Katalog

29MART 1998. SAY1627 ATIKLAR SIZİN SORUNUNUZ »•Nükleer atık sorunu en gelişmiş ülekelerde bile çözülemedı. Avrupa'nın duyarlı kamuoyu atıkları kendi yörelerınde istemiyor. Nükleercilerin de gözü üçüncü dünya ülkelerine ve az gelişmişlere dönük. Kamuoyu baskısından bunalan nükleerciler atıklarından kurtulmak istiyor. NPI'nin Başkanı Ulrich Fischer, etkilerini binlerce yıl sürdüren atık sorununu çözemediklerini itiraf ediyor. Üstelik, "Bu konu Almanya, Fransa gibi ülkeler için çok daha ivedi. Akkuyu'nun yapım işi 5 yıl sürecek. Sizin atığı ne yapacağınız konusunda en az 20 yılınız var. Atık sorununun nasıl çözüleceğini Türkiye bilecek" diyor. Nükleer lobınin yayın organı Nuclear Fuel dergisinin 25 Ağustos 1997 tarihli sayısında, konunun uzmanı Mark Hıbbs .jTürkiye ve Akkuyu'nun nükleer atık deposu olarak kullanılacağını savlıyor: "Türkiye, Bulgaristan ve Macaristan ile Akkuyu için kullanılmış yakıt konusunda bir anlaşma tasarlıyor. Türkiye yetkili makamlanndan alınan bilgiye göre nükleer yakıtların muhafazası ve kullanılmış nükleer atıkların depolanması konusunda Bulgaristan ve Macaristan ile bir işbirliğinin yararları üzerinde uzmanlar çalışıyor. Uluslararası kullanılmış yakıt depolaması planı yürürlüğe girerse Türkiye'de az nüfus yogunluğuna sahip uzak bir bölge olan Akkuyu, Bulgaristan ve Macaristan'daki reaktörlerden gelen kullanılmış yakıtı ilk depolama tesisi veya potansiyel depolama alanı olarak hizmet görebilecektir. Bulgaristan ve Macaristan Urallar'daki kullanılmış yakıt l ve yeniden işleme tesislerıni terk .edecekler." Siyanürle altın çıkarmak için 700 ayrı yerde açılacak galerilerin ileride nükleer ; atık deposu olarak kullanılacağı yaklaşımlan da Türkiye gündeminde. Bergama Belediye Başkanı Sefa Taşkın başta olmak üzere çevreciler ve nükleer karsıtlan, yetkililere, Türkiye'nin nükleer çöplük olup olmayacağtnı ısrarla soruyor. Bu arada TAEK eski başkanlarından Ahmet Yüksel özemre'nin geçen yıl şubat ayında ı yaptığı açıklamada Isparta'ya nükleer atık gömüldüğü ve Konya'da da yakıldığı savlarının üstüne gidilmediğini de anımsatmakta yarar var. ^ kuzyıllıkçalışmayaşamındançıkardığıdersi bizinı önümüze koyuyor: "Abi bizim ınemlekette nükleer mükleersantralolmaz. Disiplinyokbirkere,düzenyok. Yollarımız trafikten kan gölü, insanlar kaldınmlarda ölüyor. AIDSvızgeliyor. Uyanıkmilletizya, santralı benzctiriz, uçururuzvallaha..." Kendi yaşamından, tamklıklanndan söz ediyor: "Abi, biz burada neler gördük neler... Santrallerdc bazı bölgeler var. Bir saatten çok kalamazsın.Hemşerimdiyoruz, "burada kalma,sağlığınazararlı,radyasyon var". Adam, iştenkaytarmanınderdinde."Görme bizi,boşver,gelmişiz 50 yaşına.idarcct" diyor. Adam kendini düşünmüyor, çocuklarını da düşünmüyor..." Fethiyeligörevlininanlattıklarıuçörnekler gibi gcliyor, ama şöyle yaşadıklarımızı düşününce.devletinetkili ve yetkili makamlarının,bakanlarınınsöylediklerini,yaptıklannı anımsadıkça, hak vcrmcmek elde değil.NedemiştiÇernobirdensonradönemin Sanayi BakanıCahit Aral? "Kazanındoğuracağı hiçbir tehlikcyok". Yokmuşki, binlcree insan öldü; yaratıklara benzeyen