Katalog

C l'Mlll'RIYl.r 0KRC1 Paul Amca, (sağda) polisliği sırasmdayaptıklannı mahkemelere asla anlutmtıılı. dimc geldiğimdc amcamın ağladığını gördüm. Annem ve babam susmuş, öylecc oturuyorlardı. Bcynimin içinde 'emir' sözcüğü dolanıp duruyordu. Okuldaöğrcnmiştik,bütün Yahudilcrgaz odalarındazehirlenereköldürülmemişti. Ve demek ki, tarih üğretmcnimizin derste resimlerinitekrartckrargöstcrmeyeçalıştığı katillerin adı sadece Hitler, Himmler, (iöring ve 1 lcydrich de değildi. Katillerin adı bazen Paul Amcadaolabiliyordu... Amcam oakşamdan sonraki günlerde sorularımdan kaçamadı. Anlattığı herşeyi hafızamakazımayadikkat ediyordum. Cinayetleri asla itiraf etmeyeccğini anlalıyordu. ilk celselerde onları hatırlamadığını söylcmişti. Polonya'da beraberce görev yaptığı eski bir arkadaşı bildiği herşeyi anlatmak ve' vicdanını temizlcmek' için bu davayı bir fırsat bilmişti ancak Paul Amca onunlaalayediyorve onun bu davranışıylakendibaşınıbelayasokacağınısöylüyordu. O kendi adına, gerçeklerın ortayaçıkarılmasınahiçbirkatkıdabulunmayacaktı. Paul Amca Paul Amca sekizçocuklubirailenin ilk çocugu olarak 1902 yılında doğmııştu. Paul, babasının I Dünya Savaşından döndükten sonra anlattığı korkunçolaylanhepdikkatlc dinledi. Gündclik yuşamda aslında pek saygı duymadığı babası ona da ailenin diğer üyclerinedeartıkilgınçgelmcyeba^lamıştı. Bu ilgiyi sezcn baba, olayları bira/ daha abartarak iyıce kana bulamayabaşladı. İyi bir Hristiyan olan anncsi ise savaşta sakatlanmışkocasınıaslaonaylamadı. Bir marangozun yanında çıraklık yapan Paul,sevgilisi 1925 yılında hamilekalınea, tasınıtarağınıtoplayarakHamburg'akaçtı. Ne evlenmek ne de evde kalarak annesinin urtık bitip tükenmek bilmeyecck ahlak nutuklarını dinlemek istiyordu. Hamburg'da bir çikolata t'abrikasında iş buldu. Akşamlarıküçükbarlaratakılıyordu. Bııradabirkızla tanıştı.Odahamilekalınca.onunlaevlcndi ancak çocuk ları sadece birkaç gün yaşadı. 1929 yılında, evinikıncı oğlu olan babam, ağabcyininyanına Hamburg'ataşındı. Babam bir ayakkabıcının yanında çıraklık öğrenmişti. Hamburg'daışbulamadı. Paul amca da o sıralarda ekonomik kri/ nedenıyle ışsiz kaldığından bir ayakkabıcı dükkânı açmayı planladılar. Ama yürümcdi. Para yüzündcn sık sık tartışıyorlar, birbirlerindcn parakaçırmayakalkıyorlardı.Sonundadükkânı kapatmak zorunda kaldılar.Annclerı, oğullarınıngeridönmesiniherzamanistedı ancak amcam ve babam tekrar köyde yaşamak istemiyorlardı. Böyleccannc vebabada küçükçocuklarını alarak Hamburg'ataşındılar. Aileyınebıraradaydı. Babam,evinaltındabirayakkabıcı dükkânı açtı. Paul Amca ısebaşkabirsemte,Wandsbck'etas.ındı. tkinci Dünya Savaşı sırasmda Hamburg'da polis olarakgörevlendirilen birgrup Alman. Ben büyük sımn ne olduğunu, bir akşam yemeğindc ilk kez amcamdan dinledim. Amcam, Polonya'daki Yahudileri kurşuna dizen bir polis timinde görev almıştı. Kadınlan, çocuklan ve erkekleri... Katilin adı "Paul Amca' "Ölüm her yerdeydi" adlı kitabın ycızarı Doris Fürstenberg. Pnlonyu 'daki toplama kamplannda görev alan ve cinayetlere karışan amcası Paul 'un anılannı onun için derh'di. (Gazete, Amca nın resmini gözleri bilgisayar bandıyla kapatarakyayımladı.) Ancak, "BenimAmcam"başlıklıyazı baslamasına neden oldu. AImanya da kimi çevreler aile sırrı saydabilecek böylc bir anının, açıklanmasmı elik dışı bıddular. Doris Fürstenberg amcastndan konuyla ilgili dahajazla ayrıntı öğrenebilmiş miydi? Yoksa böyle bir tepkiden çekindiği için kendisini sınırlamak zorunda kalmış mıydı? • * sahibinin izni olmadan kamuoyuna ;.