Katalog

14 HAZİRAN 1WS. SAYI 638 sızÖlüleradlıoyunlariçinsoruşturmaaçıldı. 19641965 tiyatro y ılında Güner Sümcr, Ruzante'nin Yosma adlı oyuııuııu sahneye koydu. Asaf Çiğiltepe'nin yöneltiği Cahit Atay'ınSultanGelinadlı oyunu AST'ınoynadığı ilk ycrli oyundu. SermetÇ'ağan'ın göstermeci üslupla açık biçimde yazdığı Ayak Bacak Fabrikası'nı salıneleyendeGünerSümer'di.Oyup.,cpikyönetiminbaşarılı birörneğioldu. Hayati Asılyazicı.onbeşyıl sonra AST'ıdeğerlendirirken,"( ) tiyatro, admı SermetÇağan'ın Ayak Bacak Fabrikası ileduyurdu,"diyecekti. Patlama dönemi 19641965 mevsimi, Seçkin Cılızoğlu'nunanlatımıyla AST'ın patlama yılıoldu. SeçkınCılı/oğlu, "Asal'ÇiğiltepeTiyatrosu"nun dcrgisındc yazdığı "AST Ikinci Yılında"başlıklıyazıda,"oyundizisi"anlayi!jinın öncmini vurguluyor, tiyatronun halkla ilintilcri,halkayararı,eğiticiniteliğinedeğiniyordu. AST'ın oyun dizisinın bclirlenmcsindebukaygılarlaharekctettiğiniaçıkhyordu. Yine aynı dcrgidc Güner Sümcr, birincı yıl oynanan oyunlann tck tek seç, iliş nedenlerinibclirtiyordu. Ikinci dönemin ilk oyunu, Röncsansöncesibiryazarolan Ruzante'nin Yosma adlı oyunuydu. Bu oyun, kente göç olayınin yarattığı sorunları cle alması yönünden günümüzlc paralelliği olduğu için scçilmişti. Soruşturma mekanizması o dönem dc işledi. Iş, TBM M 'de soru sorulacak dereceye kadar vardırıldı. Sııltan (ielin ve Ayak Bacak Fabrikası hakkında da soruşturma yapıldı,takipsizlikkararıalındı. Döncm sonunda Sanatseverler Dcrncği ödüllendirmesindc ElifTürkan (Çölok) Sultan Gelin rolüyle,GünerSümer Ayak Bacak rcjisiyle, Erkan Yüccl Ayak Bacak'taki oyunuylaödül aldı.(3) Küçük Burjuvalar, Zenginin Maceralan ve Alice Harikalar Diyan'ında bu dönemin oyunlarıydı. Mevsımin sonunda çıkılan Anadolu turncsinde, 2 Haziran 1967'degeçirilen trafik kazasındaağıryaralanan tiyatronun yöneticisi AsafÇiğiltepe,7 Haziran'da öldü. Çiğiltepe'nin ölümü AST için olduğu kadar, tiyatro sanatı ve sanat çcvreleri için de büyükbirkayıptı. Ankara Sanat Tiyatrosu, 1968yılısonlarında, hisse senetlerindcn yüzde 70'ini 500 liralık kupürler halinde satışa çıkarıp bir "AnonimŞirket"olduğunuaçıkladı. Tiyatronun bağımsızlığınınkorunmasıiçin.hisse senetleri hcrkese verilmeyecek vc bir kişi en çokiki hısscalabilecekti. 19691970 mevsiminde AST çalışanları, aylareasürenbirgrcvyaptılar. Grev 182 gün sonra bitti. Bu sırada tiyatronun yönetiminde Çetin Öner, Salih Kalyon, Mehmet Keskinoğlu, Erkan Yücel, l>çin Odman vardı. Bülent Akkurt, Anonim Sirket adına,tiyatronun sahibiydi. 19701971 mevsiminde Mehmet Keskinoğlu, IsmetKüntay'ın TuzluÇizmeler adlı oyununu sahneye koydu. Ergin Orbey'in yönettiği NafilcDünyavcBirinci Kurtuluştan yasaklandı. NafilcDünya'yıOktay Arayıcı yazmış., Birinci Kurtuluştan'ı Ergin Orbey derlemişti. Mehmet Keskinoğlu'ntın Hamdi adlı derlemesi, kendi yönetiminde oynandı. AzizNesin'inyazdığıSaitHopsait'i sahneye koyan Erkan Yücel'di. Tiyatronun sanat kurulu ise, Ergin Orbey'in başkanlığında, Erkan Yücel, ÇetirvÖner, Mehmet Keskinoğlu'ndan oluşuyordu. S'siz tiyatro... 