Katalog

PAZARIN PENCERESİNDEN Casanova'ya haksızlık SELÇUk IRLZ Fransızca ıfade tarzları dılınızı daha da 9 guzelleştırmıyor mu Bunlar dılımızı çekılmez kılıyor, Italyanca tabırlerle doldurulmuş Fransızca gıbı Bu sızın tarafınızdan yazılmış olsa bıle hoş olmuyor 1 Edebıyatın hangı dalı ıle ılgılenıyorsunuz ? Hıçbırıyle, belkı bır gun sırası gelecek, bırını seçeceğım Şımdılık elımden geldığınce çok okumaktayım ve ınsanlığı, dunyayı gezerek tanımaya çalışmaktayım Bu, onu oğrenmenın yoludur ama bu kıtap oyle kalın kı kolay yol tarıhı okumaktır Tarıh yalan soyler, okuyan, anlatılanlara ne oranda ınanacağını bılemez Ustelık te sıkıcıdır Dunyayı gezerek ıncelemek benı eğlendırıyor Kılavuzum, 'Horace'dır Onu her gıttığım yerde buluyorum ' Algarottı de Horace'ı ezbere bılır Şıır seversın hemalde? Aşkımdır1 Çok 'sonnet' yazdın mı? Sevdığım ononıkı tane var, yazdıktan sonra bır kez daha okumamış olabıleceğım ıkıuç bın 'sonnet' vardır Italyanlar 'sonnet'lere çıldırıyorlar Evet, eğer bır duşunceyı, onu en guzel ışığa çıkaracak ahenklı bır ölçuye oturtma arzusuna delılık demek doğru ıse bu boyledır Bay Volter, 'sonnet' yazmak guçtur; zıra 'sonnet' yazarken duşunceyı ondort satıra ne yayabılırsın ne de kısaltabılırsın1 bulaştırma amacıyla ılerı surduğu, daha sonraları kendısını "Seıngalt Şovalyesı" olarak tanıtması da aynı meraktan kaynaklandığı savunulmuştur Casanova'nın yaşamı boyunca 132 kadını baştan çıkardığı doğrudur ama Casanova sadece kadın peşınde koşan bır "zennepâre" değıldır, aynı zamanda Padua Unıversıtesı'nde hukuk doktorasını almış, bırçok yuksek rutbelı dınî ve sıvıl yonetıcının yardımcılığını ustlenmış, bu ara çok sayıda ulke gezmış, (bu ara bırkaç kez Istanbul'a da geldığı soylenır) Papa 13 Clement tarafından şövalye rutbesıyle onurlandırılmış, Rus Çarıçesı Katerına, Polonya Kralı Stanıslas Ponıatovvskı'nın saraylarında da bulunmuş bır kımsedır J Rıves Chılds, (Casanova A Bıography, 1961) tarıhlı yapıtında"Dunyanın belkı de en ılgınç otobıyografısını yazmış kımsedır Bu eserınde Buyuk Frederıck, Buyuk Katerına, Benjamın Franklın gıbı önemlı ınsanlar da dahıl olmak uzere çağında yaşamışlar konusunda çok değerlı bılgıler yer alır Bılım tarıhı meraklıları ıçın de önemlı bır kaynaktır. Casanova aynı zamanda devrının en onemlı matematıkçılerındendır " der 1745'te Venedık'te hadım bır soprano olduğu sanılan Bellıno'nun aslında bır kadın olduğuna ınanıp ona aşık olması, evlenmeye kalkması, 1753'te zengın bır Venedıklı'nın kızı olan Caterına Capretta ıle evlenmeye kalkınca babasının kızı manastıra kapaması, Fransa'da Marquıse d'Urfe'yı kandırıp baştan çıkarması, 1761'de Matalone Duku'nun metresıne aşık olup sonra bu kadının kendı kızı olduğunu oğrenmesı vb olaylar "kadınseverlığı' ve bu konudakı başarılı gırışımlerı nedenıyle adının beş kıtada duyulmasına