• ^ Almanyada bazı tartısmaların ., " :. ' ölümünden sonra Die Zeit gazetesi 15 yaşıma gelene kadarsık sık dinlediğim ve anlayamadığım halde aılemiz için çok öncmlibirsırolduğunainandığımbirhikâyc vardı. Duyduklarıma göre büyükannem 1942yılısonunda,çocuklarınıntoplanarak Noel'i onun Hamburg'daki cvınde kutlamalannı istemişti. 1902 ve 1909 doğumlu ıki oğlu Noel tatili için 'memlcketlerine' gelmiş, küçük olan oğul yani babam, gclirken beraberindebirşişede Parıs Konyağı getirmişti. O larihlerde askerlik yapmak için birazyaşlı sayılan amcam Paul ise bir müdclet öncepolisteşkilatınaalınmıs vePolonya'da görevliydi. O da büyükannemın çağrısı ü/.erıneı/nınialarak Noel'iailesiylegeçırmek üzereHambıırg'agelmişti. Dansetmış, konyak içmiş, gülüp cğlenmişlerdi. Amcam anııcmi dansa kaldırmış, onaheyecanlaPolonya'danelerolupbittiğınianlatıyordu. Sonra birdendurup.anneme bakarak"Oradaseninyaşındakadınlaraneler yaptığıma inanamazsın" demişti. Oda anidenkısabirsessizliğegöm(ilmüş,herkes ikisinc bakıyordu. Ardından annem elini amcamın clindcnçckmişye başınınağrulığını one sürerek, yerine oturmuşlu. Ertesi gün amcam mutlaka annemlc görüşmek istemi$ti. Ricası annemden, hiç kimscycbir geceönceduyduklarıyla ilgili hiçbirşeyanlatmamasıydı. 1967 yılında 15 yaşındaydım. Almanya'ya dönmüij, yerleşmiştik. Amcam daartık Almanya'yadönmüij.ikiayakkabıcıdükkânı açmış, onları işlctiyordu. Babamla iyi bir ilişkileri vardı ve 67 yılına kadar dabizi arasıraziyaretederdi. Oyıl, içindeamcamın da bulunduğu bir gruba Hamburg'da dava açıldığını ve amcamın damahkemeye çıktıgını duydum. Davası sürcrkenbiziziyaretetti vc hcn büyük sırrın ne olduğunu, bir akşam yemeğı ndc ilk kez amcamın ağzından dinledim. Amcam, Polonya'daki Yahudileri kurfjiına di/.cn bir polis timinde görev almıştı. Kadınları, çocuklan ve erkekleri... Onudinlerkcndelilergibiavazavazbağırmib., kendimi kaybetmişim. Onu suçlamış, kcndimi yerden yere atmışım. O da bana, eğcrateşctmeseonuöldüreceklerinitekrarlayıp durmuş... (Ludvvigsburg Mahkemesi kuyıtlarınagöre,SSSubayları içinde, Yahudileri kurs,unadizmeemrineuymayanların iislleri tarafından kurşuna dizilmcklctehdil edildikleri doğrulaıimıştı. Aynı uygulama ba7ipohsbirliklcriiçindegeçerliydi.)Ken Nasyonal sosyalistler dönemi Zaman içinde Nasyonal sosyalistler iktidaragelmişti. Anne ve baba ıçın 1 lıtler savaş ve ölüm anlamı taşıyordu ve baba birıncı savaştayeterınccyaraalmı.'jtı.C.'ocuklandabu fikripaylaştılar. Zatenhıçbır/amanpolıtika ılc ılgılenmcmişlerdi. lyice kcndi içlcrine kapandılar. Birkaç yıl içinde babam da evlendi. Artık büyük bir ailcolmuşlardı. Pıkniklcr düzcnlıyor, ge/iyor, eğleniyorlardı. Sonra resmen asla teyidcclılmeyenbirlakım dedikodular duyulmaya başlandı. Wandsbek'tcoturan Yahudilerinhepsıni tanıyorlardı.Komşulanndanbırikendınıülküolaııevini, Alman bir ailenin yerleştirilmesı ıçın boşaltması gerektiginde, dedikodularda gcrçek payıbulunabilecegini kavradılaı. Annem. zaman 7amandükkâna inipbabamayardımediyordu. Birgünadamın bin gc