1971 yılınakadargeçen süreiçinde ülkenin ckonomik yapısı, sosyal ve kültürcl gelişmelerin gerisinde kalmış, aydınlara ve gençlere yönelcn siyasi baskılar artmış, 19651966 mcvsiminin ilk oy unu, Güner gençlik eylemleri yoğunlaşmıştı. Silahlı Kuvvetler.on yıl öncekinden daha farklı bir Sümer'inyazıpyönettiği Bozuk Düzen'di. anlayısla, 12Mart 1971 günümuhtıravcreOben Güney, Max Frisch'in Saf Adam ve rek,darbeyaptı.27MayısAnayasası'nıngeKundakeılar, Genco Erkal, Nikolay Gogol'ün Bir Delinin Hatıra Defteri adlı oyun tirdiği özgürlükler, yeni bir anayasayla kısıtlandı. lannı sahncyc koydular. Asaf Çiğiltepc dc BertoltBrecht'in ArturoUi'ninÖnlenebilir 1971 'den sonra, tiyatroların oyun scçiminYükselişi adlı oyununuyönetti.Buoyun için de, sanat düzeyininyerinigişc sorunları aldı. soruşturma acıldı. Bercht, oyununda, Hit Artan cnflasyon, özel tiyatroların yaşamasılcr'in yönelime geçmesini ve faşjzmin Alnı güçleştirmişli. Perdelerini kapatmaktan manya'dakiyükselişinianlatmaktaydı.Topbaşkayolbulamayantopluluklarçoğalıyorluluk, Anadolu turnelerine ilk olarak bu yıl du. Bugüçlüklerınorlasında, AST,oyun seçıkmayabaşladı. çimindeki özenini ve toplumsal işlevini adına yaraşırbie,iındesürdürdü. Buyıllardu ti19661967 mcvsımindc Asaf Çiğilteyatronun sorumlu yönetmeni Aydoğan Erpe'nin yönetimindc Orhan Kcmal'in aynı adlı öyküsünden uyarlanan 72. Koğıi!}, seyir gezen'di. Mehmet Keskinoğlu, Erkan Yüccl, LeventErsiniscyönetimkurulundaydı. cinin karşısına ilk cıkışındabüyük bircos.kuyla karşılandı. Orhan Kemal, bu oyunu, 1971 1972 mevsiminde, Bertolt Brecht'in aynı adı taşıyan kcndı öyküsünden tiyatroya HıtlerRejimininKorku veSefaleti adlı oyuuyarlaıııışlı. DurdumnDünyayı Inecek Var, nunu Yılma/Onay sahneye koydu. Oyunun ilk günlerınde, Ankara Sıkıyönctim Komutanlığı tiyatroyu süresizkapaltı. AST, bunun üzerine, tabelasındaki " S " harfini kaldırarak,başkabirtoplulukgibi, Ankara Tiyatrosu (AT)adıyla Anadolu turnesineçıklı.Sail Ilopsait'ioynadı. 1972sonlarında,mahkemede beraat edince "S" harf'i yerıne konuldu. Siyasi koşullar ülkeyi olduğu gibi, tiyatroyu da olumsuz etkilemiş, özel tiyatroları ekonomikkrizlebirliktesanatsalaçıdanda bunalıma sürüklemiijti. 19721973 mevsiminde sıkıyönetim, Ankara Sanat Tiyatrosu'nda Çetin Öner'in rejisiylcoynanmaktaolan, Ismet Küntay'ın Evler Evlcr adlı oyunundan bazı bölümleri çıkardı. Rutkay Aziz, Ismet Küntay'ın 403. Kilometre ve Bilge Lrenus'un El Kapısı adlı oyunlarını sahneye koydu. Anouilh'in Jan Dark Olayı adlı oyunu, provaları sırasında yasaklandı. Rutkay Aziztiyatronun yönetim kurulunaseçildi.1973 yılının l^kimayında AST'ın unutulmazlanndun Ayberk Çölok. yapılanseçimlerle,askeriyönetimınbas«" Uğur Mumcu 'nun "Sakıncalı Piyade"si en çok seyirvi toplayan oyunlardan olmuştu. (îorki, AST'ın en sevdiği tiyatroyazarlarından. "Sonuncular" l9HH'de oynanmiftı...