yol açar Her konuda olduğu gıbı "cınsellık" bu alanda da ağır basar ve Casanova'nın dığer onemlı nıtelıklerının gozardı edılmesıne yol açar Bu ayın (Hazıran 6) başında The Guardıan'da yayımlanmış bır yazısında Kate Connoly (Casanova The Celıbate Years) 1785'te 60 yaşında az bılınen bır Çek kentı olan Duchcov'un şatosunun kutuphanesıne kutuphanecı olarak atandığını ve 12 000 kıtabı olan bu yerde gunde onuç saat çalışarak "yaşamöykusu"nu yazdığını boylemektedır Casanova'yı konu edınen bır kıtap yazan (Casanova The Man who really loved women, Ing Çev C Temerson Farrar Strauss ve Gıroux) onu "femınıst" sayabıleceğımızı ılerı surmuştur 18 yuzyılda kımsenın sozunu etmedığı 'adet oncesı gerılım'ı ılk tanımlayan, 1772'de "Kadınlann akılları eksık olduğundan rahımlerının etkısıyle duşunup davrandıklarını" tartışma konusu edınen profesorlerle alay eden (Lana Caprına, Bologna) bır eser yazan ve kadınlann aklıselıme, sağduyuya, mantığa sahıp olduklarını savunan Casanova yı salt bır "zampara" olarak bellemek cıddı haksızlıktıri^ Eşber Yağmurdereli'nirt \a7d1gi Akrep oyununda Iemi Hilgin ve 41tan Erkekli... yıl, bır ticarı kurulu!» olarak tıyatronun sorumlıılıığunuGcnd Saıidt Yonetmcnı Rutkay A?ıztd!)idı Hıkayeı Mahmud Kedreddın, Sınirda Duvar, lyı Bıı Yurttaş Aranıyor, Rumuz Goncagul,ResımlıOsmanlıTarıhı,Guncylı Rayan, la/ıyc, Bıı C c/a Avııkatının Anıları, Natılc Dunya', Bırllalk Du^nidnı,Zengın Mutfağı, Sacco ılc Van/cttı sahneledıkleıı oyunldrdrasındayeraldı 19891990 ınevsımı başlarken, ASI yenıdcıı dnonıın ^ırkct olmu!>tu Tıyatronun yonetım kurıılu, Rutkay Azız, Engur Rutkdy ve AltanLrkeklı'dcnolu^tu Genel Mudur Altdiı Erkekli,Genel Sanat Yonetmcnı Rutkdy Azız'dı Nd7im Hıkmet'ın Yolcu'su, Yılmaz GuAST'ı 27 Mayıs Anayasasının çocuklarından bırı sayıyorum O gunlerı yaşadığım ıçın çok mutluyum Turkıye ışçı Partısı, ılerıcı yayınevlerı ve AST Toplumsal ve çağdaş duşunmenın odak noktası olmakla bırlıkte AST hıçbır zaman sanat kaygısını polıtıkadan sonra duşunmemıştır Belkı değıl, ışte bu yuzden bunca yıl duzeyıyle bırlıkte seyırcısını de korumuştur 'Godot'yu Beklerken'den 'Akrep'e boyle gelınmıştır Asaf Çığıltepe'den Rutkay Azız e uzanan kopru? Bunlar bır rastlantı mıdır?" 35 yıldonumu kutlaması olur da bunun pastası olmaz mfi Bır buyuk aıle sıcaklığının ısıttığı salonda pasta dağıtımı yapılırken sevgılı kardeşlerım Ayşegul Yuksel'ı eşı Onder'ı görememenın sıkıntısıyla olacak, saygıdeğer Sevda Hanım'a laf attım Sevda Hoca bu, meslektaşına dokundurur mu? 