orta hullileri onartp yepyeni bir Istanbul yaratabiliriz. Kentin yıkılacak yerlerini depremden önce biz yıkarsak bir milyon insanın yaşamını da kurtarabiliriz. Bu uslmda imkânsız değil! Ya kaçacağız ya yapacağız. Mekttıplannızı bekliyoruz... Önümüzdeki hafta yeni bir dergide bulusmak umuduyla... tpek Çalıslar CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ: YEDİMAYIS HABER AJANSl BASIN VE YAYINCILIK AŞ ADINA BERİN NADİ • YAYIN DANIŞMANI: İPEK ÇALISLAR • SORUMLU MÜDÜR: FİKRET İLKİZ • GÖRSEL YÖNETMEN: AYNUR ÇOLAK • BASKI: ÇAĞDAŞ MATBAACILIK LTD. ŞTİ • İDARE MERKEZİ: TÜRKOCAĞICAD. NO: 3941 CAĞALOĞLU, 34334 ISTANBUL TEL: (0212)51205051 REKLAM: MEDYA C KAPAKFOTOGRAFI: "ERMENİFOTOĞRAFLAR118801930" ALBÜMÜ'NDEN "Olağanüstü" sorunlar Buhukukunlstanbul'udeprcmehazırlamaçabalarınasağlayacağıolanaklarıirdelemeden önce, kentin şu günlerde yaşadığı sorunların "olağanüstü" niteliklerini algılamak gerekiyor. Örneğin, en az 7 büyüklüğünde bir deprcmin "eli kulağinda" olduğu söylenen bir metropolde; "binaların yüzde 65'inin kaçak" olması, yani imara yasak alanlarda ve projesizyadadenetlenmcmişprojelerleve üstelik tekni k kontrolu da yapı lmadan inşa edilmiş, taşıyıcı gücü "meçhul" bina niteliği taşımaları, olağan değil "olağanüstü bir durumdur." Benzerşekildeyaklaşık40'ayakınbelediyedc ürctilen veyıllardır"uygulanmakta" olançoksayıdaimarplanında"jeofizikverilerin" hemen hiç dikkate alınmamış olması; dolayısıyla bu imar planlarına göre izin vcrilmiş "birkaç yüz bin" yapının da ruhsatlı vc projeli olmalarına rağmcn jeolojik özclliklergözetilmedentasarlanıpinşacdildikleri için"depremkarşısmdaki davranışlanbilinemcz"durumdabulunmaları,yine olağan dcğil, "olağanüstü" bir sorundur. Bu iki "somut"duruma,bodrum katlarında ciddi "nem tahribatı" yaşanan vc i lerı düzcyde "korozyon" tespit edilen say ısız binanınyarattığıgerilimleriveenazo kadar binada da kullanım sürecinde gerçekleştirilen "kaçak tadilatlar" sonucunda "taşıyıcı sistemlcrdc yaratılan büy ük riskleri" eklediğinizdc, ortayacıkantablo olağan önlemlerle aşı lamayacak düzeyde dev bir sorunlar yığınınıgözlerönüneseriyor... Istanbul'unyoğun bakımıt ihtiyacı var. tal edilmiş plan alanlarında, yeni plan üretilinccye kadar inşaataizinverilmemeli... Bütün bunlariseyürürlüktckimevzuatla olamaz, ancak olağanüstü hal in, kurallanylagerçekleşebilir.. . 0 Hasarlı yapılarda "seferberlik" / Istanbul'daki endişe konusu yapılar arasında, özellikle betonarme karkas sistemde(BAK) inşa edilmiş hasarlı binalann "sağlamlaştınlması"aslındazorbiriş. (,'ünkü BAK,yapısal aynntılannı "gizleyen"veeğertaşıyıcıelemanlarında(kolon, kiriş ve döşemeler) çatlaklar da yoksa, deprem karşısında risk oluşturabilecek gözle görüncmcycn hataları ve yıpranmalarını "açığaçıkartmayan"birsistem... Bu tür binlerce binayı ciddi bir bilimsel çalışmayla inceleyip onaylı ilk projelerine göre kontrol edecek, onarımla çözümlenebilecek olanlan saptayıp gerekli takviye projelerini üretecek ve ancak devletin sağlayacağıkredilerlegerçekleşebilecck binlerce yapıyı içeren bir toplu uygulamayı yine projelerc uygun denetleyecek bir "Teknik ElemanOrdusu'nu"da(TEO) ancak devlet kurabilırvemaaşlarındanörgütlcnmedüzenine kadar gerekli parasal kaynak ilc diğer ekipmanlarda ancak OHAL koşullanndaki bir"seferberlikle"sağlanabilir. / Aynı TEO'nun, üniversiteler, meslek odalan vc ilgili kamu kurumları temsilcilerinden oluşan "tam yetkili" kontrol ekipleri Çözüm için "olağanüstü" önlemler tşte bütün bu "olağan yetki lilerin yetersiz kalacağı" sorunlann üstesinden gelebilmek için de Anayasa'nın 119. maddesine göre OHALilanınabağlı"özelyasalarveyönetsel düzenlemcleri" gerektiren çözümlcri şöyleözetlemekmümkün: • İmar planlarına "konsültasyon" / Istanbul'daki tüm imar planları derhal durdurulmah veincelemealtınaalınmalı. / Metropolitanalan.gerckirseilsınırlarına kadar, kentteki 3 üni vcrsitcye bağlı şehircilik, mimarlık ve mühendislik fakülteleriyadabölümleriarasında3bölgeyeayrılarakpaylaştırılmalı.Buünivcrsitelerinkoordinatörlüğünde ve bilimsel sorumluluğu altında ilgili meslek odaları ve kamu kurumlarından da katılacak uzmanlarla oluşturulacak ekiplcr, bclirlenccck bir sürc içinde belediyelerdeveplanalanlarındaimarplanlarını incelemeli. / Kentin doğal ve kültürel çevre değerlerinin korunmasını öngörcn tcmel nazım plan ilkcleri ve jcofİ7İk yapısı da dikkate alınarak yapı lacakbuincelemcler sonucunda Jehircilikilkclerineveyerbilimiöngörülcrine uygun imar ve yapılaşma kurallarını içerdikleri saptanan planların uygulanmasınadevamedilmesisağlanırken,diğcrleriiptal cdilmcli ve söz konusu ilkc ve kurallara uyumları gözeti Imek üzcrc ycnıden düzenlcnnıclcrisağlanmalı. Busüre içinde deip İstanbul'du tüm imar planları durdurulup uzmaıı ekiplerce incetemt' ultma alınmulı...