suçsuz,giinahsızçocuklardünyayageldi;Çernobil çoçuklarının fotoğrafları insanlığın yüzünde tokat gibi patladı; Türkiye'nin fındıkları, çay ları dünya pazarlarından radyasyonlu diyc geri döndürüldü... Ya telcvizyon kameralarına dönüp, ağzına rich VonPierer'inbildirilerinegözatalımbir burnuna asbestsürcrck, "Bunun insana hiçde: "Yirminci yüzyılın sonundaeğeralterbirtehlikesiyoktur"diyenÇevreBakanıDonati fbir enerj i kaynağından bahscdilecekse ğancan Akyürek için ne düşünmeli? Ya dibu sadece nükleer enerji olabilir. Özcllikle ğerleri? evrensel iklim üzerine etkilerdcn ciddi biçimdc CO2 emisyonunun azaltılmasını ta# Turgut Özal: Termik santral Gökova'ya kip edenler ve asit yağmuru, partikül emiszarar vermez. Beğenmeyen oradaoturmasın yonuvediğcrçevreproblemlerindenhoşnut # SefaGiray: Onyatiçinsantralden vazolmayanlar, nükleer enerjiyi reddetmemeligeçmeyiz. dir... Nükleer enerji kullanımıaynızamanda # Cemal Büyükbaş: Turistik bir santral önemli münakaşalan kışkırtmaktadır. Bazı yapacağım,mabedgibiolacak. kişilerin nükleer güçle ilgili duyduklan sa# ZiyattinTokar: Nükleer atıklarbirkammimi endişclcri anlıyor ve bunları ciddiye yonyükü. # Imren Aykut : Mahkemcnin Berga alıyorum. Nihayet tanhi açıdan bakıldığında bunun temel teknolojisi ilk olarak sivil değil, ma'dasiyanürlüaltınlailgili verdiği kararın askeri amaçlar için kullanılmış ve ölçülmcz muhatabıbendeğilim. felaket ve trajediye sebeb olmuştur. Ancak # Cumhur Ersüıner: Bize, bu nükleer nesnel olarak bakıldığında, elektrik üretimi santralı yapamazsınızdiyorlarsa.bizbunükleersantralıyaparız... Fethiyeli yurttaşımızı geride bırakıp, Neckar2'ninkalbinegiriyoruz.Nehirden gelen suyun reaktörde ısıtılıııasıyla oluşanbuhardan elektrikenerjisiüretiliyor. En az 5 yıl beklemesi gcreken nüklcler atıkların bulunduğu havuzunüst bolümlerinde, yüzcbileceğimizisöylüyorbiruzman. Yok.kalsın.Birdiziteknikaynntıyı içerenbilgiler...Çıkıştaradyasyonölçüm kabinlerine giriliyor. Eğcr limitlerin üstünde radyasyon varsa elbiseleri çıkarmak gerek. "Işte, Akkuyu böyle olacak. Sonteknoloji,genişgüvenlik"diyoryetkililer. Santralden ayrılıyoruz... Siemens'inmerkezinde,şirketinNüklelcr Enerji Bölümü Başkanı Wulf Bürkle anlatıyor: "Nükleer gücün,geleceky üzyıllardabüyüyendünyanüfusunun artan enerji talebinikarşılayabilmek için gelişmeyedevamedeccğinc iknaoldum". Ardından,dünyadaki440reaktörünülkeleregöredağılımınıveinşaatısürenlerle planlananların grafiğini gösteriyor. Bu grafiğegöreAvrupa'da4,ABD'de3ayrı 7 I ~ ™ T " " „ .. .... , .. ., b ,?..?. '..... ..... „ l "Atoma hayır dıyor nukleer santral karsıtlan. için nükleer cnerjinin barışcı kullanımı ile reaktorunınşaatısurduruluyor. Eniyisibu7 ğımsızverilertersinisöylüyor. Oysabanükleer gücüntarihiarasındailişkikurmak reaktörün adlannı ve nerelcre yapıldığını öğuygundeğildir. Öznel olarak tabiiki bir ilişrcnmek. Bürkle'ye göre Avrupa'dakilcrin ki vardır. Çcrnobil felaketi ışığındahissi tep4'ii Fransa'da.SorununABD'dekilerle ilgili kileranlaşılabilir. Halbuki Batı'da inşaedibölümü isc yanıtsız. Oysa Fransa'dayapımı len rcaktörlcrlc paralellik kurmak hiç uygun sürenreaktöryok,ycnileriiseaskıyaalınmış