'Ayşegul onemlı bır ışı çıktığından gelemedı ama bır mesaj gondermış " Alkışlıyoruz Eskı dostlarla yan yana olmak ne guzel Meral Nıron'la Jale Aylanç la Değerlı oyuncu, ustelık hemşehrım ve arkadaşım ney'ın Salpası, Yd^ar Kemal'ın Yer Demır Gok Bakır'ıılelJğurMumLu'nunSakıncalı Pıyade'sıdıkkatçekenoyunlandiasındaydı ] 9971998mcvsımındc AST l !,ber Yagmurderelı'nın Akrcpadlıoyununu, Rutkay Azız'ın yonetmenlığındc sahneledı Sanat Yonelmenlığını Rutkay Azı/, Sanat Yonetmen Yardımcılığını Altan Crkeklı ustlendı Yonetım Kurulu ıse Rutkay Azız, hrol Deınırozve Altan l rkeklfdenoluijtu Otuzbe^ yılonce Ankaıa'dakurulan AnkaraSanatTıyatrosu, kurulu^ anıacındakıoncu,yenılık(,ı 1 lerıcı tavrını gunumu/de de surduruyor ^ Bu soyleşı Gıacomo Casanova'nın (Yaşamımın öykusu adlı kıtabının 6 cıldının 10'ncu bolumunden alınmıştır) Voltaıre'ı zıyaretı sırası nda gerçekleşmıştır Bambaşka nıtelıklerı ıle tanıdığımız Gıacomo Casanova'nın cıddı bır edebıyat meraklısı Devlet Tıyatroları başdramaturglukta araştırolduğunu anlıyoruz macı olan Dr. Deniz Taşkan'ın çalışmasını kı Konuşma, bırkaç gun saltarak yayımladık surmuştuı Bu uzun goruşmenın bır yerınde Voltaıre, Casanova'ya, "Goıdonı hakkında ne duşunuyorsun?" dıye sorar Erol Demıroz'le Akrep'ın yıldızları Lem'ı Bızım Molyer'ımızdır Bılgın, Koray Ergun Metın Coşkun ve Hakan Akın'ı kutluyoruz AST'ın ağır Kendısını nıçın Parma Duku'nun şaırı ışçılerınden, gışenın ve çok şeyın sorumlusu olarak takdım edıyor? dostlarım Yılmaz Demıral ve Tekın Kendı kendısıne bır paye vermek ıçın1 Yucebalkan'la kucaklaşıyoruz Duk bunu bılmez Goldonı kendıne AST'lı olmak AST ta sahneye çıkmak bır 'avukat'da der lyı bır komedı yazarıdır o ayrıcalık sayılmalı ve de ovunç kaynağı kadar Arkadaşımdır Venedık'te herkes onu AST'ın ılk yıllarında yayımladığım bırçok tanır Toplumda goz kamaştırmaz 'kuru tıyatro kıtaplarından Kadınlar da Savaşı lokum kadar tatlı ama renksızdır Yıtırdı'yı (C Malaparte, çevırı T SaraçT Açar, Toplum Yayınları, 1965) Asaf Gıacomo Casanova'nın yaşamoykusunu Çığıltepe ye de gondermıştım okumak bıze o çağın sosyal hayatı, ınsan Karşılaştığımız bır gun sormuştum "AST'a ılışkılerı, edebıyatı konusunda çok şey uygun dıye duşunuyorum o oyunu ne oğretıyor Tabıı kı bu ara onu dehşetlı bır dersın? ' Uzgun bır sesle şoyle yanıtlamıştı kadınsever olarak tanımamıza, bılmemıze 'Ben de çok sevdım ama ne yazık kı bızde yol açacak oykulerı de aktarıyor Casanova bu kadar guçlu kadın oyuncular yok ' 1725'te Venedık'te doğmuş Annesı'nın AST deyınce, Asaf'la bırlıkte Guner Sumer'ı genç yaşta yttırdığımız bu değerlı tıyatro oyuncu olduğunu, onu anneannesıne adamını da saygıyla anıyorum burada O bırakıp başka ulkelere gıttığım, babasını, daracık salon/korıdorda ınanılmaz bır gece sekız yaşındayken yıtırdığını bılıyoruz llerı yaşadım Gençlığımı, 1960 lı yılların yaşlarında, asıl babasının Venedık'ın Ankara'sını ve arkadaşlarımı, umutlarımızı ve asılzadelerınden Mıchele Grımanı olduğunu coşkularımızı ıddıa etmıştır Bu ıddıasını tıpkı Voltaıre'e Asaf Çığıltepe'den Rutkay Azız'e ve bundan anlattığı Goldonı gıbı kendıne bır 'asıllık' sonra geleceklere selam olsun1 ^