değildir. Makulbirkaygısıolanlarıtenkit etdurumda. Kaldı ki proje bazındaki "süper miyorum. Ancak endişc, nükleergücün roreaktör" Fransa'da bile istenmcdi. Bürkle, lünükötüışıkaltınatutmakiçinsıklıklaaraç daha sonra Akkuyu'ya yapılacak santralın olarak alınarak suiistimal edilmektcdir. Bu ne denli olıımlu bir girişim olacağını anlathem mesuliyetsizlik heın fıkren sahtekârlıkmayabaşlıyor. Kısacasıhalktan gelen tcpkitır..." lerden ötürü kendi ülkclerihde üretemedikleri santrallerı Çin, Filipinler, Arjantin ve Aynı kanıda değiliz. Dünya savaşlarmın Türkiye gibi az gelişmiş ya da gelişmckte öncesine bakıldığında uluslannbirbirlerini olan ülkelerc pazarlarnaçabalarını sergilikatlcdeceğini, ABD'nin Hiroşima ve Nagayor. zaki'de atom bombası kullanacağını da inÖte yandan Siemens Başkanı Dr. Hein sanlıkbeklemiyordu. Bundan sonra nük«~ DERGIDEN Merhaba, Bu haftaki dergimizin kapak konusu Akkuyu 'ya yapılması planlanun nükleer santral. Bu santralın Türkiye enerji gereksinimindeki pavı yüzde iki olarak hesaplanıyor. Yani planlanan nükleer santralın bizi karanlıktan kurtaracağı yolunduki iddialar masaldan ibaret. Yüzde ikilik enerji kazancının bedeli ise çok ağır. Atıklar, sızmtılar, patlamalarla ve bıma baglı hastalıklarla baslayan dehşet zinciri Çernobil 'e kadar uzanıyoı: Pek çok alanda olumlu özelliklerini yitiren Türkive, nükleer santral konusunda hâlâ dünyanın şanslı ülkelerinden biri. Çünkü henüz sınııiarımız üzerine konumlanmıs bir nükleer santral yok. Kapakyazısı Almanya daki bir nükleer santral tanıtım gezisine katılan arkadasımız Serdar Kızık'/«. Türkiye 'ye nükleer santral yapılmasma siz de karsıysanız Kızık 'm yazısının sonunda verdiğinüz telefon numaralarım defierinize not edin. Geleceğimizi ipotek altına alan kararlar konusunda hepimizin söz hakkı olduğu inancındayız. Geçen hafta yer verdiğimiz Fikıvt Mualla yazısıyla ilgili bir açtklamamız var. Nevin Ünalın 'm yazısının sonundaki kaynaklar bölümü gözümüzden kaçmış. Bu yazıda ana ı kaynak olarak Taha Toros 'un Fikret Mualla kitabından yararlamlmıstı. Ayrıca, Nurullah Berk ve Orhan Koloğlunun 1971 tarihli Fikret Mualla kitabı ile Füsun Özbilgen 'in kaleme aldığı Semiha Berksoy 'un anıianndan... Yazıda kullandığımız Fikret Mualla fotoğrafları da Taha Toros 'un kitabındandı. Cumhuriyet Dergi de yayımlanmış çok sevdiğimiz iki yazı îstanbul Tabib Odası 'nın düzenlediği yılın gazetecileh ödülüne layık görüldü. "Açlık Varsa Herkes Susmalı" baslıklı yazı ile Hülya Ergün, "Bekâret Kontrolü Suçtur " konulu yazıyla da Ece Temelkuran dergiarastırma dalındaki ödülü aldılar. iyi bir hafta dileğiyle... /pek Çalıslur CUMHURİYET DERGİ İMTİYAZ SAHİBİ. BERİN NADİ • BASAN VE YAYAN: YENİGÜN HABER AJANSIBASIN VE YAYINCIUKA^BGENEL YAYIN YÖNETMENhORHAN ERİNÇ • GENEL YAYIN KOORDİNATÖRÜ: HİKMET ÇETİNKAYA • YAZIİŞLERİ MÜDÜRÜ: İBRAHİM YILDiZl SORUMLU MÜDÜR: FİKRET İLKİZM YAYIN YÖNETMENİ: İPEK ÇAUŞLAR • GÖRSELYÖNETMEN:AYNURÇOLAK1 REKLAMMEDYAC KAPAK FOTORAFLARI: TÜLİN DİZDAROĞLU, OSMAN UĞUR (GREENPEACE) KAPAK ÇAUŞMASI: BÜLENT ÖRKENSOY Tiirkiye'ye nükleer santralyapılması için ter dökenler Atatürk 'ten de medet umdular...